Geoinformatyka

Ćwiczenie 1
Dane geograficzne i modele danych geograficznych I

Opracowanie: zespół Zakładu GISKiT

[e-mail]

[e-mail]

[e-mail]

[e-mail]

[e-mail]

[e-mail]

[e-mail]

[e-mail]

[e-mail]

[e-mail]

Zakład Systemów Informacji Geograficznej, Kartografii i Teledetekcji
Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ

Kraków 2010

2

Wprowadzenie

Ćwiczenie to podzielone jest na dwie części. Pierwsza część dotyczy danych geograficznych,
ich modeli i własności. Część druga poświęcona jest zapoznaniu z organizacją pracy
w programie ArcGIS.

1. Dane geograficzne i modele danych geograficznych

Celem tej części ćwiczenia jest zapoznanie się z różnorodnością danych geograficznych, ich
podstawowymi własnościami oraz sposobami modelowania.
Wprowadzone zostaną takie pojęcia, jak:



dane geograficzne jakościowe,



dane geograficzne ilościowe,



zjawiska o charakterze ciągłym (pola),



obiekty dyskretne,



obiekty 0-, 1-, 2-wymiarowe,



próba przestrzenna,



rastrowy model danych geograficznych,



wektorowy model danych geograficznych.

1.1. Dane geograficzne ilościowe i jakościowe, skale pomiaru, dane ciągłe i
dyskretne

Ta część ćwiczenia wykorzystuje zestaw map z Atlasu Miasta Krakowa (1988) [plansze 1, 16,
17, 28, 33]. Na podstawie analizy map spróbujesz podać przykłady danych jakościowych
(wyrażonych nazwami) i ilościowych (wyrażonych wartościami liczbowymi); wskazać
jednostki miar użyte do opisu wartości (np. metry n.p.m.; stopnie °C); określić kształt obiektu
lub charakter pola odniesienia, któremu przypisane są informacje przedstawione na mapie.

Zakres ćwiczenia

Dane ilościowe, jakościowe, skale pomiaru, zjawiska o charakterze ciągłym, obiekty
dyskretne, wymiarowość obiektów, pola odniesienia

Dane

Zestaw map z Atlasu Miasta Krakowa (1988) [plansze 1, 16, 17, 28, 33]

Tok pracy

1. Przeanalizuj załączone mapy.

2. Wynotuj jak największą liczbę cech zjawisk / obiektów przedstawionych na mapach.

Ogranicz się wyłącznie do obszaru w granicach Miasta Krakowa.

3. Zanotuj, w jaki sposób są opisane zjawiska oraz obiekty. Zwróć uwagę na wartości

liczbowe, jednostki miar, nazwy, kształty i rozmiary obiektów oraz zjawisk, a także ich
przestrzenne rozmieszczenie.

4. Odpowiedz na pytania:

Które ze zjawisk / typów obiektów występują w każdym punkcie mapy ?

3

Które ze zjawisk / obiektów mają wyraźne granice i / lub są policzalne ?

Które cechy wyrażone są wartościami liczbowymi ?

Które cechy scharakteryzowane są nazwami ?

Które cechy scharakteryzowane są nazwami pozwalającymi na rosnące / malejące
porządkowanie wartości ?

Które informacje na mapie przypisane są obiektom punktowym, które – liniowym, a
które powierzchniowym ?

1.2. Rastrowy model danych geograficznych

W tej części ćwiczenia poznamy zasady konstrukcji rastrowego modelu danych
geograficznych. Wprowadzone też zostanie pojęcie próby przestrzennej (próbkowania w
przestrzeni).

Model danych geograficznych oznacza, w największym skrócie, pewien sformalizowany
sposób zapisu zarówno położenia, jak i własności obiektu / zjawiska geograficznego. Sposób
ten jest niezależny od technicznej realizacji (tzn. może być zrealizowany cyfrowo, w
komputerze, ale też za pomocą ołówka na kartce papieru).

