INTIFADA

8 grudnia 1987 r. w przypadkowym wypadku

samochodowym w Strefie Gazy, izraelska ciężarówka
wojskowa zabiła palestyńskiego pasażera samochodu
osobowego. Stało się to pretekstem wybuchu
palestyńskiego powstania, znanego jako Intifada.

9 grudnia 1987 r. w Izraelu wybuchła Intifada,

palestyński ruch sprzeciwu wobec izraelskiej okupacji na
Zachodnim Brzegu Jordanu i w Gazie. Palestyńskie osiedla
zostały otoczone barykadami, za którymi ukrywali się
młodzi bojówkarze atakujący kamieniami izraelskie
posterunki. Mieszkańcy osiedli mogli się cieszyć wolnością
nie ograniczoną obecnością izraelskich żołnierzy, którzy
nie mogli dostać się na ich teren. Działaniami kierowali
lokalni przywódcy religijni wywodzący się z Centrum
Islamskiego w Gazie. Wsparcie zapewniali dysydenci OWP
i ekstermistyczne organizacje islamskie działające poza
granicami kraju. Celem Intifady było stworzenie
suwerennego państwa Palestyna.

W styczniu 1988 r. Palestyńczycy zaczęli tworzyć

organizację Hamas (Islamski Ruch Oporu). Założycielami
byli działacze Centrum Islamskiego, działającego od lat
siedemdziesiątych na Uniwersytecie w Gazie. Hamas
odrzucał możliwość rozmów pokojowych z Izraelem i
uznawał jedynie walkę, aż zostanie uwolniona cała
Palestyna.

W odpowiedzi na wybuch Intifady żołnierze izraelscy

otrzymali zgodę na stosowanie broni palnej. W okresie od
wybuchu powstania do sierpnia 1988 r. zginęło 324
Palestyńczyków. Wojsko stosowało jednak specjalnych kul
gumowych, które zmniejszały ilość ofiar wśród
demonstrantów. Izraelskie buldożery burzyły domy
palestyńskich aktywistów. Przeprowadzano masowe
aresztowania i osadzania w więzieniach.

25 lutego 1988 r. sekretarz stanu USA, George

Schultz, przedstawił zasady planu pokojowego dla
Bliskiego Wschodu.

W marcu 1988 r. najprawdopodobniej komandosi specjalnej

izraelskiej jednostki antyterrorystycznej Yamam odbili porwany
przez 3 terrorystów autobus ze specjalistami osrodka nuklearnego
w Dimonie. Zginęli wszyscy terrorysci, ale też trzech pracowników

osrodka w Dimonie.

16 kwietnia 1988 r. izraelscy komandosi z

elitarnej jednostki Sayeret Matkal zabili w Tunisie
zastępcę Jasira Arafata, Abu Dżihada (Chalil
Ibrahim Mahmud el-Wazir). Abu Dżihad był szefem
operacyjnym OWP i osobiście odpowiadał za wiele
ataków terrorystycznych. U wybrzeży Tunezji
operowały 4 izraelskie korwety. Komandosi
używali dwóch łodzi szturmowych Cobra oraz
śmigłowiec Bell 206. Misję nadzorowały także dwa
samoloty zwiadu elektronicznego Boeing 707,
ochraniane przez 4 myśliwce F-16 i 2 samoloty
cysterny. Cała akcja wewnątrz zabudowań trwała
13 sekund. Operacja została zaplanowana przez
Mossad.
Abu Dżihad na konferencji prasowej OWP w
Algierze, w 1988 r. mówił: "To, co czynimy, nie
jest niczym innym jak realizacją naszej strategii
dwóch faz. Dąży ona do utworzenia państwa
palestyńskiego sąsiadującego z Izraelem, aby
następnie wykorzystać ją jako bazę, z której
zniszczymy to, co jeszcze pozostanie z Izraela.
Aby osiągnąć pierwsze stadium musimy przekonać
świat o naszej dobrej wierze, że nie zamierzamy
przeprowadzić drugiej fazy."

