Globalne myślenie:

międzynarodowe

środowisko naturalne

Środowisko

KWIECIEŃ 2015

|

Nr 56

Przyroda

dla Europejczyków

Magazyn Dyrekcji Generalnej ds. Środowiska

KH-AD-14-056-PL-InDesignCC.indd 1

5/05/15 09:39

Od redakcji

„Nasz świat, nasza godność, nasza przyszłość” oto motto Europejskiego Roku na
rzecz Rozwoju – 2015, inicjatywy o ogromnym znaczeniu dla globalnego środo-
wiska naturalnego. W tym roku odbędą się dyskusje na temat agendy rozwoju po
2015 r. oraz celów zrównoważonego rozwoju, mające swój finał podczas wrześnio-
wego szczytu ONZ w Nowym Jorku.

Podczas styczniowej inauguracji Karmenu Vella, komisarz europejski ds. środowi-
ska, gospodarki morskiej i rybołówstwa, powiedział: „Jeżeli chodzi o środowisko,
Unia Europejska od dawna jest liderem w kwestii realizowania celów ustalanych na
szczeblu międzynarodowym. Unia Europejska nie może po prostu zaangażować się
w realizację agendy po 2015 r., Unia musi utrzymać pozycję lidera”.

Ostatnie sprawozdanie roczne „Środowisko naturalne w Europie – stan i prognozy
2015” (SOER 2015) sporządzone przez Europejską Agencję Środowiska (EEA)
potwierdza, że polityka UE w dziedzinie środowiska i wynikające z jej prowadzenia
czystsze powietrze i woda, mniej odpadów i więcej recyklingu umożliwiły Unii osią-
gnięcie statusu lidera. Jednakże nadal jest dużo do zrobienia. Magazyn Przyroda
dla Europejczyków opisuje wnioski ze sprawozdania, w tym potrzebę większego
zaangażowania w przyszłości w „działania UE na rzecz poprawy stanu środowiska”.

Na 2015 r. UE planuje też osiągnięcie „dobrego stanu ekologicznego” swoich
wszystkich wód powierzchniowych. Z komunikatu przyjętego przez Komisję wyłania
się mieszany obraz dotychczasowych postępów. Komisja sugeruje sposób zwięk-
szenia tempa zmian. Więcej szczegółów w aktualnym wydaniu.

Na koniec, w części „Pszczoły w niebezpieczeństwie”, zaprezentowano nowy czer-
wony wykaz gatunków pszczół w Europie IUCN (Międzynarodowej Unii Ochrony
Przyrody i Jej Zasobów), a w części „Zielone liście wyrastają w całej Europie” opisano
nową „zieloną nagrodę” przeznaczoną dla mniejszych miast. W innych artykułach
przedstawiono działania w ramach programu LIFE oraz nowe źródła finansowania
w ramach mechanizmu finansowania kapitału naturalnego.

Spis treści

Pszczoły w niebezpieczeństwie

3

Rok 2015: ważny rok dla rozwoju… i dla środowiska

4

Działania UE na rzecz poprawy stanu środowiska

6

Rynek emisji dwutlenku węgla: wyniki po zmianie EU ETS

8

Sektor transportu na dobrej drodze do zmniejszenia emisji

10

Zielone liście wyrastają w całej Europie

11

Poprawa stanu wód w Europie: stałe, lecz zbyt powolne postępy

12

Zwiększenie finansowania projektów związanych
z kapitałem naturalnym

14

Publikacje / Agenda

15

W skrócie

16

07

08

10

13

11

Przyroda

dla Europejczyków

ec.europa.eu/environment/news/efe/index_pl.htm

INFORMACJE OD REDAKCJI

Przyroda dla Europejczyków jest kwartalnikiem

publikowanym przez Dyrekcję Generalną ds.

Środowiska Komisji Europejskiej. Czasopismo

jest dostępne w języku bułgarskim, hiszpańskim,

czeskim, niemieckim, estońskim, greckim, angielskim,

francuskim, włoskim, litewskim, polskim, portugalskim

i rumuńskim. Prenumerata jest bezpłatna. Subskrypcji

można dokonać na stronie internetowej pod adresem:

http://ec.europa.eu/environment/news/efe/subscribe/

subscribe_pl.htm

Redaktor naczelny: Bettina Doeser

Koordynator: Jonathan Murphy

Aby uzyskać więcej informacji, prosimy skontaktować

się z Działem Komunikacji:

http://ec.europa.eu/environment/contact/form_en.htm

Informacje i dokumenty:

http://ec.europa.eu/environment/contact/form_en.htm

Strona internetowa Przyrody dla Europejczyków:

http://ec.europa.eu/environment/news/efe/index_pl.htm

OCHRONA ŚRODOWISKA W INTERNECIE

Co robi Unia Europejska, aby chronić środowisko, czym

jest zintegrowana polityka produktowa i jak uzyskać

etykietę ekologiczną? Odpowiedzi na te pytania

i nie tylko można znaleźć na stronie internetowej

DG ds. Środowiska: http://ec.europa.eu/environment/

index_pl.htm

UWAGA PRAWNA

Komisja Europejska ani żadna osoba działająca

w imieniu Komisji nie ponosi odpowiedzialności za

ewentualne skutki wykorzystania informacji zawartych

w tej publikacji ani za pomyłki, które mogły się

pojawić, mimo starannego przygotowania i kontroli

podczas drukowania publikacji.

Wydrukowano na papierze z recyklingu, wyróżnionym

odznaką ekologiczną UE dla papieru graficznego.

(http://ec.europa.eu/environment/ecolabel)

Luksemburg: Urząd Publikacji Unii Europejskiej, 2015

ISSN 1725-9800 (wersja drukowana)

ISSN 2363-1252 (wersja elektroniczna)

© Unia Europejska, 2015

© Zdjęcie na okładce: Thinkstock. Wszystkie zdjęcia:

Thinkstock.

Powielanie dozwolone pod warunkiem podania źródła.

Powielanie fotografii jest zabronione.

Printed in Italy

KH-AD-14-056-PL-InDesignCC.indd 2

5/05/15 09:39

»

PRZYRODA I BIORÓŻNORODNOŚĆ

Pszczoły w niebezpieczeństwie

Udomowione pszczoły są nieodłącznym
elementem naszego krajobrazu, a zagrożenia
dla pszczół miodnych są tematem często
podejmowanym w środkach przekazu.
Dzikie pszczoły również są coraz bardziej
zagrożone. Nowe badania stanu wszystkich 1965
gatunków pszczół w Europie sugerują, że zjawisko
zmniejszania populacji może być o wiele bardziej
rozpowszechnione, niż się przypuszcza.

Do tej pory debata publiczna była zdominowana przez pro-
blem zmniejszenia populacji udomowionych pszczół miodnych,
jednak nowa europejska czerwona księga pokazuje, że zagro-
żonych wyginięciem jest aż 9% wszystkich gatunków pszczół
w Europie. Jest to pierwsza taka ocena ich stanu.

Istnieje prawie 2000 gatunków dzikich pszczół. Często są one
zagrożone utratą siedlisk i rozdrobnieniem populacji na skutek
bardziej intensywnego rolnictwa, stosowania na szeroką skalę
pestycydów i nawozów, rozwoju miast i zmian klimatu. Pszczoły
pozyskują ze swoich siedlisk pożywienie, a gdy ekosystem się
rozpada, pogarsza się stan zdrowia pszczół, które są wtedy bar-
dziej podatne na inne zagrożenia, takie jak pestycydy.

Czerwona księga, opracowana przez Międzynarodową Unię
Ochrony Przyrody i Jej Zasobów (IUCN) oraz Komisję Europej-
ską, ocenia stan ochrony około 6000 gatunków europejskich,
w tym ssaków, gadów, płazów i owadów. Identyfikacja gatun-
ków europejskich zagrożonych wyginięciem umożliwia określe-
nie i wdrożenie odpowiednich działań ochronnych.

„

9% wszystkich gatunków

pszczół w Europie.

”

Siedliska są podstawą

Oprócz 9% gatunków zagrożonych wyginięciem dalsze 5%
gatunków pszczół w Europie uważa się za gatunki „o podwyższo-
nym ryzyku wyginięcia”. W przypadku co najmniej 150 gatun-
ków pszczół zaobserwowano zmniejszenie populacji, podczas
gdy 244 gatunki wykazują mniejszą lub większą stabilność.

Niepokojące jest to, że w przypadku około połowy gatunków
europejskich nie ma wystarczających danych naukowych, aby
ocenić stopień ich zagrożenia wyginięciem, oraz to, że trendy
populacyjne prawie 80% gatunków nie są znane. Raport pod-
kreśla pilną potrzebę dalszych badań na temat stanu i ewentu-
alnego spadku populacji pszczół.

