Nowy Testament
1
Nowy Testament
Fragment Ewangelii Łukasza w
Kodeksie Aleksandryjskim z V wieku
Pierwsza strona Ewangelii Jana z Biblii
Nowy Testament, Chrześcijańskie Pisma Greckie
(gr. Καινή Διαθήκη, Kainē Diathēkē) - druga, po Starym
Testamencie, część Biblii chrześcijańskiej, powstała na
przestrzeni 51-96 r. n.e.; stanowi zbiór 27 ksiąg,
przedstawiających wydarzenia z życia Jezusa i
wczesnego Kościoła oraz pouczenia skierowane do
wspólnot chrześcijańskich, tradycyjnie datowanych na
drugą połowę I wieku; niektórzy bibliści datują część
ksiąg również na pierwszą połowę II wieku; główne
źródło chrześcijańskiej doktryny i etyki.
Zawartość
Nowy Testament składa się z:
• czterech Ewangelii zawierających narracje o życiu,
nauczaniu i czynach Jezusa Chrystusa,
• Dziejów Apostolskich opisujących powstanie i
rozwój wczesnego chrześcijaństwa oraz działalność
apostołów, przede wszystkim Piotra i Pawła,
• czternastu listów przypisywanych tradycyjnie
apostołowi Pawłowi, zaadresowanych do pierwszych
wspólnot chrześcijan (UWAGA: obecnie Listu do
Hebrajczyków nie traktuje się jako pisma autorstwa
św. Pawła),
• siedmiu tzw. listów powszechnych oraz
• jednej księgi prorockiej, zwanej Apokalipsą lub
Księgi historyczne
Nowy Testament
2
Ewangelie
Lp.
Tytuł księgi
Sigla
Tytuł grecki
Tytuł łaciński
Liczba
rozdziałów
Tradycyjny
autor
1.
Mt lub Mat
Κατά
Μαθθαίον
Evangelium
secundum
Matthaeum
28
2.
Mk lub Mar
Κατά Μάρκον
Evangelium
secundum Marcum
16
3.
Łk lub Łuk
Κατά Λούκαν
Evangelium
secundum Lucam
24
4.
J lub Jan
Κατά Ιωάννην
Evangelium
secundum Ioannem
21
Dzieje Apostolskie
Lp.
Tytuł księgi
Sigla
Tytuł grecki
Tytuł łaciński
Liczba
rozdziałów
Tradycyjny
autor
5.
Dz lub Dz.Ap. Πράξεις των
Αποστόλων
Actus
Apostolorum
28
Księgi dydaktyczne
Listy św. Pawła
Lp.
Tytuł księgi
Sigla
Tytuł grecki
Tytuł łaciński
Liczba
rozdziałów
Tradycyjny
autor
6.
Rz lub
Rzym
Προς Ρωμαίους
Epistula ad
Romanos
16
7.
1 Kor
Προς Κορινθίους
Α'
Epistula I ad
Corinthios
16
8.
2 Kor
Προς Κορινθίους
Β'
Epistula II ad
Corinthios
13
9.
Ga lub
Gal
Προς Γαλάτας
Epistula ad Galatas 6
10.
Ef lub
Efez
Προς Εφεσίους
Epistula ad
Ephesios
6
11.
Flp lub
Filip
Προς
Φιλιππησίους
Epistula ad
Philippenses
4
12.
Kol
Προς
Κολοσσαείς
Epistula ad
Colossenses
4
13.
1 Tes
Προς
Θεσσαλονικείς
Α'
Epistula I ad
Thessalonicenses
5
14.
2 Tes
Προς
Θεσσαλονικείς
Β'
Epistula II ad
Thessalonicenses
3
Nowy Testament
3
15.
1 Tm lub
1 Tym
Προς Τιμόθεον
Α'
Epistula I ad
Timotheum
6
16.
2 Tm lub
2 Tym
Προς Τιμόθεον
Β'
Epistula II ad
Timotheum
4
17.
