Wydawca dedykuje tę książkę tym,

którzy starają się dojrzeć promyk światła tam,

gdzie inni widzą tylko ciemności

Drzewa Babel

Litewska 10/11 • 00-581 Warszawa

[e-mail]

Paulo Coelho

Podręcznik wojownika światła

przełożyła

Basia Stępień

tytuł oryginału

Manuel do Guerreiro da Luz

koncepcja graficzna, zdjęcia

Michał Batory

choreografia typograficzna

Valeria Apicella

przygotowanie do druku

PressEnter

redakcja i korekta

Zyta Oryszyn

© 1997 by Paulo Coelho

© for the Polish edition by Drzewo Babel, Warszawa 2000

This edition was published by arrangements

with Sant Jordi Asociados, Barcelona, Spain. All right reserved.

isbn 83-904230-4-9

Nota od autora

Za wyjątkiem prologu i epilogu, wszystkie teksty zawarte w tej książce były

publikowane w latach 1993-1996 w rubryce „Maktub" w dzienniku

A Folha de Săo Paulo oraz w wielu innych gazetach brazylijskich.

O M ar y j o bez grzec hu po cz ęt a, m ódl s i ę za n am i,

k tó rz y s i ę do C ieb ie u c i e k am y .

A m en .

R i o d e J a n e i r o , s o b o t a 3 1 s i e r p n i a 1 9 9 6 r o k u

Dl a S . I . L .

E d o u ard a Ran g el a i Ann e Carri ere ,

mi strzó w ryg oru i w s p ó ł cz u ci a

U c z e ń n ie pr ze wy ż s za n au c z y c i e l a.

L ec z k a żd y , dob rz e wy uc z ony ,

b ędz i e j a k j e go na uc zy c i el .

Ł u k a s z , 6 ; 4 0

P r o l o g

— Z plaży, we wschod ni ej części wioski , dojrzeć możn a wyspę,

na kt órej wznosi się gigant yczna świąt ynia, z niezl iczoną ilośc ią

dzwon ów — powiedziała kobie t a. Mały chł opie c po raz pierwszy

widział ją w t ych okoli ca ch. Zwró cił uwagę na oso bliwy st rój i

we lon, o krywający jej włosy.

— Czy znasz t ą świąt ynię ? — spyt ała. — P ójdź ją obejrzeć i

po wiedz mi, czy ci się podoba .

Dzieci ak urzeczony urodą niezna jo mej , udał się we wskaz ane

miej sc e. Usia dł na pia sku i zaczął bacznie wpat rywać się w

hor yzont , ale zobaczył tylko t o , co zwykle: błęk it ne nieb o,

zlewające się z t af lą ocea nu.

Rozczarowany, powęd rował do sąs ied ni ej osad y i spyt ał

napot k a nych rybaków, czy słyszeli cok olwie k o jakie jś wyspie

albo świą t yni.

— O t ak ! To było bardzo d awno t emu, w cza sach , kie dy żyli t u

moi pradziad owie — odezwał się st ary ryb ak. — T rzęsien ie zie mi

pochł on ęło wyspę. Choć nie można jej już zobaczyć, zdarza się

czasem, że w mors ki ch głębin a ch słycha ć bic ie świąt ynnych

dzwon ów.

Chłopie c powrócił na plażę i wyt ężył słuch , ale do jeg o uszu

do biega ł jedyni e szu m morsk ic h f al i krzyk mew.

K iedy za pad ła noc, przyszli po niego rodzice . Lecz już

nast ę pn ego ra nka, sk oro świt , znów wrócił na plażę . O braz

nieznajo me j nie dawał chł op cu spok oju . W y d awał o mu się nie do

pomyśle ni a, aby osob a t ak piękn a mogł a kłama ć , jeśl i ona

kt óreg oś dni a po wróci, chcia łby móc jej powiedzieć, że choć nie

dojrzał wyspy, t o słyszał dzwony świąt yni puszczone w ruch przez

f ale.

Mijały mies ią ce. Z czase m chłop ie c zapomn ia ł o t ajem ni czej

ko biecie , lecz pamię t ał o skrywając ej skar by p odwodne j świąt yni.

G dyby posłyszał dźwięki dzwonów, mia łby przynajm nie j pewn ość,

że rybacy mówili prawdę. A g dy doro śnie mógł by zgroma dzić

dość p ienię dzy, by zorganizować wyprawę w poszukiwa niu

zat opionyc h skar bów.

Nie int eres owała go już szkoła ani zabawy z kolega m i. S t ał się

ulubi onym cele m kpin innych dzieci, kt ó re powt arzały w kółko :

„On nie jest t aki jak my. W o l i przesiadywać nad b rzegie m morza,

niż bawić się z nami, bo lę ka się przegranej " . I śmi ały się głośn o

na wid ok chł op ca sie dzące go n a plaży. W c i ąż nie u dawało mu się

posłysze ć st arych dzwonów, lecz każdego rank a uczył się czegoś

nowe go. Na począ t ku odkrył, że kied y wsłuch uje się w szu m

mo rza, f ale nie rozpraszają już jego uwagi. Trochę później

przywykł do krzyku mew, do brzęczenia pszczół, do szelest u

wiat ru w pal mowych liśc ia ch . W bez mała pół roku po pierwszym

spot ka n iu z t aje mn iczą kobie t ą, żaden hała s nie był już w st anie

go rozproszyć, lecz i t ak nie pot raf ił dosłyszeć bici a dzwon ów

za t opion ej świąt yni.

Czasam i przychodzil i do n iego rybacy. „My je słyszymy" — mówili

z przekona ni em. Chłopcu t o się ciąg le nie udawało. Z czase m

słowa rybaków st ały się inn e: „Jest eś zbyt prze jęt y tymi

dźwiękami dzwonów. Daj t emu spo kó j i wracaj do zabaw z

koleg am i. P ewnie t ylko rybacy mogą je usł yszeć" .

P o roku dał za wygraną. „A jeśli ci ludzie mają rację? Le piej

będzie jak urosnę i zost aną ryba kie m. W t e dy każdeg o rank a bę dę

wracał n a brzeg i kiedyś na pewno usłyszę dzwony. A zre szt ą,

może t o tylko lege nd a? Może po dczas t rzęsien ia ziemi

rozt rza skały się wszyst kie dzwony i nigd y już nie zagrają?" —

myślał w duchu. T ego popołu dn ia post a nowił wrócić do domu i

dać sobi e spok ój z zat opio ną wyspą. Z bliżył się da ocean u, by go

pożegna ć i raz jeszcze ogarn ął wzro kiem jego be zmiar. A

ponieważ nie za prząt ał już sobie głowy dzwonami , mógł radować

się po prost u śpiewe m mew, szumem f al i szele st e m wiat ru w

palmo wych l iści ac h. W odd a li posłysza ł rozbawione głosy dzieci i

poczuł się szczęśliwy, że znów p owróci do zabaw z rówieśni ka mi.

P ewnie na począt ku jego koledzy będą się z niego naśm iewać,

ale szyb ko zap omną o t ym co się zdarzyło i, jak dawniej, znów

przyjmą go do swego grona. Rozpierał a go ra dość i t ak jak może

t o uczynić tylko dzieck a — podzięk ował za dar życia . B ył pewien,

że nie st rac ił czasu na ma rne, bo na uczył się obcowa ć z przyro dą

i szanować ją. I nagle , nies podzi ewanie, kiedy słu cha ł morza,

mew, szelest u pal m i głosó w swoich przyjac iół w oddal i, dobie gł

go pierwszy dźwięk dzwonu. I nast ępn y.

A pot em jeszcze nast ęp ny, aż w końc u odezwały się wszyst kie

dzwony zat opi one j świąt yni, wypełnia ją c rado śc ią jego serce.

W i e le lat później, kiedy był już d orosłym mężczyzną, powróci ł do

swojej ro dzinn ej wioski. Nie zamierzał już wydobywać z głęb in

marzą zat opi o nych ska rbów. P ewnie ca ła t a hist or ia była jedynie

wytworem jego dzie cięc ej wyobraźni. Może nigdy nie słyszał b icia

zat opionyc h dzwon ów? A le posze dł na plażę , by posłu cha ć szum

u f al i śp iewu mew.

jakież było jego zdziwie nie, kiedy na pias ku ujrzał sie dzącą

ko biet ę, t ę samą, kt óra kiedyś opowied ziała mu o wyspie i o

świą t yni.

— Co t u ro bisz? — spyt ał.

— Czeka m n a cie bie .

Chocia ż od ich spo t k ani a upłynęł o wiele lat , była t ak samo

pię kna ja k dawniej .

T en sam, wcale nie spłowiały welon okrywa ł jej włosy. P odała mu

zeszyt w błę kit n ej

okład ce .

— P isz. K iedy wojownik świat ła pra gnie dowiedzieć się , czy jaka ś

osoba jest godna zauf an ia, wt edy spo glą da na nią oczami

dziec ka, bowiem dzieci pot raf i ą pat rzeć na świat bez goryczy.

— A kim jest wojownik świat ła ?

— Człowiekie m , kt óry umie docen ić, jakim cude m jest życie;

kt óry do same go końca walczy o t o, w co wierzy i p ot raf i usłysze ć

bicie dzwonów kołysanyc h w głęb ina ch ocea nu.

Mężczyzna nigdy dot ąd nie sądził, że jest wojownikie m świat ła.

Niezna joma zd awała się czyt ać w je go myślac h:

— W sz ys cy t o pot ra f ią . A le nikt nawet nie pode jrzewa, że jest

wojown ikie m świat ła. K ażdy człowiek może nim być. S pojrzał na

białe, niezapi s ane ka rt ki zeszyt u. K obiet a znów się uśmi ech n ęła :

— P isz.

P o d r ę c z n i k W o j o w n i k a Ś w i a t ł a

W o j own ik świat ła nigdy nie zapomin a, co t o wdzięczność . A n ioły

dopom og ły mu podcza s bitwy, siły nieb ia ńs ki e ust awiły każdą

rzecz na odp owiednim miejs cu i sprawiły, że wojownik móg ł da ć z

siebie wszyst ko. Jego zna jomi mówią: „A leż on ma f art ! " , bo

wo jownik o t rzymuje czase m od życia o wiele więcej, niż

oczekuj e. Dlat ego kiedy zachodzi słoń ce, klę ka i dzię kuje

O piekuń czem u P łaszczowi, kt ó ry go ot ula. Je dnak jego

wdzięczność , nie ogran i cza się t ylko do świat a du chowego: n ie

zapomin a nigdy o przyja cioła ch , bowiem na polu bit wy ich krew

zmieszała się z jego własną. W o j ow ni kowi nie t rzeba

przypo mina ć o pomo cy, kt órej udzi elili mu in ni — sam o tym

pamię t a i dzieli się z nimi n agrodą.

W s zy st ki e drog i świat a prowadzą do serca wojownika. Z anurza

się on bez wahania w rzece namię t no śc i, kt ór a prze pływa przez

jego życie. W o j ow ni k wie, że wolno mu wybrać t o, czego pragni e.

P odejm uj e więc decyzje z odwagą, b ezint eres ownośc ią, a czasem

— z odrobin ą szaleń st wa. A kce pt u je swoje pasje i raduje się nim i

z całeg o serc a. P rzekona ł się, że wcale nie t rzeba wyrzeka ć się

podbo jów — st anowią one nie odzowną częś ć życia i napawają

radoś cią tych, kt órzy biorą w nic h udział. Je dnak nigdy nie t r aci z

oczu rzeczy nieprze mij aln ych ani silnyc h więzi z ludźmi,

za cieś nia ją cych się z biegi em czasu . W o j o wni k p ot raf i odróżnić

t o, co ulot n e od t e go, co wieczne.

W o j own ik świat ła nie poleg a t ylko na własnych siłac h — korzyst a

t akże z energii swojeg o przeciwnik a. K ie dy rozpoczyna się bit wa,

jedyne co posiad a, t o zapał i szt uka f echt unku , kt óre j nauczył się

podczas ćwiczeń. A le podcza s wat ki odkrywa , że zapał i

ćwicze nia n ie wyst arczają do zwycięstwa — nieod zowne jest

doświa dczenie. W t edy ot wiera serce na W s ze c hświ at i pros i

B oga o na t chnie ni e, t ak aby każdy cios wroga st a ł się dla niego

lekc ją obrony. Jego t owarzysze mówią: „jakiż on zabob onny !

P rzerwał walkę, by się po modli ć i szanuj e p odst ę pno ś ć wroga ! "

W o j own ik świa t ła nie odp owiad a na t e zaczepk i. W i e , że b ez

nat ch nie ni a i bez doświad czeni a na nic się zd adzą zapał i

t reni ngi.

W o j own ik świat ła nigdy nie oszuku je; umie jedna k zmylić

przeciwnika. Ż e by nie wiado mo jak się niepo ko ił, pot raf i

zast osować w walce odpowiedn i wybie g, by zwyciężyć. K iedy

czuje, że jest u kresu sił, sprawia, że przeciwnik ma wrażenie, iż

mu się wcale nie spieszy. K ie dy powinien at akować z prawej,

przemieszcza swe oddziały na lewą f lan kę. Jeśl i ma zamiar

ruszyć na t ychmi ast do bo ju, udaj e, że jest zmęczony i właśn ie

szykuje się do snu. Jego przyjac iel e mówią: „P opat rzc ie, g dzieś

ulot ni ł się cały jego za pał ! " . A le on nie przejmuj e się t ymi

uwag ami, bowiem przyjacie le n ie mają pojęc ia o jego t akt yce.

W o j own ik świat ła wie, cze go chce i nie musi nicze go obja śn ia ć.

P ewien chińs ki mędrzec t a k opis uj e t akt ykę wojownika świat ła:

„P ozwól, a by wróg uwierzył, że nie odnie s ie sz wielki ch korzyści z

decyzji o at aku — w t en spos ób osłab i sz jego zapa ł. Nie wst ydź

się wycof ać na chwilę z bitwy, jeśli czujesz, że wróg je st

silni e j szy — liczy się bowiem koni ec wojny, nie zaś pojedyn cze

ut arc zki. Jeś li masz dość sił, nie wstydź się ok azać słab oś ci — t o

uśpi czujnoś ć przeciwnika i popc hn ie go do at aku przed czasem.

P od czas wojny zdolno ść zasko czeni a wroga jest klu czem do

zwycię stwa" .

„To dziwne — myśli wojownik świat ła. — S pot k ałe m w życiu wie lu

ludzi, kt ó rzy przy pierwszej nadarzają ce j się okazji, st araj ą się

pokazać t o, co w nich n ajgorsze. Z asła ni ają swoją wewnęt rzną

siłę ag resją , a lęk przed sam ot n oś cią kryją pod mas ką

niezależno śc i. Nie wierzą we własną siłę i mo żliwośc i, ale bez

ust an ku przechwalają się nimi na czt ery st rony świat a" . W o j o wni k

do st rzega t ę cec hę u wie lu mężczyzn i kobie t . Nigdy nie daje się

jedna k zwieść pozorom i mil czy, gdy kt oś usiłu je zwrócić na

si ebie uwagę. A le wykorzyst uje naj mni ej szą nawet spo so bn oś ć,

by przezwyciężyć własne wady, bowiem inni lu dzie bywają

wspan i ałym zwierci adłe m d la nas samyc h. W o jo wn ik korzyst a z

każdej okazji, by st ać się swo im własnym mist rzem.

W o j own ik świa t ła walczy czasem z tymi, kt órych ko cha .

Człowieka, kt óry ma przyjaci ół, nigdy nie złami ą wichry losu. Ma

on w sobie doś ć sił, by poko na ć t rudno śc i i iść dale j n aprzód.

