UDZIAŁ POŁOŻNEJ W PROWADZENIU II i III OKRESU PORODU

Mgr Jolanta Sadek

UDZIAŁ POŁOŻNEJ W PROWADZENIU II i III OKRESU PORODU

Sposób prowadzenia porodu ma bezpośredni i długotrwały wpływ na fizyczne

zdrowie kobiety i jej dziecka. Położna jest tą osobą z zespołu medycznego sali porodowej,
na której spoczywa całokształt opieki nad rodzącą. Od jej gruntownej wiedzy,
odpowiedzialności, umiejętności oceny sytuacji, szybkiego i sprawnego działania zależy
stan rodzącej i jej dziecka.

Położna powinna pamiętać o tym, że rodząca oczekuje od niej nie tylko sprawnej

obsługi porodu, ale przede wszystkim życzliwości, serdeczności, zrozumienia.
Umiejętność udzielenia rodzącej emocjonalnego i fizycznego wsparcia, otoczenia jej
opieką - to bardzo istotne cechy dobrej położnej, mające wpływ na przebieg porodu.
Dlatego opanowanie umiejętności prowadzenia II i III okresu porodu jest tak ważne. Brak
tych umiejętności i sprawności działania może spowodować urazy okołoporodowe matki
i dziecka,

II okres porodu

II okres porodu rozpoczyna się w chwili pełnego rozwarcia ujścia zewnętrznego

szyjki macicy i kończy się urodzeniem dziecka. Część przodująca przechodzi do dna
miednicy, napinając krocze. Przy zstępowaniu główki skurcze parte pojawiają się na
drodze odruchowej poprzez nerwy rdzeniowe, są, więc niezależne od woli rodzącej. Nie
można zezwalać na zbyt wczesne parcie, dopóki nie wystąpi samoistny bodziec. Pytanie,
które powinna zadać położna rodzącej: czy czuje parcie na stolec?

* Warunki konieczne do rozpoczęcia akcji parcia: całkowite rozwarcie szyjki macicy, główka
płodu na dnie miednicy, szew strzałkowy w wymiarze prostym (przy położeniu główkowym),
pęknięte błony płodowe, brak przeciwwskazań ze strony matki np. wada serca, duża
krótkowzroczność (z niebezpieczeństwem odwarstwienia siatkówki), stan po operacji czy
urazie mózgu.

Szkodliwe następstwa zbyt wczesnego parcia:

- utrudnianie zwrotu główki: przedłużenie porodu lub niskie poprzeczne stanie

główki,

-  niepotrzebne zmęczenie rodzącej,
-  niedotlenienie płodu
-  pęknięcie szyjki macicy lub uciśnięcie wargi przedniej szyjki macicy między

spojeniem łonowym a główką.

Skuteczność skurczów partych zależy w dużej mierze od właściwego prowadzenia

i czynnej współpracy rodzącej.

Rodzenie dziecka powinno odbywać się w warunkach przestrzegania zasad jałowości.

Kolejność czynności położnej:

1. Przygotowanie psychiczne rodzącej do aktu rodzenia – świadoma współpraca

2. Przygotowanie sali porodowej:

zapewnienie intymności, odpowiedniej temperatury, odpowiedniego oświetlenia...

przygotowanie ssaka do odśluzowania noworodka

lampa bezcieniowa
stanowisko dla noworodka z ogrzanym becikiem...

tlen...
leki: 1% lub 2% Lignocaina, Oksytocyna, Metergina

jałowy zestaw do porodu

igły, kapilary krótkie do pobrania krwi pępowinowej

fartuch ochronny, maseczka chirurgiczna

jałowe i nie jałowe rękawiczki

zestaw do higienicznego i jałowego mycia krocza

3. Przygotowanie łóżka i ułożenie rodzącej do parcia (do parcia w pozycji półsiedzącej):

podnosimy wezgłowie, ew. plecy rodzącej podpieramy poduszkami, workiem sako;
ustawiamy podpórki pod stopy (ważne! stopy nie powinny być uniesione powyżej
pośladków), przygotowujemy uchwyty łóżka (rodząca w czasie parcia często chwyta
się poręczy), obniżamy lub odstawiamy tylną część łóżka