Zakres ćwiczenia

Rastrowy model danych geograficznych; próbkowanie w przestrzeni

Dane

Schematyczna mapa (mapa_1.jpg; ryc. 1) przedstawiająca rozkład przestrzenny pewnej
cechy ilościowej za pomocą izolinii. Dla potrzeb ćwiczenia można przyjąć, że są to
wysokości w m n.p.m. Ramka mapy jest wyskalowana w milimetrach, początkiem układu
współrzędnych jest lewy dolny róg mapy, oś OX to oś pozioma.

Tok pracy

5. Dokonaj odczytu wartości cechy w punktach mapy rozmieszczonych w regularnej siatce o

odstępie 60 mm, zaczynając od punktu 30, 30 (są to więc punkty o współrzędnych (30,
30); (30, 90); … (30, 210); (90, 30) …(150, 210), łącznie 12 punktów (ryc. 2). Punkty te
tworzą pewną próbę przestrzenną – wybrany w określony sposób podzbiór punktów, dla
których charakteryzujemy zjawisko.

6. Utwórz tabelę z zapisem odczytanych wartości:

Współrzędna X

Współrzędna Y

Wartość

30

30

620

30

90

…

…

…

…

210

150

…

Przyjmując, że każdy punkt odczytu reprezentuje pewien kwadrat, albo jest środkiem pola
(kwadratu), o wielkości określonej przez gęstość punktów, dla których dokonano pomiaru
(a więc w tym wypadku 60 x 60 mm), realizujemy zapis rastrowego modelu danych (ryc. 3).

4

Pole kwadratowe z przypisaną wartością określa się mianem piksela – jest to element
macierzy rastrowej.

Zapis ten schematycznie w naszym wypadku można przedstawić w następujący sposób:

rząd 1, kolumna 1, wartość 1

rząd 1, kolumna 2, wartość 2

…

rząd 3, kolumna 4, wartość 12

albo (ryc. 3):

A, 1, 900

B, 1, 500

…

D, 3, 750

gdzie początkowe litery i cyfry to oznaczenia kolumn oraz rzędów macierzy rastrowej.

Taki zapis rastrowy wykorzystuje m. in. prosta gra w okręty, a także gra w szachy (każda
pozycja określona przez podanie rzędu i kolumny).

7. Przyjmując określony porządek zapisu, można go zredukować do prostszej postaci. Np.

zakładając, że zapis macierzy rastrowej zaczyna się w lewym górnym rogu, rzędami w
prawo i w dół, zapis macierzy rastrowej przedstawionej na ryc. 3 można przedstawić jako:

900; 500; 450; 650; 720; 450; 300; 550; 620; 400; 80; 750

8. Na pustej kartce narysuj macierz rastrową o wymiarach 180 x 240 mm, podziel ją na 12

pól o wymiarach 60 x 60 mm, wpisz w każde pole odczytaną wartość liczbową.

?

Zakładając, że dysponujemy ciągiem wartości liczbowych z macierzy rastrowej

(polecenie 7), co jeszcze powinniśmy wiedzieć, aby przedstawić macierz rastrową w taki
sposób, jak w poleceniu 8 ?

?

Zapis wartości nie prowadzi do ‘umiejscowienia’ macierzy rastrowej w żadnym układzie

odniesienia – jak można to zrobić najprościej ?

9. Porównaj macierz rastrową z tą wykonaną przez sąsiada / sąsiadkę. Następnie porównaj

macierz rastrową z mapką wykorzystaną w ćwiczeniu. Odpowiedz na pytania:

Jakie wnioski wyciągasz odnośnie dokładności reprezentacji przedstawionego
zjawiska ?

W jaki sposób można dokładność tą poprawić ?

1.3. Dane wektorowe

W tej części ćwiczenia poznamy zasady konstrukcji wektorowego modelu danych
geograficznych.

5

Zakres ćwiczenia

Wektorowy model danych geograficznych.

Dane

Schematyczna mapa przedstawiająca rzeki na pewnym obszarze (mapa_a.jpg; ryc. 4). Ramka
mapy – tak jak poprzednio – jest wyskalowana w milimetrach, początkiem układu
współrzędnych jest lewy dolny róg mapy, oś OX to oś pozioma.
Schematyczna ‘pusta’ mapa (mapa_b.jpg); ramka mapy jest wyskalowana w milimetrach,
początkiem układu współrzędnych jest lewy dolny róg mapy, oś OX to oś pozioma.