Jedna k bardzo częst o ci, kt órych wt ajemn icza w arkana walki

okazują mu nieuf n o ść i prowokują do pojedynk u. W t e d y wojownik

pokazuj e na co g o st ać — kilk om a rucha mi wyt rąca broń z rąk

uczniów, a wt edy znowu powraca h armoni a i zauf anie . „Czemu t o

czynisz, skoro masz t ak wielką na d nimi przewagę?" — spyt ał go

pewie n wędrowiec. „P onieważ, kiedy rzucaj ą mi wyzwanie, w

ist oc ie chcą ze mną rozmawiać. W t en spo sób podt rzymuj ę z mmi

dialo g" — od parł wojownik.

P rzed rozpoczęc ie m ważnej bit wy wojownik świat ła pyt a sieb ie:

„Do jakie go st op nia rozwinąłem swoją sprawność ?" . W i e , że

wszyst kie bitwy, kt óre kiedyś st o czył, zawsze go czego ś uczyły,

ale t e nauk i zazwyczaj wiele go koszt owa ły. Nieraz t raci ł czas,

walcząc w imię kłam st wa, bądź cierpi ał przez ludzi, kt órzy nie

byli warci jego miło śc i. Zwycięzcy nie p owt arzają w

nies koń cz onoś ć t ych samyc h błędó w. Dlat e go właśnie wojownik

świat ła wyst awia swo je serc e na ryzyko jedynie dla sprawy, kt óra

jest t ego wart a.

W o j own ik świat ła szanuj e główną nau kę K sięgi I Ching:

„ W y t rw ałoś ć przynosi pomyślny los " . W i e , że wytrwałoś ć nie ma

nic wspólneg o z up orem. Bywa, że bitwy t rwają dłużej niż t o

ko nieczn e, wyczerpując siły i osłab iaj ąc en t uzjazm. W t aki ch

chwi lach wojownik myśli: „ W o jn a prze ciąga ją ca się w

nies koń czon oś ć niszczy również kraj zwycięzcy" . W t e d y wycof u je

swoje oddziały z pola bit wy i zawiesza bro ń. Jeg o wola walki jes t

niezłom na, lecz pot raf i zaczeka ć na dogod nie jszy mom ent do

ponowne go a t aku. W o j ow ni k zawsze podej muje na nowo walkę.

Czyni t ak, kiedy stwierdza, że syt uacj a się zmieniła , nigdy zaś ze

st rachu .

W o j own ik świa t ła zauważa, że niekt óre syt ua cje w życiu

powt a rzają się . Częst o st aje prze d proble ma mi , z jaki mi już

kiedyś się zet kną ł. W t e d y wpa da w rozpacz. W y da j e mu się, że

nie uda mu się zrobić kol ejn ego kroku naprzó d, ponieważ

t rudno śc i i kłop ot y znowu powracają . „P rzeci eż już kiedyś

przeszedłe m przez t o s a mo" — skarży się w d uchu. „Co prawda,

już kied yś t o przeżyłeś — odpowiada jego serce — ale nigdy t ego

nie p okona łe ś" . Dopi ero wt edy wojownik pojmu j e, że

doświadczen ia, kt óre powt a rzają się wielokrot n ie, mają jede n

jedyny cel: nauczyć go t ego, czego jeszcze nie pot raf i.

W o j own ik świat ła czę st o robi rzeczy odbie gaj ące od

przecięt n ości . Może t ańczyć na ulicy, idą c rano do pracy. P at rzeć

niezn ajomym prost o w oczy i mówić o miło śc i o d pierwszego

wejrzenia. B ronić pogląd ów, kt óre in nym mogą wydawać się

śmie szne. W ojownik świat ła pozwala sobie na t akie dziwact wa.

Nie lęka się opłak iwać st arych smut ków ani radować nowymi

odkrycia mi . K i edy czuje , że nadeszła pora, porzu ca wszyst ko i

wyrusza na po szukiwanie przygód, o kt órych marzył. K iedy

odkrywa , że jest u kres u sił, b ez poczu cia winy porzuca walkę dla

jedne go czy dwóch szaleń st w. W o j o wni k nie t rwoni czasu, by

odgrywać role, kt óre chcą mu na rzuci ć inn i.

W o j own icy świat ła mają w oczach osob liwy bla sk. Żyją i st anowią

część życia innych ludzi. Rozpoczęli swoją ziems ką podróż be z

t oboł ków i bez sand ałów. Częst o bywają t chórzliwi i nie zawsze

post ę puj ą t ak jak t rzeba. Cierpią z p owodu błahych spraw,

bywa ją małod uszn i, czasami uważają, że nigdy nie uda im się

dor osną ć, a lbo sądzą, że nie są godni błog os ławień st wa czy

cudu. Nie zawsze wiedzą, ca właściwie robią na świecie i częst o

spędzaj ą bezsenn e noce, myśląc, że ich życie nie ma sens u.

Dlat ego właśnie są wojownikam i świat ła . P onieważ się mylą.

P onieważ zadają sobie pyt ania. P onieważ po szukuj ą sen su i — z

całą pe wnoś cią — kie dyś go od najd ą.

W o j own ik świa t ła nie boi się uch odzić za szaleń ca. Rozmawia

sam ze sobą, gdy nie ma nikog o o bok. K t oś powie dział mu

ki edyś, że t o najle pszy spos ób, żeby porozumi eć się z an ioła mi,

a on poszu kuj e t e go kont akt u . Z począt ku uważa, że t o t rudn e

zada nie. W y da j e mu się, że nie ma nic do powiedze nia, że w

kółk o powt arza t o sama. A le nie podda je się . K ażd ego dnia

rozmawia ze swoim serce m. Mówi rzeczy, kt órych nie myśli

naprawdę, m ówi głup st wa. P ewnego dnia zauważa jedn ak jaką ś

zmianę w swoim głos ie. W t e d y pojmu je, że przepływa przez nieg o

najwyższa mądr oś ć. W o j o wni k zdaje się szalon y, ale t o t ylko

mask a.

P ewien poet a powiedział kiedyś: „ W o jo wnik świat ła wybiera sobi e

wrogów". W o j ow ni k wie, do czeg o jest zdolny. Nie musi więc

pysznić się swoimi zalet am i. Jedna k zawsze pojawia się kt o ś, kt o

pragni e udowo dnić, że jest lepszy od niego . W o j own ik wie, że nie

ist ni eje ani „lepszy" ani „g orszy" , bowiem każdy ot rzymał w darze

t alent y pot rzebne mu, by iść własną drogą. Niekt órzy jedna k nie

dają za wygraną. Judzą, obraża ją, robią wszyst ko, żeby go

rozsierdzić . W t akiej chwili serc e wojownika mó wi: „Nie słuch a j

t ych ob elg, one nie rozwiną t woich umi eję t no śc i. Z mę czysz się

t ylko na próżno" . W o j own ik świat ła nie t raci czasu na prowok acje

— on musi wypełnia ć swoją powinno ść .

W o j o wnik świat ła ma zawsze w pamię c i słowa Johna B unyana:

, , Choć przeżyłem t o wszyst ko, co p rzeżyłem, wcale nie żałuję

t arapa t ów, w jaki e popad ałe m, po nieważ t o właśn ie one

przywiod ły mnie t am, doką d zawsze pragną łe m dot rze ć. T eraz, u

progu śmi erc i, jedyne co posia da m t o mie cz i przekazu ję go

t emu, kt o pragn ie o dbyć swoją pie lgrzymkę. Z abi eram ze so bą

blizny i rany bit ewne — o ne są świade ct wem t ego, czego

doświadczyłem i nagrod ą za t o, co osią gn ął em. Te drogie mem u

sercu b lizny i rany otworzą przede mną bramy Raju. Był czas,

kiedy całymi dnia mi słu cha ł em opowieś ci o brawurowych

wyczynach. Był czas, kie dy żyłem t ylko dlat eg o, że musi ałe m żyć.

Lecz t e raz żyję, ponieważ jest e m wojownikie m i pragnę powróci ć

przed oblicze Tego , w imię K t órego zawsze walczyłem. "

W o j o wnik świat ła odkrywa swoją Dro gę w chwili, gdy st awia

pierwszy kro k. W i t a go każdy kamie ń, każdy zakręt . Rozpoznaj e

się w mijan ych pagór ka ch i pot o ka ch. W i d z i cząst k ę swojej du szy

w rośli na ch, zwierzęt ach i dzikich pt a kac h. I wte dy, z pom oc ą

B oga i B oski c h Z na ków pozwala, by jego W ł a s n a Le genda wiodła

go ku zadanio m, kt óre na niego czekaj ą. B ywają noce, kied y nie

ma gd zie spa ć, bywają t aki e, kie dy nie może zmrużyć oka. „S a m

post a nowiłem pójś ć t ą drogą — myśli wojownik. — A t o cena,

kt órą muszę za t o zapłac ić " . W t akim spo so bie myślen ia t kwi ca ła

jego moc. To on wybra ł ści eżkę, kt órą t eraz podąża i na nic

zdadzą się skar gi.

O d t ej chwili — i przez kilk a najb liższych st ule ci — W s z ec hśw iat

będzie wspiera ł wojowników świat ła i bo jkot ował t ych, kt órzy

myślą st ere ot ypa mi. E nerg ia Z iem i łakni e o dnowy. Nowe myśli

po t rzebu ją przest rzen i. Ciało i dusza pra gną nowych wyzwań.

P rzyszłość st a ła się t eraźnie jsz o ścią i wszyst kie ma rzenia —

prócz t ych, kt óre są wyrazem n iet oler an cj i — b ędą mogły się

spełn ić . Rzeczy ist ot n e przet rwają, niepo t rzebn e przepad ną bez

śladu . Lecz wojownik wie, że nie jest powołany do t e go, by

osądzać ma rzenia bliźni ch i nie t raci czasu, by pot ępi ać ich

decyzje. By wierzyć we własn ą drogę, wca le nie mus i

udowadnia ć, że droga i nneg o człowieka jes t zła.

W o j own ik świa t ła st ara nn ie przygot owuje się do t ego, co chce

osiąg ną ć. I jak kolwiek n iedost ępn y byłby jego cel, wie, że zawsze

ist ni eje spos ób, by poko nać prze szkody. B ada wszyst kie możliwe

ścieżk i, kt óre t am wiodą, ost rzy kling ę szpady i st ara się

wypełnić serce wytrwałośc ią, ko nieczn ą, by st awić czoła

wyzwaniu. Jed nak w miarę posuwania się naprzód , zdaje sob ie

sprawę, że ist nie ją t rud noś ci , kt órych nie przewidział, lecz gdyby

czekał n a odpowiedni mome nt , n igdy nie ruszyłby z miejs ca .

Czasem pot rzeb a od robiny szale ńst wa, by p ost awić kolej ny kro k.

W o j own ik korzyst a z t ej odrob iny szaleńs t wa, bowiem ani na

wojnie ani w miło śc i nie spos ób wszyst ko przewidzieć.

W o j own ik świat ła zna własne wady. Z na równ ież swoje zalet y.

Niekt órzy je go kom pan i skarżą się bez p rzerwy: „I nni mają wię cej

szczęści a niż my". B yć może maj ą oni rację, ale wojownik nie

da je się zarazić t akim myśleni em i próbuje jak najle pie j poznać i

wykorzyst ać wszyst kie swoje at ut y. W i e , że siła gazeli pole ga na

szybko śc i je j biegu, siła mewy — na precyzji z jaką nam ierzy

rybę. O dkrył, że t ygrys nie boi się hieny, bo jest świadom własn ej

siły. W o j ow ni k st a ra się rzet eln ie ocen ić, na co go st a ć. Z awsze

sprawdza swój podrę czny bagaż, w kt ó rym mieszczą się: wiara,

miło ść i nadzieja. Jeśl i zna jduje t e t rzy, nie waha się iść

naprzó d.

W o j own ik świa t ła wie, że nikt nie jest głupc em , i że każdy może

nauczyć się wiele od życia — nawet jeśl i wymag a t o czasu. Daje

z sie bie zawsze t o, co na jlep sze, ale t eż najl ep szego oczeku je

od in nych. S t ara się wydobyć na świat ło dzien ne zalet y i

umieję t noś ci ka żdego człowieka. Niekt órzy znajo mi mówią mu:

„Świat pełen jest niewdzięczni ków ! " . W o jo wn ik nie daje się zbić z

t ropu i nie przest aje dodawać ot uchy innym, bowiem t o najlep szy

sp osób, by pobu dzać da dział ani a sa meg o sie bie.

Ka ż dy wo j ow n ik ś w i a tł a b a ł s i ę k i e d y ś po d ją ć w a l k ę .

Ka ż dy wo j ow n ik ś w i a tł a z d r ad z ił i s k ł a ma ł w p r z e s z ł o ś c i .

Ka ż dy wo j ow n ik ś w i a tł a u tr a c i ł c h o ć r az w i a r ę w p r z y s z ło ś ć .

Ka ż dy wo j ow n ik ś w i a tł a c i e r p i a ł z p o w o du s p r a w ,

k tó r e n ie b y ły t eg o w a r t e .

Ka ż dy wo j ow n ik ś w i a tł a w ą tp i ł w to , ż e j e s t w o jo w n i k i e m ś w i a t ł a .

Ka ż dy wo j ow n ik ś w i a tł a z a n i e db y w a ł s w oj e du c h o w e z o b o w i ąz a n ia .

Ka ż dy wo j ow n ik ś w i a tł a m ó w i ł „ t a k " , k i e d y c h c i a ł p ow i ed z ie ć „ n i e " .

Ka ż dy wo j ow n ik ś w i a tł a z r a n i ł k og o ś , k o g o k o c h a ł .

l d la te g o j e s t w o jo w n i k i e m ś w i a t ł a .

Bo w i e m do ś w i ad c z y ł t eg o w s z y s t k i e go i n i e u t r a c i ł na d z i e i ,

ż e s t a n i e s i ę l ep s z y m c z ł o w i e k i e m .

W o j own ik chęt n ie słu cha słów dawnych myśli cie li , jak choć by

t ych T. H. Huxleya: „O woce nasze go działan i a są post ra che m dla

t chórzy, a promyka mi świat ła d la mędr ców. Ś wiat je st wielką

szachownicą , na kt óre j f iguram i są nasze codzie nne uczynki, zaś

reguła mi gry t o, co zwie się prawami nat ury. Nie możemy dojrzeć

G racza, kt ó ry st oi po drug iej st ron ie szach ownicy, lecz wiemy, że

jest on dobry, prawy i cierpl iwy" . W o j own ik pode jm uj e wyzwanie.

O n do brze wie, że B óg nie wybacza a ni jedn ej p omyłki t ym,

kt órych koch a i nie god zi się na t o, by je go wybrańcy u dawali, że

nie znają zasad gry.

W o j own ik świa t ła nie uci eka przed pod jęc iem decyzji. G łęboko

namyśla się ni m zacznie działać, dokł ad nie ocen ia swoją

got owość do walki, odpowie dzialno ść i powinnośc i wobe c

mist rza. Nie t raci pogo dy duch a, ale rozważa każdy swój kro k,

jakby od nieg o za leżało wszyst ko. K ied y jedna k po dejm ie już

decyzję, ru sza na przód i nie podaj e w wątp liwość swo jego wyboru

ani n ie zbacza z obrane j drogi, kiedy okol iczno ś ci okazują się

odmie nn e od t ych, na kt óre liczył. Jeś li jego decyzja była

słuszna , t o wygra bitwę, nawet jeś li pot rwa ona dłużej niż

przewidywał. Jeśli nat omi ast je go decy zja była zła, t o przegra i

będzie mus ia ł zacząć wszyst ko od nowa — za t o z większą

mądro śc ią. K iedy wojown ik świat ła coś rozpo czyna, t o

konse kwent n ie kończy swoje dzieło.