4. Wyrabianie skurczów partych

Najkorzystniej jest wzmocnić parcie rodzącej w momencie, kiedy skurcz macicy
osiągnie swój punkt szczytowy. Na początku skurczu rodząca oddycha wolno (1:2),
położna kładzie rękę na brzuchu rodzącej w okolicy dna macicy i ocenia narastanie
napięcia mięśnia macicy. W momencie osiągnięcia szczytu skurczu rodząca powinna
wykonać wdech (nabrać powietrza nad przeponę), głowę przygiąć do klatki
piersiowej (podbródek oparty o klatkę piersiową), zamknąć oczy i przeć (spychać
zatrzymane powietrze) w dół brzucha, na spojenie łonowe. Położna może pomóc
rodzącej, przytrzymując jej głowę przygiętą do klatki piersiowej. W czasie jednego
skurczu rodząca powinna przeć trzykrotnie, wymieniając powietrze (wykonuje
głęboki wydech i wdech przed następnym parciem).

Nie można zezwalać na zbyt wczesne parcie, gdy skurcz macicy nie osiągnie

punktu szczytowego, zbyt wczesne rozpoczynanie parcia nie pozwala na efektywne
wykorzystanie siły skurczu, przez co przedłuża trwanie II okresu, powoduje większe
doznania bólowe i zmęczenie rodzącej.
Każdy skurcz powinien być odnotowany w partogramie.

5. Ocena akcji serca płodu i stanu ogólnego rodzącej.

W II okresie należy kontrolować czynność serca płodu po każdym skurczu aż do
całkowitego urodzenia główki. Wartość wyrażoną w liczbie uderzeń na minutę
odnotować na partogramie. Należy również kontrolować parametry stanu ogólnego
rodzącej.

6. Higieniczne mycie krocza,

7. Przygotowanie zestawu narzędzi do porodu i leków.

Uprzednio przygotowany jałowy zestaw narzędzi do porodu kładziemy na
opuszczonej części łóżka.
 W skład zestawu wchodzą

miska nerkowata lub kuweta

sterylizowane w rękawie papier-folia

nożyczki do nacięcia krocza

lub w podwójnym papierze krepowanym

nożyczki do odpępnienia

dokładamy:

2 klamerki do zaciśnięcia pępowiny
lub 1 klamerkę i 1 zacisk (kocher)

cewnik do odśluzowania noworodka

gaziki

podkład (płócienny lub flizelinowy)

pieluszka tetrowa lub serweta flizelinowa

sterylne rękawiczki

ew. jałowy fartuch chirurgiczny

 leki:* 1% Lignocaina w 20 ml strzykawce, (jeśli mamy 2% Lignocainę to

nabieramy do strzykawki 10 ml Lignocainy i dociągamy 10 ml 0,9% NaCl)
* 5 j.m. Oksytocyny w 5-10 ml 0,9% NaCl
* (lub rzadziej 0,2 mg meterginy – Methylergometrin w 5-10 ml 0,9% NaCl)

8. Chirurgiczne mycie rąk: na czas chirurgicznego mycia rąk przekazujemy rodzącą pod

opiekę lekarza lub położnej współpracującej z nami w sali porodowej. Myjemy
i dezynfekujemy ręce według instrukcji.

9. Podłożenie pod pośladki rodzącej jałowego podkładu: bierzemy z zestawu podkład,

rozkładamy, trzymając za rogi tak, aby nasze palce były pod wywiniętym mankietem
/zabezpieczamy w ten sposób ręce przed ewentualnym zabrudzeniem/, wsuwamy pod
uniesione przez rodzącą pośladki. Serwetę (papier), na której stoi zestaw przesuwamy
tak, aby jej krawędź zachodziła na krawędź serwety podłożonej pod pośladki rodzącej.

