Motorniczy tramwaju

(833103)

Operatorzy i monterzy maszyn i urz

ą

dze

ń

2

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich

Publikacja opracowana w ramach projektu systemowego pn. „Rozwijanie zbioru
krajowych

standardów

kompetencji

zawodowych

wymaganych

przez

pracodawców”. Priorytet I PO KL, Działanie 1.1

Krajowy standard kompetencji zawodowych
Motorniczy tramwaju (833103)

© Copyright by Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa 2013

Kopiowanie i rozpowszechnianie mo

ż

e by

ć

dokonane za podaniem

ź

ródła

ISBN 978-83-7951-000-9 (cało

ść

)

ISBN 978-83-7951-292-8 (292)

Nakład 1000 egz.

Publikacja bezpłatna

Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich
00-697 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 65/79, tel. [phone], fax [phone]
e-mail: [e-mail] http://www.crzl.gov.pl

Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji – Pa

ń

stwowego Instytutu Badawczego

26-600 Radom, ul. K. Pułaskiego 6/10, tel. centr. (48) 364-42-41, fax [phone]
e-mail: [e-mail] http://www.itee.radom.pl

3

Spis tre

ś

ci

1. Dane identyfikacyjne zawodu ...................................................

4

1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu w klasyfika-

cjach.................................................................................

4

1.2. Notka metodologiczna i autorzy.......................................

4

2. Opis zawodu................................................................................

6

2.1. Synteza zawodu ..............................................................

6

2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania, obszary wyst

ę

-

powania zawodu .............................................................

6

2.3.

Ś

rodowisko pracy (warunki pracy, maszyny i narz

ę

dzia

pracy, zagro

ż

enia, organizacja pracy) ............................

6

2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne, w tym prze-

ciwwskazania do wykonywania zawodu .........................

7

2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezb

ę

dne do podj

ę

cia

pracy w zawodzie.............................................................

7

2.6. Mo

ż

liwo

ś

ci rozwoju zawodowego, potwierdzania/wali-

dacji kompetencji .............................................................

8

2.7. Zadania zawodowe ..........................................................

8

2.8. Wykaz kompetencji zawodowych ....................................

9

2.9. Relacje mi

ę

dzy kompetencjami zawodowymi a pozio-

mem kwalifikacji w ERK/PRK ..........................................

9

3. Opis kompetencji zawodowych ................................................ 10

3.1. Przygotowywanie tramwaju do wyjazdu i zabezpiecza-

nie po zje

ź

dzie z trasy do zajezdni Kz1 .......................... 10

3.2. Przewo

ż

enie pasa

ż

erów Kz2 .......................................... 11

3.3. Kompetencje społeczne KzS ........................................... 12

4. Profil kompetencji kluczowych ................................................. 13

5. Słownik ........................................................................................ 14

4

1. Dane identyfikacyjne zawodu

1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu

w klasyfikacjach

Według Klasyfikacji zawodów i specjalno

ś

ci na potrzeby rynku pracy

(KZiS 2010):

833103 Motorniczy tramwaju

Grupa wielka 8 – Operatorzy i monterzy maszyn i urz

ą

dze

ń

(w Mi

ę

-

dzynarodowej Klasyfikacji Standardów Edukacyjnych ISCED 2011 –
poziom 2).

Grupa elementarna 8331 – Kierowcy autobusów i motorniczowie
tramwajów (w Mi

ę

dzynarodowym Standardzie Klasyfikacji Zawodów

ISCO-08 odpowiada grupie 8331 Bus and tram drivers).

Według Polskiej Klasyfikacji Działalno

ś

ci (PKD 2007):

Sekcja H. Transport i gospodarka magazynowa, Dział 49. Trans-
port l

ą

dowy oraz transport ruroci

ą

gowy, Grupa 49.3. Pozostały

transport l

ą

dowy pasa

ż

erski.

1.2. Notka metodologiczna i autorzy

Opis standardu kompetencji zawodowych wykonano na podstawie:
analizy

ź

ródeł (akty prawne, klasyfikacje krajowe, mi

ę

dzynarodowe)

oraz głównie wyników bada

ń

analitycznych na 15 stanowiskach pracy

w 5 przedsi

ę

biorstwach (du

ż

e – 5, w tym usługowe – 5), przeprowa-

dzonych w kwietniu 2013 r.