W 1988 r. izraelscy komandosi ze specjalnej

jednostki 13 Flotylli (Commando Jami) zdobyli
przyczółek koło Bejrutu (w Libanie) dla oddziałów
rozpoznawczych Brygady Golani, które wylądowały
tam by wyeliminiować palestyńskiego terrorystę
Ahmeda Sibrila.

4 maja 1988 r. wybuchły ostre walki między wojskiem

izraelskim a oddziałami Hezbollahu na granicy w
południowym Libanie.

Latem 1988 r. Palestyńczycy stworzyli Zjednoczone

Narodowe Kierownictwo Powstania, składające się z
przedstawicieli wszystkich palestyńskich organizacji, w
tym OWP i Hamas, które konkurowały z sobą o wpływy
wśród Arabów.

W okresie od sierpnia 1988 r. do czerwca 1989 r.

izraelscy żołnierze zastrzelili 574 demonstrujących
Palestyńczyków.

W 1988 r. rząd izraelski podjął decyzję zamknięcia aż do

odwołania wszystkich palestyńskich szkół, aby w ten
sposób spróbować zdławić Intifadę.

W 1988 r. do służby w izraelskiej marynarce weszły nowe

patrolowe okręty "Dvora". Są one budowane w izraelskich
stoczniach i całkowicie opierają się na rodzimej myśli
technologicznej okrętów klasy "Dabur".

W 1988 r. Arabia Saudyjska zakupiła w Chinach

rakiety dalekiego zasięgu, a w Wielkiej Brytanii
bombowce Tornado.
W 1988 r. król Jordanii, Husajn, w zamian za
amerykańską broń wycofał swych urzędników z
Zachodniego Brzegu. W ten sposób, Stany
Zjednoczone podtrzymywały rozbicie wewnętrzne
świata arabskiego i uniemożliwiały zawarcie
ewentualnej koalicji antyżydowskiej. Celem
amerykańskiej dyplomacji było utrzymanie
równowagi sił w regionie, dlatego USA dozbrajały
Jordanię.

W 1988 r. Korpus Medyczny izraelskiej armii

wziął udział w operacji humanitarnej z pomocą dla
ofiar trzęsienia ziemi w Armenii.

1 sierpnia 1988 r. izraelski minister Ezer Weizman zadeklarował

gotowość do rozmów z Organizacją Wyzwolenia Palestyny, jeśli ta
"uzna państwo Izrael".

We wrześniu 1988 r. Izrael rozpoczął realizację własnego

programu kosmicznego, wystrzeliwując satelitę rozpoznawczego
Ofek-1 (Horyzont-1). Satelita został wyniesiony na orbitę przez
rakietę nośną Shavit (Kometa). Shavit jest trójczłonową
konstrukcją, bazującą na rozwiązaniach znanych z Jericho II. Jak
większość innych rakiet nośnych tak i Shavit może być z
powodzeniem przekształcony do roli pocisku balistycznego. W
zależności od masy głowicy bojowej, konstrukcja ta mogłaby
osiągnąć zasięg nawet 7,200 km. W lipcu 1990 roku Steve Fetter,
profesor fizyki Uniwersytetu stanu Maryland określił, że przy
ładunku 775 kg zasięg pocisku powinien wynosić około 4,000 km.
Oznacza to, że po wprowadzeniu odpowiednich modyfikacji do
rakiety Shavit, Izrael będzie mógł zaatakować dowolny cel na
Bliskim Wschodzie i dużą część obszaru byłego Związku
Radzieckiego.

1 listopada 1988 r. odbyły się w Izraelu wybory do XII Knesetu.

Minimalną przewagę zyskał prawicowo-centrowy Likud, jednakże
zdecydowano się na stworzenie drugiego rządu jedności narodowej.
21 listopada 1988 r. premierem izraelskiego rządu został

wybrany ponownie Itzhak Shamir. Sprawował swoje obowiązki do
11 czerwca 1990 r.

23 maja 1989 r. sekretarz stanu USA, James

Baker, wezwał izraelski rząd do porzucenia
"nierealistycznych planów o Wielkim Izraelu" i
wstrzymania żydowskiego osadnictwa na
terytoriach okupowanych.