W o j own ik świa t ła wie, że najle p szymi nauczycie la mi są jego

t owarzysze z pola bit wy. P rosi ć o radę, t o sprawa niebezpie czna ,

jeszcze ryzykowniej jest jej udziela ć. K iedy wojownik pot rzebuje

pomo cy, st ar a się przyjrzeć, w ja ki sposó b jeg o przyjacie le

rozwiązują — lub nie — swoje proble my. K iedy pot rzebuje

nat ch ni enia, czyt a z ust swego sąsia da słowa, kt óre pragni e mu

przek azać jego anioł st róż. K iedy czuje się zmęczony lub

samot n y, nie śni o kobie t a ch i mężczyznach, kt órzy są dalek o,

t ylko rusza na spot kan ie t ych, co są bli sko . Z nimi dzieli swoje

t roski i zaspak aja pot rzebę czułoś ci — z ra dośc ią i bez p oczucia

winy. W o j o wn ik wie, że nawet najbar dziej odległ a we

W s ze ch świ ec ie gwiazda, ma wpływ na wszyst ko, co go ot acza.

W o j own ik świat ła dzieli się całym swo im świat e m z ludźmi,

kt órych koch a. K iedy brak im o dwagi, zachę ca ich, by spe łn ial i

swoje marze nia. W t akic h chwila ch pojawia się wró g z dwoma

t abli czkam i w d łonia ch . Na pierwszej wyryt e są słowa: „Myśl

więcej o sob ie. Z ac howaj dla sie bie swoje dobrodzi ejs t wa,

inacze j wszyst ko st rac isz" . Na drugie j czyt a: „K im jest e ś, by

dawa ć rady innym? A może nie pot ra f isz dojrzeć swoich własnych

wad? " W o jownik wie, że ma wady. A le wie również, że nie spos ób

rozwinąć się w samot no śc i, z d ala od przyja ciół. Rzuca więc na

ziemię o bie t abl iczk i, nawet jeśli myśli, że zawiera ją one

ziarenko pra wdy. Z amie nia ją się w pył, a wojownik nad al

przycho dzi z pom oc ą b liźniem u.

Mędrze c Lao- T sy t ak ot o opi suj e po dróż wojownika świat ła: „ W

Drodze zawiera się szacu nek do wszyst kieg o, co małe i kru che . . .

Z awsze p owiniene ś rozpoznać, kied y nad chod zi pora, by przyjąć

adekwat ną do syt uacj i po st awę. . . Nawet jeśli st rze lałeś z łuku

wiele razy, t o ciągl e uważnie zakła daj st rzałę i z dbało ś cią

nap inaj cię ciwę. . . G dy począt ku j ący wie czego chce , st aje się

mądrzejszy od rozt argnio ne go mę drca. . . G romadzić w sobie

miło ść ozn acza szczęśc ie, gro madzi ć nienawiść t o klęs ka . . . T en

kt o nie widzi małyc h proble mów zost awia o twart e drzwi, przez

kt óre wdzierają się wielkie t raged ie. . . W a l ka nie ma nic

wspóln ego z kłót nią " .

W o j own ik świat ła medyt u je. S iada spok ojn ie w swoim namio cie i

z uf noś ci ą powierza się B oski em u świat łu . Nie myśli o niczym,

odrywa się od pogon i za przyjemno śc ia mi, wyzwaniami,

objawie niami i pozwala, by uka zały mu się w całe j kra sie jego

t alent y i umie jęt no śc i. Nawet jeśl i nie dost rzeg a ich od razu, owe

t alent y i umie jęt no śc i rzą dzą jego lose m i wpływają na dzień

powsze dni. K iedy medyt uj e, nie jest już jedynie sob ą , lecz nik łą

jak isk ier ka cząst k ą Duszy Ś wiat a. Te chwile pozwala ją mu poją ć,

za co jest odpowied zialny i działać w zg odzie z t ą wiedzą.

W o j own ik świa t ła wie, że w zaciszu je go serca ist n ie je pewien

ład, kt ó ry wskazuje mu d rogę.

„Gdy mój łuk jest napi ęt y — p owiedział Herrig el do swojego

mi st rza zen — nadc hod zi t aka chwila, że je śli nat ychmi as t nie

puszczę cię ciwy, t o zapiera mi dech" . „Dopók i p róbował będziesz

wymusić mome nt wypuszczenia st rzały, dopót y nie zgłębi sz

t ajn i ków łuczn iczego rzemio sła — rzekł mu na t o mist rz. — Rę ka,

kt óra na pina cię ciwę musi ot worzyć się t ak, jak o twiera się ręka

dziecka . P recyzję st rzału zakłóca najczę śc ie j zbyt siln a wola

łucznika " . W o j ow ni k świat ła myśli czasa mi: „Ta , czego nie zro bię,

po pro st u nie będzie zrobione " . A le nie ma racj i: musi działać,

lecz w st o sowne j chwili powinien pozwolić, by zadziałał t eż

W s ze ch świ at .

K iedy wojownikowi dzieje się krzywda, t o zazwycza j st roni od

ludzi, by nie obarcza ć ich swoim cierpi en iem . Je st t o

post ę powanie d obre i złe zarazem. P ozwolić, aby w sercu powoli

goiły się rany — t o jedno . Nat om ia st na całe dnie p ogrążać się w

smut ku, z obawy, by nie o bnażyć własne j słabo śc i — t o cał kie m

inna spr awa. W każdym z n as ist n iej e i an ioł i diabe ł, a ich głosy

są ba rdzo d o sieb ie podob ne. W o b e c t rudno śc i diabe ł przeko nuj

e, że łat wo nas zranić, a anioł prosi, byśmy zast an owili się nad

sobą, i czasam i musi włożyć swoje słowa w ust a obcych ludzi.

W o j own ik u t rzymuje równowagę pom ięd zy samo t no śc ią i

uzależnien ie m od innych .

W o j own ik świat ła pot rzebu je miło śc i. P rzywiązanie , przyjaźń i

czułoś ć są częścią jego nat ury, t ak samo ja k jedzen ie, p icie czy

radoś ć walki w imi ę dobrej sprawy. ! jeśl i o zachodzie słońca nie

czuje się szczęśliwy, znaczy t o, że nie jest z nim w porzą dku.

W t e dy prze rywa bit wą i rusza na poszuk iwanie kogoś , kt o razem

z nim obejrzy zachó d sło ńc a. Jeśli t rudn o mu znaleźć przyjacie la,

pyt a sam sieb ie: „Czyżbym obawiał się blisk oś ci z ludźmi? A

mo że kt o ś obdarzył mni e przyjaźnią i nawe t t ego nie

dost rzegł em ?" W o j ow ni k świat ła może wybrać samo t n oś ć, ale nie

może paść jej of iar ą.

W o j own ik świa t ła wie, że nie d a się żyć w st an ie ca łkowit ego

rozprężenia. Nauczył się od łuczni ka, że aby dale ko wypuści ć

st rzałę, t rze ba dobrze napią ć łuk. Na uczył się od gwiazd, że

je dynie wewnęt rzna eksp lozja pozwa la świecić . Z auważył, że koń

napin a wszyst ki e swoje mięś ni e, kiedy skacze przez przeszkodę .

Jedna k wojownik nigdy nie myli nap ięc ia ze zdenerwowaniem.

W o j own iko wi świat ła udaje się ut rzymać równowagę pomię dzy

Rygore m i Miłosierdzie m. Ż eb y spełn ić swoje marzenia pot rze ba

mu niezłom ne j woli, musi być również zdolny do niezwykłych

po święceń . I choć obrał swó j cel, t o jedna k droga, kt óra do niego

prowa dzi, nie zawsze jest t aka jak ją sobie wyobrażał. I d lat ego

wojown ik posłu gu je się i dyscyplin ą i wsp ółczuci em . B óg n igdy

nie o puszcza swoich dzieci, jedn ak jego zamiary są

nieprzeni knion e i t o O n wyt ycza nasz szlak, w ryt mie naszych

kroków. Dzięki dyscyplin ie i poświęcen iu, wojownik nie t raci

zapału. Ru t yna n igdy jeszcze nie przenio sł a g óry.

W o j own ik świa t ła bywa czasam i niczym woda. P rześlizguj e się

pomię dzy licznymi przeszkod am i, jakim i usłana jest jego droga.

Czasam i st awianie oporu znaczy t yle co unic est wien ie, więc

wo jownik dost o sowuje się do oko li cznoś ci . G odzi się — bez

cienia skargi — by przez g óry wiódł go kami en ist y szlak. W tym

właśnie t kwi siła wody. Ż ade n młot nie jest w st a nie jej

rozt rzaska ć, ani nóż zran ić. Cięcie najos t rzejsze j szabli nie

pozost awia na nie j ślad u. W o d a w rze ce dost o sowu je się do

rzeźby t erenu, nigd y nie zapomin ają c o cel u, do kt órego d ąży —

o morzu . Nieśmi ała u źród ła, czerpie powoli siłę z napo t k anych

pot ok ów. I w koń cu na biera pot ężnej mocy.

Dla wojownika świat ła nic nie jest czyst ą abst ra k cj ą. W s z ys t k o

jest konkre t ne i godne szacun ku. Nie obserwuje świat a siedząc

wygod nie w n amio ci e. P o dejm uje każd e wyzwanie, bo t o okazja ,

by zmien ić sam ego siebi e. Jego zna jomi t racą czas na

krytyk owanie decyzji innych a lbo t ego , że nie kt órzy nie p ot raf ią

dokon ać wyboru. W o jo wn ik wprowadza w czyn swoje zamiary.

Z darza się, że nie udaje mu się osią gną ć celu, wt edy płac i za

swój błą d bez słowa skarg i. I nnym razem zbacza z drogi i mija

sp oro czasu nim znów ją od najdzie. W o j own i k nig dy się nie

podda je.

W o j own ik świat ła je st jak skal ny blo k. K ie dy blo k leży na

równi nie, w h armoni jnym ot oczeni u — t kwi w miejs cu . L udzie

mogą st awiać wokół swoje domy i najs iln ie jsza wichura nie

sprawi, by zniszczył t o, co zbudowano. Le cz kiedy znajdu je się

na zboczu, może ujawnić swoją moc i st oczyć się wprost na

przeszkodę, kt ó ra zakłóc a jego spo kój . W o j own ik — pod obn ie jak

blok leżący na st oku — mo że st ać się niszczyciele m, kt óre go nic

nie p owst rzyma. W o j own ik świat ła myśli jedno cześ ni e i o wojnie i

o po koju , i pot raf i działa ć st o sownie do okoli czno śc i.

W o j own ik świa t ła, uf ający bezgrani czni e pot ędze swojego

um ysłu, nie doc en ia siły przeciwnik a. Nie wolno mu zapomin ać o

je dnym — bywają chwile, gdy siła f izyczna jest skut e czni ejsza od

mędrko wania. Corrida t rwa kwadran s, bo byk szybko po jmuj e, że

się z nim ig ra, i w oka mgnie ni u rzuca się n a t oreado ra. A wtedy

ani spryt , ani argume nt y, ani int el igen cja , ani wdzięk n ie są w

st anie zapobi ec t raged ii. Dlat ego wojownik nig dy nie gardzi

bru t alną siłą. Lecz kiedy st a je się ona zbyt brut al na, wycof uje się

z pola bit wy, do czasu, aż wróg wyczerpie za pasy swojej ene rgii.

W o j own ik świa t ła pot raf i rozpoznać siln ie jsze go od siebi e

przeciwnika. Jeśli post a nowi się z nim zmierzyć, ponie sie

sromot n ą klę sk ę. Jeś li przyjmie wyzwanie, wpadnie w pułap kę.

Dlat ego ko rzyst a t eż z dyploma cj i. Jeś li wróg zachowuje się

dziecin nie , on rob i t o samo. Je śli prowokuj e go d o walki, udaje ,

że t ego nie rozumie. Jego przyjaci ele mówią: „To t chórz! " . Le cz

wojown ik nic sob ie nie robi z t ych złośliwośc i. Do brze wie, że

kiedy pt ak ma do czynienia z kot em , nie pomog ą mu ani

wściek ło ść a ni odwaga . W t akic h syt uacja ch wojownik uzbraja się

w cierpl iwość. W r ó g wnet odejdzie szukać zaczepki gdzie ind ziej.

W o j own ik świa t ła nigdy nie pozost a je o bojęt ny wobec

niesp r awiedliwo ści. W i e , że wszyst ko jest jedn oś ci ą i każde

indywid ua lne działa nie ma wpływ na wszyst ki ch ludzi n a świecie.

T ot eż ki e dy na jego oczach komu ś dzieje się krzywda, sięga p o

szablę, by przywrócić porządek. Lecz nawet kie dy st aje do walki

z przem ocą, st ara się nie sądzi ć napa st n ik a. Robi bez słowa t o,

co do ni ego należy, bo każdy za swoje czyny odpowiada wobec

B oga. W o jownik świa t ła jest na świecie po t o, by po maga ć swoim

bra ciom w biedzie, nie po t o, by f erować wyroki na bliźnic h.

W o j own ik świa t ła nie jest t chórzem. Ucie czka bywa czasem

wspan iałym sposo be m obrony, lecz można się nią ra t ować t ylko

wtedy, g dy człowieka zaślepi ł st rach. K iedy wojownik ma

wąt pl iwości, woli p onieś ć klę sk ę i pot em goić swoje rany,

ponieważ wie, że jeśl i uciek ni e, da wrogowi władzę wię kszą, niż

on na t o zasłu guj e. W chwilach t rudnych i boles nych, wojownik

akcep t u je niepo myśl ną syt uacj ę z męst wem i z godno śc ią.

W o j own ik świa t ła nigdy się n ie spie szy. Czas pra cuje na jego

ko rzyść, a on uczy się poskr am ia ć swoją porywczość i skło n noś ć

do p ochop nych działa ń. P osuwa się do przo du powoli ale

st ano wczo. W i e , ze uczest n iczy w ważnym mome nc ie dziejów i ze

nie u da mu się zmien ić świat a, dopók i nie zmieni siebi e. P amięt a

słowa L an zy del V a st o: „P ot rzeba cza su, by rewolucja mogł a

za puśc ić korzenie " . W o j own ik nie zrywa niedojrza ł ego owocu.

W o j own iko wi świat ła pot rzeba cierp liwośc i i żywiołowości

zarazem. Dwa n ajcięższe błęd y st rat e giczn e, t o działa ć

przedwcześni e i przepuśc ić sprzyjając ą okazję. A by t ego

unikn ąć , każdą syt uację ocen ia t ak, ja kby była ona jedyna i

niepowt arzalna . Nie st os uj e żadnych got owych za sad czy

sprawdzonych spo so bów i nie uf a opini om inn ych. P ewnego razu

kalif Muawija spyt ał O mara ben al- A asa, w czym t kwi t ajem ni ca

jego ogrom ne j zrę czności po lit ycznej. I o t rzymał nast ę puj ąc ą

odpowiedź: „Nigdy nie rzuc i łem się w wir działan ia, nim nie

rozpat rzyłem wpierw możliwośc i od wrot u, a le t eż nigdzie nie

szedłem z zamiarem ucie czki " .

W o j own ik świa t ła częst o t raci nadziej ę. W y da je mu się , że

wygasł już w nim na zawsze wewnęt rzny ogie ń. Całymi dni ami i

no cami t kwi w tym przeświadczeni u i n ic nie wzbudza w nim

ent uzjazmu. P rzyja ciel e mówią: „Może jego walka d obiegł a ju ż

kresu? " . W o jownik czu je bal i wst ydzi się słyszą c t e słowa,

poni e waż wie, że me osi ągną ł jeszcze t ego, co zami e rzał. Lecz

jest up art y i nigdy nie wyrzeka się swojeg o powołan ia, walczy

dalej. I wt edy, kie dy się n ajmn iej t ego spodziewa, ot wierają się

przed nim nowe możliwości .