Zespół Ekspercki:

•

Romuald

Ś

wierczak – Tramwaje Szczeci

ń

skie Sp. z o.o

w Szczecinie,

•

Artur Radzikowski – Tramwaje Warszawskie Sp. z o.o. w War-

szawie,

•

Łukasz Purgał – Miejskie Przedsi

ę

biorstwo Komunikacyjne

w Łodzi,

•

Tomasz Szybowski – Zespół Szkół nr 4 w Szczecinie.

5

Ewaluatorzy:

•

Marek Ro

ż

ek − Miejskie Przedsi

ę

biorstwo Komunikacyjne we

Wrocławiu,

•

Cecylia Kolanowska − O

ś

rodek Doskonalenia Kadr SIPM w Po-

znaniu.

Recenzenci:

•

Piotr Jurczyk − Miejskie Przedsi

ę

biorstwo Komunikacyjne w Kra-

kowie,

•

Joanna Michniak – Akademia Transportu i Przedsi

ę

biorczo

ś

ci

Sp. z o.o. w Warszawie.

Komisja Bran

ż

owa (zatwierdzaj

ą

ca):

•

Bogusław Madej (przewodnicz

ą

cy) – Zrzeszenie Mi

ę

dzynarodo-

wych Przewo

ź

ników Drogowych w Warszawie,

•

Robert Madej − przedstawiciel pracodawców, Miejskie Przedsi

ę

-

biorstwo Komunikacyjne w Cz

ę

stochowie,

•

Sławomir Rakowiecki – NSZZ „Solidarno

ść

” Zakładów Autobu-

sowych i Tramwajowych w Warszawie.

Data zatwierdzenia:

•

11.10.2013 r.

6

2. Opis zawodu

2.1. Synteza zawodu

Motorniczy tramwaju przewozi pasa

ż

erów poci

ą

giem tramwajowym.

2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania,

obszary wyst

ę

powania zawodu

Motorniczy tramwaju to zawód o charakterze usługowym. Praca mo-

torniczego tramwaju polega na przewo

ż

eniu pasa

ż

erów poci

ą

giem

tramwajowym (wagon silnikowy z mo

ż

liwym wozem doczepnym poru-

szaj

ą

cy si

ę

po szynach i nap

ę

dzany silnikami elektrycznymi zasilanymi

z sieci trakcyjnej) w systemie komunikacji miejskiej. Do obowi

ą

zków

motorniczego tramwaju wyruszaj

ą

cego na tras

ę

z zajezdni nale

ż

y: po-

branie kompletu dokumentów, oznakowanie pojazdu, sprawdzenie
wyposa

ż

enia, stanu technicznego oraz czysto

ś

ci pojazdu. Pracownik

rozpoczynaj

ą

cy prac

ę

na trasie przejmuje dokumentacj

ę

i sprawdza

stan techniczny pojazdu. Po zako

ń

czeniu przejazdów motorniczy tram-

waju zdaje dokumenty i zabezpiecza pojazd w zajezdni. Motorniczy
tramwaju zatrzymuje pojazd zgodnie z rozkładem jazdy na okre

ś

lonych

przystankach, na których wysiadaj

ą

i wsiadaj

ą

pasa

ż

erowie. Motorniczy

tramwaju musi przestrzega

ć

przepisów ruchu drogowego oraz przepisów

wewn

ę

trznych przedsi

ę

biorstw komunikacyjnych. Jazda musi si

ę

odby-

wa

ć

w sposób umiej

ę

tny, tak aby zapewni

ć

pasa

ż

erom bezpiecze

ń

stwo

i komfort. Motorniczy tramwaju współpracuje z nadzorem ruchu, dyspo-
zytorem i w razie konieczno

ś

ci z Policj

ą

, Stra

żą

Miejsk

ą

, Pogotowiem

Ratunkowym. Do jego obowi

ą

zków nale

ż

y równie

ż

wła

ś

ciwe wypełnienie

wszystkich dokumentów (raporty, karta eksploatacji pojazdu).

2.3.

Ś

rodowisko pracy (warunki pracy, maszyny

i narz

ę

dzia pracy, zagro

ż

enia, organizacja pracy)

Stanowiskiem pracy motorniczego tramwaju jest w kabina wagonu

silnikowego z pulpitem sterowniczym z przeł

ą

cznikami, kontrolkami

i wska

ź

nikami oraz nastawnikiem jazdy, nawrotnikiem i czuwakiem.

