background image

Powstanie niepodległej Polski 
Kwestia niepodległej Polski była postanowiona ale utworzenie państwa było trudne. 
Podział na trzy państwa.Różny okres wyzwolenia.W każdym zaborze różne ośrodki 
władzy.Dlatego proces ten zajmował dużo czasu. 
Najwcześniej ziemie zaboru austriackiego.Zaczęły się walki o granicę w galicji między 
Polską a Ukrainą.Ukraińcy chcieli ten obszar włączyć do siebie.1 litopada 1918 
ukraińcy zajmują Lwów.Proklamują utworzenie Ukraińskiej Republiki Ludowej.Niezgadzają 
się Polacy.Po trzech tygodniach walk Polacy wypierają Ukraińców.Walczących polaków 
wspierają odziały z galicji zachodniej w tym młodzież. 
Najpóźniej wyzwolił się zabór Pruski.27 grudnia 1918 wybócha powstanie Wielkopolskie 
(spontanicznie)Zaczęło się gdy Paderewski zatrzymał się w Poznańiu w drodze dw W-wy. 
Ogromna radość Polaków.Niemcy zrywają polskie flagi co wywołuje oburzenie polaków i 
dochodzi do walk dowództwo objął generał Józef Muśnicki-Dowbor.Wyzwolono całą 
Wielkopolskę.Niemcy byli zaskoczeni.Miały kłopoty(wojna św)więc nie mogły  
interweniować. 16 luty w Trewirze Francja  wymusiła na Niemczeh zawieszenie broni. 
Ustalono linię demarkacyjną między Wielkopolską a resztą ziem zaboru pruskiego. 
Różnice polityczne powodowały że karzdy zabór tworzył własne ośrodki władzy. 
W Austrii powstała Polska Komisja Likwidacyjna, 22 X 1918 z Wincentym Witosem 
na czele: PSL Piast,PPND,NDecja.Powstaje też Rada Narodowa księstwa cieszyńskiego. 
W Prusach powstaje Naczelna Rada Ludowa, 10 XI 1918 z Wojciechem Korfantym. 
Rosja-wnajostrzejsze spory.Dmowski kontra Piłsudski.Brak porozumienia.Wykorzystała 
to Rada Regencyjna-prawo do reprezentowania polaków.7 X ogłasza manifest:niepodległość 
Polski.Lewicowcy zdecydowali się utworzyć własny ośrodek władzy:Tymczasowy Rząd 
Republiki Polskiej w Lublinie.Premier-Ignacy Daszyński.Partie:PPSD,PPS,PSL Wyzwolenie, 
Polska Organizacja Wojskowa.Wydają manifest:-polska będzie republiką-radykalna reforma  
rolna -upaństwowienie kluczowych działów gospodarki-szeroka polityka społeczna-demokratyzacja życia 
politycznego.Duży radykalizm jest wpływem rewolucji rosyjskiej-chciano  odwrócić uwagę narodu od idei 
rewolucji. Komitet Narodowy Polski w Paryżu,Rada Delegatów Robotniczych. Kwestia niepodległości 
okazała się ważniejsza niż sporu.W tym czasie 10 list 1918wraca o Warszawy Piłsudski.Rada 
Regencyjna przekazuje mu dowództwo nad armią,rozwiązuje się i daje mu swoje uprawnienia.Tak samo 
rząd lubelski.Piłsudzki powołuje nowy rząd. premierem zostaje Jędrzej Moraczewski.22 listopada 1918 
ogłasza manifest:-reforma rolna -nacjonalizacja niektórych gałęzi przemysłu(uzależniona od zgody 
sejmu).Wydaje też dekrety o 8godz dniu pracy,ubezpieczeniach robotnika na wypadek choroby.22 list 
dekret regulujący ustrój państwa:-polska jest republiką-najważniejszą władzę w polsce sprawuje Piłsudski 
jako tymczsowy naczelnik państwa i mianuje rząd który jest przed nim odpowiedzialny-władza  
wykonawcza to rząd i naczelnik. Rząd Moraczewskiego w załozeniu miał być dla całej polski.Nieuznały go 
jednak Navzelna  Rada Ludowa i Komitet w Paryżu. Pozucja Piłsudzkiego w Polsce była silna ale w 
europie słaba bo był postrzegańy jako  człowiek centrum.Dmowski miał lepiej.konflikt między Piłs i 
Dmows, wiele ich różniło ale 
łączył ich patriotyzm i działanie dla dobra kraju.To wystarczyło aby się porozumieli.Mieli dwie  
Różne wizje polski.1.Koncepcja federacyjna-jagielońska Piłsudskiego.Uważał ze polska powinna stworzyć 
federacje z Litwą,Białorusią i Ukrainą. Polskawielonarodościowa, nastawiona na  wschód przeciw Rosji.2. 
Dmowski-koncepcja interkorporacyjna-piastowska.Włączyć ziemię  opartę o ludność polską.Państwo 
jednolite narodowościowo.Zwraca się na zachód przeciwko  Niemcom. 17 stycznia 1919 nowy rząd 
koalicyjny.Premierem zostaje Ignacy Paderewski.Jest to pierwszy rząd polski,uznany przez wszystkich.26 
stycznia 
wybory do sejmu.Wygrali ND.Układ sił jednak układał się równo,po 1/3:lewica,prawica,centrum. 
Pierwszym krokiem sejmu była Mała Konstytucja,20 lutego 1919 .Regulowała podstawy, -władza 
ustawodawcza>sejm 1 izbowy-władza wykonawcza>naczelnik państwa Józef Piłsudski -rząd podlega 
sejmowi. Wielki udział Piłsudskiego w odzyskaniu niepodległośći i tworzenia państwa-autorytet którego 
brakowało.