Ta nowa czerwona księga, która zawiera zalecenia dotyczące
ochrony gatunków i siedlisk przyrodniczych, zostanie włączona
do przeglądu śródokresowego strategii Europa 2020 na rzecz
różnorodności biologicznej. Strategia ta obejmuje cele doty-
czące wdrażania prawodawstwa UE w zakresie ochrony przy-
rody, odtworzenie zdegradowanych ekosystemów i bardziej
zrównoważonego rolnictwa, z których wszystkie powinny popra-
wić sytuację pszczół.

Dobrze zachowane siedliska i zdrowe ekosystemy są niezbędne
dla zdrowia pszczół. Użytki zielone, na których rosną dzikie
kwiaty, są szczególnie ważne — znacznie przyczyniają się do
zachowania różnorodności biologicznej i są wykorzystywane
do rekreacji i wypoczynku, istnieje zatem wiele korzyści z ich
zachowania. Dzikie pszczoły często „specjalizują się” w zapyla-
niu konkretnych roślin, dzięki czemu są bardziej skuteczne niż
pszczoły miodne, a zatem zmniejszenie ich populacji może mieć
negatywny wpływ na uprawy np. drzew owocowych.

Zapylanie przez owady jest warte około 15 mld EUR rocznie
dla UE, a większa jego część jest wykonywana przez pszczoły.
W niektórych częściach świata, w których populacje pszczół
drastycznie zmalały, ręczne zapylanie stanowi duże obciążenie
dla rolnictwa.

Jakość życia i środowisko naturalne są ze sobą powiązane,
o czym najlepiej świadczy los zwykłej pszczoły.

Dodatkowe informacje

»

http://ec.europa.eu/environment/nature/conservation/
species/redlist/

MAGAZYN DYREKCJI GENERALNEJ DS. ŚRODOWISKA |

Nr 56

3

KH-AD-14-056-PL-InDesignCC.indd 3

5/05/15 09:39

»

ZAGADNIENIA MIĘDZYNARODOWE

Rok 2015: ważny rok dla rozwoju…

i dla środowiska

W 2015 r. społeczność międzynarodowa ma
podjąć decyzje konieczne do skierowania świata
na drogę prowadzącą do życia w granicach
możliwości planety. Na początku roku Komisja
Europejska przedstawiła swoje stanowisko
w sprawie globalnych wysiłków wymaganych
do zwalczania ubóstwa, ochrony środowiska
naturalnego i przyspieszenia zrównoważonego
wzrostu. Objęcie przez Europę roli przywódcy
w tym zakresie jest potrzebne jak nigdy wcześniej.

We wrześniu tego roku w Nowym Jorku społeczność międzyna-
rodowa ma zatwierdzić nowe ramy. Proponowane cele zrówno-
ważonego rozwoju będą okazją do całkowitej zmiany podejścia
do międzynarodowej współpracy w zakresie dwóch ściśle
powiązanych ze sobą wyzwań: zwalczania ubóstwa i zrówno-
ważonego rozwoju.

Siedemnaście zaproponowanych celów ma stymulować działa-
nia związane z głównymi wyzwaniami, z którymi borykają się
wszystkie kraje. Zwalczanie ubóstwa, zapewnienie wzorców
zrównoważonej konsumpcji i produkcji, ochrona ekosystemów
lądowych i morskich oraz różnorodności biologicznej, a także
promowanie praw człowieka jako podstawy utrzymania pokoju
i dobrobytu w społeczeństwie to tylko niektóre z problemów
wymagających natychmiastowej reakcji. Pracownicy ONZ okre-
ślają ten proces jako agenda na okres po 2015 r. Opiera się
ona na milenijnych celach rozwoju (wprowadzonych w 2000 r.
i wygasających w roku bieżącym) oraz na wyniku konferencji
ONZ z 2012 r. w sprawie zrównoważonego rozwoju (Rio+20).

„UE musi nadal przewodzić, a nie tylko angażować się w agendę
na okres po 2015 r.”, powiedział Karmenu Vella, europejski
komisarz ds. środowiska, gospodarki morskiej i rybołówstwa.

Droga do przemiany

W niedawnym komunikacie Komisji w sprawie globalnego part-
nerstwa na rzecz zwalczania ubóstwa i zapewnienia zrówno-
ważonego rozwoju po 2015 r. określono zasady, które muszą
zostać wdrożone w celu zapewnienia zrównoważonego rozwoju.

Przyjęty w lutym Komunikat pokazuje, że jedyną drogą do
zapewnienia prawdziwego postępu jest wzajemna odpowie-
dzialność oraz wspólne zaangażowanie, przy uwzględnieniu
odpowiednich zdolności wszystkich podmiotów. Komunikat
wzywa społeczność międzynarodową do poprawy współpracy
w duchu solidarności sprzyjającej transformacjom oraz określa
możliwe sposoby wsparcia tej inicjatywy przez UE i jej kraje
członkowskie. W szczególności wymaga on spójnego i zintegro-
wanego podejścia do tworzenia polityki dotyczącej jednocze-
śnie wielu kwestii, w tym środowiska, zmian klimatu, dobrego
zarządzania i praworządności. Mobilizacja niezbędnych zaso-
bów – finansów publicznych i prywatnych, zarówno krajowych,
jak i międzynarodowych – również ma kluczowe znaczenie.

„

UE musi nadal przewodzić,

a nie tylko angażować się w agendę

na okres po 2015 r.

”

Grupa robocza ONZ zaproponowała na przykład, aby jeden
z celów dotyczył oceanów i mórz, a UE chce usprawnić zarzą-
dzanie zasobami oceanicznymi, które jest bardzo potrzebne do
zapewnienia „niebieskiego wzrostu” i zrównoważonego wyko-
rzystywania zasobów morskich. „Poczyniliśmy ogromne postępy
w kwestii ustalania wspólnego podejścia do zarządzania zaso-
bami lądowymi naszej planety”, powiedział komisarz Vella.
„Nie możemy jednak ignorować zasobów oceanów, które pokry-
wają 70% powierzchni Ziemi. Uzgadnianie wspólnych zasad nie
powinno kończyć się na brzegu oceanu”.

Wszyscy mają ważną rolę

do odegrania

Cele zrównoważonego rozwoju będą wspomagane przez
zestaw celów i wskaźników jasno określających działania, które
należy podjąć, oraz metody pomiaru ich wyników. UE musi
również zbadać swoje postępy w realizacji tych celów, aby się
upewnić, że prowadzi odpowiednią politykę w zakresie zapew-
nienia większej stabilności, zarówno w kraju, jak i na arenie
międzynarodowej.

Komisarz Vella podkreślił, że wszyscy przedsiębiorcy, politycy,
organizacje pozarządowe oraz obywatele mają do odegrania
ważną rolę. „Zrównoważony rozwój dotyczy nas wszystkich.

nasz świat

nasza godność

nasza przyszłość

4

KH-AD-14-056-PL-InDesignCC.indd 4

5/05/15 09:39

Tak jak dążymy do zapewnienia rozwoju gospodarczego na
najwyższym poziomie, musimy wspólnie dążyć do zapewnienia
doskonałego stanu środowiska naturalnego, zarówno w kraju,
jak i na świecie”.

Wdrożono już wiele polityk, które umożliwią UE realizację tych
celów. Komisja wzywa do kontynuowania tych sukcesów i wdro-
żenia nowej uniwersalnej agendy, która może mieć kluczowe
znaczenie dla przemian.

Komunikat jest wynikiem współpracy pomiędzy Federicą
Mogherini – wiceprzewodniczącą Komisji/wysoką przedsta-
wiciel, Fransem Timmermansem – pierwszym wiceprzewod-
niczącym, Nevenem Mimicą – komisarzem ds. współpracy
międzynarodowej i rozwoju oraz Karmenu Vellą – komisarzem
ds. środowiska, gospodarki morskiej i rybołówstwa.

Dalsze kroki

Komunikat wydany w lutym przedstawia stanowiska UE
w ramach przygotowań do trzeciej międzynarodowej konferen-
cji w sprawie finansowania rozwoju, która odbędzie się w Addis
Abebie w lipcu 2015 r., przed najważniejszym szczytem ONZ
w sprawie agendy na okres po roku 2015, który zostanie zor-
ganizowany w Nowym Jorku we wrześniu 2015 r. Porozumienie
w sprawie programu będzie również miało istotne znaczenie
dla negocjacji podczas 21. Konferencji Stron (COP21) Ramowej
Konwencji Narodów Zjednoczonych w Sprawie Zmian Klimatu,

która będzie miała miejsce w Paryżu w grudniu.