W 1989 r. Korpus Medyczny izraelskiej armii

wziął udział w operacji udzielenia pomocy dla ofiar
katastrofy pociągu w górach Uralu (ZSRR).

6 lipca 1989 r. palestyńscy terroryści przeprowadzili zamach na

autobus, w którym zginęło 16 Izraelczyków.

28 lipca 1989 r. izraelskie służbę specjalne

porwały w południowym Libanie przywódcę
szyickiej organizacji terrorystycznej Hezbollah,
szejka Abd al-Karim Ubeyda.
Porozumienie z Taif z 1989 r., kładące kres 30-
letniej wojnie domowej w Libanie przewidywało, że
w 1992 r. Syria wycofa wszystkie wojska do
granicznej doliny Bekaa we wschodnim Libanie, a
następnie całkowicie opuści ten kraj. Data
całkowitego wycofania oddziałów nie została
jednak ustalona.

W latach 1989-2000 do Izraela przyjechało 1.042.700 żydowskich

imigrantów, głównie z krajów byłego ZSRR.
W sierpniu 1989 r. zanotowano w Izraelu rekordowe bezrobocie.
Bez pracy pozostawało 150 tys. osób, czyli 9,5% zdolnych do pracy
ludzi.

We wrześniu 1989 r. zakończono testy izraelskiego systemu

rakietowego Jericho II. Jericho II to dwustopniowy pocisk
balistyczny średniego zasięgu, zasilany paliwem stałym. Według
ocen ACDA z 1989r. maksymalny zasięg Jericho II wynosi około
1,450 km. Jericho II dysponuje wystarczającym zasięgiem, aby
zagrozić większości stolic państw arabskich oraz południowym
obszarom byłego Związku Radzieckiego. Prawdopodobnie Jericho II
osiąga dużo większą dokładność niż Jericho I. Wielu analityków
sądzi, że pocisk ten jest wersją amerykańskiego Pershing II, a co za
tym idzie jest wyposażony w system naprowadzania radarowego.
Niektóre źródła donoszą o istnieniu unowocześnionej wersji Jericho
II - oznaczanej czasem jako Jericho IIb lub Jericho III. Pocisk ten
miałby dysponować zasięgiem 2,800 km przy ładowności 1,000 kg.
Według informacji redakcji Jane's, w 1997 r. Izrael dysponował

około 50 systemami Jericho II. Wszystkie one miały być
rozlokowane w bazie rakietowej znajdującej się w rejonie Wzgórz
Judzkich (około 45 km na południowy-wschód od Tel Awiwu).
Analiza zdjęć satelitarnych wskazuje, że przenoszone na pojazdach
TEL pociski stacjonują w jaskiniach wydrążonych w skale, co ma je
zabezpieczyć przed zniszczeniem podczas uderzenia
wyprzedzającego.

11 października 1989 r. syryjski uciekinier uprowadził do Izraela

samolot myśliwski Mig.

W 1989 r. Izrael skazał szejka Ahmeda Jasina na karę

dożywotniego więzienia za założenie organizacji terrorystycznej
Hamas. Założona przez Jasina organizacja sprzeciwia się istnieniu
państwa izraelskiego oraz nakłanianie Palestyńczyków do ataków na
Izraelczyków.

Według oceny DIA opublikowanej w listopadzie

1989 roku, Izrael dysponuje zarówno głowicami
konwencjonalnymi, chemicznymi jak i jądrowymi
dla pocisków balistycznych ziemia-ziemia Jericho I.

27 lutego 1990 r. Polska i Izrael nawiązały

normalne stosunki dyplomatyczne. Pierwszym
ambasadorem Izraela w Polsce został Mordechaj
Palzur (urodzony w Polsce). Pierwszym
ambasadorem Polski w Izraelu został profesor Jan
Dowgiałło.

15 marca 1990 r. w Izraelu rozpadł się rząd jedności narodowej.

11 czerwca 1990 r. premierem izraelskiego rządu został wybrany
ponownie Itzhak Shamir. Sprawował swoje obowiązki do 13 lipca
1992 r.