W o j own ik świa t ła nie hań bi swego serca nienawiśc ią. K iedy rusza

do walki, przypomin a so bie słowa Chryst usa : „K ochaj swoich

wrogów". I je st tym słowom pos łuszn y. Jedn ak wie, że

przeba czać wcale nie znaczy godzić się na wszyst ko. W o j o wni k

nie mo że spu śc ić głowy, bo wówczas t rac i z oczu horyzont

swoich m a rzeń. Od krywa, że jego przeciwnicy są po t o , by

wyst awiać n a próbę jego odwag ę, wytrwałość i zdolnoś ć do

podej mowania de cyzji. S ą dla niego błogo sławień st we m,

ponieważ t o wrog owie popycha ją go, by walczył w imi ę swoich

marzeń. I właśnie t o do świadcze nie walki dodaje sił wojownikowi

świat ła.

W o j own ik p amięt a o prze szłośc i. W i e o poszu kiwa niach

duch owych człowie ka i o t ym, że wiele pięknyc h st roni c dziejów

już zapis ano , ale zna t eż ich najst r aszl iwsze rozdziały: rzezie,

of iary, cie mn ot ę . Czasem , na jwzniośle jsze idea ły du chowe

służyły za t arcze okrut nym zamia rom. Z naj om i wojownika

przeżywali rozt e rki: „S kąd będę wiedzia ł, czy obra łem dobrą

drogę? " . S pot kał wie lu ludzi, kt órzy zaniec ha li dalszych

poszukiwań, ponieważ nie umiel i odpowiedzieć sobi e na t o

pyt anie. Lecz wojo wnik nie ma wąt pliwoś ci. O n zna niezawod ną

f ormułę : „P oznasz drzewo po je go owocac h" — powied ział Jezus.

Jest jej wie rny i nigdy się nie myli.

W o j own ik świat ła zna wagę int ui cji . W f erworze walki t rudno

rozmyślać o cio sa ch wroga. Z awierza swojemu inst ynkt owi i jest

posłu szny pod sze p t om anioł a st róża. W czasi e poko ju odg aduj e

znaki, kt ó re zsyła mu B óg. Ludzie mówią: „To szaleni ec ! " albo :

„On żyje w urojonym świeci e ! " . A lbo jeszcze: „Jak można wierzyć

w rzeczy całko wicie pozbawione logi ki ?" . Le cz wojownik wie, że

int ui cja jest mową B oga . Nie przest a je więc sł u chać rad wiat ru i

rozmawia ć z gwiazdami.

W o j own ik świa t ła zasiad a z p rzyjaciół mi przy ognis ku.

O powia dają o swo ich przyg odac h i zdobyczach. W s zy scy są

dumni z życia, jaki e wiodą i z walki w imi ę dobrej sprawy, dlat eg o

każdy n iezna jomy, kt óry się do nic h do łącza, jest zawsze mile

widziany. W ojownik wie , jak ważne jest dzielić się z innymi swoim

doświa dczenie m. O powiada z e nt uzjazmem o swoich perypet ia ch ,

o t ym jak u dało mu się u nikną ć zaczepki, jak wybrnął z

t arapat ów. K ie dy przywołuje swoje przygody, robi t o z pasj ą i

romant yzme m. Bywa, że t rochę ubarwia swoje opowieśc i.

P amięt a o t ym, że i je go p rzodkowie t eż przesadzali od czasu do

czasu. Dlat ego mo że sobie p ozwolić na t o sam a, pod warunki em,

że nig dy nie po myli dumy z próżno ścią, ani nie uwierzy we

własną przesadę.

„Nim pod ejm ę decyzję, muszę wszyst ko dok ład ni e zrozumie ć —

słyszy czase m wojownik świat ła. — Chcę mieć swobodę zmiany

decyzji" . W o j o wnik podc hodzi do tych słów z nieuf n o śc ią. O n

również posia da t aką swobodę , co mu nie przeszkadza

wywiązywać się z o bowiązków, kt óre wziął na swoje b arki, cho ć

czasem nie do koń ca rozumiał dlacze go. W o j ow ni k świat ła

podej mu je de cyzje. Jeg o dusza jest równie wolna co obłok na

niebi e, lecz odpowiada on za wła sne marzen ia. Na drodze, kt órą

wybrał z własnej nieprzymu sz onej woli, musi budzić się o porac h,

kt óre n ie zawsze są mu w sma k, rozmawiać z ludźmi, kt órzy

niewiele mu dają, pog odzić się z p ewnymi wyrzeczeniam i. Jego

przyjacie le mówią: „P oświęcasz się bez pot rze by. Nie jest e ś

wolny" . A je dnak wojownik jest człowiekie m wolnym. W i e , że w

otwart ym piecu chle b się nie upiecze .

„ W każdym działan iu t rzeba przewidzieć jego nast ęp st wa i

po znać sp o soby, by dopią ć celu a t akże znać możliwości , jaki mi

się dysponu je. Je dynie człowiek, kt óre go w najmn iej szym st opn iu

nie nęcą zdobycze, le cz jest sku pio ny n a same j walce, ma prawo

po wiedzieć, że wyrzekł się jej owo ców. A le wyrzeczenie się

owoców walki wcale nie znaczy, że jej wynik powinien być na m

ob ojęt ny" . W o j own ik świat ła słu ch a z szacun ki em st rat eg i i

G andhi e go. I n ie daje się zbić z t ropu t ym, kt órzy nawołują do

pogodz e nia się z los em, gdy nie udaje im się osią gną ć celu.

W o j own ik świat ła zwraca uwag ę na rzeczy drobne, bo o ne mogą

wyrządzić wiele zła. Drzazga, t ak przecież mał a, zmu sza

wędrowca do przerwy w podróży. Mikrosk opi jn a komór ka mo że

zniszczyć cały zdrowy org anizm. W s p o mn i en ie króc iut kie j chwili

st rachu , budzi o świcie t chórzost wo. S ekun da nieuwa gi

wyst arczy, by wróg zadał cio s ost a t eczny. W o j ow ni k zważa na

rzeczy małe. Czasem bywa surowy wobec sieb ie, lecz woli

post ę pować w t en spos ób. „Diabe ł t kwi w szczegóła ch " — głosi

st are porzekad ła.

W o j own ika świat ła opuszcza czasem wiara. Bywają chwile, kiedy

znikąd nie widzi nadziei. Pyt a swego se rca: „Czy mój wysiłek

coko lwiek jest wart ?" . A le jego serce mil czy. W o j ow ni k mus i

ocen ić t o sam. W t e d y szu ka jak ie goś przykładu . P rzypomi na

sobie , że i Jezus musia ł przeżyć podob ny et ap w życiu, by móc w

pełni do t rzeć do swego człowieczeńst wa. „Niech mnie omin ie t en

kieli ch " — powiedział Jezus. On również ut raci ł wsze lką wiarę i

odwa gę, lecz się nie podda ł. W o jo wn ik świat ła czasa mi idzie

przed siebi e bez wiary. A le idzie i wiara w nim odżywa.

W o j own ik wie , że żaden człowiek nie jest samo t n ą wyspą. W i e ,

że nie może walczyć sam. Jak ie ko lwiek by były jego zamiary,

zawsze p ot rzebuje in nych ludzi. Musi z kim ś omówić swoją

st r at egię , popro si ć o wsp arcie, a w chwila ch wyt chnien ia

powsp om i nać z kim ś bit ewne przygody. Jedn ak nie pozwala

niko mu pomyli ć koleżeń st wa z brakie m pewnośc i siebi e. Je st

przejrzyst y w dzi ałaniu , lecz t ajem niczy w swoich plan ac h.

W o j own ik świat ła t ańczy z przyjació łm i, lecz nie odd aje w niczyje

ręce o dpowiedzialn oś ci za własny los.

P omięd zy dwiema bit wami wojownik odpo czywa. Częst o spędza

be zczynnie cał e dni e, b o t ego do maga się jeg o serc e. Lecz jego

int ui cja zawsze czuwa. Nie popeł nia kardynal neg o grzechu

len ist wa, gdyż dobrze wie, d okąd może ono doprowadzić — do

pon urych niedzie lnych po połud ni, kie dy czas mija i nie dzieje się

nic. W o j own ik nazywa t en czas „spo koj em cmen t arzy" . I

przypo mina sob ie f ra gment A poka l ipsy: „Z nam twoje czyny, że

ani zimny, ani gorący nie jest e ś. O byś był zimn y albo gorący ! A

t ak, skoro jest e ś let ni i ni gorący ni zimny, mam cię wyrzucić z

mych ust . . . " W o j o wni k bawi się i żart uje, lecz zawsze pozost aj e

uważny na wszyst ko, co dzieje się wokół.

W o j ow nik świat ła wie, że ludzie b oją się sieb ie nawzajem. A ich

st rach o bjawia się zazwycza j dwojako: albo agresj ą a lbo

uległ ości ą. T o dwie st rony t ego sameg o med alu. Dlat ego t eż, gdy

wo jownik sp ot yka człowi eka, kt óry b udzi w nim lęk, nie zapomin a,

że on również się bo i. B o i on musi ał poko na ć po dobn e

przeszkody, doświadczyć tych samych t rudn o ści. Jedn ak pot raf i

lepie j st awić czoła syt uacj i. Dlaczego? P onieważ st rac h jest d la

niego mot orem do działa nia , a nie hamul ce m. W o j o wn ik uczy się

od swojego przeciwnika i post ępu j e t ak samo.

Dla wojownika nie ma miłoś ci niemożl iwej do spełn ie nia . A ni

mi lczenie , ani obojęt no ść , ani odrzucen ie nie są w st an ie go

oni eśmi el ić. W i e , że pod lodowat ym panc erzem, za kt órym

czasem kryją się ludzie, bije gorą ce ser ce. Dlat eg o wojownik

podej mu je większe n iż inni ryzyko. B ez wyt chn ie nia szuka

miło śc i, nawet za cenę wielu „nie" , licznych powrot ów na t arczy i

dojmu ją ce go p oczuci a odrzucen ia d uszy i cia ła. W o j o wni k n ie

daje się łat wo zast ra szyć, kiedy poszu kuj e t e go, co mu

niezbędn e do życia. W i e , że bez miło śc i je st niczym.

W o j own ik świa t ła zna ciszę, kt óra zapada przed decydu ją cą

walką. Ta cisza zdaje się mówić: „ W sz yst ko zat rzymało się w

mie j scu. Teraz będzie lepie j, jeśli odst awisz n a bok myśl o walce

i odprężysz się t roch ę" . Ni eopier zeni żołnierze zrzucają wt edy z

siebie zbroję i uskarża j ą na nud ę. Nat omi ast wojownik wsłuchuj e

się w ciszę. Gdzieś w oddal i co ś się dzieje. W i e , że t rzę sieni a

ziemi, kt óre niszczą wszyst ko, nadch odzą bez ost rzeżeni a.

W ę d rowa ł nocą przez la sy i odkrył, że kiedy zwie rzęt a nie wyda ją

żadnego odgło su, niebe zpie czeń st wo cza i się blis ko . Dlat eg o,

kiedy inni rozmawiają , wojownik t rzyma w pog ot owiu szablę i

obserwu je horyzont .

W o j own ik świat ła wierzy. A skor o wierzy t akże w cuda, t o cuda

zaczyna ją się wydarzać. S ko ro ma pewność, że jego myśli mog ą

odmie ni ć jego życie, jego życie zaczyna się zmienia ć. S koro u f a,

że znajdzie miło ść , t o t a miło ść pojawia się. Cza sem t raci

złudzen ia. Czasem wpada w rozpacz. W t e d y słyszy ut yskiwania:

„ja kiż on n aiwny! " . Lecz wojownik wie, że t aka jest cena, kt órą

musi zap łacić . W zamia n za jed ną porażkę ma na swoim konc ie

dwa zwycię stwa. I wszyscy ci, kt órzy wierzą, do brze o t ym

wiedzą.

W o j own ik świa t ła odkrył, że lepie j podąża ć ze świat łem .

Z dra dzał, kła ma ł, zbaczał ze swo jej drogi, zrywał rozejmy. A i t ak

wszyst ko na dal mu się udawała, jak gdyby nig dy nic. Je dna k

ot chł ań pojawia się n iesp odziewa nie. Można p ost awić t ysiąc

pe wnych kroków, a jeden jedyny krok może się nagl e okazać

zgubny. A więc wojownik za t rzymuje się na czas. Z at rzymuj e się,

bo u sł yszał czt ery uwagi: „Z awsze popeł ni ałe ś b łędy. Jest eś zbyt

st ary, żeby się zmienić . Nie jest e ś zdolny. Nie zasługu je sz na

t o" . W t e dy podno si oczy ku n iebu, i jaki ś głos mówi mu: „K ażdy

człowiek popeł nia b łędy. Darowałe m ci twoje winy, ale nie mogę

ci ich wybaczyć wbrew twojej woli. S am zdecyduj " . P rawdziwy

wojown ik świat ła przyjmuj e wybaczenie .

W o j own ik świa t ła nie szczędzi sił, by st a ć się lepszym

człowi ekie m. W każdym cięc iu jego szabli odb ija ją się cał e wieki

mądr o ści i ludzki ch rozmyślań. K ażdy cios ma siłę i celno ść na

miarę wszyst kich dawnych wojowników, kt órzy do dziś

błogo sł awią walkę. Najmni ejszy gest w bitwie je st hołd em dla

dokon ań poprze dnic h p okole ń. W o j own ik dos kon al i p iękno swoich

cios ów.

W o j own ik świat ła godzien jest zauf ania . W p raw dzie popeł nia

pewn e błędy i czase m zadziera nosa, ale nie kła mie . K iedy

przyłącza się do swoich przyjació ł przy ognis ku , rozmawia ze

wszyst kim i. W i e , że słowa, kt óre wypowiad a, zapadaj ą w pami ęć

W s ze ch świ at a jako świade ct wo jego myśli. „Czemu t yle gada m,

skoro częst o nie pot ra f ię dokona ć t ego wszyst kie go co

obiec u ję?" — zast a nawia się w duchu wojownik. „Trze ba byś

po st arał się żyć w zgodzie z pogląd am i, kt órych bronisz

publi cznie " — odpo wiada jego ser ce. I d lat ego , że wojownik

wierzy, że je st t aki, jak głośno mówi, t o w końcu t a ki się st aje.

W o j own ik wie, że od czasu d o czasu bitwa u st aje. W t e dy nie

można jej na siłę wszczynać. T rzeba uzbroić się w cier pliwoś ć i

czekać na ponown e zwarcie. W ciszy, jak a zap ada na polu walki,

wojown ik słyszy bicie swoje go se rca i odkrywa, że je st spięt y, że

się boi. P odsu mowuje swoje życie — sprawdza czy jego szpa da

jest naost rzon a, serce radosn e i czy wiara rozpala je go duszę.

W i e , że przyg ot owania są równie ważne jak samo działani e. Lecz

zawsze czegoś brak. Dlat ego wojownik korzyst a z chwil, gdy czas

się zat rzymu je, by lepi ej się przygot ować.

W o j own ik wie , że i anioł i dia beł wyrywają sob ie jego rękę,

t rzymają cą szpadę . Diabeł mówi: „O słabn ie sz. Nie będziesz

wiedział, kiedy nade jdzie n ajlepszy mom ent do działan ia. B oisz

się" . A nio ł mówi: „O sła bni esz. Nie b ędziesz wiedział, kiedy

nadej dzie na jlep szy momen t do dzia łania . B oisz się " . W o j own i k

jest zasko cz ony, bo oba j powiedzieli dokł ad nie t o samo . Dia beł

dodaj e: „P ozwól, żebym ci pomó gł " . Z aś anioł mówi: „P omag am

ci" . Dopi ero wt edy wojownik dost rzeg a różnicą między nimi.