Tok pracy

10. Rzeki na badanym obszarze mają dość skomplikowany przebieg. Spróbuj wybrać 15

punktów charakterystycznych, które najlepiej opisują geometrię rzek (na przykład,
punktami takimi mogą być źródła i ujścia rzek).

11. Dokonaj pomiaru współrzędnych wybranych przez siebie punktów (ryc. 5). Wpisz je do

tabeli, przyjmując, że dla każdej rzeki (1, 2 lub 3) wpisujesz je w porządku od źródła do
ujścia. Pamiętaj, że łączna ich liczba ma wynosić 15.

Współrzędna X

Współrzędna Y

Obiekt

…

…

Rzeka 1

…

…

…

…

…

…

…

…

Rzeka 2

…

…

…

…

…

Rzeka 3

…

…

…

Zapis w tabeli to prosty zapis wektorowego modelu danych, w którym do przedstawienia
wybranego obiektu wykorzystuje się współrzędne punktów charakterystycznych dla kształtu
tego obiektu.

12. Wymień się tabelą z sąsiadem / sąsiadką, a następnie spróbuj odtworzyć bieg rzek na

podstawie współrzędnych punktów i ‘pustej mapy’ załączonej w ćwiczeniu (mapa_b.jpg),
łącząc odpowiednio linią punkty, których współrzędne są w tabeli.

13. Porównaj wynik ćwiczenia z wynikami innych osób. Odpowiedz na pytania:

Jakie różnice zauważasz w wynikach różnych osób ? Jak dalece odbiega od siebie
wygląd rzek ? Co należałoby zrobić, aby różnice te były jak najmniejsze ?

Czy są takie punkty, o których sądzisz, że powinny powtórzyć się w załączonej
tabeli ?

6

2. Organizacja pracy w ArcGIS

W tej części dokonamy podsumowania ćwiczenia, zapoznając się wstępnie z programem
ArcGIS i przykładowymi danymi geograficznymi w postaci rastrowej oraz wektorowej.

Dane

Warstwy z Komputerowego Atlasu Województwa Małopolskiego

Uwaga: udostępniane dane mogą być wykorzystywane wyłącznie w ramach zajęć

Oprogramowanie
ArcGIS; aplikacja ArcMap

2.1. ArcGIS Desktop

ArcGIS Desktop, to najważniejszy pakiet oprogramowania firmy ESRI (Environmental
Systems Research Institute), na który składa się szereg samodzielnych aplikacji:
ArcCatalog - przeglądanie i zarządzanie danymi i metadanymi

1

, tworzenie nowych warstw

i baz danych

ArcMap

- tworzenie, edycja i analiza danych w przestrzeni dwuwymiarowej

ArcToolbox - zestaw narzędzi do tworzenia, edycji i analizy danych
ArcScene

- trójwymiarowa wizualizacja danych, ograniczone możliwości analizy

ArcGlobe

- wizualizacja danych na trójwymiarowym globusie

ArcReader

- darmowa przeglądarka danych przestrzennych

Pakiet ArcGIS dostępny jest z trzema typami licencji, dających dostęp do coraz bardziej
zaawansowanych narzędzi. Licencja podstawowa to ArcView, nieco bardziej zaawansowana
to ArcEditor, natomiast pełną funkcjonalność pakietu ArcGIS oferuje licencja ArcInfo.
W laboratoriach IGiGP UJ zainstalowana jest obecnie licencja ArcView 9.3.

Funkcjonalność pakietu ArcGIS można rozbudować poprzez rozszerzenia (Extensions) m.in.:
3D Analyst

- analiza trójwymiarowych danych topograficznych (DEM)

Spatial Analyst

- narzędzia analizy przestrzennej

Geostatistical Analyst - analizy geostatystyczne

Więcej o programie ArcGIS można przeczytać w skrypcie ArcGIS 9, Podstawy ArcGIS,
dostępnym w formie pdf: Studenci na „turbacz” (U:)\Geoinformatyka\Pomoce
Przydatne adresy www:

http://www.esri.com

- główna strona ESRI

http://www.esri.pl

- strona polskiego oddziału ESRI

http://support.esri.com

- wsparcie techniczne dla użytkowników ArcGIS

http://training.esri.com

- Wirtualny Kampus ESRI, edukacja w zakresie GIS (e-learning)

1

Metadane to najprościej mówiąc „dane o danych” czyli wszelkiego typu informacje opisujące w jaki sposób

dane powstały (np. w jakim odwzorowaniu), kiedy powstały, kto jest ich autorem i jakie są ich właściwości.

