23

2 / 2 0 0 9

DZIELIMY SIĘ DOŚWIADCZENIAMI

P

i sow ni więk

szo ści wy

ra zów dzie

ci

uczą się me to dą pa mię cio wą. Po trze -

ba więc sys te ma tycz nych ćwi czeń, w szcze -
gól no ści utrwa la ją cych, aby przy nio sły do -
bre re

zul ta ty. Wie

lu uczniów ma kło

po ty

w za pa mię ty wa niu re guł i pi sow ni wy ra zów
z trud no ścia mi or to gra ficz ny mi.

Sys te ma tycz na pra ca

Pod sta wo we kom pe ten cje i umie jęt no ści

ucznia kla sy I okre śla ją, że uczeń pi sze po -
praw nie czę

ściej spo

ty ka ne wy

ra zy z „ó”,

„rz” wy mien nym i nie wy mien nym oraz kil ka
naj prost szych wy ra zów z „h” i „ż”.

Na kur sie do sko na lą cym „Dia gno za i te -

ra pia dys lek sji, dys gra fii i dy sor to gra fii” po -
zna łam me to dy pra cy z uczniem dys lek tycz -
nym. Nie któ re z nich mo głam wy ko rzy stać
w pra cy z mo imi ucznia mi ja ko śro dek za -
rad czy w po ja wie niu się dy sor to gra fii.

W dru gim pół ro czu kla sy I roz po czę łam

sys te ma tycz ną na ukę or to gra fii w mo jej kla -
sie Ia. Jej ce lem by ło:

n

za po zna nie z za sa da mi or to gra ficz ny mi,

n

wy ra bia nie po praw no ści or to gra ficz nej,

n

sys te ma tycz ne ćwi cze nia or to gra ficz ne,

n

za po bie ga nie błę dom or to gra ficz nym,

n

ćwi cze nie spo strze ga nia i pa mię ci wzro -
ko wej.
Wpro wa dzi łam do dat ko wy ze szyt do na uki

or to gra fii. Na ze bra niu z ro dzi ca mi za po zna -
łam ich z ce lem i spo so bem uzu peł nia nia no -
wo wpro wa dzo nych ze szy tów or to gra ficz nych.

W ka żdy po nie dzia łek na dru giej lek cji

moi ucznio wie otrzy my wa li:

n

ze szyt or to gra ficz ny z wy pi sa ny mi wzo ra -
mi gra ficz ny mi czte rech wy ra zów,

n

na klej ki z fo lii sa mo przy lep nej,

n

na klej ki z oma

wia ny mi za

sa da mi or

to -

gra ficz ny mi,

n

za ba wy or

to gra ficz ne (za

gad ki, wy

kre -

ślan ki, przy sło wia, plą ta nin ki, krzy żów ki,
ko lo ro wan ki, puz zle, la bi ryn ty).
Ka żdy no wy wy raz za pi sy wa no na ta bli cy,

oma wia no trud ność or to gra ficz ną oraz za sa -
dę, któ rą na le ży za pa mię tać. Przez resz tę cza -
su na za ję ciach ucznio wie wkle ja li na klej ki,
ry so wa li, uzu

peł nia li za

ba wy or

to gra ficz ne.

Do koń ca ty go dnia ka żdy uczeń mu siał w do -
mu uzu peł nić ze szyt or to gra ficz ny i w pią tek
przy nieść do szko ły, aby od dać na uczy cie lo wi
do kon tro li. Do brze wy ko na na pra ca by ła na -
gra dza na pie cząt ka mi zgod nie z WSO.

Po szcze gól nym li te rom przy po rząd ko wa -

no ko lo ry i sym bo le:

n

„ó” – ko lor

czer wo ny

, kół ko,

n

„rz” – ko lor

nie bie ski

, kwa drat,

n

„ż” – ko lor

żół ty

, gwiazd ka,

n

„h” – ko lor

po ma rań czo wy

, pro sto kąt,

n

„ch” – ko lor

zie lo ny

, trój kąt.

Sym bo le o okre ślo nych kształ tach wy ci -

na łam z fo lii sa mo przy lep nej. Ko lo rów tych
uży wa no ta

kże przy prze

pi sy wa niu zda

nia

z ta bli cy do ze szy tów pod czas za jęć. Wy zna -
czo no oso by, bę dą ce „stra żni ka mi” i „kon -
tro le ra mi”, któ re ko lo ro wą kre dą za zna cza -

Ko lo ro wa

or to gra fia

W dru gim pół ro czu kla sy I ucznio wie roz po czy na ją
na ukę or to gra fii. Wpro wa dza ne są pierw sze za sa dy
or to gra ficz ne.

n

Han na Kur ka

24

Ż y c i e S z k o ł y

Opis stro ny pierw szej

ły na ta bli cy „ó”, „rz”, „ż”, „h”, „ch”. Z ko -
lo ro we go bry

sto lu wy

ko na łam opa

ski

na gło wę, któ

re dzie

ci chęt

nie za

kła da ły

na za ję ciach po świę co nych or to gra fii.