„Musimy bardzo wyraźnie zaznaczyć, że osiągnięcie wzrostu
gospodarczego, zmniejszenie ubóstwa i ochrona środowiska
naturalnego stanowią nieodłączne części tego samego pro-
gramu”, podsumował komisarz Vella. „Pojęcie ochrony środo-
wiska jest nie tylko koniecznością społeczną, ale także szansą
na rozwój gospodarczy. Zdołamy utrzymać ożywienie gospodar-
cze tylko wtedy, gdy uda nam się ochronić kapitał naturalny,
od którego ono zależy. Zbudowanie silnej gospodarki w oparciu
o słabe ekosystemy nie jest możliwe”.

Przewodniczący Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker
podkreślił, że jest to sprawa pilna. „Zwalczanie ubóstwa
i naprowadzenie świata na ścieżkę zrównoważonego rozwoju
stanowią wspólne wyzwanie”, powiedział po przyjęciu komuni-
katu w lutym. „Spełnienie tych celów leży również w naszym
wspólnym interesie”.

Dodatkowe informacje

»

https://europa.eu/eyd2015/pl

»

http://ec.europa.eu/environment/international_issues/
index_en.htm

MAGAZYN DYREKCJI GENERALNEJ DS. ŚRODOWISKA |

Nr 56

5

KH-AD-14-056-PL-InDesignCC.indd 5

5/05/15 09:39

»

EKONOMIA, STRATEGIA I INFORMACJE

Działania UE na rzecz poprawy

stanu środowiska

Niedawno przeprowadzono ocenę stanu
środowiska w Europie na przestrzeni ostatnich
pięciu lat. Z najnowszego sprawozdania wynika,
że rezultatem polityki środowiskowej UE
realizowanej na przestrzeni ostatnich 10 lat są:
czystsze powietrze i woda, zmniejszenie obszarów
składowisk oraz zwiększenie poziomu recyklingu
zasobów. Sprawozdanie podkreśla jednak,
że wymagane są dodatkowe wysiłki, aby Europa
do 2050 r. osiągnęła cel „dobrej jakości życia
z uwzględnieniem ograniczeń naszej planety”.

Sprawozdanie Środowisko Europy 2015 — Stan i prognozy
(SOER 2015) zawiera najnowszą kompleksową ocenę stanu
środowiska w Europie opracowaną przez Europejską Agencję
Środowiska (EEA). Co pięć lat Agencja ta zbiera dane w uję-
ciu globalnym, regionalnym i krajowym, aby ocenić działania w
zakresie oddziaływania środowiska na zdrowie obywateli, zrów-
noważonego rozwoju i ochrony przyrody prowadzone w skali
całej Europy i w poszczególnych krajach.

„

Dobrze sformułowane

polityki mają pozytywny wpływ na

środowisko.

”

Komisarz europejski ds. środowiska, gospodarki morskiej i rybo-
łówstwa Karmenu Vella pogratulował EEA bogactwa informa-
cji zebranych w SOER i z zadowoleniem przyjął wiadomość,
że polityki środowiskowe UE przynoszą korzyści. Komisarz
powiedział, że Komisja uważnie przestudiuje sprawozdanie
i w razie potrzeby zaproponuje nowe działania.

„Polityki środowiskowe tworzą również miejsca pracy”, dodał.
„Szybki rozwój zielonej gospodarki w Europie, nawet w najgor-
szych latach kryzysu, dobrze wróży konkurencyjności Europy”.

„Nadal istnieją jednak obszary do poprawy, np. w zakresie zin-
tegrowanego kształtowania polityki w celu rozwiązania proble-
mów dotyczących ochrony środowiska”, kontynuował komisarz.
W tym roku Komisja zaproponuje nowe działania, takie jak
ambitny pakiet gospodarki obiegowej obejmujący wszystkie

6

KH-AD-14-056-PL-InDesignCC.indd 6

5/05/15 09:39

aspekty cyklu życia produktu, ułatwienie rozwoju rynku mate-
riałów pochodzących z recyklingu, a także inicjatywę w sprawie
zarządzania zasobami oceanicznymi.

Ekologizacja gospodarki

Według SOER 2015 zielone gałęzie przemysłu w UE wzrosły
o ponad 50% w latach 2000–2011, mimo kryzysu gospodar-
czego, który dotknął inne sektory. Poprawiła się również gospo-
darka odpadami – mniej odpadów trafia na składowiska w
27 krajach UE. Średnio poziom recyklingu w całym Europejskim
Obszarze Gospodarczym wzrósł z 22% w 2004 r. do około 29%
w 2012 r.

„Życie w granicach możliwości planety stanowi wielkie wyzwa-
nie, które jednak niesie za sobą ogromne korzyści”, powiedział
dr Bruyninckx. „Pełne wykorzystanie zdolności Europy w zakre-
sie innowacji może nam pomóc w osiągnięciu w pełni zrówno-
ważonego rozwoju i uczynić z nas pionierów w dziedzinie nauki
i technologii, co pozwoli nam na tworzenie nowych gałęzi prze-
mysłu oraz zapewnienie zdrowia społeczeństwa”.

Unia Europejska posiada dużą wiedzę i umiejętności, ale jest
stosunkowo uboga w zasoby. Przejście na bardziej ekologiczną
gospodarkę, co będzie wymagać innowacyjnego podejścia,
może się przyczynić do rozwoju gospodarczego, tworzenia
nowych miejsc pracy oraz zwiększenia dobrobytu. Będzie to jed-
nym z celów wniosku dotyczącego gospodarki obiegowej, który
Komisja przedłoży jeszcze w tym roku.

„Potrzebujemy procesów, które zwiększą szanse, że odpady
z jednego procesu przemysłowego będą faktycznie ponownie
wprowadzane do produkcji jako surowiec w innym procesie”,
powiedział komisarz Vella. „Chcemy usprawnić proces produk-
cyjny tak, aby wyeliminować z niego odpady. Musimy myśleć
o wpływie produktu podczas całego jego cyklu życia”.

Czystsze powietrze i woda

Zwiększyły się również korzyści zdrowotne płynące z czystszego
środowiska. Polityki w zakresie ochrony środowiska popra-
wiły jakość wody pitnej oraz wody w kąpieliskach. Ponadto,
jak wynika z SOER 2015, przepisy w zakresie jakości powie-
trza znacznie wpłynęły na zmniejszenie emisji zanieczyszczeń
powietrza, np. poprzez zmniejszenie poziomu dwutlenku siarki
(SO

2

) oraz tlenków azotu (NOx).

Dane pokazują jednak, że obecny w powietrzu drobny pył
pochodzący z transportu i zanieczyszczeń przemysłowych
w 2011 r. przyczynił się do 430 000 przedwczesnych zgonów
w UE. Rozwiązanie tego problemu wymaga nowych, wspólnych
wysiłków, dlatego trwają negocjacje nad nowym pakietem jako-
ści powietrza w UE, a Komisja poszukuje sposobów na zmaksy-
malizowanie synergii tych działań z klimatyczną i energetyczną
polityką UE.

„Zbyt wielu obywateli umiera przedwcześnie z powodu złej
jakości powietrza”, powiedział komisarz. „Polityka, która przy-
czynia się do poprawy jakości powietrza, którym oddychamy,
ma ogromne znaczenie dla codziennego życia obywateli UE”.
Konieczne jest również podjęcie działań w zakresie negatyw-
nych skutków nadmiernego hałasu, które mogą mieć poważny
wpływ na układ krążenia.

Różnorodność biologiczna i niebieski

wzrost

Sprawozdanie stwierdza, że – pomimo postępu – bioróżnorod-
ność obszarów morskich i przybrzeżnych jest nadal zagrożona
z powodu uszkodzeń dna morskiego, zanieczyszczeń, inwazyj-
nych gatunków obcych i zakwaszenia. Ponad 90% zasobów ryb-
nych Morza Śródziemnego było nadmiernie eksploatowanych
w 2014 r., choć zaobserwowano zmniejszenie takich praktyk
na Atlantyku i Bałtyku.

Zdaniem komisarza Velli Europa musi zmierzyć się z wyzwa-
niem, jakim jest zapewnienie „niebieskiego wzrostu” sektora
morskiego oraz powstrzymanie utraty różnorodności biolo-
gicznej. Komisarz podkreślił potrzebę wspólnych rozważań nad
zarządzaniem zasobami oceanicznymi i potwierdził, że UE
będzie nadal odgrywać wiodącą rolę na arenie międzynarodo-
wej w celu poprawy równowagi środowiskowej oceanów.

Sprawozdanie pokazuje również, że ogólne trendy w zakresie
różnorodności biologicznej zmierzają w złym kierunku. Utrata
tego naturalnego kapitału stanowi powód do obaw z wielu
względów. Środowisko naturalne ma kluczowe znaczenie dla
naszego zdrowia i dobrobytu i może odgrywać ważną rolę
w tworzeniu miejsc pracy i stymulowaniu nowych inwestycji.
Czerpiemy z natury pożywienie, energię, surowce, wodę i powie-
trze, które zapewniają nam przeżycie i napędzają gospodarkę.