7

2.2. Organizacja pracy w aplikacji ArcMap

W tej części ćwiczenia poznasz podstawy pracy z aplikacją ArcMap w ArcGIS.

1. Uruchom aplikację ArcMap; możesz to zrobić wybierając w menu

Start > Programy > ArcGIS >

ArcMap

lub klikając ikonę

w pasku narzędziowym okna ArcCatalog.

2. Po uruchomieniu programu pojawi się okno [Start using ArcMap with] z opcjami: [A new

empty map], [A template], [An existing map]; zaznacz pierwszą opcję.

Interfejs ArcMap dzieli się na dwa główne okna. Przeważnie po lewej stronie (można zmienić
zakotwiczenie tego okna) znajduje się tabela zawartości czyli wykaz wszystkich warstw
dodanych do mapy (ang. Table Of Contents). Okno po prawej stronie to obszar roboczy, w
którym wyświetlać się będą warstwy. W przypadku gdyby tabela zawartości nie była
wyświetlona, można ją przywrócić poprzez Window > Table Of Contents.

Ważnymi elementami interfejsu są paski narzędzi. To czy będą zakotwiczone w ramkę
interfejsu czy będą stanowić niezależne okna zależy od użytkownika – wystarczy jedynie
przeciągnąć pasek w wybrane miejsce i go zakotwiczyć. Zazwyczaj widoczne jest tylko kilka
pasków narzędziowych, wszystkie zapełniłyby nam cały ekran. Domyślnie wyświetlają się
najważniejsze: pasek [Standard] służący np. do otwierania nowych projektów, dodawania
danych czy wyświetlania skali mapy, oraz pasek [Tools] zawierający podstawowe narzędzia
nawigacji w obrębie mapy. Aby włączyć inny pasek narzędzi należy wybrać jego nazwę z
menu View > Toolbars lub z menu rozwiniętego po prawym kliknięciu w szary obszar okna
ArcMap. Elementy pasków narzędziowych oraz inne potrzebne funkcje można znaleźć także
w menu głównym.

Tabela
zawartości

Okno mapy

Menu główne

Paski

narzędzi

8

Niektóre paski narzędziowe można wyświetlić, mimo że korzystanie z nich wymaga
posiadania dodatkowej licencji. Są to paski zawierające narzędzia rozszerzeń (Extensions),
np. pasek Spatial Analyst, 3D Analyst. W przypadku problemów z uruchomieniem jakiegoś
polecenia dostępnego na danym pasku należy sprawdzić czy właściwe dla niego rozszerzenie
jest włączone (menu Tools > Extensions).

Pasek narzędzi podstawowych (Standard)

Idąc kolejno od lewej pasek narzędzi podstawowych oferuje nam przyciski:
New map file - tworzy nowa mapę
Open - otwiera zapisany wcześniej projekt
Save - zapisuje projekt (o projektach dowiesz się więcej za chwilę)
Print - drukuje mapę
Cut - wycina obiekty w warstwie (tylko w czasie sesji edycji)
Copy - kopiuje obiekty w warstwie
Paste - wkleja skopiowane/wycięte elementy do warstwy (tylko w czasie sesji edycji)
Delete - usuwa elementy z warstwy (tylko w czasie sesji edycji)
Undo i Redo - cofanie i ponawianie czynności
Add Data - dodawanie nowych warstw do mapy (bardzo ważny przycisk!)
Map Scale - ustawienie skali mapy (istotne dla wydruku i wyświetlania)
Editor Toolbar - uruchamia pasek narzędziowy edycji
ArcCatalog - uruchamia ArcCatalog, inna aplikacje ArcGIS
Show/Hide ArcToolbox Window - pokazuje lub chowa okno ArcToolbox
Show/Hide Command line Window - pokazuje lub ukrywa okno komend (linia komend jest
jednym ze sposobów podawania poleceń programowi)
What’s that? - podręczna pomoc (warto korzystać, przynajmniej na początku!)

