ã Scania CV AB 2002, Sweden

1 587 916

10:05-04

Wydanie 2

pl

Hamulec wydechowy

i

Ogranicznik białego dymu

125 52

4

2

ã Scania CV AB 2002, Sweden

10:05-04

Spis treści

Zasada działania

Hamulec wydechowy ............................................. 3
Ogranicznik białego dymu .................................... 3
Tłumik hałasu ......................................................... 4
Włączanie hamulca wydechowego ....................... 4
Jednostka sterująca ................................................ 5
Włączanie ogranicznika białego dymu ................ 5
Opticruise................................................................ 6
Inne opcje................................................................ 6
Przepływ powietrza do hamulca
wydechowego.......................................................... 6
Różne....................................................................... 6

Smarowanie

.................................................................................. 7

Regulacja

.................................................................................. 7

Złącza jednostki sterującej

.................................................................................. 8

Położenie styków .................................................... 9

Sygnały wejściowe i wyjściowe
jednostki sterującej

Sygnały wejściowe ................................................ 10
Sygnały wyjściowe ................................................ 11

Diagnostyka jednostki sterującej
EEB

Uwagi ogólne ........................................................ 12
Sterowanie ogranicznikiem białego dymu ........ 12
Sterowanie hamulcem wydechowym ................. 13
Wartości, prąd do zaworu proporcjonalnego.... 14

Spis treści

10:05-04

ã Scania CV AB 2002, Sweden

3

Zasada działania

Hamulec wydechowy

Hamulec wydechowy służy do zwiększania
siły hamowania w celu oszczędzania
hamulców zasadniczych.

Składa się z zaworu w kolektorze
wydechowym, który jest otwierany i
zamykany przez siłownik sterujący. Siła
hamowania silnikiem zwiększa się, gdy
zawór jest zamknięty.

Zawór zamontowany jest na wałku, który
zamontowany jest z przesunięciem, tak, by
ciśnienie gazów spalinowych wspomagało
otwarcie zaworu.

3

2

1

100102

1 Siłownik sterujący

2 Wałek z dźwignią
3 Zawór

Ogranicznik białego dymu

Rozruch zimnego silnika przy niskiej
temperaturze zewnętrznej spowoduje
powstawanie dużych ilości białego dymu
wskutek obecności nie spalonego paliwa w
gazach spalinowych. Można temu
przeciwdziałać przez częściowe zamknięcie
zaworu hamulca wydechowego.

Ogranicznik białego dymu w ciężarówkach
jest dostępny tylko w połączeniu z jednostką
sterującą EEB. W autobusach ogranicznik
białego dymu jest dostępny zarówno z, jak i
bez jednostki sterującej.

Zasada działania

4

ã Scania CV AB 2002, Sweden

10:05-04

Tłumik hałasu

Wskazówka: Dotyczy wyłącznie
ciężarówek.

W samochodach przeznaczonych na rynki,
gdzie stosowane są ograniczenia poziomu
hałasu, montowany jest tłumik hałasu w
celu ograniczenia hałasu przy hamowaniu
silnikiem.

Tłumik ten montowany jest w kolektorze
dolotowym powietrza do silnika i ogranicza
on przepływ powietrza przez silnik, co
zmniejsza hałas.

Włączanie hamulca
wydechowego

Hamulec wydechowy można włączyć na
pięć różnych sposobów.

1

Ręcznie, przy pomocy przełącznika w
podłodze bez jednostki sterującej.

Zawór jest wtedy całkowicie zamknięty
lub całkowicie otwarty. W takim
wypadku hamulec wydechowy można
połączyć z ogranicznikiem białego
dymu.

2

Ręcznie, przy pomocy przełącznika w
podłodze z jednostką sterującą.

Zawór można wtedy ustawić nie tylko w
położeniu całkowicie otwartym lub
zamkniętym, ale także w położeniach
pośrednich. Hamulec wydechowy jest
połączony z ogranicznikiem białego
dymu.

3

Automatycznie przy pomocy pedału
hamulca, z jednostką sterującą.