„Dane wykorzystane w tym sprawozdaniu zostały sfinalizo-
wane w momencie, gdy obejmowałem mandat 1 listopada.
SOER 2015 to dla mnie »punkt startowy« w wyścigu z czasem“,
powiedział komisarz Vella. Zwrócił on uwagę na potrzebę wdro-
żenia oszczędnych i dopasowanych polityk UE w celu rozwiąza-
nia problemów wskazanych w sprawozdaniu.

Rok 2015 jest poświęcony różnorodności biologicznej i kapita-
łowi naturalnemu. Komisja zapewni dodatkowe informacje do
ustaleń SOER 2015 poprzez przygotowanie wyczerpującego
sprawozdania dotyczącego stanu natury w UE. Informacje te
zostaną uwzględnione w przeglądzie śródokresowym strategii
UE na rzecz różnorodności biologicznej oraz trwających rozwa-
żaniach dotyczących prawodawstwa UE w dziedzinie przyrody.

„Musimy być czujni, aby zapewnić, że właściwa, odpowied-
nio wdrożona polityka prowadzi do bardzo dobrych wyników
w zakresie ochrony środowiska”, powiedział komisarz. „Musimy
dziś inwestować, aby obywatele UE w 2050 r. mogli żyć godnie
z uwzględnieniem ograniczeń naszej planety”

Dodatkowe informacje

»

http://www.eea.europa.eu/soer

MAGAZYN DYREKCJI GENERALNEJ DS. ŚRODOWISKA |

Nr 56

7

KH-AD-14-056-PL-InDesignCC.indd 7

5/05/15 09:39

»

DZIAŁANIA W DZIEDZINIE KLIMATU

Rynek emisji dwutlenku węgla:

wyniki po zmianie EU ETS

Wprowadzony w 2005 r. unijny system
handlu uprawnieniami do emisji, stanowiący
fundament strategii UE na rzecz zmniejszenia
emisji gazów cieplarnianych, obchodzi w tym
roku dziesiąte urodziny. W 2015 r. Komisja
przedstawi wniosek dotyczący przeglądu systemu,
który będzie stosowany w kolejnej fazie handlu,
rozpoczynającej się w 2021 r.

W 2013 r. rozpoczął się trzeci etap unijnego systemu handlu
uprawnieniami do emisji, który będzie realizowany do 2020 r.
Obecnie system obejmuje ponad 12 000 elektrowni i insta-
lacji produkcyjnych w 28 krajach UE oraz Islandii, Norwegii
i Liechtensteinie, a także emisje z linii lotniczych latających
pomiędzy europejskimi portami lotniczymi.

„

ETS pozostanie głównym

instrumentem do zmniejszania

emisji gazów cieplarnianych.

”

Największy na świecie rynek emisji

dwutlenku węgla

Unijny system handlu uprawnieniami do emisji to nie tylko
pierwszy na świecie poważny rynek emisji dwutlenku węgla –
jest to również największy taki rynek, odpowiadający za ponad
trzy czwarte międzynarodowego handlu uprawnieniami do emi-
sji dwutlenku węgla.

System działa na zasadzie „limitu i handlu” – limity ogólnej emi-
sji z sektorów o wysokich emisjach są z czasem zmniejszane,
przez co maleje całkowity poziom emisji. W 2020 r. emisje z sek-
torów objętych systemem handlu uprawnieniami do emisji będą
o 21 % niższe niż w 2005 r., a do 2030 r. będą niższe o 43 %.

Firmy muszą posiadać odpowiednią liczbę uprawnień do pokry-
cia ich emisji. Uprawnienia te mogą być nabywane i sprzeda-
wane wedle potrzeby. Utworzenie „waluty” systemu w postaci
uprawnień umożliwia ustanowienie ceny emisji, co sprawia, że
znalezienie najtańszego sposobu na zmniejszenie emisji lub
płacenie innym podmiotom, które mogą to zrobić niższym kosz-
tem, staje się opłacalne dla firm. Taka elastyczność zapewnia
redukcję emisji w najbardziej opłacalny sposób.

Rozwiązanie początkowych problemów

Najważniejsza reforma systemu została uzgodniona w 2008 r.
i weszła w życie w 2013 r. W rezultacie EU ETS działa teraz
według ulepszonych i bardziej zharmonizowanych zasad.

Chociaż reforma ta rozwiązała prawie wszystkie początkowe
problemy, wpływ kryzysu gospodarczego, który rozpoczął się
w 2008 roku, był bezprecedensowy. Spowodowało to nagro-
madzenie nadwyżki uprawnień – na przestrzeni lat ich liczba
wzrosła do poziomu 2 mld w 2012 r.

Ilość zweryfikowanych emisji z instalacji
objętych EU ETS (w Mt ekwiwalentu CO

2

)

2150
2100
2050
2000
1950
1900
1850
1800
1750
1700
1650

2008

2009

2010

2011

2012

2013

8

KH-AD-14-056-PL-InDesignCC.indd 8

5/05/15 09:39

Ta rosnąca nierównowaga na rynku, wraz ze słabym sygnałem
cenowym, zainicjowała debatę publiczną na temat dostępnych
opcji politycznych, które mogą pomóc w rozwiązaniu proble-
mów systemu. System nie wspierał odpowiednio inwestycji
w technologie niskoemisyjne, co zwiększyło prawdopodobień-
stwo wprowadzenia nowych polityk krajowych i podważenia
równych warunków działania EU ETS.

W związku z tym w 2012 r. Komisja przedstawiła wniosek krót-
koterminowego odroczenia (wstrzymania) sprzedaży na aukcji
900 milionów uprawnień do emisji w końcowych latach fazy
trzeciej. Okres wycofywania rozpoczął się w marcu 2014 r.

Komisja przedstawiła również kilka strukturalnych opcji roz-
wiązania problemu dużej nierównowagi skumulowanych przy-
działów. W rezultacie w styczniu 2014 r. Komisja przedstawiła
wniosek ustawodawczy ustanowienia rezerwy stabilności rynku.

Przyszłość europejskiego systemu

handlu emisjami

W październiku 2014 r. Rada Europejska uzgodniła ramy polityki
UE w zakresie klimatu i energii na 2030 r., w tym cel zmniej-
szenia krajowych emisji gazów cieplarnianych o co najmniej
40 % do 2030 r. w porównaniu z poziomem z 1990 r.

Aby zrealizować ten cel, Rada zdecydowała, że emisje w sek-
torach objętych EU ETS powinny zostać zmniejszone o 43 %
w porównaniu z 2005 r. Sprawnie funkcjonujący, zreformowany
system EU ETS, wraz z proponowaną rezerwą stabilności
rynkowej, będą stanowić główny mechanizm umożliwiający
osiągnięcie tego celu.

Obecnie prowadzone są prace przygotowawcze do przeglądu
systemu, a komisarz ds. działań w dziedzinie klimatu i energii
Miguel Arias Cañete wyraził już zamiar przedstawienia wnio-
sku ustawodawczego natychmiast po uzgodnieniu ostatecz-
nego kształtu proponowanej rezerwy stabilności rynku przez
współustawodawców.

Główny instrument rynkowy do

zmniejszania emisji

EU ETS pozostaje głównym narzędziem do stymulacji wdra-
żania innowacji i rozwiązań technologicznych na bardzo dużą
skalę, zarówno poprzez ustanowienie ceny dwutlenku węgla, jak
i ukierunkowane wykorzystanie przydziału uprawnień i środków
pozyskanych z aukcji.

W latach 2013–2020 ponad połowa uprawnień w ramach
systemu EU ETS zostanie zlicytowana, a przychody zostaną
ponownie zainwestowane. Według najnowszych danych w 2013
r. kraje UE wykorzystały ponad 3 mld EUR przychodów z aukcji
w ramach EU ETS na działania na rzecz klimatu prowadzone na
szczeblu krajowym lub międzynarodowym.

Unia Europejska daje również przykład innym krajom. Rządy na
całym świecie – od Kalifornii po Chiny – tworzą swoje własne
systemy handlu uprawnieniami do emisji na wzór Europy.

Decyzja Rady Europejskiej z października 2014 r. wysłała
wyraźny sygnał, że EU ETS jest i pozostanie – w ulepszonej for-
mie – głównym instrumentem do zmniejszania emisji gazów
cieplarnianych, które wywołują szkodliwe zmiany klimatyczne.

Ustalenie ceny emisji dwutlenku węgla jest najlepszym sposo-
bem na zmniejszenie emisji w oszczędny sposób, zmotywowa-
nie firm do dalszej redukcji emisji i zwiększenie innowacyjności
poprzez wspieranie wprowadzania nowych technologii na rynek.

