23.

Wielopierscieniowe węglowodory aromatyczne

Węglowodory nazwane wielopierścieniowymi węglowodorami mają co najmniej dwa
pierścienie z dwoma atomami węgla wspólnymi dla obu pierścieni. Powstają podczas
przeróbki paliw, głównie węgla, ropy naftowej. Duże ilości WWA występują w ściekach
przemysłu petrochemicznego, w ściekach miejskich. Są większym lub mniejszym stopniu
rakotwórcze. Ze względu na działanie rakotwórcze węglowodory podzielono na nieaktywne,
słabo aktywne, średnio aktywne, silnie i bardzo silnie aktywne. Do czynnych rakotwórczych
węglowodorów zaliczamy: 3,4-benzopiren, 1,2,5,6-dwubenzenoantracen, 1,2-benzoantracen,
1,12-benzoperylen.

Źródła WWA jest spływ powierzchniowy z dróg gdzie substancje te pochodzą ze ścierania się
nawierzchni asfaltowej, opon samochodowych, a także z emisji spalin wydzielanych przez
samochody, przemysł węglowy, naftowy ze swoimi ściekami, kopalnictwo naftowe, zbiorniki
ropy i olejów pędnych, rurociągi zabezpieczone przeciw korozji okładzinami smołowymi oraz
ścieki i wody przemysłowe zawierające oleje i smary. Wielopierścieniowe węglowodory
aromatyczne mogą być endogennie syntetyzowane przez niektóre bakterie i rośliny. WWA
powstają w osadach dennych w warunkach beztlenowych. Rozpuszczają się w wodzie w
niewielkim stopniu, występują w zawiesinach. Są kumulowane w organizmach zwierzęcych
żyjących w wodzie jak ryby i mięczaki.