W 1990 r. izraelski eksport osiągnął 793,5 milionów USD oraz

dodatkowo 30 milionów USD ze sprzedaży rolniczych technologii.

2 sierpnia 1990 r. irackie wojska zajęły Kuwejt.

Równocześnie Irak zagroził atakiem na Izrael przy
użyciu broni konwencjonalnych i
niekonwencjonalnych, deklarując zamiar
zniszczenia znacznych połaci kraju. Po raz
pierwszy w historii Izrael stanął przed realną
groźbą ataku bronią niekonwencjonalną
(biologiczno/chemiczną). Wydawało się, że
rozstrzygające dla zwycięstwa irackiego może
okazać się poparcie Arafata i jego Palestyńczyków,
którzy w liczbie 200 tysięcy stanowili piątą

kolumnę w emiracie. Przywódca OWP w trzecim
dniu wojny poleciał do Bagdadu, gorąco obcałował
się z Saddamem, który finansował jego poczynania
kwotą 4 milionów dolarów miesięcznie.
Wybuch wojny iracko-kuwejckiej spowodował
nie spotykane dotąd zaangażowanie amerykańskie
w sprawy Bliskiego Wschodu. Aby uczynić
skuteczny odpór Saddamowi Husajnowi, sekretarz
stanu James Baker za cenę wielu ustępstw
skonstruował koalicję antyiracką z państw
arabskich. Ta silna międzynarodowa koalicja miała
pod przywództwem USA, uderzyć na Irak i
wyzwolić Kuwejt. Jako baza dla wojsk koalicji
miała służyć Arabia Saudyjska, która warunkowała
swoją zgodę izolacją Izraela w tej całej operacji
wojskowej. Z tego powodu, amerykańska
dyplomacja powstrzymywała Izrael, przed
podjęciem jakichkolwiek akcji wojskowych
przeciwko Irakowi.

Izrael miał około sześciu miesięcy na przygotowanie się do Wojny

w Zatoce Perskiej. Realnym zagrożeniem był atak bronią chemiczną
i bakteriologiczną. Z tego powodu rozprowadzono wśród wszystkich
Izraelczyków maski przeciwgazowe i inny specjalistyczny sprzęt.
Odpowiednio przygotowani i wyposażono schrony publiczne oraz
schrony prywatne. Naciskano na przygotowywanie w domach
specjalnych izolowanych pomieszczeń ochronnych. Po raz pierwszy
przekształcono liczne teatry w schrony. Szkolono służby obrony
cywilnej. Szczególny nacisk położono na przygotowanie się szkół
oraz sektora przemysłowego. Stworzono nowoczesny system
łączności i współdziałania wszystkich służb ratowniczych w Izraelu.
Podłączono się do amerykańskiego satelitarnego systemu
ostrzegania przed rakietami.

8 października 1990 r. wybuchły w Jerozolimie starcia pomiędzy

modlącymi się śydami i muzułmanami w pobliżu Wzgórza
Świątynnego. W trakcie starć z izraelską policją zginęło 17
Palestyńczyków.

W 1990 r. do Libanu wkroczyły wojska syryjskie.

Liban faktycznie utracił niepodległość. Południe
kraju okupowały wojska Izraela, które stworzyły
tam ochronną strefę swego kraju. Wschód i północ
Libanu okupowały wojska Syrii.

24 grudnia 1990 r. przywódca Iraku, Saddam

Husajn, zagroził Izraelowi atakiem w razie
antyirackiej akcji USA.

26 grudnia 1990 r. Izrael i Rosja nawiązały

stosunki dyplomatyczne.

17 stycznia 1991 r. koalicja antyiracka rozpoczęła

wojskową operację "Pustynna burza". W pierwszej
fazie operacji wielkie siły lotnicze bombardowały i
niszczyły wojska irackie w Kuwejcie, a głównie
pociski rakietowe niszczyły infrastrukturę obronną
Iraku.

