czerwiec 1996

nr ref. PN-B-02873:1996

Ustanowiona przez Polski Komitet Normalizacyjny dnia 20 czerwca 1996 r.

(Uchwała nr 26/96-o)

ABSTRAKT NORMY

Podano metodę badania stopnia rozprzestrzeniania ognia po instalacjach rurowych i przewodach
wentylacyjnych.

Metoda określa zachowanie instalacji rurowych i przewodów wentylacyjnych (z ewentualnymi izolacjami
zewnętrznymi) poddanych działaniu źródła ognia.

W czasie badania prowadzi się pomiary temperatury i zasięgu spalania oraz obserwacje występowania
płonących kropli i odpadów stałych i występowania spalania po czasie badania. Dla metody podano
aparaturę, sposób wykonywania badania, ocenę wyników i kryteria klasyfikacyjne.

TŁUMACZENIE ABSTRAKTU

Test method for assessment fire spread degree on pipe's installation and ventilation ducts (with or without
outside insulation) was presented.

The method gives an indication of pipes and ducts when exposed to one type of burning brand (stock of
wood under specimen).

During the test shall be recorded: temperature on the zone border, extend of combustion, observation of
falling flaming droplets or debris and post test combustion.

For this method were specified: test equipment, test specimens, test procedure, assessment of the results
and classification criteria.

Norma opracowana w Normalizacyjnej Komisji Problemowej nr 180 ds. Bezpieczeństwa
Pożarowego Obiektów

Deskryptory: 0708360 – ochrona przeciwpożarowa; 0041689 – budynki; 0035099 – metody badań;
0631279 – rozprzestrzenianie się płomienia; 0343321A – ogień

PRZEDMOWA

Norma porządkuje problem badania i oceny właściwości pożarowych instalacji rurowych i przewodów
wentylacyjnych wykonanych z materiałów palnych. Metodycznie i w kryteriach oceny zbliżona jest do normy
na badanie stopnia rozprzestrzeniania ognia przez ściany PN-B-02867:1990 (PN-90/B-02867).

1. Wstęp

1.1 Zakres normy

W niniejszej normie określono metodę badania oraz kryteria oceny stopnia rozprzestrzeniania ognia po
instalacjach rurowych i przewodach wentylacyjnych.

POLSKI KOMITET
NORMALIZACYJNY

POLSKA NORMA

PN-B-02873

Ochrona przeciwpożarowa budynków

Grupa katalogowa

SKN 0729

ICS 13.220.50

Metoda badania stopnia rozprzestrzeniania ognia po
instalacjach rurowych i przewodach wentylacyjnych

Fire protection of buildings –
Testing method of fire spread
degree on pipe's installation
and ventilation ducts

Protection des bâtiments contre feu – Méthode d’essais de
propagation du feu sur les instalation de pipe et conduits
de ventilation

Противопожарная защита
зданий – Метод испытания
степени разпространения
горения по трубовых
инсталяциях и
вентиляционных каналах

1.2 Zakres stosowania

Normę stosuje się do badania instalacji rurowych i przewodów wentylacyjnych. W przypadku instalacji i
przewodów z izolacją zewnętrzną badanie również prowadzić dla takiego układu.

Instalacje rurowe i przewody wentylacyjne z zewnętrzną izolacją z materiałów niepalnych w rozumieniu PN-
B-02862:1993 (PN-93/B-02862) klasyfikuje się bez badań jako nie rozprzestrzeniające ognia.

1.3 Normy powołane

PN-B-02867:1990 (PN-90/B-02867) Ochrona przeciwpożarowa budynków – Metoda badania stopnia
rozprzestrzeniania ognia przez ściany

PN-B-02862:1993 (PN-93/B-02862) Ochrona przeciwpożarowa budynków – Metoda badania niepalności
materiałów budowlanych

1.4 Definicje

1.4.1 izolacja

Układ materiałowy umieszczony na zewnątrz instalacji rurowej lub przewodu wentylacyjnego

1.4.2 Pozostałe definicje

wg PN-B-02867:1990 (PN-90/B-02867).

2. Metoda badania

2.1 Zasada badania

Badanie polega na poddawaniu próbek, reprezentatywnych dla badanej instalacji lub przewodu
wentylacyjnego, działaniu źródła ognia wg 2.3. W czasie badania prowadzi się pomiary i obserwacje
temperatury, zasięgu spalania, występowania spalania lub tlenia po czasie badania oraz występowania
płonących kropli i odpadów stałych w miejscach i zakresie określonym przez kryteria oceny stopnia
rozprzestrzeniania ognia (2.7).