Miejscami pracy motorniczego tramwaju s

ą

przedsi

ę

biorstwa komuni-

kacji miejskiej. Praca mo

ż

e by

ć

wykonywana w specjalnym umunduro-

waniu. Najwa

ż

niejsze zagro

ż

enia zdrowotne w pracy motorniczego

tramwaju to: ryzyko nadci

ś

nienia t

ę

tniczego i choroby niedokrwiennej

serca w wyniku małej aktywno

ś

ci fizycznej oraz stresu, ekspozycja na

pola elektromagnetyczne i drgania mechaniczne, praca w pozycji wy-

7

muszonej (zespoły bólowe kr

ę

gosłupa), urazy spowodowane wypad-

kami komunikacyjnymi, agresywne zachowania pasa

ż

erów, zmienne

warunki atmosferyczne, hałas, urazy przy wsiadaniu i wysiadaniu
z pojazdu. Praca motorniczego tramwaju wykonywana jest w wymiarze
40 godzin tygodniowo, w systemie dwu- lub trzyzmianowym, do 10
godzin dziennie, równie

ż

w niedziel

ę

i

ś

wi

ę

ta. Motorniczy tramwaju

wykonuje obowi

ą

zki, według ustalonego harmonogramu.

2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne,

w tym przeciwwskazania do wykonywania zawodu

Osoby podejmuj

ą

ce prac

ę

w zawodzie motorniczego tramwaju

powinny by

ć

spostrzegawcze, opanowane, cierpliwe, wytrzymałe na

monotoni

ę

pracy i zm

ę

czenie. Motorniczy tramwaju powinien wykazy-

wa

ć

si

ę

refleksem, zr

ę

czno

ś

ci

ą

r

ą

k, koncentracj

ą

i podzielno

ś

ci

ą

uwagi

oraz koordynacj

ą

wzrokowo-ruchow

ą

. Od kandydatów na motorniczego

tramwaju wymaga si

ę

: sprawno

ś

ci narz

ą

du wzroku (dopuszczalne wa-

dy wzroku niwelowane po korekcie szkłami optycznymi), dobrego słu-
chu, sprawno

ś

ci narz

ą

dów ruchu i układu oddechowego. Przeciwwska-

zaniami do wykonywania zawodu s

ą

: zaburzenia widzenia barw,

ś

lepo-

ta zmierzchowa, zaburzenia równowagi, padaczka, uzale

ż

nienia od

ś

rodków psychoaktywnych. Przeciwwskazaniami mog

ą

by

ć

równie

ż

:

cukrzyca, wady słuchu, przewlekłe choroby układu oddechowego
i układu kr

ąż

enia, wady powonienia i czucia dotykowego, choroby psy-

chiczne, choroby skóry a tak

ż

e choroby ograniczaj

ą

ce sprawno

ść

ru-

chow

ą

. Wysokie wymagania zdrowotne sprawiaj

ą

,

ż

e w zawodzie nie

s

ą

zatrudniane osoby niepełnosprawne.

2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezb

ę

dne do podj

ę

cia

pracy w zawodzie

W przepisach dotycz

ą

cych zawodu motorniczego tramwaju nie ma

wymaga

ń

dotycz

ą

cych wykształcenia. Pracodawcy poszukuj

ą

kandyda-

tów do pracy w tym zawodzie z wykształceniem minimum gimnazjalnym.
Zgodnie z przepisami prawa osoba, która chce uzyska

ć

pozwolenie do

kierowania tramwajem musi mie

ć

uko

ń

czone 21 lat, przedstawi

ć

orze-

czenie lekarskie oraz psychologiczne o braku przeciwwskaza

ń

zdrowot-

nych i psychologicznych do kierowania tramwajem, odby

ć

wymagane

szkolenie i zda

ć

egzamin pa

ń

stwowy z wynikiem pozytywnym. Pozwole-

nie jest wydawane na okres wynikaj

ą

cy z ustawowych terminów bada

ń

lekarskich i psychologicznych. Niezb

ę

dne jest za

ś

wiadczenie o niekaral-

no

ś

ci.

