1

1

Teoretyczne aspekty optymalnych

obszarów walutowych.

Najważniejsze teorie optymalnych

obszarów walutowych.

19 kwietnia 2012

2

Plan wykładu:

1.

Definicja obszaru walutowego.

2.

Definicja optymalnego obszaru walutowego.

3.

Najważniejsze teorie optymalnych obszarów
walutowych:

Teoria Roberta A. Mundella,

Teoria Ronalda I. McKinnona,

Teoria Roberta Hellera,

Teoria Petera B. Kenena,

Teoria Herberta G. Grubela.

3

Trzy nurty rozważań nad problematyką
unii walutowej:

1.

Nurt klasyczny – opiera się na koncepcji
optymalnego obszaru walutowego
(np.teorie Mundella, McKinnona, Kenena);

2.

Nurt analizujący koszty i korzyści
dotyczące utworzenia obszaru walutowego
i unii monetarnej (np. teorie Grubela);

3.

Koncepcja endogeniczności kryteriów
obszaru walutowego.

4

Ad 1) Definicja obszaru walutowego

ROBERT MUNDELL, Kanada
Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie
ekonomii w 1999 r.

Za wybitny wkład w analizę polityki pieniężnej

i podatkowej w warunkach różnych reżimów kursów
wymiany oraz analizę

optymalnych obszarów

walutowych

. Laureat swoim dorobkiem naukowym

odpowiedział na pytania, w jaki sposób polityka
pieniężna i podatkowa wpływają na integrację
międzynarodowych rynków kapitałowych.

2

5

Definicja R.A. Mundella

Definicja D.A. Snidera

Obszar walutowy to region, wewnątrz
którego funkcjonuje wspólna waluta lub
wiele walut, ale o sztywnych kursach
wymiennych, przy jednoczesnym braku
jakichkolwiek ograniczeń wpływających na
wzajemną wymianę tych walut.

6

Definicja R.A. Mundella

Definicja H.G. Grubela

Optymalność obszaru
walutowego jest to zdolność
regionu gospodarczego do lepszego
zaspokajania potrzeb
zamieszkującej go ludności po
wprowadzeniu reguł obszaru
walutowego, w stosunku do okresu
przed ich wprowadzeniem.

Ad 2) Definicja optymalnego
obszaru walutowego

7

Teoria Roberta A. Mundella

R. Mundell w swojej teorii optymalnego
obszaru walutowego zwrócił uwagę

m.in.

na

mobilność czynników produkcji

(siły roboczej i kapitału) na jego
terytorium, przy braku tej mobilności
pomiędzy obszarem a resztą świata
(przy czym obszar ten nie zawsze musi
pokrywać się z terytorium danego kraju).

Ad 3) Najważniejsze teorie optymalnych
obszarów walutowych w zarysie

8

Teoria Ronalda McKinnona

R.I. McKInnon uwzględnia w swojej teorii
efektywną politykę monetarną i fiskalną.

Optymalny obszar walutowy to taki, w którym
zewnętrznie płynny kurs walutowy oraz polityka
monetarna i fiskalna mogą efektywnie
oddziaływać na możliwości osiągnięcia trzech
podstawowych celów: pełnego zatrudnienia,
równowagi bilansu płatniczego, utrzymanie
stabilnego poziomu cen wewnętrznych.

Realizacja tych celów determinuje efektywną
alokację czynników produkcji, a tym samym
maksymalizację dobrobytu.

3

9

Teoria Ronalda McKinnona

Stopień otwartości gospodarki jako element
niezbędny do stworzenia optymalnego obszaru
walutowego.

Dobra sprzedawalne

Dobra niesprzedawalne

dobra sprzedawalne > dobra niesprzedawalne

eksportowe

importowe

10

Teoria Petera B. Kenena

Dywersyfikacja produkcji na terenie
optymalnego obszaru walutowego.

Wysoki stopień dywersyfikacji
gospodarki zmniejsza skutki zakłóceń
w skali makroekonomicznej z powodu
oddziaływania szoku na konkretny sektor
gospodarczy. Dywersyfikacja chroni więc
gospodarkę jako całość przed
poważniejszymi zakłóceniami.

11

Struktura towarowa polskiego eksportu (wg klasyfikacji SITC)

Ź

ródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.

12

Teoria H.G. Grubela

Niezbędne zmiany instytucjonalne
wymagane do utworzenia obszaru
walutowego.

Próba zestawienia korzyści i kosztów
związanych ze zmianą dobrobytu
danego obszaru w wyniku integracji
monetarnej.

4

13

D = D(Y

r,

S

r,

N

r

)

D – dobrobyt,
Y

r

-

poziomu realnego dochodu

narodowego,

S

r

- stabilności dochodu w czasie,

N

r

- poziomu narodowej niezależności

ekonomicznej.

Dobrobyt to funkcja trzech
zmiennych:

14

Teoria endogenicznosci kryteriów
optymalnego obszaru walutowego

Twórcy: J. A. Frankel, A. K. Rose

W przeciwieństwie do teorii optymalnego obszaru

walutowego uważają, że kryteria tworzenia tego obszaru

maja charakter endogeniczny a nie egzogeniczny;

Spełnienie tych kryteriów może zostać dokonane ex post,

jeśli nie zostały one spełnione przed przystąpieniem do

obszaru walutowego;

Wskazują dodatkowo, że wzrost integracji powoduje
wzmacnianie się cech optymalnego obszaru

walutowego, a w tym za najważniejsze uznają

wyeliminowanie asymetrii w szokach popytowych;

Podkreślają znaczenie korelacji cyklu koniunkturalnego

w poszczególnych krajach członkowskich; im wyższa

korelacja, tym większe korzyści;

Według autorów koncepcji, wielkość korzyści wynikających
z integracji monetarnej uzależniona jest w sposób dodatni

od poziomu wymiany handlowej oraz stopnia skorelowania

cykli koniunkturalnych;

15

Teorii Roberta H. Hellera

Wpływ polityki pieniężnej na
funkcjonowanie optymalnego obszaru
walutowego.

Państwa tworzące optymalny obszar
walutowy powinny charakteryzować się
podobnym poziomem rozwoju
gospodarczego.