2.2 Wyposażenie stanowiska badawczego

Elementy stanowiska badawczego:

a) komora badawcza (rysunek 1);

b) podpory próbki zapewniające stabilność próbki w czasie badania;

c) rejestrator temperatury klasy 0,5;

d) termopary z nieosłoniętymi spoinami;

e) stoper.

2.3 Źródło ognia

Źródło ognia stanowi 10 kg drewna sosnowego w postaci beleczek o przekroju 4 cm x 4 cm i długości 30 cm

oraz 60 cm, ułożonych w stos o podstawie 30 cm x 60 cm i wysokości 32 cm (z uwzględnieniem podpór

1

/

2

cegły szamotowej), tak aby rzuty geometrycznego środka stosu i pionowej części próbki pokrywały się. Do
zapalenia stosu stosuje się 0,2 l benzyny lub alkoholu etylowego 96% wlane do dwóch płaskich naczyń
(szalki Pettriego) o średnicy 100 mm umieszczonych pod stosem drewna.

2.4 Pobieranie i przygotowanie próbek

Badaniom należy poddać po 3 próbki (o co najmniej takich wymiarach jak podano na rysunku 2) z izolacją o
grubości i składzie warstw odpowiadającym rzeczywistości. Próbki należy pobierać z badanych elementów
lub wykonywać zgodnie z dokumentacją techniczną uwzględniając stosowane materiały, spoiny, połączenia,
jakość wykonania. Próbki materiałów należy przed przystąpieniem do badania doprowadzić (przez suszenie
lub sezonowanie) do wilgotności odpowiadającej równowadze termodynamicznej z powietrzem o
temperaturze (20 ±10)°C i wilgotności względnej (60 ±15)%.

2.5 Przygotowanie badań

Próbkę do badań należy umieścić w komorze na podporach zapewniających stabilność w czasie badania.
Termopary należy zamocować w punktach pomiarowych (rysunek 2) tak, aby odległość ich spoin od
powierzchni izolacji wynosiła (5 ±2) mm.

Badanie należy przeprowadzić przy braku opadów atmosferycznych w temperaturze (20 ±10)°C.

2.6 Wykonanie badania

2.6.1 Za początek badania należy przyjąć moment zapalenia benzyny lub alkoholu etylowanego.

2.6.2 Czas badania wynosi 30 min i składa się z:

– okresu działania źródła ognia (15 min), po którym to źródło należy usunąć na odległość taką, aby nie
oddziaływało na badaną próbkę;

– okresu obserwacji (15 min).

2.6.3 W czasie badania należy obserwować:

– spalanie lub tlenie w obszarach II i III;

– spalanie lub tlenie po czasie badania;

– występowanie płonących kropli i odpadów stałych.

2.6.4 Podczas badania

należy rejestrować wartości temperatury w miejscach umieszczenia termopar.

2.7 Ocena wyników badań

Kryteria oceny stopnia rozprzestrzeniania ognia po instalacjach rurowych i przewodach wentylacyjnych
określa tablica 1.

Do oceny stopnia rozprzestrzeniania ognia po próbce należy brać pod uwagę najwyższe temperatury w
którymkolwiek punkcie pomiarowym 1 lub 2.

W przypadku, gdy po badaniu pierwszej lub drugiej próbki okaże się, że silnie rozprzestrzenia ona ogień, nie
należy prowadzić dalszych badań, a stopień rozprzestrzeniania należy określić na podstawie tego badania.

Klasyfikację pod względem rozprzestrzeniania ognia należy dokonać na podstawie najbardziej niekorzystnej
oceny badań jednej z trzech próbek.

Tablica 1

Rysunek 1 – Komora badawcza

Stopień
rozprzestrzeniania
ognia po
instalacjach
rurowych i
przewodach
wentylacyjnych

Dopuszczalne
temperatury w
punktach 1 i 2 °C

Spalanie lub tlenie w
okresie obserwacji w
obszarach II i III

Spalanie lub
tlenie po
czasie
badania

Płonące
krople lub
odpady

stałe

*)

1

2

II

III

instalacje nie
rozprzestrzeniające
ognia

< 450

< 450 nie dopuszcza się

nie dopuszcza
się

nie dopuszcza
się

instalacje słabo
rozprzestrzeniające
ogień

bez ograniczeń < 450 dopuszcza

się

nie dopuszcza
się

nie dopuszcza
się

nie dopuszcza
się

instalacje silnie
rozprzestrzeniające
ogień

bez ograniczeń

dopuszcza się

dopuszcza się dopuszcza się

*)

nie gasnące na drodze 50 cm – palą się na ziemi.

1 – stos drewna

2 – badany element

3 – punkt pomiaru temperatury początkowej

4 – punkt prowadzenia obserwacji wizualnych

Rysunek 2 – Rozmieszczenie termopar na próbce