Tt lub Tyt Προς Τίτον
Epistula ad Titum
3
18.
Flm lub
Filem
Προς Φιλήμονα
Epistula ad
Philemonem
1
19.
Hbr lub
Hebr
Προς Εβραίους
Epistula ad
Hebraeos
13
osoba ze
środowiska
Listy powszechne
Lp.
Tytuł księgi
Sigla
Tytuł grecki
Tytuł łaciński
Liczba
rozdziałów
Tradycyjny autor
20.
Jk lub Jak
Ιακώβου
Epistula Iacobi 5
21.
1 P lub 1 Piotr
Πέτρου Α'
Epistula I Petri 5
22.
2 P lub 2 Piotr
Πέτρου Β'
Epistula II
Petri
3
23.
1 J lub 1 Jan
Ιωάννου Α'
Epistula I
Ioannis
5
24.
2 J lub 2 Jan
Ιωάννου Β'
Epistula II
Ioannis
1
25.
3 J lub 3 Jan
Ιωάννου Γ'
Epistula III
Ioannis
1
26.
Jud
Ιούδα
Epistula Iudae
1
Księgi prorockie
Lp.
Tytuł księgi
Sigla
Tytuł grecki
Tytuł łaciński
Liczba
rozdziałów
Tradycyjny
autor
27.
Ap lub Obj
Αποκάλυψις
Ιωάννου
Apocalypsis
Ioannis
22
Kanoniczność
Artykuł z serii
Nowy Testament
4
Podstawy
Kościół · Teologia · Nowe Przymierze
Apostołowie · Królestwo Boże · Ewangelia
Biblia
Stary Testament · Nowy Testament
Kanon · Księgi deuterokanoniczne
Apokryfy · Septuaginta · Wulgata
Teologia chrześcijańska
Trójca Święta: Ojciec, Syn, Duch Święty
Stworzenie świata · Upadek człowieka
Łaska Boża · Wiara · Usprawiedliwienie
Zbawienie · Uświęcenie · Przebóstwienie
Nabożeństwo · Liturgia · Sakramenty
Historia i tradycje
Sobory powszechne · Chrystianizacja
Schizma wschodnia · Krucjaty · Reformacja
Antytrynitaryzm · Augustianizm · Tomizm
Ikonografia · Arminianizm · Episkopalizm
Prezbiterianizm · Kongregacjonalizm
Cerkiew prawosławna · Staroobrzędowcy
Kościoły orientalne · Kościół asyryjski
Kościół katolicki (rzymski · wschodnie)
Anabaptyzm · Luteranizm · Kalwinizm
Anglikanizm · Baptyzm · Metodyzm
Ewangelikalizm · Fundamentalizm · Liberalizm
Adwentyzm · Unitarianizm · Pentekostalizm
Ważne osoby
Nowy Testament
5
Apostoł Paweł · Apostoł Piotr · Apostoł Jan
Ojcowie Kościoła · Atanazy · Ariusz
Augustyn z Hippony · Tomasz z Akwinu
Marcin Luter · Jan Kalwin · John Wesley
Arcybiskup Canterbury · Papież katolicki
Ekumeniczny Patriarcha Konstantynopola
Wraz z rozkwitem chrześcijaństwa i rosnącą liczbą pism chrześcijańskich pojawił się w
sposób naturalny problem ustalenia które z nich uznać za apostolskie, natchnione i
kanoniczne. W wyniku długotrwałego procesu formowania się kanonu ukształtował się
zestaw 27 ksiąg Nowego Testamentu, który jest przyjmowany za obowiązujący przez prawie
wszystkie wyznania i kościoły katolickie, protestanckie i prawosławne.
