1

Informatyzacja państwa. Sprawy polskie.

2

Od dziś do e-Gov…

•

Informatyzacja

•

Dokument elektroniczny…

•

…podpisany i wiarygodny.

3

Informatyzacja w Polsce

•

Minister właściwy do spraw informatyzacji

–

Kto obecnie pełni tę funkcję?

•

Zadania związane z

–

Infrastrukturą informatyczną oraz systemami i sieciami
teleinformatycznymi

–

Technologiami i technikami informacyjnymi i standardami
informatycznymi

–

Informatyzacja administracji rządowej i samorządowej

–

Wspieranie inwestycji w dziedzinie informatyki

–

Edukacja informacyjna oraz usługi teleinformatyczne i
multimedialne

–

Zastosowania informatyki w społeczeństwie informacyjnym, w
szczególności w gospodarce, bankowości i edukacji

–

Realizacja zobowiązań międzynarodowych w dziedzinie
informatyzacji

4

Podstawy prawne informatyzacji podmiotów
realizujących działania publiczne

•

Ustawa o informatyzacji działalności podmiotów realizujących
zadania publiczne z dnia 17 lutego 2005r.

•

Przedmiot ustawy

–

Określanie Planu Informatyzacji Państwa oraz projektów
informatycznych o publicznym zastosowaniu

–

Ustalania minimalnych, gwarantujących otwartość standardów
informatycznych, wymagań dla systemów teleinformatycznych
używanych do realizacji zadań publicznych oraz do rejestrów
publicznych i wymiany informacji w formie elektronicznej między
podmiotami publicznymi

–

Dostosowanie systemów teleinformatycznych i rejestrów publicznych
używanych do realizacji zadań publicznych do minimalnych wymagań
dla tych systemów (dotyczących także otwartości)

–

Kontroli projektów informatycznych, systemów i rejestrów publicznych

–

Wymiany informacji drogą elektroniczną

–

Ustalanie i publikacja rozwiązań stosowanych w oprogramowaniu
umożliwiającym łączenie i wymianę tych informacji

5

Kogo obowiązuje ustawa?

•

Organy administracji rządowej, organy kontroli państwowej i
ochrony prawa, sądy, jednostki organizacyjne prokuratury, a
także jednostki samorządu terytorialnego

•

Jednostki budżetowe, zakłady budżetowe i gospodarstwa
pomocnicze jednostek budżetowych

•

Fundusze celowe

•

Samodzielne publiczne zakłady
opieki zdrowotnej

•

ZUS, KRUS, NFZ

•

Państwowe lub samorządowe
osoby prawne utworzone na
podstawie odrębnych ustaw
w celu realizacji zadań publicznych

6

A kogo nie dotyczy?

•

PAN, ABW, Kancelarii Sejmu i Senatu, Kancelarii
Prezydenta RP, Rzecznika Praw Obywatelskich,
Trybunału Konstytucyjnego, NIK, Sądu Najwyższego,
KRRiT, IPN, NBP

•

Przedsiębiorstw państwowych, spółek handlowych,
jednostek badawczo-rozwojowych, państwowych
szkół wyższych

•

… w artykule 2 Ustawy

7

W jakim zakresie?

•

W zakresie w jakim realizują zadania publiczne

–

Zadania dla dobra wspólnego, za które
odpowiedzialność ponoszą organy administracji
rządowej i samorządu terytorialnego oraz inne
organy państwowe

–

„Zaspokajanie potrzeb wspólnoty samorządowej”
lub zadania „z uzasadnionych potrzeb państwa”
(Konstytucja RP)

–

ALE! zadania publiczne nie muszą być wykonywane
przez samorząd lub jednostki rządowe – mogą być
wykonywane przez podmioty niepubliczne

•

prywatyzacja zadań publicznych

8

Najważniejsze definicje ustawowe

•

System teleinformatyczny – zespół współpracujących ze sobą
urządzeń informatycznych i oprogramowania, zapewniający
przetwarzanie i przechowywanie, a także wysyłanie i
odbieranie danych poprzez sieci telekomunikacyjne za pomocą
właściwego dla danego rodzaju sieci urządzenia końcowego

•

Rejestr publiczny - rejestr, ewidencja, wykaz, lista, spis albo
inna formę ewidencji, służąca do realizacji zadań publicznych,
prowadzona przez podmiot publiczny na podstawie odrębnych
przepisów ustawowych

•

Informatyczny nośnik danych – materiał lub urządzenie służące
do zapisywania, przechowywania i odczytywania danych w
postaci cyfrowej lub analogowej

•

Dokument elektroniczny - stanowiący odrębną całość
znaczeniową zbiór danych uporządkowanych w określonej
strukturze wewnętrznej i zapisany na informatycznym nośniku
danych

9

A kto pomaga ministrowi w realizacji
zadań informatyzacji?