S łowa bywają t akie same , t yle że sprzymierzeńcy są różni. I

wybiera pomo c ną dłoń anioła .

Jeśl i wojownik się ga po szablę, t o zawsze po t o, żeby je j użyć.

Może p rzet rzeć nią nowe szlaki, przyjść komu ś z p omoc ą albo

zapobie c ni e bezpieczeń st wu. Le cz wojownik nie sza st a groźbam i,

bo sza bla jest kapryśn a i nie lubi, by jej ost rze obn ażać bez

po wodu . W walce można at akować, bronić się a nawet uciek ać —

każda z tych post aw st an owi część walki. A le walka nie poleg a

na t rwonieni u sił an i rzucan iu słów na wiat r. W o j ow ni k jest

zawsze czujn y na najm nie j szy ruch swojej szab li. Lecz nie może

za pomin ać o tym, że szabla również baczy n a jego ruch y. S zabla

objawia swoją moc be z słów.

Z darza się, że zło podąża ślad em wojownika świat ła. W t e d y

sp okoj nie zaprasza je o n do swojego namio t u. W o j ow nik pyt a zło:

„Czy pragnie sz zranić mnie, czy raczej posłużyć się t ylko mną, by

ranić innych? " . Z ło udaje, że nie dosłyszało t ego pyt ania.

P rze chwala się, że zna słab oś ci jego duszy. Jąt rzy jeszcze

niezabli źnione rany i wzywa do zemst y. P rzypomin a, że tylko ono

zna su bt eln e zasadzk i i t rucizn y, zdolne pomó c wojownikowi

pozbyć się wszyst kich wrogów. W o j ow ni k słu ch a uważnie i

wypyt uje szcze gółowo zło o jego zamiary. P o czym wst aje i

odcho dzi. Z ło gadał o jak najęt e i jest t ak zmęczon e i t ak pus t e,

że nie zdoła pój ść za nim ani na krok.

Nieopat rzni e wojown ik st awia jeden f ałszywy krok i wpada w

przepaść . S t raszą go wid ma, dręczy sam ot n oś ć. Nigdy do głowy

by mu nie przyszło, że kied ykolwiek spot k a t o właśnie jego ,

czło wieka, kt óry zawsze wybierał walkę w imię Dobra. A jedna k t o

się st ało . P ogrążony w ciemn oś ci ac h wzywa n a pomo c swoje go

na uczyciela: „Mist rzu, wpadłem w ot chł ań. W o dy są t u głęb ok ie i

męt ne " . „Pa mięt a j o jedn ym — odpowiad a nauczyci el. — T o, co

pogrąża człowieka, t o wcale nie upade k do wody, lecz

pozost a wanie pod wodą" . W t ed y wojownik świat ła zb iera

wszyst kie siły, by wybrnąć z syt uacj i, w kt órej się znalazł.

W o j own ik świat ła zachowuje się jak dziecko . W i e l u ludzi t o

szokuje . Z apom ni e li, że dzie cko mus i się bawić, cza sem t roch ę

go rszyć, że zadaje pyt ania f rapują ce i niedojrza łe, opowiada

ni est worzon e hist or ie, w kt óre częst o sa mo nie wierzy. Ludzie

pyt ają oburzeni: „ W i ę c t o ma być duch o wa dro ga? A leż t en

człowiek jest całki em niedo jrzały ! " . Te słowa napawają wojownika

dumą. Dzięki radoś ci i prost o ci e czuje blis ko ść z B ogiem. Lecz

nigdy nie t raci z oczu swojego powo łania .

Łaciń s kie korzeni e słowa „odpowie dzialno ść " oddają dokł ad nie

jego prawdziwe zna czenie: t o zdo lność do od powiedzi, do

dział ania. O dpo wiedzialny wojownik może i obserwować i

dosko na li ć się. Czasami bywa „nieo dpowiedzia lny" , kiedy

dopuszcza, by zasko czyła g o syt uac ja, na kt órą nie pot raf i ani

odpowiedzieć , an i zareagować, jedn ak lekc ja nie idzie na marne:

wojown ik wybiera pewie n spos ób bycia, ma doś ć pokory, by

przyjąć pomoc i słuc ha rad. O dpowied zialny wojownik, t o wcale

nie t en, kt óry dźwiga n a swoim grzbiecie brzemię cał ego świat a,

ale t e n, kt óry nau czył się rozpoznawa ć wyzwanie danej chwili.

W o j own ik świa t ła nie zawsze może wybrać pole bitwy. Z darza

się, że wpada nag le w wir walki, kt ór ej wcale nie pragn ął. W i e

jedna k, że nie ma o d t ego ucie czki, bowiem nied ok oń czone bit wy

podążą za nim kro k w kro k. K iedy konf l ik t jest już nieu chron ny,

wojown ik st aje z przeciwnik ie m t warzą w t warz. B ez ob aw st ara

się dowiedzieć, dlacze go t amt en p ragnie walki, z ja kieg o powodu

opuś cił swój dom i wyzwał go na pojedyne k. W ojownik świat ła

słuc ha, co ma do powiedzenia je go przeciwnik i nie obn ażając

szpady przeko nuje go, że t a walka nie jest jego walką. A le

walczy tylko wt edy, gdy jest t o kon ie czne.

W obli czu ist o t nych decyzji wojownik świat ła odczuwa pewien

rodzaj pa nik i. „T o cię przerast a " — mówi mu je den z przyjació ł.

„Ruszaj naprzód i bą dź dzielny" — mówi inny. A le jego

wąt pliwości rosną. P o kil ku dni ach niepo ko ju wycof uje się do

swojeg o nami ot u , g dzie zazwyczaj modli się i medyt u je. W y bi e ga

myślam i w przyszło ść. O cenia, komu je go post ęp o wanie

przynie sie st rat y a komu korzyści . Nie chc e być przyczyn ą

niepot rze bneg o cier pi enia, ale i nie zamierza porzucać swojej

drogi. W o j own ik pozwala , by w jego myśla ch wyłoniła się jasn a

decyzja. Jeś li przyjdzie mu p owiedzieć „t ak" — powie t o śmi ało .

Jeśl i t rzeba będzie powiedzieć „nie" — nie st ch órzy.

W o j own ik świat ła pono si ca łkowit ą odpo wiedzialn oś ć za W ł a sn ą

Lege n dę. Z n ajom i mówią: Jeg o wiara jest godna pod ziwu ! " . P rzez

ułame k s ekund y wojownik jest dumny, lecz zaraz zawstydza się,

bowie m nie o dczuwa wia ry, z kt órą t ak się ob nos i. W t e dy anio ł

szepcze mu do ucha: Jest e ś t ylko inst ru me nt e m świat ła i nie ma

najmn ie jszeg o powodu, byś się tym pysznił, czy t eż mia ł wyrzut y

sumi eni a. T o jedynie powód do rado śc i" . I wojownik świa t ła

świado m t ego, że jest jedynie narzę dziem, czu je się

spoko jn ie jszy i bard ziej uf a same mu sobie .

„Hit ler wprawdzie przegrał wojnę na polu bitwy — mówi Marek

Halt er — le cz jedna k coś wygrał. To dwudziest owieczny człowiek

stworzył ob ozy kon cen t ra cyjne, wskrzesił t ort urę i pokazał, że

można zamk nąć oczy na nieszczęś ci a bliźn ich" . Być może ma on

rację: n a świeci e pełn o jest porzuco nych dzieci, okrut nych rzezi,

niewinnych ludzi w więzienia ch, sa mot nych st ar ców, pija ków w

rynszt oku , szaleń ców u wła dzy. A le może nie ma on wcale racji?

B owiem ist n ie ją wojownicy świat ła. A wojownicy świat ła nigdy nie

godzą się na niegodziwość .

W o j own ik świa t ła nigdy nie zapomin a st a rego przysłowia : „K oźlę

nie p owinno udawać lwa" . I st nie je nies prawie dliwość na świecie .

K ażdy może się znaleźć w syt uacj i, na jak ą nie zasłużył,

najczę ści ej wt edy, gdy nie jest zdolny do obrony. P orażka częst o

puka do drzwi wojownika. W t aki ch chwilac h wojownik mil czy. Nie

t raci energii na próżne słowa, woli o szczędzać siły, by st awić

opór, być cierp liwym i pamię t a ć, że K t oś mu się p rzygląda. K t oś,

kt o widział jego krzywdę i się na nią nie godzi. Ten K t o ś daje

wojo wnikowi t o , czego on najbar dziej pot rzebuj e: czas. P rędzej

czy później wszyst ko znów zaczn ie działać na jego korzyść.

W o j o wnik świat ła jest mądry. Nie kome nt u je swoich p orażek.

Ż ywot szabli może być krót k i, lecz życie wojownika świat ła musi

być dł ugie . Z t ego powodu nie prze cenia on swoich zdolno śc i i

st ara się unik ać niesp odzia ne k. P rzypisu je każdej rzeczy

wart ość, na jaką ona zasług uj e. W obliczu poważnych p roblem ów

diabe ł szepcze mu do ucha: „Nie ma się czym przejmować. Nic

się przecież nie dzieje " . I n nym znów razem, w b analnyc h

ok oliczno śc ia ch , diab eł podpowiad a: „Musisz zebrać całą swoją

energi ę, by zarad zić syt uac ji " . W o j ow ni k nie słuc ha słów diabł a.

S am jest władcą swojej szpady.

W o j own ik świa t ła jest zawsze czujn y. By obnażyć swoją szpadę

nie p ot rzebuje niko go prosi ć o pozwole nie. Nie t rac i t eż cza su na

usprawiedl iwianie się wobec innych. P osł uszny boski m wyrokom,

odpowiada za własne czyny. Rozgląd a się na bok i i rozpoznaje

przyjació ł. P at rzy za siebi e i widzi wrogów. W o b e c zdrady jest

bezlit os ny, ale nigdy się nie mś ci : wyst ar czy, by o ddali ł wrogów

ze sweg o życia, walcząc z nimi n ie dłużej, niż t o konie czne.

W ojownik n ie usiłu je być ki mś. O n po prost u je st .

W o j own ik n ie uznaje za przyjac iel a kogoś , kt o źle mu życzy. Nie

widać g o również w t owa rzystwie tych, kt órzy pragną go

„poci eszyć" . Unika ludzi, kt órzy st o ją u jeg o boku jed ynie w

przypa dku porażki. Ci f a łszywi sprzymierzeń cy pra gną

udowodnić, że sł a bość człowieka wyróżnia. P rzynoszą

wojown ikowi zawsze złe wieśc i i pod płaszczykie m „so lidar noś ci "

st arają się podważyć je go wiarę w siebi e. K ied y spot yk aj ą go

ranneg o — lament ują, lecz w g łębi ser ca są uradowani je go

przegraną. Nie pojmu ją, że t a przegrana st anowi również część

walki. P rawdziwi przyjaci el e są z n im we wszyst ki ch chwilach —

t ak samo dobrych jak i złych.

Na począt k u swojej walki wojownik świat ła stwierd za: „Mam

ma rzenia " . Po lat a ch zaczyna przeczuwać, że może osiąg ną ć t o,

czego pragn ie. W i e , co t o nieszczę śc ie blis ki ch, sam ot n oś ć,

rozczarowanie, kt óre t owarzyszą większośc i ludzi. Jest świadom,

że wkrót ce zost anie na grodzony i odczuwa smut ek, b o sądzi, że

nie za sługu je na t o, co ot rzyma. Jeg o anioł po dszept u je mu do

ucha: „O ddaj wszyst ko ! " . I wojown ik pad a na kol ana i of iarowuje

B ogu swoje zdobycze. T en dar zobowiązuje go , by zaprzest a ł

st awiać g łupie pyt ania i przezwyciężył poczuci e winy.

W o j own ik świat ła t rzyma w ręku szablę. O tym, co z nią zrob i

de cyduje zawsze sam. Czasem w je go życiu nas t ęp uj e przełom:

musi rozst ać się z t ym, co koch a. W t ed y zast anawia się: „Czy

spełn ia m wolę B oga, czy t ez powodu je mną ego izm?" Jeśl i uzna,

że t o rozst an ie jes t ist ot n e dla jego drogi życiowej, g odzi się na

nie bez skargi . Jeśl i nat om ia st spowod owane było przebie gło śc ią

innych — jest bezlit o sny. Z na się na zadawaniu ciosó w i na

przebaczani u, jednym i drugi m posłu guj e się równie zręcznie.

W o j own ik świa t ła nie wpada w puł apkę słowa „wolno ść " . Tam

gdzie na ród jest uciśn io ny, t am wolność jest pojęc ie m jasnym.

W t e dy uzb rojony w szablę i t arczę wojownik walczy do ut rat y t chu

i ryzykuje własnym życiem. W obli czu uciśn ie ni a, wolno ść jest

pojęc ie m łat wym do zrozumie ni a — t o prze ciwieńst wo niewo li.

B ywa jed nak , że wojownik słyszy t aki e słowa: „G dy wreszcie

przest anę , prac ować, będę wolnym człowiek ie m" . A kiedy t en

momen t nadc hod zi, po upływie roku ludzie skarżą się: „Życie t o

nic więce j jak nud a i rut yna" . Taka wolno ść jest t rudn ie jsza do

zrozumie nia — oznacza brak sen su życia. W o j o wni k świat ła jest

zawsze zaangażowany w t o, co robi. Jest niewolnik ie m swo ich

marzeń, nat o mi ast jest wolny w swoich poczyn ania ch.

W o j own ik świa t ła nie zmaga się w niesk oń czono ść w t ej same j

bitwie, zwła szcza jeśl i dost rzeg a, że prowad zi t o doni kąd . Jeś li

po u pływie jaki egoś cza su walka nie p rzynosi rezult at u , pojm uje ,

że należy nego cjo wać z wrogiem pokój . I on i wróg opanowali

szt ukę f echt u nk u i t eraz muszą dojś ć do porozumi eni a. B ędzie t o

gest g odny a nie t chórzliwy, dopro wadzi do równowagi sił i

zmia ny st rat eg ii. Ust aliwszy już warunki rozejm u, i on i wróg,

mogą wró cić do swoich domów. Nie mu szą niko mu nic

udowadnia ć — prowadzili walkę w imi ę Dobra i ich wiara nie

ponio sł a szwanku. O baj poszli na ust ęp st wa, pozn ając w t en

sposó b t rudną szt ukę rokowań.

P rzyjacie le pyt ają wojownika świat ła, skąd czerpie energi ę. „O d

ukryt ego wroga" — odpowiada. Pyt ają , kim jest t en wróg. „T o

kt oś, kog o nie może my ukara ć " . Ja kiś dziec iak , kt óry po bił go w

dzieciń st wie, ukoc han a, kt óra porzucił a go, gdy mia ł jeden aś cie

lat , nauczycie l, kt óry wymyślał mu o d głup ców. W chwila ch

sł aboś ci wojownik przypomin a sobi e, że n ie miał jeszcze

sposo bn ości , by wykazać się odwagą. Nie plan uje zemst y,

bowie m ukryt y wróg nie należy już do je go świat a. Myśli jedynie o

uzyskan iu t akie j sprawnośc i, żeby wieści o jego wyczynach

obieg ły cały świat i do t arły do uszu t ego, kt o w przeszłoś ci go

zranił. B ó l może przemien i ć się w moc.

W o j own iko wi świat ła zawsze da na jest w życiu powt órna szansa.