Sygnał z przełącznika pedału hamulca
jest wysyłany do jednostki sterującej,
która włącza hamulec wydechowy.
Kierowca może wyłączyć funkcję
automatycznego włączania, wciskając
przycisk na tablicy rozdzielczej.
Hamulec wydechowy jest połączony z
ogranicznikiem białego dymu.

4

Zarówno automatycznie - pedałem
hamulca, lub ręcznie - przełącznikiem w
podłodze, z jednostką sterującą.

Kierowca może wyłączyć funkcję
automatycznego włączania, wciskając
przycisk na tablicy rozdzielczej.
Hamulec wydechowy jest połączony z
ogranicznikiem białego dymu.

5

Jeśli pojazd jest wyposażony w retarder,
hamulec wydechowy może być
włączany przez sygnał z jednostki
sterującej retardera. (Dotyczy tylko
retardera Scania).

Dźwignia retardera musi znajdować się
w położeniu 5.

Kierowca może wyłączyć funkcję
automatycznego włączania, wciskając
przycisk na tablicy rozdzielczej.

Po włączeniu hamulec wydechowy
będzie działał z większą siłą przez
pierwsze kilka sekund.

Zasada działania

10:05-04

ã Scania CV AB 2002, Sweden

5

Jednostka sterująca

Jeśli hamulec wydechowy jest sterowany
przez jednostkę sterującą, układ nazywany
jest EEB (z angielskiego Electronic
Exhaust Brake - elektroniczny hamulec
wydechowy).

Jednostka sterująca znajduje się pod tablicą
rozdzielczą, obok przekaźnika
kierunkowskazów.

Jednostka sterująca monitoruje prędkość
silnika i wyłącza hamulec wydechowy, jeśli
prędkość ta spadnie poniżej 800 obr./min.
Zawór jest wtedy całkowicie otarty i nie
można go ponownie zamknąć, dopóki
prędkość silnika nie osiągnie co najmniej
900 obr./min., nie wcześniej jednak, niż w
dwie sekundy po jego otwarciu.

Wprowadzona została nowa jednostka
sterująca z czterema różnymi trybami
ciśnienia sterującego zaworem
proporcjonalnym. Oba tryby obsługiwane są
jednak przez to samo oprogramowanie.
Pierwszy tryb dotyczy D11/12/16, gdzie styk
7 jednostki sterującej jest połączony do
masy. Drugi tryb dotyczy D9/14 i autobusów,
styk 7 jednostki sterującej nie jest połączony
do masy.

Jednostka sterująca nie wytwarza kodów
usterek i nie można jej podłączyć do Scania
Diagnos. Można jednak wykonać
diagnostykę mierząc napięcie na różnych
stykach, patrz strony 8 - 11.

Włączanie ogranicznika
białego dymu

Ogranicznik białego dymu włączany jest
przez kierowcę przyciskiem w tablicy
rozdzielczej. Można go włączyć tylko, gdy
włączony jest hamulec postojowy.

Jednostka sterująca zapewnia włączenie
ogranicznika białego dymu przy
zmniejszonym ciśnieniu, w 20 sekund po
włączeniu silnika i osiągnięciu pełnej mocy,
zapobiec zgaśnięciu.

Ogranicznik białego dymu działa do
maksymalnej prędkości silnika 1500 obr./
min.

W autobusach bez EEB ogranicznik
białego dymu można włączyć przyciskiem
wewnątrz autobusu. Prąd przechodzi do
zaworu elektromagnetycznego, który
steruje siłownikiem pneumatycznym
hamulca wydechowego. Zawór hamulca
wydechowego zamyka się dla ograniczenia
białego dymu.

Różnica w stosunku do pojazdów z EEB
polega na tym, że zawór nie zamyka się
stopniowo, ale zostaje zamknięty
całkowicie.

Zasada działania

6

ã Scania CV AB 2002, Sweden

10:05-04

Opticruise

Jeśli pojazd jest wyposażony w Opticruise,
musi posiadać hamulec wydechowy z
jednostką sterującą EEB. Służy to do
obniżania i synchronizacji prędkości silnika
podczas zmiany biegów.

Polecenia z Opticruise mają pierwszeństwo
przed ręcznym i automatycznym włączaniem
hamulca wydechowego i ogranicznika
białego dymu.