10. Nałożenie jałowych rękawic, ew. wcześniej nałożenie fartucha jałowego (z zestawu

bierzemy fartuch, rozkładamy go w pewnej odległości od siebie i od łóżka,
narzucamy na ręce uniesione do góry. Osoba asystująca, stojąc z tyłu, chwyta za
brzeg fartucha, naciąga go na nasze ramiona i zawiązuje w okolicy szyi i pasa.
Jeżeli rękaw fartucha nie jest zakończony mankietem, a ma przyszyte tasiemki,
podsuwamy rękaw, chwytając po zewnętrznej stronie tak, aby koniec rękawa sięgał
okolicy nadgarstka i okręcamy tasiemką wokół nadgarstka).
Nakładanie sterylnych rękawiczek: rozkładamy rękawiczki na serwecie z zestawem,
pierwszą rękawiczką chwytamy za mankiet i naciągamy na rękę, następnie ręką ubraną
w rękawiczkę jałową bierzemy drugą rękawiczkę pod mankiet i naciągamy na rękę.

11. Rozłożenie narzędzi,

Jeżeli narzędzia są w kuwecie, wyjmujemy z niej tylko nożyczki do nacięcia krocza,
kuwetę przesuwamy w lewy róg opuszczonej części łóżka, przez co zyskujemy wolne
miejsce dla dziecka.
W przypadku, kiedy zestaw jest bez kuwety, wszystkie narzędzia układamy z lewej
strony łóżka w kolejności ich użycia: nożyczki do nacięcia krocza, dwie klamerki lub
kocher, klamerka, nożyczki do pępowiny, cewnik do odśluzowania noworodka
/chwytamy go 5 cm od końca i podajemy osobie asystującej, która łączy cewnik
z drenem ssaka, zabezpieczając go przed zsunięciem się z jałowej serwety/, serweta
lub pieluszka,

12. Technika przyjmowania porodu,

 Do rodzenia główki przystępujemy w momencie, kiedy główka w przerwach

między skurczami nie cofa się, lecz „stoi” w obrębie sromu. Ochrona krocza ma
na celu zapobieganie głębokim pęknięciom mięśni krocza. Główka powinna
rodzić się powoli w ciągu kilku skurczów, aby mięśnie krocza miały dość czasu
na rozciągnięcie się.
Główka powinna rodzić się swoim najmniejszym obwodem: przy prawidłowym
ułożeniu - płaszczyzną podpotyliczno-ciemieniową, której obwód wynosi 32 cm,

Uwaga! Każda nieprawidłowa ochrona krocza prowadzi w dalszym życiu

pacjentki do wypadania narządu rodnego, nietrzymania moczu i dlatego jest
szkodliwa. Jest to również niebezpieczne dla dziecka - przy długotrwałej
ochronie krocza ucisk na główkę może spowodować uraz okołoporodowy.
Decyzję prowadzenia porodu z ochroną krocza podejmuje położna. Przy
niekorzystnej szerokości i złej rozciągliwości tkanek kanału rodnego /wysokie

krocze, grube, mało podatne, wąski łuk podłonowy, szerokie blizny krocza
u wieloródek, duża główka płodu, ułożenia odgięciowe/ należy wykonać nacięcie
krocza /episiotomia/, które chroni dno miednicy. Unika się nadmiernego
rozciągania i pęknięć mięśni dna miednicy, szczególnie ramion dźwigacza
odbytu oraz zwalnia się główkę od długotrwałego ucisku ze strony mięśni krocza.

Przy nacięciu krocza obowiązują zasady:

-  nacina się krocze w czasie skurczu partego – na szczycie skurczu
-  nacina się krocze bocznie w kierunku guza kulszowego,
-  nożyczki należy trzymać prostopadle do nacinanej tkanki,
-  palce ręki lewej, /jeśli stoimy po prawej stronie rodzącej/ chronią główkę

przed uszkodzeniem nożyczkami,

- długość nacięcia powinna wynosić 4-6 cm,

 Technika rodzenia

Stojąc po prawej stronie ręką działającą jest nasza lewa ręka, którą kładziemy

na rodzącej się główce w ten sposób, że nasada dłoni oparta jest w okolicy
potylicy główki, palce skierowane ku dołowi obejmują okolice czoła.
Można też stać na wprost krocza rodzącej.