Wyzwaniem na przyszłość jest wykorzystanie potencjału sys-
temu EU ETS do płynnego przejścia na gospodarkę niskoemi-
syjną i bezpieczną energetycznie.

Dodatkowe informacje

»

http://ec.europa.eu/clima/policies/ets/index_en.htm

»

http://ec.europa.eu/clima/policies/2030/index_en.htm

9

MAGAZYN DYREKCJI GENERALNEJ DS. ŚRODOWISKA | Nr 56

KH-AD-14-056-PL-InDesignCC.indd 9

5/05/15 09:39

»

DZIAŁANIA W DZIEDZINIE KLIMATU

Sektor transportu

na dobrej drodze

do zmniejszenia

emisji

Aby walczyć ze zmianą klimatu, Europa musi
zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych w sektorze
transportu. Sektor ten produkuje obecnie prawie
jedną czwartą wszystkich emisji w UE, ale polityki
europejskie zmieniają tę sytuację.

Sektor transportu jest drugim po sektorze energetycznym naj-
większym źródłem emisji gazów cieplarnianych w UE i podczas
gdy poziom emisji związanych z innymi sektorami na ogół się
obniżał, w przypadku transportu wielkość emisji do niedawna
wzrastała. Pionierskie prawodawstwo UE przyczyniło się
do odwrócenia tego trendu i pomogło obniżyć emisje o 3,3%
w 2012 r.

„

Najważniejszym i najbardziej

opłacalnym sposobem redukcji emisji

pochodzących z transportu jest

zwiększenie wydajności pojazdów

na naszych drogach.

”

Transport drogowy odpowiada za około 80% emisji z całego
sektora, co stanowi jedną piątą całkowitych emisji dwutlenku
węgla (CO

2

) w UE. UE podjęła działania w celu zmniejszenia

tych emisji, np. poprzez wyznaczenie celów ograniczenia emisji
CO

2

dla samochodów osobowych i dostawczych.

Ograniczenia te pobudziły innowacyjność producentów, dzięki
czemu samochody osobowe i dostawcze stały się bardziej wydajne
pod względem zużycia paliwa. Nowe technologie, takie jak sys-
temy oświetleniowe LED lub technologia „start-stop” umożliwiają
oszczędność paliwa i pieniędzy. Oszczędność paliwa przyczynia się
również do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego Europy,
ponieważ pomaga w ograniczeniu importu ropy naftowej.

Działania UE były tak skuteczne, że cele dotyczące emisji CO

2

dla samochodów osobowych i ciężarowych na lata 2015 i 2017
osiągnięto w roku 2013. Wyznaczono już nowe cele na rok 2020.

„Najważniejszym i najbardziej opłacalnym sposobem redukcji
emisji pochodzących z transportu jest zwiększenie wydajności
pojazdów na naszych drogach”, powiedział komisarz ds. dzia-
łań w dziedzinie klimatu i energii Miguel Arias Cañete. „Jeżeli
zdołamy utrzymać tę tendencję spadkową, będziemy na dobrej
drodze do osiągnięcia naszych nowych celów”.

W maju 2014 r. Komisja zaprezentowała również strategię
zmniejszenia zużycia paliwa i ograniczenia emisji z samo-
chodów ciężarowych, autobusów i autokarów. Europejscy
producenci odpowiadają za ponad 40% światowej produkcji
autobusów i samochodów ciężarowych.

Jednocześnie UE walczy z problem emisji związanych z trans-
portem lotniczym i morskim.

Transport lotniczy jest jednym z najszybciej rosnących źródeł
emisji w skali globalnej. Od 2012 r. loty pomiędzy europejskimi
lotniskami zostały objęte wspólnotowym systemem handlu
uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (ETS).

Międzynarodowy transport morski wytwarza obecnie 4% emi-
sji w UE. Jeżeli nie zostaną podjęte żadne działania, do 2050
emisje te wzrosną dwukrotnie. W pierwszym etapie Komisja
proponuje, aby od 2018 r. wszyscy właściciele dużych stat-
ków korzystający z portów UE mieli obowiązek monitorowania
i raportowania danych dotyczących ich emisji.

O krok do przodu

Wymagany jest jednak większy postęp. W białej księdze Komisji
z 2011 r. „Dążenie do osiągnięcia konkurencyjnego i zasobo-
oszczędnego systemu transportu” założono ambitny cel zmniej-
szenia emisji pochodzących z transportu o 60% w porównaniu
do poziomu z 1990 r. Cel ten ma zostać osiągnięty do 2050 r.
W ramach polityki na 2014 r. stwierdzono, że „po 2020 r. będą
konieczne bardziej intensywne działania”.

Europa musi przodować w rozwoju technologii obniżania emisji
CO

2

. Indie, Kanada, Chiny i USA już określiły cele w zakresie

ograniczenia emisji z pojazdów drogowych na następną dekadę.
Pilnie potrzebne są również działania międzynarodowe w celu
ograniczenia emisji z innych sektorów transportu.

Dodatkowe informacje

»

http://ec.europa.eu/clima/policies/transport

»

http://ec.europa.eu/transport/facts-fundings/statistics/
doc/2014/pocketbook2014.pdf#page=64

10

KH-AD-14-056-PL-InDesignCC.indd 10

5/05/15 09:39

»

OBSZARY MIEJSKIE A HAŁAS I ZDROWIE

Zielone liście wyrastają w całej

Europie

Nowa nagroda —tytuł Zielonego Liścia Europy
— będzie przyznawana mniejszym miastom
i miasteczkom w uznaniu ich działalności na
rzecz poprawy stanu środowiska i jakości życia
obywateli. Inicjatywa ta stanowi okazję dla
mniejszych miast i miasteczek do czerpania
korzyści, jakie tytuł Zielonej Stolicy Europy oferuje
większym miastom od 2010 r.

W odpowiedzi na wniosek mniej licznych miast w całej UE Komi-
sja Europejska zachęca przyszłościowe miasta i miasteczka do
ubiegania się o nowy tytuł Zielonego Liścia Europy — tytuł prze-
znaczony dla mniejszych gmin, które wykazują się silnym zaanga-
żowaniem w zrównoważony rozwój i poprawę stanu środowiska.
Pierwsza nagroda zostanie przyznana w czerwcu 2015 r.

„

Rozmiar to nie wszystko

— zwłaszcza jeśli chodzi

o środowisko.

”

Dnia 8 grudnia 2014 r. w stolicy Danii, Kopenhadze, komisarz
UE ds. środowiska, gospodarki morskiej i rybołówstwa, Karmenu
Vella, oficjalnie zainicjował konkurs Zielony Liść Europy 2015
słowami: "Rozmiar to nie wszystko — zwłaszcza jeśli chodzi
o środowisko". O przyznanie tytułu może konkurować ponad
450 gmin w Europie, przy czym termin składania wniosków
upływa o północy 31 marca 2015 r.

Od Zielonej Stolicy po Zielony Liść

Pomysł na tytuł Zielonego Liścia zrodził się dzięki sukcesowi
dorocznego konkursu Zielona Stolica Europy. Konkurs ten orga-
nizowany jest od 2010 r. w uznaniu dla miast, które mogą
poszczycić się wyjątkowym dorobkiem w dziedzinie ochrony
środowiska, a także w celu zachęcenia miast do pełnienia roli
"ambasadorów ochrony środowiska", dzielących się swoim
doświadczeniem i specjalistyczną wiedzą w dążeniach do
poprawy standardów ekologicznych obszarów miejskich. Korzy-
ści, na jakie mogą liczyć zwycięzcy, obejmują szerokie nagło-
śnienie w mediach, a w rezultacie rozwój turystyki i zwiększenie
zainteresowania inwestorów, możliwości nawiązania partnerstw
z innymi miastami, a także współpracy z przedsiębiorstwami.
Oba tytuły sprzyjają także zwiększaniu świadomości środowi-
skowej i poczucia dumy obywatelskiej, ponieważ wyróżniają
miasta za ich osiągnięcia w dziedzinie ochrony środowiska
i zaangażowanie w ekologiczny wzrost.

Podczas otwarcia konkursu komisarz Vella formalnie przyznał
tytuł Zielonej Stolicy Europy w 2015 r. Bristolowi w Zjednoczo-
nym Królestwie. "Bristol może stanowić inspirację dla innych
europejskich miast, które także pragną rozwijać się w kierunku
bardziej ekologicznej przyszłości", powiedział komisarz.