8

2.6. Mo

ż

liwo

ś

ci rozwoju zawodowego, potwierdzania/

/walidacji kompetencji

Motorniczy tramwaju uzupełnia swoj

ą

wiedz

ę

i umiej

ę

tno

ś

ci

w trakcie okresowych instrukta

ż

y, szkole

ń

i narad roboczych. Istnieje

mo

ż

liwo

ść

awansu na stanowiska: instruktora nadzoru ruchu, instrukto-

ra nauki jazdy, dyspozytora, pracownika nadzoru ruchu.

2.7. Zadania zawodowe

Z1.

Przygotowywanie tramwaju przed wyjazdem na tras

ę

(spraw-

dzenie stanu technicznego, oznakowanie, sprawdzenie czysto

ś

ci

składu) (niezb

ę

dne kompetencje: Kz1, KzS).

Z2.

Kierowanie tramwajem zgodnie z przepisami ruchu drogowego
i przepisami wewn

ę

trznymi przedsi

ę

biorstw komunikacyjnych

(niezb

ę

dne kompetencje: Kz2, KzS).

Z3.

Przewo

ż

enie pasa

ż

erów zgodnie z rozkładem jazdy (niezb

ę

dne

kompetencje: Kz2, KzS).

Z4.

Powiadamianie pracowników nadzoru ruchu, dyspozytora o sy-
tuacjach wymagaj

ą

cych ich interwencji (niezb

ę

dne kompetencje:

Kz1, KzS).

Z5.

Powiadamianie Policji, Stra

ż

y Miejskiej, Pogotowia Ratunkowego

w sytuacjach zagra

ż

aj

ą

cych bezpiecze

ń

stwu pasa

ż

erów (nie-

zb

ę

dne kompetencje: Kz2, KzS).

Z6.

Zabezpieczanie składu tramwajowego po zje

ź

dzie z trasy oraz

zdanie dokumentów (niezb

ę

dne kompetencje: Kz1, KzS).

Z7.

Prowadzenie niezb

ę

dnej dokumentacji (raporty, karta eksploata-

cji pojazdu) niezb

ę

dne kompetencje: Kz1, KzS).

Z8.

Diagnozowanie uszkodze

ń

tramwaju powstałych w trakcie eks-

ploatacji na trasie i ich usuwanie (z wyj

ą

tkiem awarii wymagaj

ą

-

cych interwencji słu

ż

b technicznych) (niezb

ę

dne kompetencje:

Kz2, KzS).

Z9.

Organizowanie

stanowiska pracy zgodnie z zasadami BHP,

ochrony ppo

ż

. i ergonomii (niezb

ę

dne kompetencje: Kz1, Kz2,

KzS).

9

2.8. Wykaz kompetencji zawodowych

Kz1 – Przygotowywanie tramwaju do wyjazdu i zabezpieczanie po

zje

ź

dzie z trasy do zajezdni (potrzebne do wykonywania zada

ń

:

Z1, Z4, Z6, Z7, Z9).

Kz2 – Przewo

ż

enie pasa

ż

erów (potrzebne do wykonywania zada

ń

: Z2,

Z3, Z5, Z8, Z9).

KzS – Kompetencje społeczne (potrzebne do wykonywania zada

ń

:

Z1÷Z9).

2.9. Relacje mi

ę

dzy kompetencjami zawodowymi

a poziomem kwalifikacji w ERK/PRK

Kompetencje zawodowe potrzebne do wykonywania zada

ń

w za-

wodzie sugeruje si

ę

wykorzysta

ć

do opisu kwalifikacji na poziomie 2

wła

ś

ciwym dla wykształcenia gimnazjalnego w Europejskiej i Polskiej

Ramie Kwalifikacji. Poziom ten jest uzasadniony miejscem usytuowania
zawodu w Klasyfikacji zawodów i specjalno

ś

ci (grupa wielka 8 i jej od-

powiednik w ISCED 2011).