Trzon kanonu (Ewangelie, Dzieje Apostolskie, 13 listów Pawła, 1 list Jana) Nowego
Testamentu uformował się już w II wieku, jednak niektóre księgi, których kanoniczność
kwestionowano i dyskutowano, musiały czekać dłużej na ich włączenie do kanonu (np.
wątpliwości dotyczyły Janowego autorstwa Apokalipsy). Niektóre księgi posiadały lokalnie
status natchnionych, mimo iż nie znalazły się w ostatecznym kanonie, m.in. Pasterz
Hermasa, Apokalipsa Piotra, 1 List Klemensa.
Przy ustalaniu kanoniczności księgi odwoływano się do następujących zagadnień:
• Czy źródłem informacji jest apostoł?
• Czy jest zgodna z resztą pism?
• Czy posiada powszechną akceptację wśród chrześcijańskich gmin?
• Czy jest zgodna z doktryną ortodoksyjną?
Do ostatecznego etapu zamykania kanonu przyczyniły się prześladowania chrześcijan za
cesarza Dioklecjana(303-311), które obejmowały konfiskatę ksiąg chrześcijańskich.
Przełożonym kościołów potrzebne były ustalenia, które księgi uznać za święte, aby je
chronić, a w ręce władz rzymskich wydawać pisma mniejszej rangi. Obecny skład Nowego
Testamentu podany po raz pierwszy znajduje się w liście Atanazego z 367 r. Taką samą listę
ksiąg uznanych za kanoniczne ratyfikowały synody w Hipponie (390 r.) i Kartaginie (393 r.).
Kanon syryjski
Syryjscy monofizyci i jakobici nie uznają w kanonie Nowego Testamentu tzw. listów
powszechnych (2 list Piotra; 2 i 3 list Jana; List Judy) i Apokalipsy. Natomiast nestorianie
(wschodni Syryjczycy) używali starego przekładu Peszitta zawierający wszystkie księgi
Starego i Nowego Testamentu oprócz: Listu Jakuba, 2 Listu Piotra, 2 i 3 Listu Jana i
Apokalipsy. U współczesnych nestorian rozpowszechnia się już nowy przekład Peszitta
zawierający wszystkie księgi kanoniczne, tak Starego jak i Nowego Testamentu.
Nowy Testament
6
Kanon koptyjski
W Kościele koptyjskim nie ma listy ksiąg natchnionych. Za kanoniczne księgi Nowego
Testamentu, prócz całego kanonu powszechnego, uznaje się także 1. i 2. list św. Klemensa
Rzymskiego do Koryntian, 8 ksiąg Konstytucji Apostolskich również przypisywane św.
Klemensowi, List Barnaby oraz dzieło Hermasa pt. Pasterz.
Kanon etiopski
W kanonie Nowego Testamentu podobnie jak w Kościele koptyjskim uznaje się za
kanoniczne 27 ksiąg kanonu powszechnego oraz Listy św. Klemensa Rzymskiego,
Konstytucje Apostolskie oraz Pasterza Hermasa.
Kanon ormiański
Mimo iż ormiańscy teologowie nie mają sprecyzowanych pojęć dotyczących natchnienia
biblijnego i kanoniczności ksiąg św. do kanonu Nowego Testamentu zaliczają prócz 27
podstawowych także apokryficzny 3. List do Koryntian oraz dwa Listy Koryntian do św.
Pawła.
Reformacja i protestantyzm
Niektórzy reformatorzy protestanccy w XVI wieku podważali kanoniczność niektórych ksiąg
Nowego Testamentu. Marcin Luter przez pewien czas uznawał za deuterokanoniczne: List
do Hebrajczyków, List Jakuba, List Judy oraz Apokalipsę świętego Jana. Huldrych Zwingli
uważał za deuterokanoniczną samą Apokalipsę.