Bristol to miasto liczące blisko 450 tys. mieszkańców — tytuł
Zielonego Liścia przeznaczony jest dla znacznie mniejszych
miast i miasteczek. Wnioski miast kandydujących zostaną oce-
nione przez niezależny międzynarodowy panel specjalistów ds.
środowiska w sześciu dziedzinach: zmiana klimatu i wydajność
energetyczna, mobilność, różnorodność biologiczna i użytko-
wanie gruntów, jakość powietrza i środowiska akustycznego,
odpady i ekologiczna gospodarka oraz gospodarka wodna.

Udział w konkursie o tytuł Zielonego Liścia Europy jest otwarty
dla wszystkich państw UE oraz krajów kandydujących — Turcji,
byłej jugosłowiańskiej republiki Macedonii, Serbii, Czarnogóry
oraz Islandii — a także Liechtensteinu, Norwegii i Szwajcarii.

Zaproszenie do składania wniosków o uzyskanie tytułu Zielo-
nego Liścia Europy 2015 jest otwarte.

Więcej informacji

»

http://ec.europa.eu/environment/europeangreencapital/
index_en.htm

MAGAZYN DYREKCJI GENERALNEJ DS. ŚRODOWISKA |

Nr 56

11

KH-AD-14-056-PL-InDesignCC.indd 11

5/05/15 09:39

»

WODA, ZASOBY MORSKIE I WYBRZEŻA

Poprawa stanu wód w Europie:

stałe, lecz zbyt powolne postępy

Woda ma kluczowe znaczenie dla życia,
a prawidłowo prowadzona gospodarka wodna
może zaowocować „niebieskim” wzrostem.
W niedawnym komunikacie Komisji oceniono
sposób wdrażania przez państwa członkowskie
przepisów mających na celu zapewnienie
wystarczającej ilości czystej wody dla ludzi,
środowiska naturalnego i gospodarki.

Przeprowadzona przez Komisję szczegółowa ocena sposobu
wdrażania przez państwa członkowskie ramowej dyrektywy
wodnej i dyrektywy powodziowej wskazuje na pozytywne ten-
dencje, a jednocześnie podkreśla obawy dotyczące sytuacji
w przyszłości.

Jednym z najważniejszych wniosków jest stwierdzenie, że prze-
pisy unijne usprawniły ochronę wód zarówno pod względem
ilości, jak i jakości. Większość Europejczyków może dziś bez
obawy pić wodę z kranu i kąpać się w wodach przybrzeżnych
oraz w tysiącach rzek i jezior na terenie całej UE. Stworzono
też mapy ryzyka powodziowego, a państwa członkowskie rozpo-
częły wdrażanie planów mających na celu usprawnienie zarzą-
dzania ryzykiem powodziowym.

Wdrożenie ramowej dyrektywy wodnej zapewni wystarczającą
ilość czystej wody dla ludzi, środowiska naturalnego i sektorów
gospodarki od niej zależnych, takich jak rolnictwo, akwakul-
tura, energetyka, transport i turystka. W ciągu ostatnich 20 lat
zmniejszono poziom zanieczyszczenia, dzięki czemu już ponad
połowa wód powierzchniowych UE – rzek, jezior i wód przy-
brzeżnych – osiągnęła „dobry stan ekologiczny”.

„

Woda stanowi podstawę

wszelkiego życia.

”

Jednak Europa nadal jest daleko od realizacji celu dotyczą-
cego osiągnięcia dobrego stanu ekologicznego wszystkich
wód powierzchniowych do 2015 r. W celu zwiększenia tempa
zmian Komisja w swoim komunikacie zaleca przyjęcie szeregu
środków, w tym rozsądniejszego ustalania cen wody, bardziej
rygorystycznych kontroli poboru i zużycia wody przez zakłady
przemysłowe oraz działań zapobiegających zanieczyszcze-
niom pochodzącym z rolnictwa. Pomocne może okazać się też
szersze wykorzystanie programów rozwoju obszarów wiejskich
i programów rozwoju regionalnego na rzecz ochrony wód.

Nie należy popadać

w samozadowolenie

Dziesięciolecia degradacji i nieskutecznego zarządzania spra-
wiły, że główny cel unijnych przepisów dotyczących wód –
dobry stan ekologiczny wszystkich wód na obszarze UE do
końca bieżącego roku – nie zostanie osiągnięty w przypadku
prawie połowy wód powierzchniowych Europy. Nadmierna
eksploatacja zasobów wodnych oraz zanieczyszczenia wciąż
szkodzą dobremu stanowi ekologicznemu, zasobom rybnym
i bioróżnorodności.

„

Państwa członkowskie

muszą utrzymać i zintensyfikować

działania na rzecz wdrażania

ramowej dyrektywy wodnej

i dyrektywy powodziowej.

”

Karmenu Vella, unijny komisarz ds. środowiska, gospodarki mor-
skiej i rybołówstwa, powiedział: „Nie należy popadać w samoza-
dowolenie”. „Sprawozdania pokazują, że państwa członkowskie
muszą utrzymać i zintensyfikować działania na rzecz wdraża-
nia ramowej dyrektywy wodnej i dyrektywy powodziowej […]
mające na celu walkę z zanieczyszczeniem, nadmiernym pobo-
rem i zmianami w rzekach”.

Do szczególnych problemów można zaliczyć nadmierny pobór
wody w celu nawadniania w obszarze Morza Śródziemnego
i Morza Czarnego oraz powszechne zanieczyszczenie powo-
dowane przez substancje biogenne pochodzące z rolnictwa.
Kontrola stanu chemicznego wód powierzchniowych jest nie-
wystarczająca. Nadal nieznany jest stan ponad 40% akwenów.

Szkody wyrządzane są również na skutek zmian w przepły-
wie rzek, co powodowane jest złym planowaniem instalacji
hydroenergetycznych, a także wzmacnianiem, poszerzaniem
i pogłębianiem rzek na potrzeby żeglugi. W przeszłości wiele
tam budowano bez stosowania środków łagodzących, takich
jak przepławki dla ryb, natomiast ochrona przeciwpowodziowa
wciąż zależna jest w zbyt dużym stopniu od tzw. szarej infra-
struktury, takiej jak ściany i wały, mogącej stwarzać problemy
w dole biegu rzeki.

Zgodnie z dyrektywą powodziową państwa członkowskie
powinny ustanowić swoje plany działania na wypadek powodzi
do końca 2015 r. Komisja zachęca do wykorzystywania tzw. zie-
lonej infrastruktury oraz koncepcji całego dorzecza, tzn. tworze-
nia obszarów, często w formie terenów podmokłych, które mogą
być zalewane przez rzeki w górnym biegu przed dotarciem fali

12

KH-AD-14-056-PL-InDesignCC.indd 12

5/05/15 09:39

powodziowej do obszarów zaludnionych. Odtworzenie obszarów
zalewowych oraz meandrów rzek może zarówno zapobiegać
powodziom, jak i korzystnie wpływać na jakość wody i bioróż-
norodność.

Podczas europejskiej konferencji w sprawie wody, która odbyła
się w Brukseli 24 marca, komisarz Vella przedstawił zalecenia
mające na celu usprawnienie wdrażania polityk dotyczących
wód. Obejmują one sprawniejszą kontrolę stanu wód, dopa-
sowanie środków do obecnych problemów dorzeczy, walkę
z zanieczyszczeniami pochodzącymi z rolnictwa oraz zwiększe-
nie środków zachęcających do oszczędnego gospodarowania
wodą i zwrotu kosztów w myśl zasady „zanieczyszczający płaci”.

Czystsza woda, niższe koszty, większy

wzrost

Wprowadzenie powyższych środków nie musi generować dodat-
kowych kosztów, a ich ewentualne zaistnienie jest uzasadnione
ekonomicznie. Brak działań w zakresie ograniczonych zasobów
wodnych teraz oznacza znacznie większe koszty w przyszłości.
Będą one wynikały z potrzeby oczyszczania wody, zagrożeń dla
zdrowia, kosztowniejszego rolnictwa, susz i powodzi oraz strat
w turystyce.

Przykładowo przewiduje się, że koszty niepodjęcia działań zapo-
biegających powodziom, które w wyniku zmian klimatycznych
mogą występować coraz częściej, osiągną w Europie poziom
20 mld euro do 2020 r. i 46 mld euro do 2050 r.

Skala działań w sektorze gospodarowania wodami (tj. gospo-
darki wodno-ściekowej) może zaskoczyć: polityka wodna UE
pomogła stworzyć dynamiczny i wiodący na świecie sektor
obejmujący obecnie 9 tys. małych i średnich przedsiębiorstw
i zapewniający pracę prawie 500 tys. osób w Europie.

Państwa członkowskie nie muszą działać samodzielnie, istnieją
bowiem fundusze unijne przeznaczone na wsparcie inicjatyw
na rzecz oczyszczania ścieków lub zmniejszania ryzyka powo-
dziowego. Zasoby pochodzące zarówno z funduszy rozwoju
obszarów wiejskich i rozwoju regionalnego, jak i z programu
w zakresie badań i innowacji „Horyzont 2020” można wykorzy-
stać w bardziej efektywny i zintegrowany sposób.