Jeśli nie mamy dodanych żadnych warstw (a w tej chwili nie mamy), część przycisków jest
nieaktywna. Uaktywniają się one z chwilą dodania warstwy.

Dodawanie warstw do okna mapy

Aby dodać warstwę (layer) do okna ArcMap możemy:

 kliknąć ikonę

w podstawowym menu ArcMap i nawigować do wybranego pliku,

lub

 wybrać z menu ArcMap File > Add Data... i wskazać nazwę pliku

3. Przetestuj wymienione powyżej możliwości dodając kolejno wszystkie warstwy z folderu

Cwiczenie_1; można jednocześnie dodać kilka warstw

Obiekty na warstwach wyświetlane są przy użyciu domyślnych symboli i barw (za chwilę
będziemy to zmieniać). Aby dana warstwa była widoczna w obszarze roboczym, należy
zaznaczyć okienko na lewo od jej nazwy w wykazie warstw. W poniższym przykładzie, z
ośmiu warstw nie są zaznaczona tylko warstwy koleje i rzeki, co oznacza, że na mapie
wyświetlonej w obszarze roboczym widzimy treść wszystkich warstw oprócz kolei i rzek.

9

Pod nazwą warstwy widoczny jest symbol graficzny (legenda warstwy), przy pomocy którego
obiekty przedstawiane są na mapie. Jeśli chcemy ukryć legendę klikamy znak minus na lewo
od okienka i nazwy warstwy. Kolejność warstw można dowolnie zmieniać, pamiętając że
kolejność wyświetlania, a więc i nakładania warstw, jest analogiczna do kolejności warstw w
wykazie – warstwa usytuowana najwyżej wyświetlana jest jako ostatnia; jeśli taka warstwa
będzie np. warstwą rastrową, wówczas przykryje ona wszystkie warstwy wyświetlone
wcześniej. Zwróć uwagę na kolejność ułożenia warstw różnego typu na rycinie powyżej –
warstwy rastrowe znajdują się na dole, następnie mamy warstwy z poligonami, kolejno
nakładane są warstwy liniowe a w ostatniej kolejności warstwy punktowe – przy takim
sposobie ułożenia warstw minimalizuje się wzajemne zasłanianie treści przez poszczególne
warstwy.

4. Przesuń warstwę lasy na samą górę – w tym położeniu zasłoniła ona prawie wszystkie

obiekty z innych warstw.

5. Ustaw kolejność warstw tak, jak na rysunku powyżej.

Aby

usunąć

warstwę

klikamy

na

jej

nazwę

prawym

przyciskiem

myszy

i z podręcznego menu wybieramy [Remove].

!

Warstwa jest usuwana z tabeli zawartości ale nie z dysku komputera

Wszystkie dodane warstwy tworzą obecnie jeden zestaw warstw określany jako Data Frame.
W praktyce oznacza to po prostu mapę (ponieważ właśnie mapą jest – w pewnym sensie –
kolekcja różnych warstw tematycznych wyświetlanych w oknie ArcMap). Takiemu
zestawowi przypisane są pewne, wspólne dla wszystkich warstw, właściwości np. system
odniesień przestrzennych, w którym mapa jest wyświetlana. W jednym projekcie możemy
posiadać kilka zestawów warstw, jednak aktywny jest zawsze tylko jeden – z którym
aktualnie pracujemy. Domyślną nazwą zestawu warstw jest nagłówek Layers, widniejący nad
wykazem warstw w tabeli zawartości.

10

6. Klikając jednokrotnie na nagłówek Layers w tabeli zawartości zmień nazwę zestawu

warstw na Malopolska.

