background image

Przerzutnik

Przerzutnik

Przerzutnik

Przerzutnik

Przerzutnik

Przerzutnik

Przerzutnik

Przerzutnik

Schmitt

Schmitta  

a  

Schmitt

Schmitta  

a  

Schmitt

Schmitta  

a  

Schmitt

Schmitta  

a  

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

2

background image

The Schmitt Trigger

The Schmitt Trigger

The Schmitt Trigger

The Schmitt Trigger

A Schmitt trigger is a device with two important properties:

A Schmitt trigger is a device with two important properties:

1. The voltage-transfer characteristic 

VV

in

in

VV

Out

Out

1. The voltage transfer characteristic 

of the device displays 

different 

different 

switching thresholds for positive

switching thresholds for positive--

nd n

tiv

nd n

tiv

in  input si n ls

in  input si n ls

in

in

and negative

and negative--going input signals.

going input signals.

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

3

VV

in

in

VV

M

M--

VV

M+

M+

background image

The Schmitt Trigger

The Schmitt Trigger

The Schmitt Trigger

The Schmitt Trigger

2. It responds to a slowly changing input waveform with a 

fast 

transition time at the output.

transition time at the output.

m

p

m

p

VV

in

in

VV

Out

Out

in

in

VV

M+

M+

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

4

VV

M

M--

tt

tt

tt

oo

tt

oo

background image

Positive Feedback in Bistable Circuits

Positive Feedback in Bistable Circuits

Positive Feedback in Bistable Circuits

Positive Feedback in Bistable Circuits

VV

i1                    

i1                    

VV

o1   

o1   

VV

i2                   

i2                   

VV

o2

o2

VV

o1o1

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

5

background image

Positive 

Positive FFee

eeddback in 

back in BBistable 

istable CCircuits

ircuits

Positive 

Positive FFee

eeddback in 

back in BBistable 

istable CCircuits

ircuits

VV

i1                    

i1                    

VV

o1   

o1   

VV

i2                   

i2                   

VV

o2

o2

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

6

8ram

background image

The Schmitt Trigger

The Schmitt Trigger

The Schmitt Trigger

The Schmitt Trigger

VV

In

In

VV

Out

Out

High switch threshold for the low

High switch threshold for the low--to

to--high

high

Low switch threshold for the high

Low switch threshold for the high--to

to--low

low

Low switch threshold for the high

Low switch threshold for the high--to

to--low

low

VV

M+

M+

VV

M

M--

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

7

Fast transition time

Fast transition time

background image

PPPPPamięci

Pamięci

Pamięci

Pamięci

m ę

m ę

m ę

m ę

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

8

background image

Pamięci

Pamięci

Pamięci

Pamięci

Najprostszymi układami mającymi własności pamiętania są 

Najprostszymi układami mającymi własności pamiętania są 

jp

y

j y

p

jp

y

j y

p

przerzutniki.

przerzutniki.

Funkcję prostych pamięci mogą spełniać również rejestry i liczniki.

Funkcję prostych pamięci mogą spełniać również rejestry i liczniki.

ję p

y

p

ę

gą p

j

y

ję p

y

p

ę

gą p

j

y

Pamięci są to specjalne układy komórek pozwalające na pamiętanie 

Pamięci są to specjalne układy komórek pozwalające na pamiętanie kk--

słów

słów o długości 

o długości nn--bitów

bitów  (Pamięć o pojemności k x n) 

 (Pamięć o pojemności k x n) 

słów

słów o długości 

o długości nn bitów

bitów. (Pamięć o pojemności k x n) 

. (Pamięć o pojemności k x n) 

Zespół wszystkich komórek pamięciowych danego układu tworzy 

Zespół wszystkich komórek pamięciowych danego układu tworzy 

matrycę pamięciową

matrycę pamięciową

matrycę pamięciową

matrycę pamięciową

..