W czasie działań wojennych w 1991 r. w Kuwejcie, Irak wystrzelił

na Izrael 38 pocisków rakietowych Scud (33 rakiety El Hussein i 5
rakiet El Tijara). Rakiety uderzały przede wszystkim w rejon
pomiędzy Tel Awiwem i Hajfą, oraz w zachodnią Samarię i okolice
Dimony na Negewie. W ich rezultacie zginęło bezpośrednio 2 cywili i
rany odniosło 208 osób. Jednakże straty pośrednie były większe: 4
ataki serca, 7 zgonów w rezultacie nieprawidłowego używania
sprzętu ochronnego na wypadek wojny biologiczno/chemicznej i 225
przypadków niepotrzebnego użycia zastrzyków atropiny. Straty
materialne obejmowały: 1302 domy, 6142 mieszkań, 23 budynki
użyteczności publicznej, 200 sklepów i 50 samochodów. Izrael pod
naciskiem USA powstrzymał się od działań odwetowych.

12 lutego 1991 r. do służby w izraelskiej marynarce wszedł okręt

rakietowy INS "Chetz" ("Arrow"). Został on wybudowany w
izraelskiej stoczni i należy do nowej klasy okrętów Nirit Class Saar
4.5. Okręt ma długość 62 metrów, wyporność 488 ton i prędkość 34
węzłów, uzbrojenie: antyrakietowy i przeciwlotniczy system działek
Vulcan, działo 76 mm, 6 rakiet klasy morze-morze Gabriel, 8 rakiet
klasy morze-morze Harpoon, 32 rakiety Barak.

W dniach 24-28 lutego 1991 r. koalicja antyiracka

przeprowadziła wielką operację lądową,
zakończoną zniszczeniem armii irackiej i
wyzwoleniem Kuwejtu.

Jako konsekwencja Wojny w Zatoce, izraelska armia wprowadziła

istotne zmiany do swojej strategii działania, która teraz miała dać
możliwość Izraelowi atak nawet odległych wrogich państw. W tym
celu uzyskano dokładne satelitarne mapy wszystkich rejonów
świata. Zakupiono dostosowane do długich misji samoloty bojowe F-
15 I oraz szturmowe helikoptery Apache i Blackhawk. Wprowadzono
również w życie projekt "Ściana" obejmujący system wczesnego
ostrzegania radarowego połączonego z systemami rakiet
przeciwrakietowych Arrow. Czynnikiem odstraszającym stało się
ujawnienie faktu posiadania rakiet balistycznych. Dodatkowo na
zapleczu usprawniono działanie służb obrony cywilnej.

20 maja 1991 r. po raz pierwszy odwiedził Izrael prezydent Polski,

Lech Wałęsa.

Uwikłanie się Arafata po przegranej stronie Iraku tak

bardzo osłabiło jego pozycję, że w 1991 r. siła
palestyńskiego powstania (Intifady) zaczęła słabnąć. Od
wybuchu powstania w grudniu 1987 r. zginęło 1225
Palestyńczyków (z czego tylko 697 w starciach z
Izraelczykami, reszta była wynikiem wewnętrznych walk
Arabów z sobą) i 13 izraelskich żołnierzy. Jednocześnie
wyburzono 2 tys. palestyńskich domów.
W 1991 r. Palestyńczycy zaczęli zmieniać taktykę walki
z Izraelem. Ich wojskowe organizacje Hamas i Islamski
Dżihad liczyły już 1,6 tys. uzbrojonych bojowników, i to
oni mieli zająć się teraz wprowadzeniem terroru.