Poglądy poszczególnych reformatorów nie zostały jednak przyjęte przez Kościoły
protestanckie. Wszystkie wyznania protestanckie uznały kanoniczność całości Nowego
Testamentu. Za kanonem powszechnym opowiedzieli się również Karlstadt i Kalwin wśród
reformatorów. Kanon powszechny potwierdziły ostatecznie protestanckie wyznania wiary:
gallikańskie (1559), anglikańskie, belgijskie (1562) i helweckie II (1564). Kościoły
poreformacyjne także uznały cały kanon NT w swoich wyznaniach wiary.
Manuskrypty
Najstarsze fragmenty odpisów pochodzą z I w. (qumrański fragment 7Q5) i II w. (tzw.
papirus Rylandsa - P52, A. Chester Beatty'ego, Bodmera XIV-XV oraz Bodmera II).
Większe kodeksy Nowego Testamentu pochodzą z IV-V wieków (są to Kodeks Synajski (S) i
Kodeks Watykański (B)) oraz z V wieku (Kodeks Aleksandryjski (A), Claromontanus (C) oraz
Kodeks Bezy (D)).
Apokryfy
Apokryfami nazywamy pisma niepewnego pochodzenia, które nie zostały przyjęte do
konkretnego kanonu Pism Świętych. Konkretne pismo może być uznawane w jednym z
kanonów, w drugim zaś uważane za niekanoniczne – pisma te nie są jednak uważane wtedy
za apokryficzne. Poniżej znajduje się lista niektórych apokryfów nieuznawanych przez żaden
z kanonów:
• Didache,
Nowy Testament
7
• List do Koryntian Klemensa,
Zobacz też
• Warianty tekstowe Nowego Testamentu
• Biblia
• Studium Biblicum Franciscanum
Linki zewnętrzne
• Nowy Testament. Biblia Brzeska
• Biblia Tysiąclecia wyd. IV
• Tekst Nowego Testamentu w języku greckim
• Textus Receptus Stephanus 1550
• Nowy Testament w języku greckim (pliki AUDIO)
• Wstęp do Nowego Testamentu
• Teologia Nowego Testamentu
Przypisy
[1] http:/
[2] http:/
[3] http:/
[4] http:/
[5] http:/
[6] http:/
[7] http:/
Article Sources and Contributors
8
Article Sources and Contributors
Nowy Testament Source: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=17457198 Contributors: 7puritan, Abraham, Andrzej Gandecki, Bansp, Bartek21,
FJ 1, Grzemsio, Gładka, Hashar, Holek, Hyaena, Jozef-k, Kangel, Konradek, Kpjas, Krzysiek10, Ksenon, Leinad, Leszek Jańczuk, MTM, Maglocunus,
Mateusz Szymkiewicz, Mathiasrex, Micpol, Miczek, Monika, Odder, Oless, Paterm, Patnac, Pawelooss, Przykuta, Qj0n, Rdrozd, Siałababamak, Stoigniew,
Tar-Morgul, Togo, Trismegistos, Wikipek, Winiar, Winston, Yenidai, Youandme, Ziel, 63 anonimowe edycje
Źródła, licencje i autorzy grafiki
9
Źródła, licencje i autorzy grafiki
Grafika:Codex alexandrinus.jpg Source: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Codex_alexandrinus.jpg License: Public Domain Contributors:
Bibi Saint-Pol, Llywrch, Wst, 3 anonimowe edycje
Grafika:Wycliffe John Gospel.jpg Source: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Wycliffe_John_Gospel.jpg License: unknown Contributors:
Bkwillwm, Dsmdgold, G.dallorto, Man vyi, Skipjack, Urban, 2 anonimowe edycje
Image:ChristianitySymbolWhite.PNG Source: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:ChristianitySymbolWhite.PNG License: GNU Free
Documentation License Contributors: Tinette.
Plik:Portal.svg Source: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Portal.svg License: unknown Contributors: AltCtrlDel, Bayo, CloakReaver,
DO11.10, Gralo, Herbythyme, Manop, Mike.lifeguard, Pepetps, PseudoSudo, Pseudomoi, Seb35, 17 anonimowe edycje