Poziome paski matrycy nazywamy 

Poziome paski matrycy nazywamy 

wierszami (liniami słowa),

wierszami (liniami słowa),

a pionowe 

a pionowe 

kolumnami (liniami bitu)

kolumnami (liniami bitu)

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

9

––

kolumnami (liniami bitu).

kolumnami (liniami bitu).

background image

Pamięci

Pamięci

Pamięci

Pamięci

Każde przecięcie wiersza z kolumną wyznacza jedną komórkę 

Każde przecięcie wiersza z kolumną wyznacza jedną komórkę 

pamięciową matrycy. Aby umożliwić zapis i odczyt stanu określonej 

pamięciową matrycy. Aby umożliwić zapis i odczyt stanu określonej 

k ó k   l

 

d

ć  d

d  l

  ł

   l

 b

k ó k   l

 

d

ć  d

d  l

  ł

   l

 b

komórki, należy zaadresować odpowiednią linię słowa i linię bitu.

komórki, należy zaadresować odpowiednią linię słowa i linię bitu.

L i n i a   s ł o w a

Dekoder a

d

Dekoder a

d

Linia

dresowy wier

s

dresowy wier

s

Adres wiersza

Adres wiersza

 bit

szyszy

Linia danych

Linia danych

u

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

10

Dekoder adresowy kolumn

Dekoder adresowy kolumn

Adres kolumny

Adres kolumny

Linia danych

Linia danych

background image

Pamięci

Pamięci

Pamięci

Pamięci

Rodzaje pamięci:

Rodzaje pamięci:

j p

j p

Pamięci

Pamięci

RAM

RAM

ROM

ROM

RAM

RAM

DRAM

DRAM

SRAM

SRAM

PROM

PROM

EPROM

EPROM

EEPROM

EEPROM

Flash

Flash

EEPROM

EEPROM

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

11

background image

RAM

RAM

RAM

RAM

RAM

RAM

RAM

RAM

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

12

background image

RAM

RAM

RAM

RAM

Pamięci RAM  (Random Access 

Pamięci RAM  (Random Access Memory

Memory) ) –– pamięci o swobodnym 

pamięci o swobodnym 

d t i ) 

żli i j  ó

 bki i  

j k 

i bki 

d

d t i ) 

żli i j  ó

 bki i  

j k 

i bki 

d

dostępie) umożliwiają zarówno szybki zapis jak i szybki odczyt 

dostępie) umożliwiają zarówno szybki zapis jak i szybki odczyt 

danych do/z 

danych do/z pamięci.

pamięci.

Wyróżnia się pamięci statyczne SRAM, w których komórki pamięci są 

Wyróżnia się pamięci statyczne SRAM, w których komórki pamięci są 

układy 

układy wielotranzystorowe

wielotranzystorowe oraz pamięci dynamiczne DRAM, w 

oraz pamięci dynamiczne DRAM, w 

których komórki pamięci są 

których komórki pamięci są jednotranzystorowe

jednotranzystorowe..

y

p

ę

y

p

ę

j

y

j

y

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

13

background image

S

SRAM

RAM

S

SRAM

RAM

S

SRAM

RAM

S

SRAM

RAM

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

14

background image

SRAM

SRAM

SRAM

SRAM

Pamięci statyczne mogą być synchronizowane zegarem (pamięci 

synchroniczne) lub  nie (pamięci asynchroniczne).

Szybsze pamięci synchroniczne (DDR- Double Data Rate) wykorzystują 

do przesyłania słów obydwa zbocza sygnału zegarowego. 

W ciągu jednego okresu zegara przesyłane są dwa słowa.

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

15

background image

SRAM

SRAM

SRAM

SRAM

Komórka pamięci statycznej wykorzystuje układ bistabilny złożony z 

dwóch inwerterów.

A

V

in

1 = V

out

2

V

out

1 = V

in

2

Układ ma dwa stany stabilne w 

punktach A i B

B

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

16

B

background image

SRAM

SRAM

SRAM

SRAM

Komórka pamięci statycznej zawiera dwa inwertery oraz dwa 

tranzystory dostępowe NMOS.  Łącznie komórka SRAM zbudowana 

y

y

ęp

ą

m

jest z 6 tranzystorów i nosi nazwę komórki „6T”.

BL

BL’

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

17

background image

SRAM 

SRAM -- zapis

zapis

SRAM 

SRAM -- zapis

zapis

Dane wystawione na liniach bitu są zapamiętane w układzie bistabilnym.