 Rodzenie główki z ochroną krocza. Ułożona j.w., ręka lewa reguluje szybkość

rodzenia się główki, jak również ma za zadanie rodzenie główki jak najmniejszym
obwodem. Uzyskujemy to poprzez powstrzymywanie w czasie parcia rodzącej
przedwczesnego odginania się główki, przytrzymując czoło końcami palców lub
przez odpychanie główki nasadą dłoni od spojenia łonowego w kierunku krocza,
co daje ten sam efekt. Trwa to tak długo, aż potylica w kolejnych skurczach
urodzi się spod spojenia łonowego, po granicę owłosionej skóry karku.

Prawa ręka - kciuk oraz 2 i 3 palce rozstawione obejmują krocze w okolicy,

gdzie znajdują się guzy czołowe główki dziecka /wyczuwalne poprzez napięte
krocze/. Krocze ujmujemy poprzez serwetę jałową i zawsze tak, aby brzeg krocza
był odsłonięty na 1-2 cm.
W czasie parcia rodzącej ręka prawa skutecznie
wspiera lewą rękę w hamowaniu tempa rodzenia
się główki w ten sposób, że rozstawione palce,
oparte na guzach czołowych, wywierają silne
przeciwdziałanie przy każdym skurczu.
Chodzi o to, aby guzy czołowe zaczęły się rodzić
wtedy, gdy potylica już się urodzi spod spojenia.

Nie wolno „naciągać” mięśni krocza.

Kiedy potylica urodzi się całkowicie i okolicą owłosionej skóry oprze się

o łuk łonowy ręką lewą odginamy główkę wspomagając ją ręką prawą i rodzimy
bardzo powoli czoło.

Uwaga! W momencie rodzenia czoła rodząca nie powinna przeć.

Po urodzeniu czoła ręka prawa zsuwa z twarzyczki krocze, ręka lewa odgina
główkę ku przodowi, aż urodzi się bródka. Ruch ręki prawej przy zsuwaniu
krocza z twarzyczki skierowany jest nie ku tyłowi, lecz poziomo.

 Rodzenie główki z nacięciem krocza.

Ręką działającą jest lewa ręka położnej ułożona na główce płodu jak przy
rodzeniu główki z ochroną krocza. W momencie, gdy urodzi się potylica,
a krocze jest napięte na czole, wykonujemy episiotomię - dwa palce lewej ręki
wkładamy do pochwy między krocze a główkę i ustawiamy ich końce
w kierunku guza kulszowego. Jednocześnie wewnętrzna powierzchnia tej dłoni
przytrzymuje główkę, aby w momencie parcia i nacinania krocza zapobiec zbyt
szybkiemu urodzeniu się/„wyskoczeniu”/ główki.

Ręką prawą wkładamy dolne ramię nożyczek po palcach lewej ręki do

pochwy, ustawiamy je tak, aby końce skierowane były do guza kulszowego,
a początek nacięcia był w okolicy wędzidełka tylnego. Nacinamy krocze
w czasie skurczu i parcia rodzącej jednym ruchem, na długość 4-6 cm.

Po wykonaniu nacięcia krocza odkładamy nożyczki, chwytamy lewą ręką

główkę płodu w sposób opisany poprzednio i w następnych skurczach powoli
wytaczamy główkę /działa tylko lewa ręka/.
Kiedy urodzi się czoło, ręka prawa zsuwa krocze z twarzyczki w sposób opisany
wyżej.

 Rodzenie barków.

Jeżeli stan dziecka jest dobry, należy poczekać z rodzeniem barków, aby główka
w czasie parcia rodzącej samoistnie dokonała IV zwrotu. Jeżeli występują objawy
niedotlenienia (deceleracje) albo przerwa między skurczami trwa zbyt długo,
barki powinny być urodzone natychmiast.

Po urodzeniu główki sprawdzamy ręką, czy nie ma okręconej pępowiny

wokół szyi. Po sprawdzeniu obecności pępowiny rodząca powinna przeć –
główka dokonuje IV zwrotu, zwracając się twarzyczką do prawego uda matki
przy ustawieniu I lub do lewego uda przy ustawieniu II.