Zanieczyszczenia rozproszone pochodzące ze źródeł rolnych
nadal wpływają na 90% dorzeczy – Europa ma jeszcze przed
sobą długą drogę. Komisarz Vella zwrócił też uwagę na pozy-
tywne aspekty: „Zanotowaliśmy poprawę w sakli 10% w porów-
naniu z 2009 r., co oznacza, że ponad 10 tys. akwenów, np. rzek,
jezior, ujść rzek i stref przybrzeżnych, jest na najlepszej drodze
ku poprawie ich stanu”.

Szklanka może być w połowie pełna lub pusta, nie zmie-
nia to faktu, że wkrótce Europa będzie potrzebowała całej
szklanki wody.

Dodatkowe informacje

»

http://ec.europa.eu/environment/water/water-framework/
impl_reports.htm

13

MAGAZYN DYREKCJI GENERALNEJ DS. ŚRODOWISKA |

Nr 56

KH-AD-14-056-PL-InDesignCC.indd 13

5/05/15 09:39

»

FINANSOWANIE ZE ŚRODKÓW PROGRAMU LIFE

Zwiększenie finansowania

projektów związanych z kapitałem

naturalnym

Różnorodność biologiczna i ekosystemy nie
stanowią typowych celów dla inwestorów i banków.
Mechanizm finansowania kapitału naturalnego ma
to zmienić poprzez wykorzystanie finansowania na
rzecz środowiska naturalnego, które jest zasobem
wartym długoterminowych inwestycji, a nie tylko
dobrem niematerialnym nadającym się wyłącznie
do eksploatacji.

Mechanizm finansowania kapitału naturalnego (NCFF) utwo-
rzony przez Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) oraz Komisję
Europejską ma na celu zwiększenie nakładów finansowych prze-
znaczanych na ochronę środowiska i zachowanie różnorodności
biologicznej poprzez mobilizowanie publicznego i prywatnego
sektora finansów do promowania inwestycji w ekosystemy.

„

Aby chronić różnorodność

w środowisku naturalnym musimy

promować różnorodność źródeł

finansowania.

”

„Aby chronić różnorodność w środowisku naturalnym musimy
promować różnorodność źródeł finansowania. Mechanizm
finansowania kapitału naturalnego to nowy instrument finan-
sowania UE, który wspiera przedsiębiorstwa w działaniach na
rzecz ochrony przyrody oraz przystosowania się do zmiany kli-
matu i jednocześnie sprawia, że różnorodność biologiczna staje
się motorem wzrostu gospodarczego”, powiedział Karmenu
Vella, europejski komisarz ds. środowiska, gospodarki morskiej
i rybołówstwa podczas uruchamiania funduszu.

Mechanizm finansowania kapitału naturalnego dysponuje fun-
duszami w wysokości 125 mln EUR i działa jak bank na rzecz
środowiska. Zapewnia pożyczki na finansowanie projektów
akceptowanych przez banki oraz inwestycji, które pokazują,
w jaki sposób kapitał naturalny może generować przychody lub
prowadzić do oszczędności kosztów, przy jednoczesnej realizacji
celów UE w zakresie działań na rzecz różnorodności biologicznej
i klimatu.

Ekologiczne dachy i ekosystemowe zabezpieczenia przeciwpo-
wodziowe stanowią przykłady projektów zielonej infrastruktury,
które kwalifikują się do otrzymania wsparcia w ramach NCFF.
Inne przykłady obejmują ekosystemowe projekty związane
z ekoturystyką, programy z obszaru leśnictwa oraz przedsiębior-
stwa z sektora akwakultury, które promują różnorodność biolo-
giczną lub pomagają w przystosowaniu się do zmian klimatu.

Propozycja biznesowa (dotycząca

różnorodności biologicznej)

Najważniejszym wymogiem, według programu LIFE Komisji
Europejskiej, który zapewnia wkład w wysokości 50 mln EUR
w ramach gwarancji i w wysokości 10 mln EUR w ramach środ-
ków na budowanie zdolności, jest możliwość zaprezentowania
przez beneficjentów skutecznych sposobów ochrony ekosyste-
mów i różnorodności biologicznej lub wykazania zwrotu z inwe-
stycji w takie projekty.

Przewiduje się, że mechanizm zapewni wsparcie nawet dwuna-
stu projektom w fazie pilotażowej trwającej do 2017 r. — każdy
projekt otrzyma od 5 do 15 mln EUR. NCFF pokryje do 75% cał-
kowitych kosztów projektu. Każdy może zgłosić projekt do EBI,
co ma zapewnić odpowiedni rozkład geograficzny i tematyczny
w okresie wdrażania mechanizmu.

Oprócz innowacyjnego modelu biznesowego, który umożliwi
realizację celów w zakresie różnorodności biologicznej i ekosys-
temów oraz zapewni akceptowalne przez banki i powtarzalne
wyniki, projekty muszą spełniać standardowe kryteria inwesty-
cyjne EBI oraz wykazać wartość dodaną do programu LIFE na
rzecz ochrony środowiska i różnorodności biologicznej lub przy-
stosowania się do zmian klimatu.

Czy mają Państwo jakieś ciekawe propozycje biznesowe
związane z różnorodnością biologiczną?

Dodatkowe informacje

»

http://ec.europa.eu/environment/life/funding/financial_
instruments/ncff.htm

14

KH-AD-14-056-PL-InDesignCC.indd 14

5/05/15 09:39

Agenda

Zielona infrastruktura: sukces Europy

5 maja 2015 r., 14.30–17.30, budynek im.

Jacques’a Delorsa, Rue Belliard 99-101,

Bruksela , Belgia

Uczestnicy konferencji dowiedzą się,
jak strategia Komisji Europejskiej dotycząca
zielonej infrastruktury działa w praktyce i jak
wpływa na nowe priorytety Komisji. Swoimi
poglądami podzielą się przedstawiciele organów
ustawodawczych, przedsiębiorstw, społeczeństwa
obywatelskiego i władz publicznych.

»

http://www.eesc.europa.eu/?i=portal.en.events-
and-activities-green-infrastructure-success

18. Europejskie Forum Ekoinnowacji:

Zwiększanie konkurencyjności

i innowacyjności

20–21 maja 2015 r., Barcelona, Hiszpania

Forum będzie poświęcone sposobom wzmacniania
konkurencyjności i innowacyjności, w szczególności
MŚP, poprzez systemy informacyjne, zarządzanie
i etykietowanie środowiskowe. 20 maja pierwsze
innowacyjne technologie, których działanie
potwierdzono przy pomocy systemu weryfikacji
technologii środowiskowych, otrzymają oficjalne
certyfikaty weryfikacji. Tego dnia odbędzie
się również ceremonia przyznania nagród
unijnego programu znakowania ekologicznego
oraz Ekozarządzania i Audytu (EMAS).

»

http://ec.europa.eu/environment/
ecoinnovation2015/1st_forum/index_en.html

Światowe Forum

Geoprzestrzenne (INSPIRE)

25–29 maja 2015 r., Lizbona, Portugalia

Wydarzenie to promuje zbieżność polityki, praktyk
i procesów w zakresie optymalnego wykorzystania
danych przestrzennych, m.in. w obserwacji
Ziemi i monitorowaniu stanu środowiska.

»

www.geospatialworldforum.org

Zielony tydzień 2015: Środowisko

naturalne – nasze zdrowie

i nasze bogactwo

3–5 czerwca 2015 r., Centrum

konferencyjne „The Egg”, Bruksela, Belgia

W 2015 r. tematem konferencji Zielony tydzień,
największej dorocznej konferencji poświęconej
europejskiej polityce środowiskowej, będą
środowisko naturalne i różnorodność biologiczna .
W ciągu ostatniej dekady konferencja stała się
obowiązkowym wydarzeniem dla wszystkich
podmiotów zaangażowanych w ochronę środowiska.
W 2014 r. w konferencji uczestniczyło około 3100
przedstawicieli rządów, przedsiębiorstw, organizacji
pozarządowych, środowisk akademickich i mediów.

»

http://ec.europa.eu/environment/greenweek/
index.html

O ile nie ustalono inaczej, w publikacje można zaopatrzyć się
nieodpłatnie w EU Bookshop pod adresem http://bookshop.europa.eu

Publikacje

Nauka na rzecz polityki ochrony środowiska

– wydanie tematyczne: Funkcjonalność

nanomateriałów

Publikacja „Nauka na rzecz polityki ochrony środowiska” to darmowy
biuletyn informacyjny wydawany przez służby Dyrekcji Generalnej
ds. Środowiska Komisji Europejskiej, który zawiera najnowsze istotne
informacje oraz wyniki badań w zakresie polityki środowiskowej. Wyda-
nia tematyczne to specjalne edycje poświęcone kluczowym obszarom
polityki. Procesy inżynieryjne w nanoskali poprawiają wydajność zbie-
rania i przechowywania czystej energii, zwiększają potencjał energii
przekształconej ze światła słonecznego, a także zapewniają większe
bezpieczeństwo i pojemność akumulatorów. W niniejszym wydaniu
tematycznym pokazano, jak nanotechnologia może zrewolucjonizować
zrównoważone technologie w przyszłości.