BL

BL’

BL

BL’

BL

BL’

BL

BL’

BL

BL’

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

18

background image

SRAM 

SRAM -- odczyt

odczyt

SRAM 

SRAM -- odczyt

odczyt

Stan układu bistabilnego ładuje (rozładowuje) linie bitu przy wysokim 

napięciu na linii słowa..

p ę

BL

BL’

BL

BL’

BL

BL’

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

19

background image

Matryca pamięci SRAM

Matryca pamięci SRAM

Matryca pamięci SRAM

Matryca pamięci SRAM

Line n

Line n

Line n+1

Line n+1

Line n+2

Line n+2

Line n+3

Line n+3

BL

BL’

BL

BL’

BL

BL’

BL

BL’

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

20

Kolumn

Kolumn kk

Kolumn

Kolumn kk+1          

+1          Kolumn

Kolumn kk+2

+2

Kolumn

Kolumn kk++33

background image

Adresowanie linii słowa

Adresowanie linii słowa

Adresowanie linii słowa

Adresowanie linii słowa

Adresowanie linii słowa realizuje się przy pomocy dekodera słowa.

LA

LA L0

L0 L1

L1 L2

L2 L3

L3

00

00

11

00

00

00

01

01

00

11

00

00

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

21

01

01

00

11

00

00

10

10

00

00

11

00

11

11

00

00

00

11

background image

Adresowanie linii bitu

Adresowanie linii bitu

Adresowanie linii bitu

Adresowanie linii bitu

Col

Col 0          

0          Col

Col 1           

1           Col

Col 2          

2          Col

Col 33

ColAdrr

ColAdrr Col

Col

00

Col

Col

11

Col

Col

22

Col

Col

33

0 0

0 0

11

00

00

00

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

22

0 1

0 1

00

11

00

00

1 0

1 0

00

00

11

00

1 1

1 1

00

00

00

11

background image

Adresowanie linii bitu

Adresowanie linii bitu

Adresowanie linii bitu

Adresowanie linii bitu

CA0

CA1

Col

Col 0          

0          Col

Col 1           

1           Col

Col 2          

2          Col

Col 33

Data

Write

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

23

background image

Matryca pamięci SRAM

Matryca pamięci SRAM

Matryca pamięci SRAM

Matryca pamięci SRAM

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

24

background image

D

DRAM

RAM

D

DRAM

RAM

D

DRAM

RAM

D

DRAM

RAM

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

25

background image

Pamięć DRAM

Pamięć DRAM

Pamięć DRAM

Pamięć DRAM

Komórka pamięci DRAM zbudowana jest z jednego tranzystora i 

Komórka pamięci DRAM zbudowana jest z jednego tranzystora i 

pojemności

pojemności

pojemności.

pojemności.

Dlatego pamięć DRAM charakteryzuje się:

Dlatego pamięć DRAM charakteryzuje się:

••

najmniejszą 

najmniejszą powierzchnią komórki

powierzchnią komórki

n jmni jsz  

n jmni jsz  str t   m c

str t   m c

Linia słowa

Linia słowa

••

najmniejszą 

najmniejszą stratą mocy

stratą mocy

••

najmniejszym 

najmniejszym kosztem

kosztem

Lini
a

Lini
a

Linia słowa

Linia słowa

CC

a bitua bitu

CC

cell

cell

K mó k   p mi i DRAM

K mó k   p mi i DRAM

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

26

Komórka pamięci DRAM

Komórka pamięci DRAM

background image

Pamięć DRAM

Pamięć DRAM

Pamięć DRAM

Pamięć DRAM

Pojemność jest rzędu 30 

Pojemność jest rzędu 30 --50 fF i składają się na nią pojemności 

50 fF i składają się na nią pojemności 

pasożytnicze złącza źródła oraz pojemność dedykowana   

pasożytnicze złącza źródła oraz pojemność dedykowana   

pasożytnicze złącza źródła oraz pojemność dedykowana.  

pasożytnicze złącza źródła oraz pojemność dedykowana.  

Tranzystor MOS stanowi przełącznik łączący lub odłączający 

Tranzystor MOS stanowi przełącznik łączący lub odłączający 

kondensator C

kondensator C

od linii bitu zależnie od stanu linii słowa

od linii bitu zależnie od stanu linii słowa

kondensator C

kondensator C

cell

cell

od linii bitu zależnie od stanu linii słowa.

od linii bitu zależnie od stanu linii słowa.

Linia słowa

Linia słowa

Pamiętanie bitu informacji wynika z dwóch stanów ładunku 

Pamiętanie bitu informacji wynika z dwóch stanów ładunku 

zmagazynowanego w kondensatorze: stanu naładowania i 

zmagazynowanego w kondensatorze: stanu naładowania i 

Lini
a

Lini
a

Linia słowa

Linia słowa

CC

D       S

D       S

g y

g

g y

g

stanu neutralnego. Stany te reprezentują odpowiednio 1 i 

stanu neutralnego. Stany te reprezentują odpowiednio 1 i 

0. 