•

Rada Informatyzacji

–

21 członków powoływanych na 2-letnią kadencję

–

Kandydatów do rady zgłaszają

•

Ministrowie

•

Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych

•

Prezes Polskiego Komitetu Normalizacyjnego

•

Współprzewodniczący samorządowej Komisji Wspólnej
Rządu i Samorządu Terytorialnego

•

Jednostki naukowe, które prowadzą badania naukowe
lub prace rozwojowe z zakresu informatyki

•

Izby gospodarcze

10

Za co odpowiada Rada?

•

Opiniowanie projektu PIP oraz projektów
rozporządzeń w zakresie informatyzacji państwa
wydawanych przez Radę Ministrów

•

Proponowanie minimalnych wymagań dla systemów
informatycznych, w szczególności dotyczących
wykazów systemów operacyjnych oraz języków
programowania, protokołów komunikacyjnych i
szyfrujących

•

Proponowanie minimalnych wymagań dla rejestrów
publicznych i wymiany informacji w formie
elektronicznej

•

Tłumaczenie na język polski norm lub innych
dokumentów normalizacyjnych

11

Jej obecny skład ☺

☺

☺

☺

•

http://www.mswia.gov.pl/portal/pl/297/8067/
Sklad_Rady_Informatyzacji_III_kadencji.html

12

Plan Informatyzacji Państwa

•

ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 28
marca 2007 r. w sprawie Planu Informatyzacji
Państwa na lata 2007-2010 (Dziennik Ustaw
2007 Nr 61 poz. 415 z dnia 6 kwietnia 2007 r.)

13

Plan Informatyzacji Państwa

•

Dominujący dokument stanowiący instrument
planowania i koordynowania informatyzacji działań
publicznych

•

Uchwalany i aktualizowany przez Radę Ministrów

•

Określa organizacyjne i technologiczne instrumenty
rozwoju społeczeństwa informacyjnego, koordynację
realizowanych przez więcej niż jeden podmiot
publiczny projektów informatycznych

•

Obejmuje sprawy dotyczące modernizacji i łączenia
systemów teleinformatycznych używanych do
realizacji zadań publicznych

•

Ustanawia się go na okres nie dłuższy niż 5 lat

14

Najważniejsze projekty – powtórzenie…

•

Przykłady?

•

Problemy informatyzacji?

15

Elektroniczny dokument

16

Dokument elektroniczny

•

Każdy przedmiot lub zapis na komputerowym nośniku
informacji, z którym związane jest określone prawo,
albo który ze względu na zawartą w nim treść stanowi
dowód prawa, stosunku prawnego lub okoliczności
mającej znaczenie prawne (art. 115 KK)

•

Oświadczenie woli za pomocą dokumentu
elektronicznego (ustawa prawo bankowe z 1997)

–

Sporządzane na elektronicznych nośnikach danych ale
muszą być w należyty sposób utworzone, utrwalone,
przekazane, przechowywane i zabezpieczone

17

Dokument elektroniczny
w ustawie o informatyzacji

•

Dokument elektroniczny - stanowiący odrębną
całość znaczeniową zbiór danych
uporządkowanych w określonej strukturze
wewnętrznej i zapisany na informatycznym
nośniku danych

18

Definicje

•

Dane, które zapisane na dowolnym nośniku,
przechowywane przy pomocy odpowiedniego
oprogramowania, dające się odtworzyć, edytować,
kopiować

•

Dokument komputerowy jest to wszelka informacja i
ciągi znaków i instrukcji zapisane w magnetycznej
pamięci komputera w postaci plików.

•

Plik – zbiór informacji lub instrukcji zapisanych w taki
sposób, by mógł być traktowany jako całość w
procesie przetwarzania danych.

19

Definicja ustawowa

•

Stanowiący odrębną całość znaczeniową zbiór
danych uporządkowanych w określonej
strukturze wewnętrznej i zapisany na
informatycznym nośniku danych.