Jak wszyscy inn i ludzie — mężczyźni i ko biet y — nie przysze dł

przecież na świat ze zna jomoś ci ą f echt u n ku. Długo błądził, nim

odkrył swoją W ł a s ną Legen dę. Ż ad en wojownik n ie może siąś ć w

kręgu innych ludzi i p owied zieć: „Cokolwiek robił em było zawsze

słuszne " . Te n, kt o t ak twierdzi, kłam ie albo jeszcze nie poznał

sameg o siebi e. P rawdziwy wojownik świat ła w p rzeszłoś ci

krzywdził lud zi. Jedn ak po dczas swej wędrówki poją ł, że

nadej dzie czas, kiedy znów spot ka tych , wobec kt órych za chował

się ni egod nie, że dan a mu będzie szansa , by na prawił zło, kt óre

wyrządził, i że powinie n ją wykorzyst ać nat ychmia s t , bez

waha nia.

W o j own ik świa t ła jest czyst y jak gołę bic a i ost rożny jak wąż.

K iedy rozmawia z ludźmi, nie osąd za ich spos obu bycia . W i e , że

aby szerzyć zło, cie mn oś ci ut ka ły niewidzial ną paję czynę, w

kt órą wpadają wszyst kie sł o wa. P rzemien iaj ą się t am one w

int rygi i zawiść, kt óre pasożyt u ją na ludzkie j duszy. W t en

sposó b wszyst ko, co się powiedziało o ja kiej ś os obie , doci era d o

uszu jej wrogów, wzmocnio ne mroczną pot ęgą t rucizn y i

złośliwości . Dla t ego, kiedy wojownik świat ła opowiada o czynach

swojeg o brat a, wyob raża sobie , że brat siedzi ob ok i słuc ha jeg o

słów.

O t o słowa średni owieczneg o B rewiarza Rycersk ieg o: „Duchowa

energi a Drogi pot rzebuje sprawiedliwośc i i cierp liwo ści, by

przygot ować twój umysł. Droga rycerza jest pros t a i t rudn a

zaraze m, bowiem wymaga o drzuceni a niepo t rzebnyc h rzeczy i

nieis t ot nych przyjaźni. Dla t ego właśnie na począt ku wahamy się,

czy nią po dążyć . O t o pierwsza lekc ja Rycer st wa: wykreśli sz

wszyst ko, co d o t ej pory zapisa łe ś w ksi ędze t wo jego życia —

niepo ko je, brak wiary w sie bie , kła ms t wo. Na ich miejs ce

wpiszesz słowo «odwa ga». Rozpoczynają c tym słowem podró ż i

podążają c na przód z uf no śc ią w B oga, dot rzesz t am, dokąd

powin iene ś dot rze ć" .

K iedy zb liża się czas walki, wojownik świat ła got ów jest na każdą

ewen t ualno ść . A nalizuj e wszyst kie spos oby walki i pyt a sieb ie:

„Co bym zro bił, gdyby pewnego dn ia przyszło mi walczyć ze

so bą?" . W t en spos ób o dkr ywa swoje słab e punkt y. W t e d y

pojawia się wróg z sakwą pełną obiet n ic , t rakt at ów, rokowań.

Jego pr opo zycje są ku szące, a rozwiąza nia, kt óre po dsuwa,

prost e. W ojownik rozpat ruje je po kole i jed na po drugie j. I on

szuka zgody, lecz nie za cenę własnej godno śc i. Z aniec ha walkę

t ylko wt edy, gdy dojdzie do wniosk u, że t o najl ep sza st rat egi a, a

nie dlat eg o, że go oczarowano. W o j ow ni k świat ła nie przyjmuje

prezent ów od s wojeg o wroga.

A więc powt arzam:

W o j own icy świa t ła mają zawsze w oczach osobl iwy b lask. Ż yją na

świe cie, st an owią część życia inn ych ludzi, rozpo częli swoją

ziemsk ą p odróż bez t oboł ków i bez sanda łów. Częst o bywają

t chórzliwi i n ie zawsze post ę puj ą t ak jak t rzeba. W o j own icy

świa t ła cierp i ą z powodu nieważnych sp raw, bywają mało d uszni ,

czasem uważają, że nigdy nie uda im się d orosną ć, albo sądzą,

że nie są godni błogo sławień st wa czy cud u. Nie zawsze wiedzą,

co właściwie robią na świecie i częst o spędzaj ą bezsenn e noce ,

myśląc, że ich życie nie ma wcale sen su. Dlat eg o są

wojown ika mi świat ła . P onieważ się mylą. P o nieważ zadają sobi e

pyt ania. P o nieważ poszuk uj ą sens u i — z całą pewnośc ią —

kiedyś go od najdą.

O t o wojownik świat ła budzi się ze snu. Myśli sob ie: „Nie chcę

st aną ć oko w oko ze świa t łem, kt óre prag nie ode mn ie wielk ości " .

A le świat ło nie ust ępu j e. Myśli dalej: „Czy zmiany, kt óre

za chodzą wbrew mojej woli, są koni eczne ?" . Świat ło uparc ie

t rwa, bo wiem „wola " t o słowo — zasadzka . I st opn iowo o czy i

serce wojownika zaczynają przyzwyczajać się da świa t ła. Nie

wzdrag a się już przed nim, godzi się n a swoją Leg endę , nawet

jeśli ona pocią ga za sobą ryzyko. W o j o wni k świat ła spał d ługo.

T o na t u ralne, że budzi się powoli.

Doświad czony zapaśn ik znosi zniewagi przeciwnik a, bo zna sił ę

swoich mię śn i i zręczność swoich chwyt ów. S poglą d a źle

przygot owanem u przeciwnikowi głębo ko w oczy i wygrywa jeszcze

przed walką. W miarę jak wojownik uczy się pod okie m swojego

duch owego mis t rza, świat ło wiary zaczyna błyszczeć w jego

oczach i nie pot rzebuj e już niko mu nic ud o wadn iać. Niewiele go

obcho dzą kąś liwe za czepki wroga — niec haj sobie twierdzi, że

B óg jest przesą de m, że cuda t o żart y, a wiara w anioły t o

ucie czka od rzeczywist oś ci. P odobn ie jak zapaśn ik , wojown ik

świat ła je st świado m swojej n iesa mowit ej siły i nigdy nie walczy z

człowi ekie m, kt óry nie jest godzien honorowej walki.

W o j own ik świat ła mus i mieć zawsze w pamię ci pięć reguł walki

napis anych przez Czuanga- Cy, przed ponad dwoma t ysią cam i lat :

W i a ra : nim podej mi esz bitwę musi sz uwierzyć w jej cel.

P rzyjacie le: wybieraj sobi e sprzymierzeńc ów i naucz się walczyć

u ich bo ku, bowiem nikt n ie wygrywa wojny sam.

Czas: zimą b itwę prowadzi się ina czej niż lat em . Dobry wojownik

sam wybie ra mom ent rozpoczęc ia walki.

P rzest rzeń : w wąwozie nie walczy się t ak samo jak n a ot wart ym

polu. O ceń t eren, kt óry cię ot acza i wybie rz n ajlep szy spo só b

po ruszania po nim. S t rat egi a: najlep szym wojownikie m jest t e n,

kt o pla nuje swoją walkę.

W o j own ik rza dko kiedy wie, jaki jest wynik koń czące j się bit wy.

W o k ó ł pa nuje t ak wielki rozgardia sz, że możliwe jest i

zwycięst wo i p orażka. Czas pokaże czy wygrał, czy przegrał, lecz

wo jownik wie, że od t ej chwili nic nie można już zrobić —

ost at e c zne rozst rzygnię ci e bitwy jest już t eraz w ręka ch B oga.

W o j own ik świa t ła nie mart wi się wynikie m. Pyt a swoje serce:

„Czy st ocz yłem walkę w imi ę Dobra? " Jeś li t ak — odp oczywa.

Jeśl i nie — sięg a po sza blę i powraca do ćwiczeń.

W o j own ik świa t ła nos i w sobie isk ierk ę B oga. Dzieli los z innymi

wojown ikami , lecz bywa, że musi samot ni e ćwiczyć szt ukę

f ec ht unku . K iedy jes t dale ko od przyjac iół , st aj e się jakby

gwiazdą na niebi e. Rozświet la t ę część W s z e ch świat a, kt óra je st

mu przypi sana, upi ęk sza galak t yki i cał e świat y dla t ych, kt órzy

spogl ąd ają w niebo . W y t rwa ło ść wojownika wkrót ce będzie

nagrodzon a. P owoli zbliża ją się do nie go inn i wojownicy, łącząc

się w kon st e l a cje pe łne symboli i t ajemn ic .

Czasam i wojownik świat ła od nosi wrażenie , że jego życie t o czy

się jakb y na dwóch równoległyc h p łaszczyznac h. Na pierwszej z

nich zmu szony jest robić t o wszyst ka przed czym się b rom,

walczyć w imi ę po gląd ów, w kt óre nie wierzy. Lecz ist ni eje t eż

inny wymiar: odkrywa go w swoich sna ch, marzenia ch, książka ch ,

podczas spot ka ń z ludźmi, kt órzy myślą podob nie jak on.

W o j o wnik po zwala, aby ob a t e nurt y życia zbliżyły się do sieb ie.

„I st ni eje pomo st łączący t o, co ro bię, z tym, co pragnął bym robić "

— myśli w duch u. P owoli, krok po kroku , jego ma rzeni a

przyćmiew ają swo im blas kie m codzien ną rut ynę i pewnego dnia

czuje, że jest już got ów, by speł ni ć t o, czeg o zawsze pragną ł.

W ów cz as st ar czy odrobi na śmia ł oś ci, by dwa nu rt y życia st ały się

jednym.

Napisz raz jeszcze t o, co ci już mówiłem:

W o j own ik świat ła pot rzebu je czasu dla sieb ie. P oświęca go na

odpocz ynek, rozmyśla nia , kont a k t z Duszą W s ze ch świ at a. Nawet

w najwię kszym f erworze walki znajduj e czas na medyt ac ję.

Czasam i siad a, odpręża się i pozwala, by sprawy t oczyły się

własnym t orem. P at rzy na świat oczami widza, nie usi łu je być ani

lepszy, a ni gorszy — podda j e się bez oporu nu rt owi życia. I po

t rochu wszyst ko, co wydawało się skom pl ik owane, st a je się

pro st e. A wojownik jest szczęśl iwy.

W o j own ik wyst rzega się ludzi, kt órzy t wierdzą, że zna ją Drogę.

Z azwyczaj są t ak głęb ok o przeko nan i o t ym, że wszyst ko zależy

od ich decyzji, że nie za uważają iron ii z jaką los zapisu je kolej e

ludzkie go życia i żywo prot est uj ą za każd ym razem, kiedy

ni euni kni on e puka do ich drzwi. W o j own i k świat ła marzy i jego

ma rzenia popyc hają go do przodu, jedna k nigdy nie popeł nia

błędu, sądząc, że droga jest łat wa a bramy szeroko ot wart e. W i e ,

że W s z ec hśw iat działa na p odobień s t wo alch em ii: „dis so us et

coag ule " , jak mawiają mist rzowie. „Rozpraszaj i sku pia j swoją

energi ę zależnie od syt uacj i" . S ą chwile , by działać i t akie, kiedy

należy pogo dzić się z t ym, co przynosi los. W o j ow ni k pot raf i t o

rozróżn ić.

K iedy wojownik świat ła zaczyna nauk ę walki, odkrywa, że mus i

mieć p ełen e kwipune k — w t ym t akże zbroję. W yr us za więc n a

poszukiwani e zbroi d la sieb ie i słyszy of ert y rozlicznych kup ców:

„Używaj pa ncerza s amot no ś ci " — mówi pierwszy. „P osł ugu j się

t arczą cynizmu" — podpowia da drugi . „Na jlepie j w nic się nie

an gażuj — t o naj lep sza zbroja" — twierdzi t rzeci. A le wojownik

nie sł u cha ich rad. Z pogodą ducha udaje się d o swojej świąt yni i

ot ula się niezni szczaln ym płaszczem wiary. W i a r a o dbija

wszelkie ciosy. W i ar a przemie nia t ru ciznę w wodę przejrzyst ą jak

kryszt ał.

„ W i erz ę we wszyst ko , co ludzie mówią i zawsze jest e m

rozczarowany" — ska rżą się znajo mi. T o bardzo ważne, by uf ać

innym. W o j o wni k świat ła nie o bawia się rozcza rowań, bowiem zna

siłę swoje j szabli i pot ęg ę swojej miłoś ci . P o t raf i wyt yczyć własne

granic e. A kce pt ować B o skie znaki i zrozumie ć , że anio łowie

udzielaj ą nam rad ust a mi naszych b liźnich — t o jedno . Nat om ia st

niezdoln oś ć do samo dziel neg o podej mowania decyzji i

bezust a nne o czekiwanie, że inni pod powiedzą nam, co

powin niśmy uczynić — t o całk ie m inn a sprawa. W o j ow ni k uf a

ludziom, przede wszyst kim dlat e go, że uf a sobi e.

W o j own ik przygląda się życiu z łagod no śc ią i zdecydowanie m.

S t oi bo wiem w obliczu t ajem ni cy, dla kt órej wyjaśnien ie pewneg o

dnia znajdzie. S t awiając każdy krok mówi so bie w duc hu:

„Lud zkie życie t o ist ne szaleń st wo ! " . I ma racj ę. P ochyl ony nad

cude m codzie nno ś ci, dost rzeg a, że nie zawsze po t raf i

przewidzieć sku t ki swoich p oczynań. Czasa mi działa nie wiedząc

nawe t , że dzia ła; rat u je nie wiedząc, że rat uj e; cierp i nie

wiedząc, dla czego jest smut ny. Tak, nasze życie jest

szaleńs t wem. Jedna k n ajwię ksza mąd roś ć wojownika świa t ła

poleg a na właściwym wyborze własneg o szaleńs t wa.

W o j own ik świat ła przygląda się kol um no m p o obu st rona ch

bra my, kt órą ma zamiar otworzyć. P ierwsza zwie się S t rache m,

druga — O chot ą. W o j ow ni k oglą da kolu mn ę S t rach u. Na niej

widni eje napis : „ W kr oc zysz w świat niezna ny i nieb ezpie czny,

gdzie wszyst ko t o, czego się dot ych czas nauczyłeś, nie zda się

na nic ". Og ląda kolu mnę O chot y i czyt a na niej: „O puś ci sz znany

ci świat , kt óry p rzechowuje wszyst ko t o, co zawsze koch ał eś i o

co walczyłeś z wielki m p oświęc en iem " . W o j own ik uśm ie ch a się,

bowie m nie ist n iej e nic, co może wzbudzić jego lęk, ani nic, co

może go powst rzymać. I z det erm ina cj ą człowie ka, kt óry wie

czego chc e, otwie ra bra mę.

W o jownik świa t ła wkłada całą duszę w jedno ćwiczenie — bardzo

pot rze bne n a drodze je go duc howego rozwoju — sk upi a uwagę na

t ym, co zazwyczaj wykonuje machi na lni e, jak o ddychan ie,

mrużenie oczu, czy oglą da nie codziennyc h przedmi ot ów. Robi t o

zawsze, ilekro ć czuje się zbit y z t ropu. W t en spos ób pozbywa

się napię ci a i pozwa la int ui cji działa ć swobodnie . W ó wc za s dla

niekt ó rych proble mów nie do rozwiązania, rozwiąza nie się

znajduje . B ól, kt óry zdawał się nie do znie sien ia, nagle mij a.

S ięga do t ej t echn i ki zawsze, kiedy musi st awić czoła t rudne j

syt uacj i.

W o j own ik świa t ła słyszy: „I st ni ej ą sprawy, o kt órych nie ch cę

mówić, aby nie budzić zawiści " . Ś mieje się z t ych słów, bowiem

zawiść nie jest w st anie wyrządzić naj mn iej szej krzywdy, jeśl i

człowiek nie godzi się na nią. S t anowi ona część życia i ka żdy

musi nauczyć się sobi e z nią radzić. P onieważ wojownik rzadko

mówi o swoich plan ach , czasa mi ludzie są dzą, że t o z ob awy

przed zawiści ą. A le t ak wcale nie jest . W o j ow ni k zn a wagę słów.