Treść dostępna w języku angielskim

»

http://bookshop.europa.eu/en/nanomaterials-functionality-pbKHBA
14003/?CatalogCategoryID=r1sKABstjgMAAAEjvIYY4e5K

Hałas w Europie w 2014 r.

Hałas staje się coraz większym problemem dla środowiska. Europejska
przestrzeń dźwiękowa jest zagrożona. To sprawozdanie Europejskiej
Agencji Środowiska ma na celu określenie skali problemu, ocenę podej-
mowanych działań oraz zdefiniowanie zakresu działań, które mogą być
wymagane w przyszłości w celu rozwiązania problemu.

Treść dostępna w języku angielskim

»

http://www.eea.europa.eu/publications/noise-in-europe-2014

Przystosowanie się do zmian klimatycznych

Przystosowanie się oznacza przewidywanie szkodliwych skutków
zmiany klimatu oraz działania mające na celu minimalizowanie szkód,
przy jednoczesnym wykorzystaniu potencjalnych możliwości. Zmiana
klimatu stanowi problem globalny, ale strategie przystosowawcze są
wymagane na szczeblu lokalnym, regionalnym i krajowym. Strategia
UE w zakresie przystosowania się do zmian klimatycznych skupia się
na promowaniu działań na szczeblu krajów UE, włączeniu przystoso-
wania się do polityki UE, a także wspieraniu świadomego podejmowa-
nia decyzji.

Treść dostępna w języku angielskim, francuskim i niemieckim

»

http://bookshop.europa.eu/en/adaptation-to-climate-change-pbML
0514139/?CatalogCategoryID=lPKep2Ix.xIAAAEn5nxL_IUy

Climate Action

International cooperation

•

Adaptation means anticipating the adverse effects of climate change and acting to prevent or
minimise damage, while exploiting potential opportunities.

•

Early action will save lives and money. The EU-wide cost of not adapting to climate change could reach at least
€100 billion a year by 2020, rising to €250 billion a year by 2050.

•

The EU’s Strategy on Adaptation to Climate Change focuses on promoting Member State action, integrating
adaptation into EU policies, and supporting better informed decision-making.

•

Adaptation strategies are needed at the local, regional and national level. For example, as major centres of
population and infrastructure, cities play an important role in adaptation.

•

Climate change is a global challenge. Coordinated and effective action at the international level is vital.

Adaptation to climate change

ML

-05-14-139-EN-C

Encouraging adaptation at the local level
Cities and local authorities are critical to the success
of Europe’s adaptation efforts. What is more, these
centres of population and infrastructure are particularly
vulnerable to extreme weather events and other effects
of climate change. For these reasons, the European
Commission has launched the Mayors Adapt initiative.

Mayors Adapt aims to encourage cities to sign up
and commit themselves to developing comprehensive
local adaptation strategies. The initiative also seeks
to increase support for local activities by providing
a platform for greater engagement and networking,
and to raise public awareness about adaptation and
the measures needed.

Everyone on board
The public plays an important part in developing
effective ways to adapt to climate change. We all can
do our part!

• By encouraging citizens to save water through local

legislative powers and awareness-raising campaigns,
the Spanish city of Zaragoza has reduced water
consumption by 30 % over the past 15 years, despite
a 12 % population increase.

• In Slovakia, a community network was formed by the

NGO sector, which has since gone on to help develop
urban strategies that take into account adaptation.

• In Milan, Italy, an action plan organised by the municipality,

the local health authority and hospitals aims to mitigate
the dangers of heat waves. Elderly and disabled people
can call a toll-free number to request advice and services,
such as meal delivery and home care.

Further information

©

Anna V

ermeulen/Hemera/Thinkstock

©

NY

Cstock

er/iStock/Thinkstock

©

stephenmeese/iStock Editorial/Thinkstock

Printed on recycled paper that has been awarded the eu eco-label f

or graphic paper (www

.ecolabel.eu)

ISSN 1977-8449

EEA Report No 10/2014

Noise in Europe 2014

THEMATIC ISSUE:
Nanomaterials’

functionality

Environment

Science for Environment Policy

February 2015

Issue 48

MAGAZYN DYREKCJI GENERALNEJ DS. ŚRODOWISKA |

Nr 56

15

KH-AD-14-056-PL-InDesignCC.indd 15

5/05/15 09:39

W skrócie

Nowe środki UE w celu zwalczania handlu dzikimi zwierzętami

Łowiectwo w celu zdobywania trofeów myśliwskich, jeżeli jest kontrolowane w sposób zrównoważony,
może przyczynić się do zachowania gatunków, ochrony różnorodności biologicznej, a także przynosić
korzyści społecznościom wiejskim. Do tej pory organy naukowe krajów UE nie prowadziły jednak syste-
matycznej kontroli w celu zapewnienia, że trofea są wynikiem zrównoważonego łowiectwa.

W odpowiedzi na te problemy UE ustanowiła nowy wymóg uzyskiwania zezwoleń na import, co ma
zagwarantować, że towary pochodzą z legalnego źródła i że zostały pozyskane w sposób zrównowa-
żony. Zezwolenia będą wydawane przez importujący kraj UE wyłącznie wtedy, gdy UE stwierdzi, że
spełnione zostały kryteria potwierdzające zrównoważone pozyskanie importowanych towarów. Jeżeli
kryteria nie zostaną spełnione, import nie będzie możliwy.

„Polowanie na znane gatunki to bardzo wrażliwy obszar, w którym Europa musi przewodzić na szcze-
blu międzynarodowym w celu promowania odpowiedzialnych praktyk”, powiedział Karmenu Vella,
europejski komisarz ds. środowiska, gospodarki morskiej i rybołówstwa. „Dzisiejsze rozporządzenie
zajmuje zdecydowane stanowisko wobec nielegalnego polowania na te cenne gatunki. Działania te
stanowią istotny wkład w zapewnienie legalnego i bezpiecznego handlu”.

»

http://europa.eu/rapid/press-release_IP-15-4142_en.htm

Wkład UE na rzecz światowego porozumienia w sprawie klimatu

Po zatwierdzeniu przez Radę Ochrony Środowiska w dniu 6 marca proponowanego wkładu na rzecz
nowego światowego porozumienia w sprawie zmian klimatu, które zostanie zawarte w Paryżu w grud-
niu bieżącego roku, Unia Europejska ogłosiła swój wkład do Ramowej konwencji Narodów Zjedno-
czonych w sprawie zmian klimatu. Wkład UE to co najmniej 40 procentowe zmniejszenie do 2030 r.
krajowych emisji gazów cieplarnianych w porównaniu do poziomu z 1990 r.

Dalsze szczegóły oraz wizja UE w sprawie nowego porozumienia zostały określone w komunikacie
opublikowanym w lutym w ramach wdrożenia unijnej strategii energetycznej Komisji.

»

http://ec.europa.eu/clima/news/articles/news_2015030601_en.htm

Sprawozdanie: Odnawialne źródła energii obniżając emisję CO

2

w Europie

Jak wynika ze sprawozdania Europejskiej Agencji Środowiska (EEA), sektor energii wiatrowej, słonecz-
nej, wytwarzanej z biomasy oraz innych technologii energii odnawialnej stale się rozwijał w 2013 r.,
co przyczyniło się do znacznego zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych.

Nowe sprawozdanie EEA „Energia odnawialna w Europie – najnowsze przybliżone dane dotyczące
wzrostu oraz efekt domina” wykazało, że bez dodatkowego wykorzystania energii odnawialnej
od 2005 r. zużycie paliw kopalnych do 2012 r. w UE byłoby wyższe o około 7%.

„Energia odnawialna szybko staje się jednym z największych sukcesów Europy” powiedział Hans Bruy-
ninckx, dyrektor wykonawczy EEA. „Jeżeli będziemy wspierać innowacje w tym obszarze, może on stać
się głównym motorem gospodarki europejskiej, który prowadzi do zmniejszenia emisji przy jednocze-
snym tworzeniu miejsc pracy”

»

http://www.eea.europa.eu/highlights/renewables-successfully-driving-down-carbon

KH-AD-14-056-PL

-C

KH-AD-14-056-PL-InDesignCC.indd 16

5/05/15 09:39