Inne opcje

Dostępne są następujące kombinacje:

Wyposażenie pojazdu:

Hamulec wydechowy
sterowany przez:

Ogranicznik białego dymu

Jednostkę sterującą EEB

Bez ogranicznika białego dymu

Retarder

Retarder

Bez retardera

Wyłącznik

Ogranicznik białego dymu w autobusie bez EEB

Wyłącznik

Przepływ powietrza do
hamulca wydechowego

Patrz Podręcznik warsztatowy, schemat
obwodu sprężonego powietrza, hamulec
wydechowy, grupa 10.

Różne

Schemat połączeń znajduje się w grupie 16
Podręcznika warsztatowego.

Zasada działania

10:05-04

ã Scania CV AB 2002, Sweden

7

Smarowanie

Nasmaruj tulejki i łącznik (oznaczony "X"
na rysunku) smarem o numerze części
814241.

x

x

Regulacja

1

Punkt początkowy: Zawór 1 jest
całkowicie otwarty, a dźwignia wałka
zaworu spoczywa na ograniczniku 3.

2

Odkręć przeciwnakrętkę (4) mocującą
łącznik.

3

Napnij sprężynę powrotną siłownika
sterującego, przykręcając łącznik do
siłownika o 2-3 obroty.

4

Dokręć przeciwnakrętkę.

Smarowanie

8

ã Scania CV AB 2002, Sweden

10:05-04

Złącza jednostki sterującej

Położenie styków, patrz rysunek na
następnej stronie.

Styk nr

Oznaczenie styku

Uwagi

1

PROP 1

Wyjście do zaworu proporcjonalnego.

2

WSL

Ogranicznik białego dymu

3

-

Nie wykorzystany.

4

SUPPLY

Zasilanie napięciem (+).

5

GND

Połączenie do masy (-)

6

OPTICRUISE

Sygnał PWM z jednostki sterującej
Opticruise.

7

ENGINE TYPE 1

Opcjonalne, typ silnika.

8

TRAILER /
NOISELIMITER

Wyjście do zaworu tłumika hałasu.

9

MANUAL / RETARDER

Sygnał z retardera lub wyłącznika.

10

ALTERNATOR TYPE

Opcjonalne, jeden z dwóch rodzajów
alternatora.

11

-

Nie wykorzystany.

12

PROP 2

Sygnał powrotny z zaworu
proporcjonalnego.

13

ENGINE SPEED

Prędkość silnika, sygnał alternatora W.

14

ABS-WARN

Lampka ostrzegawcza ABS, błąd w
układzie.

15

ABS-DBR

ABS włączony.

16

AUTOMATIC

Sygnał z włącznika na pedale hamulca.

Złącza jednostki sterującej

10:05-04

ã Scania CV AB 2002, Sweden

9

Położenie styków

Numeracja styków i oznaczenia jednostki
sterującej.

Numeracja styków w złączu jednostki
sterującej.

16_1132

8

7

6

5

4

3

2

1

16 15 14 13 12 11 10

9

Złącza jednostki sterującej

10

ã Scania CV AB 2002, Sweden

10:05-04

Sygnały wejściowe i wyjściowe jednostki
sterującej

Sy

gnały

wejś

cio

w

e

Fu

nk

cj

a sygn

ału

N

ośn

ik sygn

ału

T

yp sygn

ału

S

tyk

nr

Oz

n

a

cz

eni

e st

y

k

u

W

łącz

pr

ogram

ogr

a

nic

zen

ia

b

iałego

dymu.

Wył

ąc

znik

M

a

sa (

0 V)

2

WSL

Po

lecenie włączenia l

ub

wył

ą

cz

eni

a hamulca

wyd

e

ch

owego

z

u

kład

u

Opt

ic

ruise.

Je

dn

ost

k

a

steru

jąca

Op

ticruise

Sygn

ał PWM

6

O

PT

ICRUISE

Po

lecenie włączenia r

ęc

znego

p

rogr

a

m

u

hamul

ca

wyd

e

ch

owego

.

Je

dn

ost

k

a

steru

jąca

retard

era lu

b

włącznik

w

po

dł

o

d

ze

.