Z awsze, ilekro ć opowiada o swoich marze niac h, t raci jaką ś

cząst kę energi i pot rzebne j do zrealizowania t ych marzeń. A

mó wiąc zbyt dużo pode jm uj e ryzyko, że wyczerp ie całą energi ę

ni ezbęd ną do dział ania. W o j ow nik świat ła zna moc słów.

W o j own ik świa t ła zna cenę wytrwałośc i i odwagi. P odczas walki

bardzo częst o ot rzymuje ciosy, na jak ie n ie jest przygot owany.

W i e , że w czasie wojny wróg wygra parę bit ew. W o j ow ni k płacze

pot em ze smut ku i wypoczywa, zbierają c siły. I znów powraca da

walki w imię swo ich marzeń. B owie m im dłużej będ zie st ał z

bo ku, t ym bardziej naraża się na ryzyko, że opadn ie go słab oś ć,

lęk, onieś mi ele ni e. K iedy jeździec wypa da z si o dło i nat ychm ia st

znów nie dosi ądzie koni a, nigdy później już t e go nie zrobi.

W o j own ik zna swoją wart ość . Na t chnie ni e i wiara są mot or em

je go decyzji o działan i u. Bywa jedna k, że spot yk a lud zi, kt órzy

za praszają go do t oczeni a bit ew, kt óre nie są jeg o bit wami, kt óre

go nie int ere su ją, czy t ez na pola walki, kt órych nie zn a. Ludzie

ci pragną , by pod jął wyzwania, kt óre są ist o t ne dla nich , ale nie

dla n iego. Częst o są t o bliscy ludzie, kt ó rzy go kocha ją, wierzą w

jego siły, a ponieważ są lękliwi, oczekują od niego pom ocy. W

t akic h chwilach wojownik u śmiec ha się i okazuje im swoją m iłoś ć,

jedna k nie daje się w nic wciągną ć. P rawdziwy wojownik świa t ła

sam wybie ra bit wy.

W o j own ik świat ła pot raf i prze grywać. A le porażki nie rozpat ruje

bezna mięt n ie, mówiąc przy tym: „T o nie ma znaczenia " , albo:

„Tak na prawdę t o wcale t ego nie pragnąłe m " . G odzi się z porażką

i nie st ara się za wszelką cenę przemien ić jej w zwycięstwo. B ól

ran, o bojęt noś ć p rzyjació ł, sam o t noś ć przegrane j, sp rawiają, że

czuje się rozgoryczony. W t akich chwilac h mówi sobie w du chu:

„ W a lc zyłe m o co ś, ale mi się nie powiodło. P rzeg rałem pierwszą

bitwę" . T e słowa doda ją mu nowych sił. W i e , że n ie można

zawsze wygrywać i odróżnia słuszn e działa nia od błę dów.

K iedy pragn iemy czeg oś, t o cały W s ze ch świ at działa na naszą

korzyść. W o j own i k świat ła dobrze o tym wie. Z t ego powodu

zwraca b aczną uwag ę na swoje myśli. Z a dobrymi int enc ja mi

kryją się czę st o uczucia , do kt órych nikt nie śmie się przyznać:

ze mst a, lęk przed wygraną, przewro t na radoś ć z powod u cudzej

t ragedi i. W s ze ch świ at niczego nie sądzi, on po prost u działa na

korzyść na szych pragn ie ń. Dlat eg o wojownik ośm ie la się zajrzeć

w mroczne obszary swojej d uszy i próbu je je rozjaśni ć świa t łem

przebaczeni a. I zawsze bardzo uważa na swoje myśli.

Jezus mówił: „O by t woje Tak zna czyło Tak, a Nie — Nie" . K iedy

wojown ik pode jm ie się czego ś, robi t o . Ci kt órzy obie cu ją i nie

dot rzymują słowa, t racą sza cunek do sa mych sie bie , wstydzą się

swoich p oczynań. I ch życie poleg a na u ciek an iu. T racą o wiele

więcej e nergii nie d ot rzymują c dan ego słowa, niż pot rzeb a

wo jowniko wi, by spe łni ł przyrze czenie. Bywa, że wojownik bierze

na siebi e pocho pni e odpowiedzialno ś ć, kt óra będzie mia ła dla

niego szkodl iwe sku t k i. Nie powt órzy już t ego więcej, lecz nie

przeszkodzi mu t o dot rzymać da nej obiet n i cy i zapłac ić ceny za

swoją n ierozważność.

K iedy wojownik wygrywa bit wę urządza wielkie święt o.

Z wycięst wo kosz t owała go wiele wysiłków, wiele nieprze spa nych

nocy pełnych wąt pliwości , dług ic h dni oczekiwa nia. O d

niepa mi ęt nyc h czasów święt owanie t riu mf u jest częśc ią ryt uału

życia — ob rzędem wt ajemni czen ia. P rzyjacie le i znajo mi widzą

jego radość i myślą: „Dlacze go on t o ro bi? P rzecież może być

rozczarowany po na st ęp nej bit wie. Może ściąg ną ć na siebi e

gniew wroga" . Jedna k on wie, dlacze go t ak post ę pu je. Ot rzymuje

najwspani a l szy dar, jaki może dać zwycięst wo — wiarę w sie bi e.

Dziś święci swoje wczorajsze zwycięst wo, a by mieć więcej sił na

jut rzejszą bitwę.

P ewne go dnia, bez żadnej wiadome j przyczyny, wojownik

odkr ywa, że n ie walczy już z tym samym, co n iegdyś, zapa łem.

W p r awdzie nadal wykon uje wszyst ko t ak jak dawniej, jedn ak

każdy je go gest wyda je mu się pozb awiony sensu . P ozost a je

t ylko jed no wyjście — nadal prowadzić Dobrą W a l kę . Modli się z

ob owiązku, z lę ku albo pod innym pozorem, lecz nie zbacza ze

swojej drogi. W i e , że anioł T ego, kt óry mu zsyła n at chni enie,

poszedł sobi e gd zieś na spa cer. W o j ow ni k sku pi a uwagę na

walce i obst a je przy swoim, nawet wt edy, gdy wszyst ko wydaje

mu się jał owe. A nio ł wkrót ce powróci i najci ch szy szelest jego

skrzydeł sp rawi, że radoś ć znów będzie żywa.

W o j own ik świa t ła dzieli się z innymi swoim doświad czeni em z

ziemsk iej wędrówki. Ten kt o p omaga , ot rzymuje pomo c i musi

podzieli ć się t ym, czego się nauczył. Dlat eg o siada przy o gnis ku

i opowiada a t ym, jak wyglądał dzień jego walki. P rzyjacie l

szepcze. „P o co mówisz ot warcie o t woje j st rat eg ii ? Czyż nie

widzisz, że w t e n spo só b n arażasz się na ryzyko, iż swoją

zdobycz będzie sz musia ł podziel ić z innymi? " . W o j ow ni k

zadowala się uśmi ech e m i nie mówi ani słowa. W i e , że jeśl i u

kresu po dróży dot rze do wylud niane go raju, t o walczył

niepot rze bni e.

W o j own ik odkrył, że B óg posłu gu je się sa mot n oś ci ą, by nauczyć

ludzi p oczuci a wspóln ot y z innymi ; gniewem, by ukaza ć nam

wielkie d obro dziejst wo spok oju ; nu dą, by doce ni ć urok przygód i

wolno ści. B óg posł ugu je się ciszą, by wzbudzić w nas

odpowie dzialno ść za słowa; zmęczenie m, byśmy pozn ali sma k

odpoczy nku, a choro ba mi p rzywołuje błog osławień st wo, jaki e

niesie nam zdrowie. B óg sięg a po ogień, by opowiedzieć o

wodzie; po ziemię, byśmy poznali wart ość powiet rza. B óg

przywołu je śmier ć, by podkre śl ić wagę życia.

S t runy nieu st a nnie napię t e w końcu się rozst rajaj ą. W o j o wni cy,

kt ór zy ca ły swój czas p oświęca ją jedynie na ćwiczen ia i t renin gi,

t racą w walce spo nt an i cznoś ć. W i er zc howce, kt óre ciąg le ska czą

przez przeszkody, pewn ego dnia łami ą nogę. Łuk i napię t e

każd ego dnia, nie wypuszczają już st rzał z t ą samą siłą. DI at ego

wo jownik świa t ła, nawet jeś li nie ma czasa mi ochot y, st ara się

ci eszyć drob nymi sprawami dn ia codzie nne go.

W o j own ika świat ła nie t rzeba prosi ć, żeby dawał. W i e d zą c t o,

niekt ó rzy mówią: „T en, kt o pot rzebuje , powinien się o t o

up omni eć " . W o j o wn ik świat ła wie, że wielu ludzio m nie udaje się

— po prost u się nie u daje — popros ić o pomoc . O dkrywa wokół

si ebie ludzi, kt órych serca są t ak spragn io ne uczucia , że pada ją

łu pem złe j miło śc i. P ot rzebują oni czuło ści, lecz wst ydzą się t o

okazać. W o j o wn ik zaprasza ich do ognis ka , opo wiada hist or ie,

dzieli z nimi swój posi łe k i razem, w winie, t opią smut ki.

Naza jut rz wszyscy czują się lepi ej. Najwię kszymi nędzarzami są

ci, kt órzy pat rzą na cudzą nędzę oboję t nym okiem .

W o j own ik świat ła słu ch a słów Lao- Tsy, kt óry powie dział, że

t rzeba pozbyć się świa domo śc i upływu dni i godzin , a większą

uwag ę zwracać no ka żdą minut ę. W t ed y dopi ero, uda nam się

rozwiąza ć niek t óre proble my, zanim się p ojawią. Jes t czujny w

sprawach drobnych , zat em udaje mu się unik ną ć wielkic h

nieszczę ść. Myśle ć o drobnyc h sprawach, wcale nie znaczy

myśleć krót k owzrocznie. P rzesadn e p rzywiązywanie wag i do

spraw wielki ch prowadzi d o ut rat y radoś ci życia. W o j own ik wie,

że wielkie m arzenia skła da ją się z mn óst wa ele men t ów, podob ni e

jak świat ło sł oneczn e jest sumą mili on ów promie ni.

Czasam i w d rodze dop ada wojownika rut yna. W t e dy korzyst a on z

nauki Nachma na z B ra cławia: „Jeśli nie udaje ci się mod lić ,

po st araj się powt arzać jedno prost e słowo — przynosi t o duszy

wiele dobreg o. Nie mów nic więcej, powt arzaj t ylko t o jedn o

słowo, bez przerwy, niezliczo ną ilo ść razy. W końc u u t raci ono

swój sens i zdobędzie nowe znacze nie. B óg otworzy swoje

bramy, a wt edy tym jednym słowem wysławisz wszyst ko, co

zechce sz" . K iedy wojownik musi wykonywać t ę samą czynnoś ć

wiele razy z rzędu, może z nią zrobić t o, co radzi Nachm an i

przemien ić ją w modli t wę.

Dla wojownika świat ła „pewniki" nie ist n ie ją. P odąża drog ą, kt órą

niest r udzen ie st ara się poznać . Jeg o t e chni ki walki zmien iaj ą się

zależnie od p ory roku. S am się nie ust an nie dost o sowuje, dlat ego

nikog o nie sądzi wyłącznie wedle zasady „prawda — f ałsz" , lecz

zależnie od czasu i o koli c znośc i. W i e , że jego przyjacie le t akże

muszą się dost o sowywać i wca le go nie dziwi, kiedy zmieni a się

ich spo só b bycia. Daje ludzio m czas, by mo gli uzasad ni ć swoje

post ę powanie. L ecz w obli czu zdrady wojownik jest b ezlit o sny.

W o j own ik sia da przy ogniu , by porozma wiać z przyjaci ół mi. K łócą

się, oska rżają nawzaje m, ale reszt ę no cy i t ak spędzają w t ym

samym namio ci e. W n e t zapom in ają o wszyst ki ch miot a nych przez

siebie obel gach . O d czasu do czasu pojawia się wśród nic h kt oś

nieznajo my. Niczego jeszcze wspóln ie z n im nie przeżyli, pokazał

się im tylko z d obrej st rony, więc niekt órzy dopat ru ją się w nim

mist rza. W o j own ik świat ła nie poró wnuje go ze swoimi dawnymi

t owarzyszami. Mile wit a niezna jo me go, ale nie uf a mu, dop óki nie

odkryje również jego wad. W o j ow ni k świat ła nie rozpoczn ie bit wy,

nim cał kowici e nie pozna swojeg o sp rzymierzeń ca.

W o j own ik zn a st are porzekad ło: „Jeśli wyrzuty sumi eni a

zabijał yby. . . " . W i e , że wyrzut y su mie nia zabija ją, kruszą powo li

duszę t ego, kt o popeł ni ł błąd i prowadzą go do dest ru kc ji .

W o j own ik n ie chce umiera ć w t en spos ób. K iedy zdarzy mu się

zachować przewrot nie albo złośl iwie — je st przecież człowiekie m

pełnym wad — nie wst ydzi się prosić o przebaczeni e. Jeś li t o

t ylko możliwe , st a ra się naprawić krzywdę, kt órą wyrządził. Jeś li

osoba , kt órą zranił, nie żyje, czyni dobra komu ś niezna jom em u,

po święca ją c je pam ię ci człowie ka, kt óry przez niego cierp ia ł.

W o j own ika świat ła nie t rawią wyrzut y sumi en ia, bowiem wyrzuty

sumi eni a zabija ją. Z pokorą naprawia zło, kt óreg o był sprawcą.

K ażdy wojownik świat ła słyszał ja k jego mat ka mówiła: „Moje

dziecko zachowa ło się źle, bo st rac iło I owę, ale ma bardzo dobre

serce " . I ch ociaż wojownik szanuj e swoją mat k ę, dobrze wie, że

t o nieprawda. Nie p obłaża sob ie bez przerwy, ale t eż nie

zadręcza się wyrzut ami sum ien ia z powodu swo jej lek ko myśl noś ci

— inacze j nigdy nie wyszedłby na prost ą drogę. O biekt ywnie

oceni a rezult at y swoich działa ń, a n ie zamiary. P rzyjmu je n a

siebie od powie dzialno ść za sku t ki t ego, co robi, nawet jeś li mus i

płaci ć wyso ką cenę za błędy, jak ie popeł nia . Jak g łosi st are

arabs kie przysłowie: „B óg ocen ia drzewo po jego owoca ch, a n ie

po korzen iach " .

Nim wojown ik podej mi e ist o t ną decyzję — wypowiedzenie wojny,

wymarsz z przyjació łm i na inną równinę, wybór pola pod siew —

pyt a sie bie : „Jak ie t o będzie mia ło skut ki dla piąt eg o poko len ia

moic h spad ko bier ców?" . W o j ow ni k jest świadom, że czyny

każdego człowiek a ma ją wpływ nawet n a bardzo o dległ ą

przyszłość i dlat eg o musi wiedzieć, jaki świat pozost awi po sob ie

nast ę pnym pokole n io m.

K t oś kied yś przest rzegł wojownika świat ła tymi słowa mi: „Nie

wywołuj burzy w szkla nc e wody". Lecz on nie wyolbrzymia

t rud nośc i i w każdej syt uacj i st ara się zachować zimn ą krew. Nie

osądza cierp ie ń innych ludzi. Maleńki drob iazg — kt óry dla niego

jest bez znaczenia — mo że rozpęt a ć b urzę, kt óra drzemała w

duszy jeg o brat a. W o j own ik szanuj e bó l blis ki ch i nie próbuj e

po równywać go ze swoim. K ieli ch rozpaczy każde go człowieka

jest innego rozmiaru.

„Najważniejsza na drodze duchowej jest odwaga" — mawiał

G andhi. T chó rzom świat wydaje się złowrogi i niebezp ie czny.