Pasek narzędziowy

Tools

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

1 i 2 [Zoom In] [Zoom Out] – powiększanie lub pomniejszanie wybranych fragmentów
mapy
3 i 4 [Fixed Zoom In] [Fixed Zoom Out] – skokowe powiększanie lub pomniejszanie
całej mapy
5 [Pan] – pozwala na przesuwanie mapy w dowolna stronę
6 [Full Extent] – dopasowuje skalę mapy tak by wyświetlone były w całości wszystkie
warstwy (w praktyce dopasowuje skalę do warstwy o największym zasięgu
przestrzennym)
7 i 8 [Go Back To Previous Extent] – powrót do poprzedniego powiększenia mapy
9 i 10 [Select feature and Clean select future] – selekcja obiektów geograficznych i
likwidacja selekcji
11 [Select elements] – selekcja elementów graficznych
12 [Identify] – umożliwia wyświetlenie atrybutów wybranego obiektu
13 [Find] – znajdowanie obiektów w warstwach
14 [Go to XY] – znajdowanie punktów o zadanych współrzędnych
15 [Measure] – pomiar odległości i powierzchni
16 [Hyperlink] – linki

7. Używając narzędzi powiększania/pomniejszania (lupy) oraz przesuwania (łapka) zapoznaj

się szczegółowo z treścią warstw tematycznych.

8. Użyj ikony zapytania (‘i’ jak informacja) do identyfikacji wartości w danym punkcie mapy

– w oknie przedstawionym poniżej wybierz dowolną warstwę, i sprawdź, jakie są wartości
w różnych punktach mapy.

11

9. Wykorzystując narzędzie [Find] zlokalizuj na mapie Zakopane.

10. Wykorzystując opcję [Go to XY] zlokalizuj przecięcie południka 20° i równoleżnika 50°

oraz zapoznaj się z ustawieniami tego narzędzia m.in. możliwością zmiany jednostki
układu współrzędnych.

11. Wykorzystując opcję [Measure] zmierz odległość w linii prostej pomiędzy Krakowem a

Zawoją.

Rezultatem powiększania i pomniejszania mapy jest zmiana jej skali. Skala, w jakiej aktualnie
wyświetlana jest mapa, widnieje na standardowym pasku narzędzi:

12. Jaka będzie skala mapy jeśli dopasujemy ją do wszystkich warstw?

13. Powiększ mapę tak, aby jej zasięg był mniej więcej zgodny z granicą gminy Szczawnica.

W jakiej skali teraz wyświetlana jest mapa?

Skalę całej mapy można także dopasować do zasięgu konkretnej warstwy. Aby to zrobić:

14. Kliknij prawym przyciskiem na warstwę rzeki w spisie warstw i wybierz polecenie [Zoom

To Layer].

15. Zmień kilkakrotnie położenie kursora w obrębie obszaru roboczego.

Zauważ, że w prawym dolnym rogu wyświetlane są współrzędne określające położenie
kursora na mapie, czyli współrzędne każdej wskazanej na mapie lokalizacji. Są to
współrzędne w układzie zdefiniowanym w właściwościach całego zestawu map (Data Frame
> Coordinate System). W tym wypadku są to współrzędne prostokątne płaskie wyrażone w
metrach.

2.3. Modele danych geograficznych

Na wykładzie poznaliście podstawowe modele danych w GIS: raster i wektor; były one
również wstępnie omawiane w podpunkcie 1 tego ćwiczenia. W czasie tworzenia projektu
dodaliśmy do niego zarówno dane rastrowe, jak również wektorowe.

16. Na podstawie informacji z wykładu oraz pierwszej części ćwiczenia odpowiedz na

pytania:

Które warstwy są przedstawione za pomocą modelu rastrowego, a które –
wektorowego ? Jak to sprawdzić ?

Które warstwy przedstawiają zjawiska ciągłe, a które – obiekty dyskretne ?

Które cechy analizowane w punkcie 1.1 przedstawił(a)byś za pomocą modelu
rastrowego, a które – za pomocą modelu wektorowego ?

12

Raster

17. Jak sprawdzić rozdzielczość przestrzenną rastra (wielkość piksela)?

18. Czy rastry dodane do projektu mają taką samą rozdzielczość?

19. Powiększ mapę tak, żeby wyraźnie widzieć piksele warstw rastrowych. Aby widzieć

jednocześnie fragmenty obydwóch warstw rastrowych skorzystaj z opcji dostępnej w pasku
narzędzi Effects > Swipe layer.