Ucznio wie mo jej kla sy opra co wa li w opi -

sa ny spo sób osiem dzie siąt wy ra zów, za pi su -
jąc pięć ze

szy tów szes

na sto kart ko wych

w cien kie li nie. Spis wy ra zów z trud no ścia mi

r z e k a

r
z
e

k
a

rzeka

zapis każdej
litery w osobnej
kratce

wzór graficzny
zapisany przez N

wzór do
przepisywania

sym bol z fo li
sa mo przy lep -
nej

zapis wyrazu
metodą
wertykalną

miejsce na
rysunek
dziecka

na klej ka
z za sa dą
or to gra ficz ną

rzeka

Opis stro ny drugiej

mie sce na za pi -
sa nie 2 zdań
z po zna nym
wy ra zem

miej sce
na wkle je nie
za ba wy or -
to gra ficz nej

25

2 / 2 0 0 9

or to gra ficz ny mi spo rzą dzo no na pod sta wie
ze sta wu or

to gra mów dla uczniów kla

sy

pierw szej.

Ze szyt pierw

szy (król, huś

taw ka, żółw,

stół, wró bel, chleb, ły żwy, kró lik, cór ka, trzy,
wa rzy wa, mar

chew ka, her

ba ta, lód, ły

żka,

no życz ki).

Ze szyt dru

gi (hak, łó

żko, drzwi, sa

mo -

chód, kró lew na, rze ka, ża ba, he li kop ter, ja -
skół ka, cha ta, mu rarz, le karz, ma larz, pie -
karz, hu laj no ga, dół).

Ze szyt trze ci (kół ko, mo rze, chłop, zwie -

rzę ta, wóz, sto larz, dy żur ny, dżem, po żar, hu -
ta, za wód, bu rza, ha łas, żart, ró ża, głów ka).

Ze szyt czwar ty (nó żka, rzod kiew ka, grzy -

by, orzech, Gra ży na, Ha li na, Ha nia, He le na,
żół ty, du ży, dwój ka, ka żdy, orzeł, wie wiór ka,
wąż, jeż).

Ze szyt pią ty (har cerz, gó ral, rze czow nik,

ksią żka, hu mor, gó ra, pió ro, ja rzę bi na, ha la,
wie żo wiec, ogród, dró żka, zbo że, ży to, któ -
ry, gór nik).

W ce lu utrwa

le nia po

zna nych wy

ra zów

z trud no ścia mi or to gra ficz ny mi za go spo da -
ro wa no pół kę szaf ki kla so wej:

n

wy wie sza jąc kart

ki ze spi

sem wy

ra zów

(ko lo ry sty ka kar tek zgod na z usta le nia mi),

n

umiesz cza jąc pu deł ka, do któ rych sys te ma -
tycz nie wrzu ca no kart ki z wy ra za mi (ko lo -
ry sty ka pu de łek zgod na z usta le nia mi),

n

za pi su jąc na ma łej ta bli cy czte ry ak tu al ne
wy ra zy (za pi su do ko ny wa li dy żur ni).

Ja kie by ły efek ty?

Ucznio wie po lu bi li or to gra fię. Choć wią -

za ło się to z do dat ko wą pra cą, sys te ma tycz -
nie uzu peł nia li ko lej ne or to gra ficz ne ze szy -
ty. Cze

ka li na ko

lej ne za

ba wy, nie

kie dy

prze ści ga jąc się w ich roz wią zy wa niu. Po do -
ba ło im się wy ci na nie, wkle ja nie ko lo ro wych
pa sków, znacz

ków z fo

lii sa

mo przy lep nej.

W ten spo sób przy swo iły wszyst kie wy ra zy
z trud no ścia mi or to gra ficz ny mi prze wi dzia -
ne dla kla sy I.

Ucznio wie uczest ni czy li w szkol nym kon -

kur sie or to gra ficz nym. Wy ra zy, któ rych na le -
ża ło się na uczyć, prze pi sy wa li śmy do ze szy -
tów w cien kie li nie, od po wied nio je ko lo ru jąc

i wy ja śnia jąc ich pi sow nię. Dzię ki te mu uzy -
ska li śmy bar dzo do bre wy ni ki. Ta kże na za ję -
ciach, pod

czas któ

rych prze

pi sy wa li zda

nia

z ta bli cy czy pod ręcz ni ka, chęt nie sa mi sto so -
wa li usta lo ną wspól nie ko lo ry sty kę.

Moi ucznio wie po zna li w prak ty ce słow nik

or to gra ficz ny. Czę sto do nie go za glą da li śmy,
szu ka jąc no wych wy ra zów. Na uczy li się ta kże
za sta na wiać nad pi sow nią wy ra zu, przy pi su -
jąc mu okre ślo ną za sa dę or to gra ficz ną.

Ro dzi ce sys te ma tycz nie pra co wa li w do mu

ze swo im dziec kiem. Wie dzie li, ja kie wy ra zy
po zna li śmy i utrwa la my. Uzu peł nia nie ze szy -
tów or

to gra ficz nych wy

ma ga ło ta

kże spo

ro

wy sił ku z ich stro ny. Po ma ga li swo im dzie -
ciom do trzy my wać ter mi nów, spraw dza li po -
praw ność, sta ran ność i wła ści wą ko lo ry sty kę.

