Licznik (językoznawstwo)
1
Licznik (językoznawstwo)
Licznik (ang. counter) to morfem lub słowo pośredniczące między liczebnikiem a wyrazem określanym.
Konstrukcja taka wygląda następująco:
• liczebnik dotyczy bezpośrednio licznika
• grupa liczebnik + licznik dotyczy wyrazu określanego
Liczniki występują w wielu językach. W angielskim cała istnieje klasa "rzeczowników niepoliczalnych", która
masło" czy "dwa piwa", podczas gdy w angielskim konieczne są tu odpowiednie liczniki. Polskie słowo "piwo" nie
zawiera żadnego domyślnego licznika - zależnie od kontekstu może oznaczać "butelkę piwa" (bottle of beer), "kufel
piwa" (glass of beer) lub inne ilości.
Przykładowa konstrukcja: five (5) bottles (rzeczownik butelki w funkcji licznika) of (morfem łączący) beer (piwo)
Użycie odpowiedniego licznika (klasyfikatora, sufiksu licznikowego) jest często dość trudne. Np. w języku
japońskim istnieje kilkadziesiąt liczników. Niektóre z nich to:
• nin - ludzie
• hiki - małe zwierzęta
• ko - wszystko poza ludźmi i zwierzętami, spełnia rolę klasyfikatora "uniwersalnego"
• tō - duże zwierzęta
• wa - ptaki
• satsu - książki, magazyny ilustrowane, gazety
• hon - przedmioty cechujące się długością - może to być równie dobrze sznurek jak i film
• do - licznik wystąpień (odpowiednik polskiego licznika "raz" w: 1 raz, 2 razy, ile razy)
• kai - licznik powtórzeń
• hai - licznik dla szklanek, filiżanek płynów (to samo co polski licznik szklanka)
• mai - licznik dla płaskich przedmiotów
• dai - licznik dla maszyn - zarówno takich jak komputery jak i takich jak samochody
Przykładowa konstrukcja: go (5) nin (licznik ludzi) no (partykuła dzierżawcza) nihonjin (Japończyk)
W językach posiadających bogaty zakres liczników, niektóre można stosować w danym kontekście wymiennie (np.
japońskiego hiki można używać zamiast tō), nie są to podziały tak sztywne, jak w przypadku rodzajów
gramatycznych.
W języku chińskim licznik jest obowiązkowym elementem pojawiającym się między liczebnikiem a rzeczownikiem.
Przypisanie liczników do kategorii (czasami wcale nie oczywistych) jest w chińszczyźnie sztywne.