W nowej sytuacji, która charakteryzowała się

rozprężeniem po wojnie w zatoce, Palestyńczycy musieli
się zgodzić na rozpoczęcie negocjacji pokojowych z
Izraelem. Dla zachęcenia strony żydowskiej, Rada
Bezpieczeństwa ONZ uchyliła rezolucję porównującą
syjonizm do rasizmu. Otwierało to drogę do przyszłych
rozmów pokojowych na Bliskim Wschodzie.
W owym czasie świat arabski był wyraźnie podzielony.
Przyczyniły się do tego rozmowy pokojowe w Camp David
oraz wojna w Zatoce. Wywiad izraelski miał więcej czasu
na dostrzeżenie zawierania ewentualnego sojuszu
przeciwko państwu żydowskiemu.
W Libanie kształtowała się powoli równowaga sił.
Zdemilitaryzowany Półwysep Synaj zapewniał
bezpieczeństwo południowej granicy Izraela. Siła
izraelskiej armii dawała znaczną przewagę militarną w
regionie i stwarzała możliwość zniszczenia przeciwnika,
który znajdowałby się około 130 km od państwa
żydowskiego. Jordania była tak słaba wojskowo, że nie
stanowiła żadnego zagrożenia. Nepokojące jednak stawało
się zaangażowanie ekspertów francuskich i amerykańskich
przy modernizacji jordańskich sił zbrojnych. Jedynym
realnym zagrożeniem dla Izraela była Syria, która
dysponowała jednak słabym lotnictwem. Dowództwo
izraelskiej armii było przygotowane do ewentualnego
silnego uderzenia lotniczego na Syrię, które pozbawiłoby
ten kraj dowództwa i łączności, a w ten sposób ułatwiłoby
kontratak żydowskich sił lądowych.
W dalszej odległości rósł potencjał militarny Arabii
Saudyjskiej, która uzyskała dostęp do nowoczesnych
technologii USA. Zakupione nowoczesne samoloty oraz
systemy rakietowe zwiększały rolę sił powietrznych Arabii
Saudyjskiej w ewentualnym przyszłym konflikcie.

Jednakże dozbrajanie Jordanii i Arabii Saudyjskiej przez
USA rozbijało ewentualny sojusz państw arabskich i
wiązało je ze światem Zachodu. Dzięki temu Izrael mógł
się czuć bezpieczniejszym.

W 1991 r. Syria zakupiła od Czechosłowacji 300

rosyjskich czołgów T-72, zwiększając tym samym
ogólną liczbę swych czołgów do 2300.
Syryjski minister spraw zagranicznych Farouk
al-Shara skrytykował ruch syjonistyczny i
imigrację śydów radzieckich do Izraela.
Powiedział: "Aby rozmowy pokojowe mogły
zakończyć się sukcesem, Izrael musi oddać każdą
piędź okupowanej ziemi; pokój i uzurpowanie
sobie praw do ziemi należącej do innych - nie
mogą iść ze sobą w parze; każdy cal ziemi
arabskiej zajętej siłą przez Izrael, Wzgórza Golan,
Zachodni Brzeg i Jerozolima, musi w całości
powrócić do jej prawowitych właścicieli."

24 maja 1991 r. armia izraelska w operacji

"Salomon" przetransportowała do Izraela 14,3 tys.
śydów z Etiopii. Cała operacja trwała 33 godziny,
w ciągu których izraelskie samoloty wojskowe i
cywilne ewakuowały dzieci Beita Israel (inna
nazwa śydów etiopskich) z pogrążającej się w
politycznym chaosie Etiopii. W operacji "Salomon"
użyto izraelskich samolotów Boeing 707 i C-130
Hercules. Całością operacji dowodził generał Avihu
Ben-Nun. W ten sposób udowodniono, że izraelskie
siły powietrzne nie tylko umieją zrzucać bomby,
ale jeszcze potrafią ratować ludzi.

W 1991 r. bezrobocie w Izraelu szybko wzrastało, zwiększała się

liczba ludzi żyjących w biedzie i nędzy. Rząd z konieczności poczynił
cięcia budżetowe, co do pomocy imigrantom, funduszom socjalnym
i emerytalnym. W najcięższej sytuacji znajdowali się nowi imigranci,
którzy często musieli dzielić jedno mieszkanie na więcej niż jedną
rodzinę. Minister budownictwa Ariel Szaron czyni starania, by
sfinalizować plany budowy 2000 nowych domów na terenie Judei i
Samarii.

16 października 1991 r. izraelski sąd skazał na dożywotnie

więzienie przywódcę duchowego palestyńskiej organizacji
terrorystycznej Hamas, Ahmada Jasina.

--------------------------------------------------

Materiały opracowywane na podstawie: patrz Bibliografia.