Osoba wykonuj

ą

ca zawód motorniczego tramwaju:

1) w zakresie wiedzy: zna i rozumie przepisy, regulaminy zwi

ą

zane

z wykonywanym zawodem motorniczego tramwaju, a tak

ż

e zale

ż

-

no

ś

ci w szerszym zakresie w ramach systemu komunikacji miej-

skiej;

2) w zakresie umiej

ę

tno

ś

ci: potrafi wykonywa

ć

proste zadania motorni-

czego tramwaju zgodnie przepisami i regulaminami – najcz

ęś

ciej

w typowych warunkach; rozwi

ą

zuje proste typowe problemy wyst

ę

-

puj

ą

ce podczas prowadzenia tramwaju, najcz

ęś

ciej w typowych wa-

runkach; potrafi uczy

ć

si

ę

pod kierunkiem w zorganizowanej formie;

odbiera

ć

niezbyt proste wypowiedzi, tworzy

ć

proste wypowiedzi

oraz formułowa

ć

i odbiera

ć

bardzo proste wypowiedzi w j

ę

zyku ob-

cym.

10

3. Opis kompetencji zawodowych

Opis kompetencji dotyczy tylko kompetencji zawodowych zdefinio-

wanych w badaniach na stanowiskach pracy.

Wykonanie zada

ń

zawodowych Z1, Z4, Z6,Z7, Z9 wymaga posia-

dania kompetencji zawodowej Kz1.

3.1. Przygotowywanie tramwaju do wyjazdu

i zabezpieczanie po zje

ź

dzie z trasy do zajezdni Kz1

Wiedza – w zakresie wiedzy zna
i rozumie przepisy, regulaminy
zwi

ą

zane z przygotowaniem tram-

waju przed wyjazdem na lini

ę

i zabezpieczeniem po zje

ź

dzie do

zajezdni, w szczególno

ś

ci zna:

−

zasady BHP i ochrony ppo

ż

.

oraz ergonomii w zakresie
przygotowania pojazdu przed
wyjazdem na tras

ę

i zabezpie-

czenia tramwaju po zje

ź

dzie do

zajezdni;

−

wykaz niezb

ę

dnego wyposa-

ż

enia tramwaju;

−

instrukcj

ę

obsługi

tramwaju;

−

przepisy dotycz

ą

ce sprawdze-

nia stanu technicznego poci

ą

-

gu tramwajowego przed wy-
jazdem na tras

ę

;

−

instrukcje oznakowania tram-
waju;

−

przepisy wewn

ę

trzne przewo

ź

-

ników dotycz

ą

ce przygotowa-

nia tramwaju do wyjazdu na
tras

ę

;

−

przepisy wewn

ę

trzne przewo

ź

-

ników dotycz

ą

ce zabezpiecze-

nia tramwaju po zje

ź

dzie do

zajezdni;

−

wykaz dokumentów pobiera-
nych przed wyjazdem na tras

ę

.

Umiej

ę

tno

ś

ci – wykonuje proste

zadania zwi

ą

zane z przygotowa-

niem tramwaju przed wyjazdem
na lini

ę

i zabezpieczanie po zje

ź

-

dzie z linii zgodnie przepisami
i regulaminami, w szczególno

ś

ci

potrafi:

−

stosowa

ć

zasady BHP i ochro-

ny ppo

ż

. oraz ergonomii w za-

kresie przygotowania pojazdu
przed

wyjazdem

na

tras

ę

i zabezpieczenia tramwaju po
zje

ź

dzie z trasy;

−

sprawdza

ć

stan

techniczny

tramwaju przed wyjazdem;

−

oznakowywa

ć

tramwaj przed

wyjazdem na tras

ę

;

−

przygotowywa

ć

dokumenty

przed wyjazdem na tras

ę

(kar-

ta eksploatacji tramwaju, roz-
kład jazdy, identyfikator);

−

zabezpiecza

ć

tramwaj w za-

jezdni;

−

przygotowywa

ć

dokumenty do

zdania po zje

ź

dzie do zajezdni.

11

Wykonanie zada

ń

zawodowych Z2, Z3, Z5, Z8, Z9 wymaga posia-

dania kompetencji zawodowej Kz2.