Opra co wa ne wy

ra zy by

ły pod

sta wą

do two rze nia w kla

sie dru

giej wła

snych

słow nicz ków or to gra ficz nych w ma łych se -
gre ga to rach. W na

stęp nej bo

wiem kla

sie

kon ty nu owa łam na ukę or to gra fii, wy ko rzy -
stu jąc ko lo ry sty kę i sym bo le z kla sy pierw -
szej. Zmie ni łam nie co spo sób uzu peł nia nia
ze szy tów or to gra ficz nych.

à

cd.

mgr HAN NA KUR KA

Szko ła Pod sta wo wa nr 17
w Ka to wi cach

z

M. Ka le ta -Sa wic ka, I. Skal ska, Va de me cum na -

ucza nia or to gra fii w kla sach po cząt ko wych, Kiel -
ce 1992, PW „MAC”.

z

A. Je dut, A. Ple skot, Wy bra ne pro ble my na uki

or to gra fii w kla sach I–III, „Na ucza nie Po cząt ko -
we” 1991/1992 nr 6.

z

E. Po lań ski, Dy dak ty ka or to gra fii i in ter punk cji,

War sza wa 1987, WSiP.

z

E. Lu biń ska, Dia gno za i te ra pia dys lek sji, dys -

gra fii i dy

sor to gra fii, materiały z kursu WOM

w Katowicach 2004 r.

LITERATURA

26

Ż y c i e S z k o ł y

Przykłady zabaw

Wyraz chleb ukrył się tu 10 razy.
Odszukaj go i pokoloruj na zielono.

C

H

L

E

B

R

T

C

S

C

I

C

H

L

E

B

Y

H

D

H

U

H

M

L

H

E

U

L

F

L

Y

L

N

K

G

W

I

E

G

E

T

E

B

J

C

Q

O

B

H

B

C

B

V

C

H

L

E

B

G

F

H

E

C

H

L

A

O

U

Y

D

L

T

S

L

E

S

I

O

T

E

E

Y

Z

E

B

C

H

L

E

B

B

D

S

B

F

D

R

T

E

W

Wykreśl błędne zdania:

Lekarz piecze chleb.

Lekarz sprzedaje kwiaty.

Lekarz leczy ludzi.

Lekarz buduje domy.

Lekarz wstawia szyby.

Lekarz bada pacjentów.

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

hak

tak

tak

hak

tak

hak

hak

hak

hak

tak

hak

tak

tak

hak

tak

tak

hak

tak

tak

hak

tak

hak

tak

tak

hak

tak

hak

tak

hak

tak

tak

tak

hak

hak

hak

hak

tak

hak

hak

hak

hak

tak

hak

hak

tak

tak

tak

tak

hak

tak

tak

hak

tak

hak

tak

tak

hak

tak

hak

tak

hak

tak

tak

tak

hak

tak

tak

hak

tak

hak

tak

tak

hak

tak

hak

tak

tak

hak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

Pokoloruj pola z wyrazem „hak” na pomarańczowo.

Pokoloruj na żółto co drugą literę.

Po łącz strzał ka mi wy raz „ha łas” z in ny mi „ha ła śli wy mi” sło wa mi.

Po ko lo ruj na po ma rań czo wo wy raz „ha łas”

WRZASK KRZYK SZEPT WRZAWA GWAR ZGIEŁK

H

HA

AŁ

ŁA

AS

S

RUMOR TRZASK HUK STUKOT SZMER

Y

D

T

Y

G

Ż

W

U

H

R

F

N

S

Y

27

2 / 2 0 0 9

Wpisz do krzyżówki wyraz ORZECH.

Pokoloruj

Trzy

☺ ☺ ☺ ☺

Trzy

Trzy

H

H H

H H

H H

H

Trzy



 

 



Trzy

¤

¤ ¤

¤ ¤

¤ ¤

¤ ¤

¤

ja rzę bi na W cią gu je sie ni i zi my pta sia
ja rzę bi na ro dzi na prze mie rza ra zem
ja rzę bi na par ki i ogro dy ja rzę bi na.
Po kar mem ja rzę bi na są mszy ce,
Pa ją ki ja rzę bi na i gą sie ni ce.
Wie czo rem ja rzę bi na sia da ją na ga łę zi,
przy tu la jąc ja rzę bi na się do sie bie,
ja rzę bi na two rząc ro dzaj kul ki,
z ja rzę bi na któ rej wy sta ją je dy nie
ogo ny.

Od szu kaj i po ko lo ruj na nie bie sko 10
ra zy wy raz ja rzę bi na

A H

Z E C

R R

HASŁO

ULEWA

TATA

AKACJA

HANIA

UWAGA

TLEN

ALICJA

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

Pokoloruj na pomarańczowo pierwsze
litery w wyrazach.
Odczytaj hasło – pionowo.
Dopisz swój przykład

Wpisz do tabelki wyraz WIEWIÓRKA.
Kratkę z literą „Ó” pokoloruj na czerwono.

W

K

E

R

W