+24 V

9

M

ANUAL /

RETARDER

S

ygnal

iz

u

je typ al

te

rn

atora

8

-b

iegun

o

wego

. (nie d

otycz

y

p

o

jaz

d

ó

w z alternatorem

6

-b

iegun

o

wym lub

po

jazdów z

ko

or

d

y

na

to

re

m

CO

O)

Prz

e

wód

mas

o

wy

Masa (

0 V)

1

0

A

L

T

ERNATOR

TYPE

Ok

reśla p

rędk

ość siln

ika.

S

ygnał W

al

te

rn

atora

C

zęstotli

w

o

ść

1

3

E

NGINE SPEED

S

ygnal

iz

u

je wystąpi

enie u

st

e

rki

ABS

.

Je

dn

ost

k

a

steru

jąca A

BS

M

a

sa (

0 V)

1

4

A

BS

-W

A

R

N

S

ygnal

iz

u

je, że funk

cj

a A

BS

jest

wł

ąc

zon

a

.

Je

dn

ost

k

a

steru

jąca A

BS

M

a

sa (

0 V)

1

5

A

BS

-D

BR

Żąd

a

nie a

utomatyc

znego

wł

ąc

zenia

hamul

ca

w

y

d

e

ch

owego

pr

ze

z

pe

d

a

ł

ha

mu

lc

a

.

Wył

ąc

znik

M

a

sa (

0 V)

1

6

A

UTOMATIC

S

ygnal

iz

u

je typ si

lni

ka.

P

rzewód

m

as

owy

M

asa (

0 V)

7

ENGINE TYPE 1

Sygnały wejściowe i wyjściowe jednostki sterującej

10:05-04

ã Scania CV AB 2002, Sweden

11

S

y

gnały

wyj

ś

ciowe

Fu

nk

cj

a sygn

ału

O

d

b

io

rnik

s

ygn

ału

T

yp sygn

ału

S

tyk

nr

Oz

n

a

cz

eni

e st

y

k

u

Żąd

a

nie r

egulacji zaworu

k

o

le

ktora wyd

ec

h

o

wego.

Zawó

r

pr

o

p

o

rcjon

a

lny

Prąd regu

lowan

y,

pul

sacyjny

(0-

1

000 m

A)

1P

R

O

P

1

S

terowani

e prąd

u

p

owrotn

ego ze

st

yk

u 1.

Zawó

r

pr

o

p

o

rcjon

a

lny

Prąd regu

lowan

y,

pul

sacyjny

(0-

1

000 m

A)

12

PROP 2

Żąd

a

nie zamkn

ięcia tłumik

a

ha

ła

su

.

Zawór

elektro

-

magn

et

yczny

+24 V

8

TRAILER

/

N

O

ISE

LIM

ITER

In

n

e z

łącza

N

o

śn

ik sygn

ału /

od

bi

o

rni

k

sy

g

n

a

łu

Typ sygn

ału

S

tyk

nr

Oz

n

a

cz

eni

e st

y

k

u

Zasil

a

n

ie -

WEJŚ

CI

E.

Przez ro

zru

szni

k

(zasil

anie 15) i

be

zp

ie

cz

ni

k

4

+24 V

4

S

UPPLY

Po

łącz

en

ie do

masy jed

nostk

i

st

eru

jącej.

Po

łącz

en

ie do

masy G7

M

a

sa (

0 V)

5

G

N

D

Sygnały wejściowe i wyjściowe jednostki sterującej

12

ã Scania CV AB 2002, Sweden

10:05-04

Diagnostyka jednostki sterującej EEB

Uwagi ogólne

Wskazówka: Niniejsza procedura
diagnostyczna dotyczy tylko pojazdów z
hamulcem wydechowym i jednostką
sterującą EEB.

Hamulec wydechowy i ogranicznik białego
dymu sprawdzamy przez pomiar prądu do
zaworu sterującego, jak również ciśnienie
powietrza na wejściu (ciśnienie układu),
oraz ciśnienie powietrza na wyjściu do i z
zaworu proporcjonalnego.

•

Zmierz ciśnienie powietrza wyjściowego
z zaworu proporcjonalnego, używając
łącznika T i manometru 15 bar.