3.2. Przewo

ż

enie pasa

ż

erów Kz2

Wiedza – zna i rozumie przepisy,
regulaminy zwi

ą

zane z przewo-

zem pasa

ż

erów, w szczególno

ś

ci

zna:

−

zasady BHP i ochrony ppo

ż

.

oraz ergonomii w zakresie
przewozu pasa

ż

erów;

−

przepisy ruchu drogowego;

−

przepisy wewn

ę

trzne przewo

ź

-

ników dotycz

ą

ce kierowania

tramwajem;

−

przepisy wewn

ę

trzne przewo

ź

-

ników dotycz

ą

ce kierowania

tramwajem w trybie awaryj-
nym;

−

przebieg tramwajowych tras
komunikacyjnych i usytuowa-
nie przy nich przystanków li-
niowych;

−

regulamin przewozów;

−

rozkład jazdy tramwaju;

−

instrukcja eksploatacji tramwa-
ju;

−

przepisy dotycz

ą

ce post

ę

po-

wania

w

wypadku

awarii,

uszkodze

ń

, wypadków i kolizji,

sytuacji

uniemo

ż

liwiaj

ą

cych

jazd

ę

,

braku

motorniczego

zmiennika;

−

przepisy dotycz

ą

ce przypad-

ków zakłócanie przez pasa

ż

e-

rów

porz

ą

dku

publicznego

w tramwaju;

−

zasady prowadzenia dokumen-
tacji dotycz

ą

cej przewozu pa-

sa

ż

erów.

Umiej

ę

tno

ś

ci – wykonuje proste

zadania zwi

ą

zane z przewozem

pasa

ż

erów zgodnie z przepisami

i regulaminami, w szczególno

ś

ci

potrafi:

−

stosowa

ć

zasady BHP i ochro-

ny ppo

ż

. oraz ergonomii w za-

kresie przewozu pasa

ż

erów;

−

kierowa

ć

tramwajem zgodnie

z przepisami ruchu drogowego;

−

kierowa

ć

tramwajem zgodnie

z przepisami

wewn

ę

trznymi

przewo

ź

ników;

−

prowadzi

ć

tramwaj w trybie

awaryjnym;

−

przewozi

ć

pasa

ż

erów zgodnie

z rozkładem jazdy;

−

zdiagnozowa

ć

uszkodzenia

tramwaju powstałe w trakcie
eksploatacji pojazdu na trasie;

−

usun

ąć

awarie tramwaju nie

wymagaj

ą

cych

interwencji

słu

ż

b technicznych;

−

współpracowa

ć

z nadzorem

ruchu, Policj

ą

, Stra

żą

Miejsk

ą

w przypadku zakłócania po-
rz

ą

dku publicznego;

−

współpracowa

ć

z nadzorem

ruchu, dyspozytorem w wy-
padku awarii, uszkodze

ń

, wy-

padków i kolizji, sytuacji unie-
mo

ż

liwiaj

ą

cych jazd

ę

, braku

motorniczego zmiennika;

−

prowadzi

ć

dokumentacje doty-

cz

ą

c

ą

przewozu pasa

ż

erów

(karta eksploatacji, raporty).

12

Wykonanie wszystkich zidentyfikowanych w standardzie zada

ń

zawodowych wymaga posiadania kompetencji społecznych KzS.

3.3. Kompetencje społeczne KzS:

−

ponosi odpowiedzialno

ść

za przewóz pasa

ż

erów poci

ą

giem tramwa-

jowym,

−

działa i współdziała w ramach systemu miejskich przewozów pasa-

ż

erskich,

−

ocenia swoje działania realizowane w ramach przewozów pasa

ż

er-

skich oraz ponosi odpowiedzialno

ść

za ich skutki.

13

4. Profil kompetencji kluczowych

Ocen

ę

wa

ż

no

ś

ci kompetencji kluczowych dla zawodu motorniczego

tramwaju przedstawia rys. 1.

Wykaz kompetencji kluczowych opracowano na podstawie wykazu

stosowanego w Mi

ę

dzynarodowym Badaniu Kompetencji Osób Doro-

słych − projekt PIAAC (OECD).

1

2

3

4

5

Umiejętność obsługi komputera i wykorzystania Internetu

Umiejętności matematyczne

Umiejętność czytania ze zrozumieniem i pisania

Sprawność motoryczna

Planowanie i organizowanie pracy

Wywieranie wpływu/przywództwo

Komunikacja ustna

Współpraca w zespole

Rozwiązywanie problemów

Serie1

Zbędne

Mało ważne

Ważne

Istotne

Bardzo ważne

Rys. 1. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu 833103 Motorniczy tramwaju

14

5. Słownik

Zawód

−

zbiór zada

ń

(zespół czynno

ś

ci) wyodr

ę

bnionych w wyniku społecz-

nego podziału pracy, wykonywanych stale lub z niewielkimi zmianami
przez poszczególne osoby i wymagaj

ą

cych odpowiednich kwalifikacji

i kompetencji (wiedzy, umiej

ę

tno

ś

ci oraz kompetencji społecznych)

zdobytych w wyniku kształcenia lub praktyki. Wykonywanie zawodu
stanowi

ź

ródło dochodów.