20. Sprawdź wartości wybranych pikseli używając narzędzia Identify z paska Tools.

21. Czy zauważyłeś jakąś różnicę pomiędzy mapą ukształtowania terenu i obrazem

satelitarnym?

22. Zajrzyj do tabeli atrybutowej warstwy rastrowej ukształtowanie.img – pod prawym

przyciskiem myszy opcja Open Attribute Table, zwróć uwagę na kolumny Value i Count.
Jakie wartości (cechy) zapisane są w tych kolumnach.

Wektor

23. W tabeli zawartości wskaż prawym przyciskiem myszy warstwę koleje.

24. Z rozwijanego menu wybierz [Open Attribute Table]

13

Tabela atrybutów zorganizowana jest w ten sposób, że każdy obiekt na warstwie
reprezentowany jest przez jeden rekord tabeli o unikalnym numerze (Feature ID - FID). W
kolejnych kolumnach przedstawione są natomiast różne atrybuty (cechy); zwróć uwagę na
kolumnę shape obecną w warstwach zapisanych w formacie ESRI Shapefile – przypomnij
sobie co było mówione o tym formacie na wykładzie; kolumna ta musi występować podobnie
jak FID, zaś jej zawartość informuje o typie geometrii obiektów wektorowych zapisanych w
danej warstwie (np. Point, Polygon).

2.3. Modyfikacja sygnatur i symboliki obiektów oraz zapis projektu

Symbole i paleta barw

Obiekty w każdej warstwie wektorowej (punkty, linie, wieloboki) można wyświetlać w
dowolny sposób, w zależności od ich przeznaczenia.

25. Aby zmienić symbole na warstwach wektorowych, wejdź w ustawienia właściwości

warstwy, wskazując pod prawym przyciskiem myszy > Properties, a następnie wybierz
zakładkę > Symbology. Możesz również dwukrotnie kliknąć prawym przyciskiem myszy
na symbol przynależny danej warstwie.

Podobnie możemy modyfikować symbolikę warstw rastrowych. Wartościom piksela rastra
domyślnie przypisywana jest skala odcieni szarości, możemy ją jednak modyfikować w
zależności od potrzeb i zastępować odcienie szarości np. paletą barw hipsometrycznych.

26. Zmień paletę barw dla warstwy ukształtowanie.

14

Zapis projektu

Aktualny stan naszej pracy można zapisać w tzw. dokumencie mapy (map document) lub
inaczej projekcie (Project). Plik, w którym zapisywane są wszystkie ustawienia projektu,
posiada rozszerzenie mxd. Przechowuje on wykaz warstw zgromadzonych w projekcie oraz
ścieżki dostępu do plików, w których warstwy te są zapisane na dysku komputera (względnie
na dyskach sieciowych lub wręcz w Internecie), a także informacje o sposobie ich
wyświetlania (symbole, barwy). W pliku mxd zapisywane są również inne zdefiniowane
przez użytkownika ustawienia oraz właściwości całej mapy (jak np. system odniesień
przestrzennych używany przy wyświetlaniu).

27. Z menu głównego wybierz File > Save as.

28. W oknie dialogowym wybierz pożądaną lokalizację (najlepiej folder, w którym znajdują

się wszystkie dane do tego ćwiczenia) i nadaj nazwę dla projektu np. projekt1.

Trzeba pamiętać, że plik projektu nie zawiera danych jako takich, a jedynie informacje skąd
dane pochodzą i jak mają zostać wizualizowane w oknie ArcMap. Jeśli więc będziemy chcieli
pracować z naszą mapą na innym komputerze nie wystarczy przegranie pliku projektu - trzeba
skopiować także wszystkie pliki, w których zapisane są dane.

W opcji dostępnej w menu głównym File > Document Properties > [Data Source Options]
możesz ustawić również relatywne ścieżki dostępu do danych (Store relative path names to
data sources).

15

Literatura:
Longley P.A., Goodchild M.F., Maguire D.J., Rhind D.W., GIS. Teoria i praktyka.

Wydawnictwo Naukowe PWN, r. 3.1-3.6; 4.1-4.6

Pasławski J., (red), 2006, Wprowadzenie do kartografii i topografii, Wydawnictwo Nowa Era,

Wrocław, r. 6.