S zukają oni pozorneg o bezp ieczeń st wa w życiu bez wielkich

wyzwań i zbroją się po zęby, by ochron i ć t o, co wydaje im się, że

posia da ją. T chórze zakład aj ą w ko ńcu krat y w okna c h własnego

więzienia. Myśli wojownika świa t ła wybiegają dalek o poza

hor yzont y. W i e , że jeśli nie uczyni n ic dla świat a, nikt t e go nie

zrobi. B ierze więc udział w Dobrej W a l c e i poma ga innym, nawet

jeśli czase m nie do końc a rozumie , dla czego t o robi.

W o j own ik świa t ła z uwagą czyt a słowa, kt órymi Dusza

W s ze c hświat a nat chnę ł a Chico X aviera : „K iedy uda ci się

rozwiąza ć t rudne konf li kt y z ludźmi, nie po grążaj się we

wspomn ien ia ch ciężk ich chwil, lecz raduj się t ym, że udało ci się

wyjść z nich zwycięsk o. K iedy wychodzisz z długi ego leczenia po

chorob ie, nie myśl o cie rpie ni u, kt óre cię dot knę ło, lecz o

błogo sł awieńst wie B o ga, kt óre pozwoliło ci wyzdrowieć. Do końc a

życia zachowa j w swojej pami ęc i wszyst kie dobre rzeczy, kt ó re

pojawiły się w najt rudn i ej szych okol iczno ś ci ac h. O ne bę dą

dowo dem two ich możliwości i dadzą ci nadziej ę w obli czu

największych przeszkód " .

W o j own ik sku pia się na maleń ki ch cuda ch codzie nno śc i. Jeśl i

po t raf i w nich dojrzeć t o, co pięk ne, znaczy t o, że i on nos i w

sobie piękn o, bowiem świat jest zwierciadł em , w kt órym odbija

się t warz ka żdego człowieka. I cho ć wojownik dobrze zna swoje

wady i o granicze nia , robi co w jego mo cy, by zachować pogod ę

du cha w t ru dnych syt uacja c h. O st at eczn ie, świat zawsze st ara

się przyjść mu z pomo cą , nawet jeżeli wszyst ko wokół wydaje się

t emu przeczyć.

I st nie ją reszt k i emoc ji, wyproduk owane w f abrykac h myśli. T o

minion e cier pi enia , z kt órych już nie ma pożyt ku, t o przezorność ,

kt óra kiedyś była przydat na, ale dzisia j nicze mu nie słu ży.

W ojownik t eż ma wspomn ien ia, jedn ak pot raf i je przesia ć i

pozost a wić t e t ylko, kt óre są mu pot rzebne . W t en spos ób

pozbywa się reszt ek emo cj i. Jaki ś znajomy wzdycha: „A leż one

st anowią część moje j hist ori i ! Dlaczego mam się pozbywać

uczuć, kt óre odc is nęły pięt no na moim życiu?" . W o j own ik

uśmi ech a się. Nie st ara się wzbudzić w sobie emoc ji, kt ór e już w

nim uma rły. Z mi e nia się i pragn ie, by jego uczucia t owarzyszyły

mu w t ej przemi anie .

K iedy nauczyciel dost rze ga, że wojown ik jest przygnębi ony mówi

mu: „Nie jest e ś wcale t ym, kogo przypomi na sz w chwilach

smu t ku. Jest e ś kimś więcej. T y żyjesz, choć wielu innyc h odeszło

z powodów, kt órych nigdy nie zrozumiemy. Dlaczego B óg wezwał

do sie bie ludzi t ak n iezwykłych, a n ie właśni e cieb ie? Dokładn ie

w t ej chwili mil iony ludzi podda ło się, po godził o z własn ym

lo sem. Nie cierpi ą już, nie płaczą, pat rzą jed ynie jak mija czas.

Ut racili zdolno ść działan ia. Lecz t y, t y jest e ś smut ny. A t o

świadczy o t ym, że twoja dusza jest cią gle żywa" .

B ywa czas em, że podczas ciągn ą ce j się w niesko ń czon oś ć bit wy,

wo jowniko wi wpada nagle do głowy pomysł , kt óry pozwa la mu w

ciągu paru sekun d przeważyć szalę zwycięstwa na swoją st ron ę.

W t e dy myśli: „Czemu męczyłem się t ak długo , skor o mogłe m

rozst rzygną ć walkę i zao szczędzić p ołowę energi i? " .

Rzeczywiście, z perspe kt ywy czasu przezwyciężen ie każdej

t rudno śc i wydaje się dziecin nie pro st e. W i e lk ie zwycięst wo, dziś

t ak pozornie ł at we, jest w ist o c ie wynikie m całej se rii male ńk ic h

wygranych, kt ó re przeszły niezauważo ne. K iedy wojownik poj muj e

t ę prawdę, śpi spoko jn ie. Dalek o mu do poczucia winy, że st raci ł

za dużo czasu i energi i. Raduje się t ym, że doszedł do celu.

S ą dwa rodzaje mod lit wy. T akie, w kt órych prosi my, aby

wydarzyły się ja kieś okreś lo ne rzeczy i próbuj emy pod szepn ąć

B ogu, co ma czynić. Nie pozost awiają one S t wórcy ani czasu , ani

przest rzeni do działan ia. B óg — kt óry dobrze wie, co dla ka żdego

z nas najle psze — i t ak zro bi, co uzna za st os owne. A mod lą cy

od niesie wrażenie, że nie zost ał wysłucha ny. Lecz są i inne

modl it wy, t e, w kt órych człowiek godzi się, by w jego życiu

spełn iły się zamysły S twórcy, choć przecież nie zna Jego

ścieże k. P ro si, by oszczędzon o mu cierpi eń, prosi o radość w

walce o Dobro, lecz nig dy nie zapomin a dodać: „Niech st ani e się

wola Twoja" . W o jownik świa t ła modl i się w t en drugi sposó b.

W o j own ik wie , że słowa najist o t n ie jsze w każdym języku, t o

sł owa ba rdzo krót ki e. „T ak" . „Miłoś ć" . „B óg" . T e słowa

przycho dzą nam na jłat wiej i wypełn ia ją olbrzymie p rzest rzeni e

pust k i. Je dnak ist ni eje inne słowo, t eż bardzo krót kie , kt óre go

wypowie dzenie sprawia wielu ludzio m nie lada kło pot : „Nie" . Ten

kt o nigdy nie mówi „Nie" sądzi, że jest wspania ło myś l ny,

szlache t ny i dobrze wychowany, bowie m „Nie" ma reput ac ję

słowa przeklęt ego , sam olub ne go i po spol it e go. W o j o wn ik st ara

się nie wpaść w t ę puła p kę. B owiem czasam i mówiąc „T ak"

innym, można powied zieć „Nie" same mu sob ie. Dlat eg o je go ust a

nigdy nie wypowiad ają „T ak" , kiedy jego serc e mówi „Nie" .

P o pie rwsze: B óg jest wyrzecze niem. Cierp w t ym życiu, a

będziesz szczęśl iwy w nast ępnym .

P o dru gie: Ten kt o się bawi jest dziec kie m. Ż yj w napi ęc iu. P o

t rzeci e: I nni wiedzą co je st dla nas dobre, bo mają więcej

do świadcze nia. P o czwart e: Naszym obowiązkie m jest zadowala ć

innych. Należy im spr awiać przyjemno ść nawet za cen ę wielkic h

poświęceń . P o piąt e: Nie należy pić z kieli ch a szczęścia , bo

mo głoby nam t o przypa ść do gust u, a przecież nie pozost a nie on

na zawsze w naszych rękac h. P o szóst e : Trzeba przyjąć na

siebie wszyst kie kary. jest eś my winni. P o siód me: S t rach jest

sygnałe m ost rzegawczym. Nie podej mu jmy ryzyka . O t o

przykaza nia, kt órym wojown ik świat ła nie może być pos łu szny

pod żadnym pozorem.

T łum lud zi st oi na środ ku drogi, zamykają c dost ęp do Raju.

P uryt anin pyt a: „P o co t u grzeszni cy?" . Moralist a oburza si ę:

„P rost yt ut k a ch ce wziąć udział w u czcie ! " . S t rażnik wart oś ci

wykrzykuje : „ja k wybaczyć ni ewiernej kobi ec ie, skoro

zgrzeszyła?" . P okut ni k rozrywa swoje szat y: „Dla czego uzdrawiać

ślepe go, kt óry myśli tylko o swo im cierp ie niu i nigdy nie oka zu je

wdzięcznośc i? " . A scet a oburza się: „G odzisz się, by niewias t a

maśc ił a swoje włosy drogo cen nym ole jki em. Dlaczego n ie

sprzedać go i nie ku pić żywnośc i?" . Jezus z uśmi ec he m t rzyma

otwart e drzwi Raju. I m imo cał e go rozgardi aszu wokół wojownicy

świat ła wch odzą do śro dk a.

W r ó g jest przebie gły. I lekro ć może, chwyt a za b roń najłat wie jszą

w użyciu i najs kut eczn iej szą — int rygę. Nie wymaga t o zbyt niego

wysiłku, bowiem inni pracu ją na jego kont o . P rzewrot n ymi

sł owami można zniszczyć najsi ln iej sze więzy, dług ie lat a dążen ia

do harmon ii z drugim człowi ekie m. W o j own ik świat ła częst o pa da

of iarą t ej pułap ki . Nie wie, sk ąd pad ł cio s, ani nie ma

najmn ie jszej możliwośc i, by dowieść , że co ś jest oszczerst wem.

I nt ryga nie daje mo żliwości obrony — wydaje wyrok bez ża dnego

proc esu. W o jo wnik świat ła płac i więc za jej sku t ki i ponos i

niezasł uż one kary, bo słowa ma mo c i on o t ym wie. Cierpi w

milczen iu, ale nie po słu guj e się n igdy t ą sam ą bronią wobec

przeciwn ika. W ojownik świat ła nie jest t chórzem.

„Daj szaleńc owi t ysiąc rozumów, a on będzie chcia ł tylko twój" —

głosi arabs kie przysłowie. K iedy wojownik świat ła zaczyna

upr awiać swój ogród, zauważa, że z boku śledzi go są siad . Ten

człowiek uwielbi a wygła szać swoje opin ie na t emat sian ia

działań, nawożen ia myśli i podl ewania zdobyczy. Je śli wojownik

posł ucha łby t ych rad, t o wykonałby pra cę, kt óra nie byłaby jego

pracą, a ogród, kt óry piel ęg nował, odzwierci edlałb y zamysły

sąsi ada . Jed na k wojownik wie, że każdy ogród ma swoje

t ajemn i ce, kt óre może odkryć jedyni e cie rpliwa ręka ogrodn ik a.

Dlat ego woli się skupi ć na słoń cu, deszczu i porac h ro ku. W i e , że

szaleni ec, kt óry podpa t ruj e zza muru i daje t ysiące ra d na t emat

cudzego ogrodu , nie dba o swoje rośl iny.

A by walczyć t rzeba mie ć oczy otwart e i oddanych

sprzymierzeń ców u boku. Lecz czasem zdar za się, że przyjac iel ,

kt óry walczył w o bozie wojownika, zmieni a się na gle w jego

wroga. P ierwszą reakc ją je st nien a wiść. Jedn ak wojownik świat ła

wie, że na polu bit wy za ślepio ny żołnierz ginie . Dlat e go st ara się

zawsze pamię t a ć o wszyst ki ch dobrych uczynk ach swo jego

dawn ego soju szni ka. Usiłu je zrozumie ć, co popc hnę ło t ego

człowieka do nagłe j zmiany obozu, jak ie rany nawarst wiły się w

jego du szy. P róbu je odkryć, co sprawiło, że przest a li się

porozumi ewać. Nikt nie je st całkowici e dob ry ani zły. O tym myśli

wojown ik, kiedy odkrywa, że ma nowego przeciwnik a.

W o j own ik świa t ła wie, że cel nie uświęca środ ków. P onieważ cel

nie is t nieje, ist ni eją tylko środ ki. Życie gna go z nieznane go w

nieznane . K ażda minu t a owian a jest pas jon uj ąc ą t aje mn ic ą —

wojown ik nie wie, sk ąd p rzyszedł ani do kąd idzie. A le wie , że nie

znalazł się na świeci e przez przypadek. I cie szy się, że wszyst ko

go zaska ku je, że zachwycają go nowe pejzaże. Częst o się boi,

ale dla wojownika t o całk ie m norma lne . Jeśl i skup i się je dynie na

celu podróży, nie zwróci uwagi na znaki na drodze. Jeśl i zada

t ylko jed no pyt anie, nie pozna wielu innych o dpowie dzi. I dlat eg o

wojown ik oddaj e się wszyst ki em u cał kowici e.

W o j own ik wie , że ist ni ej e „zjawisko lawiny" . Częst o był

świa dkie m, kied y kt oś zachował się podle wobec osoby, kt órej

zabrakło odwagi, by się przeciwst awić. Z t chórzos t wa i żalu t a

osoba wyładowywała swą złoś ć na kim ś jeszcze słab szym, aż

powst awała z t ego ist n a lawina nie szczęść . Nikt z nas nie zn a

skut ków własneg o okru cie ńs t wa. Dlat eg o wojownik jest ost rożny

w szarżowaniu sza blą i st aje do walki tylko z godnym sieb ie

przeciwn ikie m. A kiedy wpad a w gniew, ud erza pięś ci ą w ska łę i

rani s obie rękę. Ręka się go i łatwo, lecz dziec ko, kt órem u

zadałby ciężkie razy, bo przegrał jaką ś pot yczkę, pozost ał oby

napięt nowane na całe życie.

K iedy nadch odzi chwila rozst an ia, wojownik żegna wszyst kic h

poznanych w Drodze przyjac iół . Jedn ych nauczył jak usłyszeć

dzwony zat opi one j świąt yni, innym opowiedział przy ogni sk u

koleje swojego losu. S mut n o mu na duszy, lecz wie, że jego

szabla jest święt a i musi być posłu szny rozkazo m T ego, kt óre mu

po święci ł swą walkę. T ak więc wojown ik świat ła dzięku je swoim

t owarzyszom p odróży, bierze głęb ok i od dec h i rusza na przód

pełen wspomn ień z niezapo mn ian ej podróży.

E p i l o g

K iedy kobi et a zamil kł a, zapadła noc . S iedzie li na brzegu ocea nu i

ogląd ali wschodzący ksi ężyc.

— Jest wiele sprzeczno śc i w tym, co mi powiedział aś —

zauważył. K obiet a wst ała.

— Z egna j — powiedzia ła. — Dobrze wiedziałeś, że dzwony na

dnie morza t o wcale nie legend a. A le udało ci sie je usłysze ć

do piero wtedy, kiedy pojął eś , że i wiat r, i mewy, i szelest liśc i

skł a dają się na ich muzykę. T ak s amo wojownik świat ła wie, że

wszyst ko, co g o ot acza — jeg o zwycięst wa i pora żki, jego zapał i

rozpacz — st anowi częś ć jego walki o Dob ro. I pot raf i

zast oso wać właśc iwą t akt ykę, wt edy kied y będzie t eg o

pot rzebował. W ojownik niewiele sobie robi ze spójn o śc i. Nauczył

się żyć ze swo imi sprzeczn oś cia mi .

— K im jest eś? — spyt ał.

A le nie znajom a była już dale ko . S t ąpał a po f a lach w st ronę

wschod ząc e go na niebi e księ życa.

Drzewo Babel

Warszawa, listopad 2000

W y d an ie pierwsze

Nakład 50 000 egz

P rint ed in P oland

Druk i oprawa

Zakład Poligraficzny "DRUK-SERWIS" s.c.

tel.[phone] faz 023) 6732694