–

treść i trwałość danych

20

Dokument elektroniczny
a dokument elektroniczny

Źrodło: http://www.podpiselektroniczny.pl/edokument/edokument.pdf

21

EDI (Elektroniczna Wymiana Danych)

•

Komisja Narodów Zjednoczonych ds.
Międzynarodowego Prawa Handlowego (UNICITRAL)
 EDIFACT

–

http://www.unece.org/trade/untdid/welcome.htm

•

modelowa ustawa ma stanowić dla państw
członkowskich ONZ wzorzec, w oparciu o który ich
organy ustawodawcze uzyskują możliwość
wprowadzenia do krajowego porządku prawnego
zespołu jednolitych międzynarodowo unormowań
dotyczących przesyłania i wymiany danych

22

EDI (szersze rozumienie)

•

określa sposób wymiany pomiędzy komputerami
stron dokładnie określonych co do formatu
komunikatów zawierających treści inne niż
mechanizmy przekazu środków pieniężnych

•

w ramach EDI definiuje się sekwencję komunikatów
między stronami transmisji, przy czy każda z nich
może być jej nadawcą lub odbiorcą

23

EDI w praktyce

•

Nie jest ograniczone do administracji publicznej

•

Bankowość, księgowość, służba zdrowia, usługi,
służby celne

•

Korzyści

–

Racjonalizacja kosztów – wyeliminowanie obiegu
papierowych dokumentów

–

Szybkość przekazu i przetwarzania, co umożliwia likwidację
opóźnień związanych z natłokiem przesyłanych do urzędów
dokumentów

–

Eliminacja błędów – automatyczne generowanie zawartości
informatycznej komunikatów eliminuje możliwość pomyłek
generowanych przez urzędników

24

Dokument elektroniczny dowodem?

•

dowodem może być wszystko, co może
przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest
sprzeczne z prawem w tym m.in. dokumenty

•

dokument elektroniczny =! rzecz, ale wydruk?

•

materializacja podpisu elektronicznego?!

•

ryzyko zmiany treści dokumentu
elektronicznego

25

Cechy dokumentu elektronicznego

•

Zapisywany na specjalnym nośniku i aby można go
było odczytać poddawany jest specjalnym
przekształceniom

•

Treść dokumentu elektronicznego może zostać od
niego oddzielona (istnieje jednak ryzyko
zniekształcenia)

•

Konieczność korzystania z systemu informatycznego

•

Dokumenty elektroniczne przygotowane do
przesyłania za pomocą kanałów elektronicznych
sporządza się w formacie XML

26

Korzyści

•

Zachowanie dokumentacji – odporne na zniszczenie,
zajmują mniej miejsca niż dokumenty tradycyjne

•

Szersze i łatwiejsze rozpowszechnianie

•

Pomoc w prowadzeniu badań i edukacji

•

Oszczędność kosztów związanych ze świadczeniem
usług archiwistycznych

•

Podnoszenie jakości świadczonych usług

27

Metadane

•

Niezbędne elementy struktury dokumentów
elektronicznych powstałych i gromadzonych w
organach państwowych

•

Zestaw logicznie powiązanych z dokumentem
elektronicznym usystematyzowanych
informacji opisujących ten dokument,
ułatwiających jego wyszukiwanie, kontrolę,
zrozumienie i zarządzanie

28

Przykładowe metadane

•

Identyfikator

•

Twórca

•

Tytuł

•

Data

•

Format

•

Dostęp

•

Typ (tekst, dźwięk,
obraz, kolekcja) w
oparciu o Dublin Core
Metadata Initiative

•

Relacja (powiązanie z
innymi dokumentami)

•

Odbiorca

•

Grupowanie

•

Kwalifikacja (kategoria
archiwalna)

•

Język

•

Opis

29

Podpis elektroniczny

30

Podpis elektroniczny a podpis zwykły

•

Stworzenie warunków prawnych do stosowania w
obrocie prawnym podpisu elektronicznego, jako
równorzędnego podpisowi tradycyjnemu

•

Kodeks Cywilny

–

Możliwość składania oświadczeń woli w postaci
elektronicznej (art. 60)

–

Oświadczenie woli złożone w postaci elektronicznej
opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym
weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego
certyfikatu jest równoważne formie pisemnej

31

Dzięki podpisowi

•

Uwierzytelnienie

•

Integralność

•

Niezaprzeczalność

•

Poufność

… dokumentów elektronicznych

32

Warunki sukcesu podpisu

•

Bezpieczeństwo wymiany dokumentów
elektronicznych, zaufanie do technologii

•

Przewaga nad tradycyjnym sposobem obrotu
dokumentów

•

Oszczędność czasu

•

Kompatybilność pomiędzy systemami
informatycznymi i narzędziami służącymi
stronom do posługiwania się e-podpisem

33

Ogólne ramy prawne

•

Dyrektywa UE w sprawie ramowych warunków dla
podpisu elektronicznego (1999/93/EC)

–

Zaawansowane podpisy elektroniczne oparte na
certyfikacie kwalifikowanym, tworzone za pomocą
bezpiecznych urządzeń do generowania podpisów będą
uznawane przez Państwa Członkowskie Unii za mające taką
samą moc prawną, jak podpisy własnoręczne.

