Grażyna Kamińska, Paweł Fritzkowski

Grafika komputerowa

Aplikacje dla systemu Windows

1. Interfejs użytkownika

Interfejs użytkownika jest zespołem cech programu decydujących o sposobie komunikowania się użytkownika programu z kom­

puterem. Z uwagi na zasadnicze cechy zastosowanego interfejsu użytkownika można wyróżnić programy:

sterowane poleceniami,
sterowane przez graficzny interfejs użytkownika (GUI, ang. Graphical User Interface ).

Programy sterowane poleceniami nazywane są także aplikacjami działającymi w trybie konsoli albo aplikacjami konsolowymi.

Komunikują się one z użytkownikiem w oparciu o obsługiwany w trybie tekstowym wiersz poleceń. Komunikacja to znaczy:

 pobieranie danych,
 podejmowanie decyzji, co do dalszego postępowania w algorytmie,

 przesyłanie wyników itp.

odbywa się za pomocą klawiatury i ekranu. Sposób wykonywania takiego programu jest zdeterminowany i ściśle zakodowany w al­
gorytmie. W kodzie określone są dokładnie sytuacje, w których program poprzez podstawowe zasoby sprzętowe komunikuje się z
użytkownikiem.

Programy sterowane przez graficzny interfejs użytkownika są aplikacjami przeznaczonymi do uruchamiania w środowisku gra­

ficznym, najczęściej w trybie okienkowym. W takich aplikacjach komunikacja programu z użytkownikiem przez zasoby sprzętowe
jest niedostępna. Odbywa się ona za pośrednictwem i przy wykorzystaniu funkcji systemu, który sprawuje kontrolę nad procesem
komunikacji z użytkownikiem. Proces komunikacji między programem i użytkownikiem jest nieporównywalnie bardziej złożony niż
w przypadku aplikacji konsolowych. W środowisku okienkowym możliwe jest jednoczesne działanie kilku aplikacji, ponadto w każ­
dej z tych aplikacji poza głównym oknem programu może być otwartych kilka okien graficznych, czy dialogowych. W oknach roz­
mieszczone są różnego rodzaju elementy interaktywne nazywane kontrolkami. Użytkownik podejmuje szereg decyzji co do dalszego
przebiegu programu poprzez te kontrolki, posługując się najczęściej myszką lub klawiaturą.

Wszelkie działania użytkownika programu, realizowane za pomocą myszki czy klawiatury (za pośrednictwem tzw. akceleratorów

- kombinacja przycisków klawiatury np. Ctrl+C, która w uruchamia określone funkcje programu), są wykrywane, rozpoznawane i
analizowane przez system operacyjny. Czynności te nazywane są zdarzeniami. System przyporządkowuje każde zdarzenie danej
aplikacji, tworzy komunikat opisujący szczegółowo to zdarzenie i ustawia komunikaty w tzw. kolejkę zdarzeń. Natomiast programy
realizujące interaktywną grafikę są wyposażone przez programistów w funkcję/funkcje obsługi komunikatów. Są to standardowe
funkcje, które muszą być wywoływane w programie w sposób cykliczny. Program musi bowiem przez cały czas pozostawać w stanie
gotowości

na przyjęcie komunikatu systemowego. Ten ciągły (iteracyjny, zapętlony) proces nazywany jest śledzeniem zdarzeń.

Drugim istotnym elementem programu sterowanego poprzez graficzny interfejs użytkownika jest właściwe „reagowanie” na

otrzymany komunikat o podjętej przez użytkownika programu akcji - program musi wykonać określone czynności i przekazać ich
efekt użytkownikowi znowu za pośrednictwem systemu operacyjnego. Ten proces nazywany jest obsługą zdarzeń.

Działania użytkownika mogą być podejmowane w dowolnym czasie i w różnej kolejności. W przypadku bardzo rozbudowanych

aplikacji praktycznie nie ma dwóch identycznie przebiegających realizacji programu. W takich zmiennych warunkach program wspie­
rany przez system operacyjny powinien w niezawodny sposób wykonywać zlecone mu przez użytkownika zadania.

2. Interfejs programistyczny API

Komunikacja pomiędzy systemem operacyjnym a programami wyposażonymi w GUI odbywa się za pośrednictwem interfejsu

programowania aplikacji (API, Application Programming Interface). Jest to część systemu operacyjnego, na którą składa się obszer­
ny zbiór stałych, zmiennych i funkcji współpracujących z bibliotekami DLL. Zasoby te umożliwiają komunikację ( w obie strony )
systemu operacyjnego z aplikacjami.

Interfejs API danego systemu operacyjnego, który z natury rzeczy musi współpracować z różnymi platformami programistyczny­

mi, narzuca standaryzację sposobu tworzenia i wyglądu okien programów i innych elementów interfejsu użytkownika. W systemach
Windows przeznaczonych dla komputerów osobistych obecnie używany jest interfejs Win32 (wprowadzony w lipcu 1993). Pliki wy­
konywalne (exe) aplikacji korzystających z interfejsu Win32 tworzone są z dwóch części:

- kodu (napisanego w danym języku programowania),
- zasobów programu (resources).

Segment zasobów jest plikiem tekstowym o rozszerzeniu .rc napisanym w konwencji nazywanej skryptem zasobów. Plik ten zawiera
dane dotyczące między innymi:
– menu i jego składników (kolejność, struktura, wygląd pól menu),
– okien dialogowych i ich elementów (rozmiar i położenie okien dialogowych, rozmieszczenie i wygląd elementów w oknach),
– ikony programu,
– bitmap dołączanych do interfejsu.

3. Elementy graficznego interfejsu użytkownika

Typowymi elementami graficznego interfejsu użytkownika są:

- okna główne programu (okna macierzyste),
- okna podrzędne (okna potomne),
- rozwijalne menu,
- belka statusu,
- okna dialogowe, które mogą zawierać:



pola tekstu,

1

Grażyna Kamińska, Paweł Fritzkowski

Grafika komputerowa

Aplikacje dla systemu Windows



przyciski poleceń,



pola wyboru,



przyciski opcji,



listy rozwijalne,



paski przewijania,



suwaki



pola grupy itp.

Elementy te zostały pokazane na kolejnych rysunkach.

Rys.1. Przykładowe okna dialogowe i ich elementy

2

przyciski

lista rozwijalna

pole listy

pole wyboru

pole grupy

pola tekstowe