Chwytamy główkę

oburącz, płasko w okolicy
kości ciemieniowych
i policzków, tak że kciuki są
skierowane równolegle do
potylicy lub wierzchołka
czaszki.
W czasie parcia rodzącej
kierujemy główkę ku dołowi
/tyłowi rodzącej/, przy czym ucisk na główkę wywiera ręka lewa /pionowo w dół/
do momentu, aż spod spojenia łonowego urodzi się 1/3 długości ramienia
przedniego. Rodząca przestaje przeć, unosimy główkę ostrożnie w kierunku
spojenia łonowego, aż tylny bark urodzi się po kroczu.

Uwaga! Wszystkie ruchy rąk powinny być wykonane powoli, płynnie bez

szarpania i pociągania poziomo, aby nie spowodować pęknięcia krocza /nawet
wówczas, gdy już wykonano nacięcie/.

Trzymając główkę jak poprzednio, kierujemy płód w linii stanowiącej

przedłużenie osi miednicy, na brzuch rodzącej, aż do urodzenia całego płodu.

Układamy noworodka na boku, aby nie doszło do zachłyśnięcia się dziecka

płynem owodniowym

14. Odśluzowanie noworodka.

Odśluzowanie wstępne dziecka wykonuje się zaraz po urodzeniu główki, a przed
urodzeniem barków – z ust, nozdrzy przednich, po uprzednim wytarciu śluzu gazikiem.
Po urodzeniu całego płodu trzymając dłonią obie skronie główki dziecka jedną ręką,
drugą wprowadzamy, sondę /cewnik/ do ust i nosa, aby usunąć płyn owodniowy.

15. Osuszenie dziecka.

16. Oznakowanie /identyfikacja/ noworodka.

Przygotowane plastikowe bransoletki (tasiemki) identyfikacyjne, na których wypisane
jest nazwisko i imię rodzącej, nr księgi głównej, data i godzina porodu oraz płeć
dziecka - po głośnym przeczytaniu przez matkę, osoba asystująca zakłada na rączkę
i nóżkę dziecka (zapinając zawsze na podłożonym palcu pod tasiemką).

17. Ocena noworodka według skali Apgar (Virginii Apgar) w 1., 3., 5., 10. minucie życia.

18. Odpępnienie noworodka.

Jeżeli nie ma wskazań do natychmiastowego odpępnienia, wykonujemy je po upływie
2-3 min, gdy przestaje tętnić pępowina. Dzięki temu dostarczona zostaje dodatkowo
krew łożyskowa, a tym samym zwiększa się objętość krwi noworodka o 1/4, 1/3
całkowitej objętości /zapobieganie hipowolemii/ oraz zwiększa się w niej znacznie
zawartość żelaza /zapobieganie wczesnej niedokrwistości/, zmniejsza się też szok
dziecka spowodowany przejściem na oddychanie tlenem atmosferycznym.

Kładziemy pępowinę na dłoni, drugą ręką zapinamy pierwszą klamerkę

w odległości 2-3 cm od przyczepu, drugą w odległości 10 cm; klamerkę trzymamy na
dłoni, przecinamy pępowinę nożyczkami, kierując ich końce do własnej dłoni, na
której leży sznur pępowinowy – ok. 1 cm nad klamerką. Wyciskamy krew z kikuta
nad klamerką, zakładamy jałowy gazik.

Koniec odciętej pępowiny wkładamy do miski nerkowatej lub kuwety, którą

podsuwamy pod pośladki rodzącej w celu oceny krwawienia.

Następnie pobieramy krew z żyły pępowinowej (ew. także z tętnicy pępowinowej)

do heparynizowanych kapilar w celu oceny równowagi kwasowo-zasadowej; ew.
krew do innych zleconych badań.

19. Pokazanie dziecka matce i po upływie 30 minut przekazanie go do punktu

noworodka.

Bierzemy noworodka główką do góry, trzymając za kark i pod pośladki /za

miednicę/, unosimy ku górze i pokazujemy matce dziecko, zwracając jej uwagę na
płeć. Chwyt musi być pewny i bezpieczny.