•

Podłącz amperomierz do złącza C6 z
przodu pojazdu, lub alternatywnie przez
zawór proporcjonalny, lub do jednostki
sterującej EEB w centralce elektrycznej.

•

Wszystkie pomiary powinny być
wykonywane przy normalnym ciśnieniu
układu (9,3 bar).

Położenie złącza C6 wskazane jest strzałką
na rysunku.

Sterowanie ogranicznikiem
białego dymu

1

Włącz hamulec postojowy.

2

Ustaw włącznik ogranicznika białego
dymu w położeniu "włączonym".

3

Uruchom silnik.

4

Prąd powinien powoli wzrastać do ok.
320 mA, a ciśnienie do ok. 3 bar.

Wskazówka: Powstawanie białego dymu
zależne jest od dokładności spalania.
Wyłącz silnik i uruchom ponownie, jeśli
trzeba ponowić pomiar.

Diagnostyka

10:05-04

ã Scania CV AB 2002, Sweden

13

Sterowanie hamulcem wydechowym

Uwagi ogólne

Po włączeniu hamulec wydechowy będzie
działał z większą siłą przez pierwsze kilka
sekund. Prąd osiągnie następnie wartość
maksymalną, po czym zacznie
systematycznie spadać do niższej, stabilnej
wartości. Obie te wartości trzeba zmierzyć.

To samo dotyczy ciśnienia powietrza na
wyjściu zaworu proporcjonalnego.

Wszystkie pojazdy

Ogranicznik białego dymu musi być
wyłączony.

Pojazdy z wyłącznikiem w podłodze.

1

Wciśnij przycisk w podłodze.

2

Zanotuj odczyt natężenia prądu i
ciśnienia powietrza

Pojazdy z automatycznym hamulcem
wydechowym

1

Przełącznik hamulca wydechowego
musi znajdować się w położeniu
"AUT".

2

Uruchom silnik.

3

Wciśnij i przytrzymaj pedał hamulca.

Wskazówka: Najpierw zahamuj, a
następnie przyspiesz, w przeciwnym razie
silnik zgaśnie.

4

Zwiększ prędkość silnika, po czym
poczekaj, aż spadnie do 900 obr./min.

5

Zanotuj odczyt natężenia prądu i
ciśnienia powietrza

Pojazd z retarderem

1

Przełącznik hamulca wydechowego
musi znajdować się w położeniu
"AUT".

2

Ustaw dźwignię retardera w położeniu
5.

3

Zanotuj odczyt natężenia prądu i
ciśnienia powietrza

Pojazdy z Opticruise

1

Włącz hamulec wydechowy przez
Opticruise, używając Scania Diagnos.

2

Zanotuj odczyt natężenia prądu i
ciśnienia powietrza. Zawór
proporcjonalny powinien być teraz
całkowicie włączony.

Diagnostyka

14

ã Scania CV AB 2002, Sweden

10:05-04

Wartości, prąd do zaworu
proporcjonalnego

Tolerancja dla "Wartość szczytowa mA" i
"Wartość ustabilizowana mA" wynosi

±10 mA

Tolerancja dla "Wartość szczytowa bar" i
"Wartooć ustabilizowana bar" wynosi -0,1
do +0,2 bar.

D9/14

Wartość

szczytowa

mA

Ustabilizowana

wartość

mA

Wartość

szczytowa

bar

Ustabilizowana

wartość bar

Przełącznik w
podłodze

605

520

7,2

6,5

Wyłącznik "AUT"

605

520

7,2

6,5

Retarder

605

520

7,2

6,5

Opticruise

1000

1000

7,2

6,5

D11/12/16

Wartość

szczytowa

mA

Ustabilizowana

wartość

mA

Wartość

szczytowa

bar

Ustabilizowana

wartość bar

Przełącznik w
podłodze

605

550

7,2

6,5

Wyłącznik "AUT"

605

550

7,2

6,5

Retarder

605

550

7,2

6,5

Opticruise

1000

1000

7,2

6,5

Diagnostyka

10:05-04

ã Scania CV AB 2002, Sweden

15

16

ã Scania CV AB 2002, Sweden

10:05-04