Specjalno

ść

−

jest wynikiem podziału pracy w ramach zawodu, zawiera cz

ęść

czynno

ś

ci o podobnym charakterze (zwi

ą

zanych z wykonywan

ą

funkcj

ą

lub przedmiotem pracy) wymagaj

ą

cych pogł

ę

bionej lub do-

datkowej wiedzy i umiej

ę

tno

ś

ci zdobytych w wyniku dodatkowego

szkolenia lub praktyki.

Zadanie
zawodowe

−

logiczny wycinek lub etap pracy w ramach zawodu o wyra

ź

nie okre-

ś

lonym pocz

ą

tku i ko

ń

cu, wyodr

ę

bniony ze wzgl

ę

du na rodzaj lub

sposób wykonywania czynno

ś

ci zawodowych powi

ą

zanych jednym

celem, ko

ń

cz

ą

cy si

ę

produktem, usług

ą

lub decyzj

ą

.

Kompetencje
zawodowe

−

wszystko to, co pracownik wie, rozumie i potrafi wykona

ć

, odpowied-

nio do sytuacji w miejscu pracy. Opisywane s

ą

trzema zbiorami: wie-

dzy, umiej

ę

tno

ś

ci oraz kompetencji społecznych.

Wiedza

−

zbiór opisów faktów, zasad, teorii i praktyk przyswojonych w procesie

uczenia si

ę

, odnosz

ą

cych si

ę

do dziedziny uczenia si

ę

lub działalno-

ś

ci zawodowej.

Umiej

ę

tno

ś

ci

−

zdolno

ść

wykonywania zada

ń

i rozwi

ą

zywania problemów wła

ś

ci-

wych dla dziedziny uczenia si

ę

lub działalno

ś

ci zawodowej.

Kompetencje
społeczne

−

zdolno

ść

autonomicznego i odpowiedzialnego uczestniczenia w

ż

yciu

zawodowym i społecznym oraz kształtowania własnego rozwoju,
z uwzgl

ę

dnieniem kontekstu etycznego.

Kompetencje
kluczowe

−

wiedza, umiej

ę

tno

ś

ci i postawy odpowiednie do sytuacji, niezb

ę

dne

do samorealizacji i rozwoju osobistego, bycia aktywnym obywatelem,
integracji społecznej i zatrudnienia.

Standard
kompetencji
zawodowych

−

norma opisuj

ą

ca kompetencje zawodowe konieczne do wykonywania

zada

ń

zawodowych wchodz

ą

cych w skład zawodu, akceptowana

przez przedstawicieli organizacji zawodowych i bran

ż

owych, praco-

dawców, pracobiorców i innych kluczowych partnerów społecznych.

Kwalifikacja

−

zestaw efektów uczenia si

ę

(zasób wiedzy, umiej

ę

tno

ś

ci oraz kompe-

tencji społecznych), których osi

ą

gni

ę

cie zostało formalnie potwier-

dzone przez uprawnion

ą

instytucj

ę

.

Europejska
Rama
Kwalifikacji

−

przyj

ę

ta w Unii Europejskiej struktura i opis poziomów kwalifikacji,

umo

ż

liwiaj

ą

cy porównywanie kwalifikacji uzyskiwanych w ró

ż

nych

krajach. W Europejskiej Ramie Kwalifikacji wyró

ż

niono 8 poziomów

kwalifikacji opisywanych za pomoc

ą

efektów uczenia si

ę

; stanowi

ą

one układ odniesienia krajowych ram kwalifikacji.

Polska Rama
Kwalifikacji

−

opis hierarchii poziomów kwalifikacji wpisywanych do zintegrowane-

go rejestru kwalifikacji w Polsce.

Krajowy
System
Kwalifikacji

−

ogół rozwi

ą

za

ń

słu

żą

cych ustanawianiu i nadawaniu kwalifikacji

(potwierdzaniu efektów uczenia si

ę

) oraz zapewnianiu ich jako

ś

ci.