Następnie gołego noworodka kładziemy na skórę matki zapewniając kontakt

„skóra-skóra” przez co najmniej 30 minut

Pielęgniarka, która ma zabrać noworodka, staje po przeciwnej stronie łóżka

i podajemy jej dziecko nad łóżkiem, zapewniając bezpieczeństwo noworodka.

III okres porodu

III okres porodu rozpoczyna się w momencie urodzenia płodu, a kończy

urodzeniem się popłodu, jest to okres łożyskowy oddzielenia i wydalania popłodu.
Trwa u pierwiastki 15-30 min, u wieloródki 5-15 minut.

Obowiązki położnej:

Opróżnienie pęcherza moczowego – przepełniony pęcherz moczowy hamuje skurcze
macicy i utrudnia oddzielanie się łożyska oraz jego wydalenie. Jeżeli pęcherz
moczowy jest przepełniony, należy wykonać cewnikowanie bądź sprowokować
rodzącą do wydalenia moczu

Ocena krwawienia

okołoporodowej utraty krwi

Ocena stanu ogólnego rodzącej,

Ocena objawów oddzielenia łożyska

uniesienie macicy powyżej pępka (na 2-3 palce) i na prawo,
trzon z kulistego zmienia się w wąski, kanciasty
(dyskowaty), twardy

(ryc.)

wzmożony wypływ krwi z pochwy

wysuwanie się sznura pępowinowego (ok. 10 cm)

zmniejszenie napięcia naczyń pępowiny

Profilaktyka krwawień

podanie środków naskurczowych: 5

j.m. Oksytocyny w 5-10 ml 0,9% NaCl, (lub rzadziej 0,2 mg meterginy
/Methylergometrin/ w 5-10 ml 0,9% NaCl) = czynne prowadzenie III okresu:

ogólne – każdej rodzącej bezpośrednio po urodzeniu płodu

celowane – z określonych wskazań wynikających z wywiadu i przebiegu porodu

(np. zaburzenia oddzielania łożyska, krwotok w poprzednim porodzie,
niedokrwistość, małopłytkowość, nadmiernie rozciągnięta macica, przedłużony
poród), po urodzeniu przedniego barku płodu

Pobieranie krwi pępowinowej do badań

Rodzenie łożyska – kiedy mamy wszelkie oznaki oddzielonego łożyska,
przystępujemy do jego rodzenia. Polecamy rodzącej przeć, jedną ręką chwytamy za
pępowinę i kierujemy ją ku górze, zgodnie z osią miednicy. Rodzące się łożysko
podtrzymujemy drugą ręką, aż urodzi się w całości część zrazikowa. Puszczamy
pępowinę przekładając z dłoni na dłoń z jednoczesnym obrotem wykręcamy błony
płodowe.
Jeżeli łożysko rodzi się stroną matczyną /oddzielało się sposobem Duncana/,
widoczne zraziki należy bardzo ostrożnie odwrócić tak, aby tkanka znalazła się
w środku owinięta błonami. W przypadku trudności w urodzeniu błon płodowych
można za pomocą zacisku wykręcać błony, przypinając go zawsze na błony tuż przy
kroczu pod kontrolą palców, aby nie uchwycić kocherem tkanek krocza.

Ocena popłodu. Po urodzeniu łożyska przystępujemy do badania jego całości. Oceny
dokonuje lekarz z położną.
 Kształt i wielkość łożyska: a) owalne, b) dwupłatowe, trójpłatowe, c) podwójne,

potrójne d) okienkowate, e) dodatkowe, f) obrzeżone, g) błoniaste

IV
okres
porodu

 Badanie błon płodowych - w tym celu okręcamy pępowinę wokół palca tuż przy

przyczepie i unosimy łożysko w górę tak, że błony zwisają w postaci worka.
Drugą rękę wprowadzamy do środka i napinamy na niej błony.