–

Odpowiedzialność jednostki certyfikacyjnej za wydany
certyfikat.

–

Neutralność technologiczna systemu regulacyjnego (klucz
asymetryczny, podpis biometryczny)

–

Wymiar międzynarodowy.

34

Podpis elektroniczny

•

„Podpis elektroniczny – dane w postaci
elektronicznej, kt

óre wraz z innymi danymi, do

kt

órych zostały dołączone lub z którymi są logicznie

powiązane, służą do identyfikacji osoby składającej
podpis elektroniczny

” - Ustawa o podpisie

elektronicznym z dnia 18 września 2001r.

35

Bezpieczny podpis elektroniczny

•

przyporządkowany wyłącznie do osoby składającej
ten podpis

•

sporządzany za pomocą podlegających wyłącznej
kontroli osoby składającej podpis elektroniczny
bezpiecznych urządzeń służących do składania
podpisu elektronicznego i danych służących do
składania podpisu elektronicznego

•

powiązany z danymi, do których został dołączony,
w taki sposób, że jakakolwiek późniejsza zmiana tych
danych jest rozpoznawalna

36

Powiązane pojęcia

•

Kwalifikowany certyfikat

•

Kwalifikowany podmiot świadczący usługi
certyfikacyjne

–

Wpisany do rejestru podmiotów przez Ministra Gospodarki

–

Nie jest to działalność koncesjonowana, trzeba jednak
spełnić techniczne i organizacyjne warunki do szybkiego i
niezawodnego wydawania/zawieszania/unieważniania
certyfikatów

37

Problemy

•

Dlaczego przez ostatnie 10 lat niewiele
zmieniło się w tej kwestii?

•

Jak rozwiązano problemy z podpisem
elektronicznym?

•

Czy pomysł banków jest dobrym pomysłem?

38

Co się dzieje w tej kwestii w Polsce?

39

pl.ID

•

Strategiczny cel projektu:

–

wdrożenie elektronicznego dowodu tożsamości z funkcją
uwierzytelnienia w systemach IT jednostek sektora publicznego

•

Elektroniczny dowód osobisty

–

dokument tożsamości wzbogacony o mikroprocesor - zawierał będzie
nie tylko bezpłatny podpis elektroniczny, lecz także będzie spełniał
funkcję klucza, umożliwiając dostęp do znajdujących się w rejestrach
państwowych danych, dotyczących obywatela

–

docelowo urzędy będą wymieniać odpowiednie dokumenty między
sobą drogą elektroniczną.

–

zmodyfikowanie procesów zasilania rejestrów osobowych oraz
przebudowanie mechanizmów wymiany informacji pomiędzy
kluczowymi dla spraw obywatelskich rejestrami

–

wprowadzenie mechanizmu pobierania danych z zakresu aktów stanu
cywilnego

40

pl.ID – źrodła danych

•

PESEL (Powszechny Elektroniczny System
Ewidencji Ludności)

•

CRASC (Centralny Rejestr Aktów Stanu
Cywilnego )

•

RDO (Rejestr Dowodów Osobistych)

41

Nowy elektroniczny dowód osobisty

•

dokument tożsamości wyposażony w
elektroniczny nośnik danych (mikroprocesor),
który zawierać będzie bezpłatny elektroniczny
podpis osobisty (równoważny ze złożeniem
własnoręcznego podpisu)

•

Od kiedy? 01.01.2011

•

Nowe możliwości? Czy potrzebny nam nowy
dowód?

42

Wydanie nowego dowodu

http://cpi.mswia.gov.pl/portal/cpi/346/1248/Elektroniczny_dokument_tozsamosci.html

Co z tego
wynika? Czy
ten podpis
będzie
kwalifikowany?

43

Podsumowanie

•

Rada Informatyzacji. Zadania.

•

Dokument elektroniczny. Definicja. Cechy
dokumentu elektronicznego.

•

Metadane. Przykłady.

•

Podpis elektroniczny.

•

pl.ID – koncepcja projektu, pomysł na nowy
dowód osobisty.

44

Powtórzenie wiadomości

45

Organizacja egzaminu

•

5 pytań otwartych

•

Przygotowane zestawy

–

Możliwość dzielenia pytań: Open source,
copylefted, shareware, freeware.

–

Premiowane przykłady, niekoniecznie zaś definicje
1:1 na podstawie materiałów.

–

Dodatkowe pytanie na ocenę 6.0 z poza listy.

•

Czas trwania: 1 godzina