 Miejsce przyczepu pępowiny do łożyska:

przyczep a). środkowy, b). przybrzeżny, c). brzeżny, d). błoniasty

 Długość pępowiny, węzły rzekome, węzły prawdziwe, naczynia
 Czy błony płodowe są całe,
 Czy na wolnym brzegu łożyska albo błon płodowych kończą się oderwane naczynia

/naczynia błądzące/. Jeżeli na brzegu łożyska bądź na brzegu błon płodowych znajduje
się ziejące naczynia, należy koniecznie sprawdzić jamę macicy w kierunku
pozostałych resztek lub dodatkowych zrazów łożyskowych
W celu sprawdzenia ewentualnej obecności dodatkowych zrazów i naczyń błądzących
można delikatnie oddzielić owodnię od kosmówki i sprawdzić całość błony
kosmówkowej.

 Badanie powierzchni matczynej łożyska – odwracamy łożysko powierzchnią

matczyną ku górze na obu dłoniach tak, aby były widoczne brzegi łożyska
i oceniamy:

czy nie brakuje nigdzie tkanki zrazikowej,

czy powierzchnia wszystkich zrazików /liścieni/ jest gładka i lśniąca /pokryta
doczesną/

czy poszczególne zraziki można bez trudu przyłożyć jeden do drugiego, czy nie
powstaje przy tym ubytek,

czy nie ma starych krwiaków /świadczą o przedwczesnym oddzielaniu łożyska/ i
zmian patologicznych /zawałów, złogów wapniowych/.

Uwaga! pozostawienie resztek tkanki łożyskowej w macicy może spowodować:

atoniczne krwawienie po porodzie, obfite krwawienia w okresie połogu
/późne krwawienia połogowe/, zakażenia połogowe, przemianę złośliwą
resztek łożyska.

b) c) d) e)

a) b) c) d)

Pomiary łożyska i oznaczenie do ewentualnego badania histopatologicznego;
udokumentowanie na partogramie i w karcie położniczej /żurnalu/

Ocena stanu krocza po porodzie bez episiotomii – po
ocenie łożyska, jeżeli nie mamy zastrzeżeń, co do
całości popłodu, sprawdzamy stan krocza.
Jeżeli poród prowadzony był bez nacięcia krocza,
należy za pomocą ręki, używając jałowych gazików,
sprawdzić całość krocza. Rozchylamy wargi sromowe
jedną ręką, drugą z jałowym gazikiem wchodzimy do
pochwy i sprawdzamy całość ścian, okolicę cewki
moczowej i krocze. We wzierniku należy sprawdzić
szyjkę macicy. Jeżeli nie ma obrażeń kanału rodnego,
wykonujemy jałowe mycie krocza.

Zabezpieczenie krocza do momentu szycia lub kontroli jamy macicy – jałową serwetą

Przygotowanie zestawu do szycia krocza,
szycie krocza, /jeśli nie przeprowadza się kontroli jamy macicy szycie może wykonać
położna/ lub asysta

Przekazanie położnicy do sali poporodowej w celu intensywnego nadzoru do dwóch
godzin od porodu. Przed przeniesieniem położnicy na wózek/łóżko jeszcze raz
sprawdzamy:
 wysokość i obkurczenie dna macicy /czy dno macicy znajduje się pośrodku między

pępkiem a spojeniem łonowym, macica twarda, brzegi wyraźnie wyczuwalne/

 czy nie ma krwawienia z dróg rodnych
 stan krocza
 stan ogólny położnicy
oraz
 wykonujemy jałowe zmywanie krocza
 zmieniamy koszulę położnicy

Piśmiennictwo:

1.  Bartel H.: Embriologia. PZWL, Warszawa 1995r
2.  Bręborowicz G. (red): Położnictwo. Podręcznik dla położnych i pielęgniarek. PZWL, Warszawa 2002
3.  Martius G. (red): Ginekologia i położnictwo. Urban&Partner, Wrocław 1997
4.  Łepecka –Klusek C (red): Pielęgniarstwo we współczesnym połoznictwie i ginekologii. Wyd. Czelej,

Lublin 2003

5. Pisarski T. (red): Położnictwo i ginekologia. Podręcznik dla studentów. PZWL, Warszawa 2001
6. Pschyrembel W.: Położnictwo praktyczne i operacje położnicze. PZWL, Warszawa 1997

1. brakujący fragment łożyska
2. rozdarte naczynia na

brzegu łozyska

3. rozdarte naczynia na

brzegu błon płodowych

Uszkodzenia poporodowe sromu