0. 

Naładowany kondensator ulega stopniowemu rozładowaniu 

Naładowany kondensator ulega stopniowemu rozładowaniu 

a bitua bitu

CC

cell

cell

K mó k   p mi i DRAM

K mó k   p mi i DRAM

Naładowany kondensator ulega stopniowemu rozładowaniu 

Naładowany kondensator ulega stopniowemu rozładowaniu 

wskutek nieuniknionych upływności. Aby nie dopuścić do 

wskutek nieuniknionych upływności. Aby nie dopuścić do 

rozładowania kondensatora  i tym samym przejścia stanu 1 

rozładowania kondensatora  i tym samym przejścia stanu 1 

w stan 0  ładunek musi być co jakiś czas (kilkanaście 

w stan 0  ładunek musi być co jakiś czas (kilkanaście 

śś

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

27

Komórka pamięci DRAM

Komórka pamięci DRAM

milisekund) regenerowany w procesie odświeżania.

milisekund) regenerowany w procesie odświeżania.

background image

Pamięć DRAM

Pamięć DRAM

Pamięć DRAM

Pamięć DRAM

Pojemność jest rzędu 30 

Pojemność jest rzędu 30 -- 50 fF i składają się na nią pojemności 

50 fF i składają się na nią pojemności 

pasożytnicze złącza źródła oraz pojemność dedykowana   

pasożytnicze złącza źródła oraz pojemność dedykowana   

pasożytnicze złącza źródła oraz pojemność dedykowana.  

pasożytnicze złącza źródła oraz pojemność dedykowana.  

Tranzystor MOS stanowi przełącznik łączący lub odłączający 

Tranzystor MOS stanowi przełącznik łączący lub odłączający 

kondensator C

kondensator C

od linii bitu zależnie od stanu linii słowa

od linii bitu zależnie od stanu linii słowa

Linia słowa

Linia słowa

Linia słowa

Linia słowa

CC

oo

kondensator C

kondensator C

cell

cell

od linii bitu zależnie od stanu linii słowa.

od linii bitu zależnie od stanu linii słowa.

U

U

DD

DD

Linia bit

u

Linia bit

u

CC

cell

cell

D       S

D       S

Linia bit

u

Linia bit

u

D          S

D          S

CC

jj

oo

CC

cell

cell

= C

= C

oo

+C

+C

jj

uu

uu

CC

LL

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

28

background image

Pamięć DRAM

Pamięć DRAM

Pamięć DRAM

Pamięć DRAM

Data

Data

Select

Select

Typowa wartość pojemności C

cell

wynosi ok. 30fF.

CC

cell

cell

Komórka DRAM

Komórka DRAM

Komórka DRAM

Komórka DRAM

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

29

Gdyby była to pojemność złączowa źródła, to rozmiar  

Gdyby była to pojemność złączowa źródła, to rozmiar  

tranzystora znacznie się zwiększa

tranzystora znacznie się zwiększa..

background image

Pamięć DRAM

Pamięć DRAM

Pamięć DRAM

Pamięć DRAM

Odkrywcą koncepcji komórek dynamicznych był R. Dennard w roku 

Odkrywcą koncepcji komórek dynamicznych był R. Dennard w roku 

1968

1968

1968.

1968.

W komórce zastosowano metalowe elektrody bramki i górnej okładki 

W komórce zastosowano metalowe elektrody bramki i górnej okładki 

kondensatora C

kondensatora C  Drugą okładkę stanowi część domieszkowana 

 Drugą okładkę stanowi część domieszkowana 

kondensatora C

kondensatora C

oo

. Drugą okładkę stanowi część domieszkowana 

. Drugą okładkę stanowi część domieszkowana 

obszaru n

obszaru n

++

źródła tranzystora.

źródła tranzystora.

U

U

DD

DD

Linia słowa

Linia słowa

CC

oo

U

U

DD

DD

nn

++

nn

++

Linia bit

u

Linia bit

u

D          S

D          S

CC

jj

oo

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

30

uu

CC

LL

background image

Pamięć DRAM

Pamięć DRAM

Pamięć DRAM

Pamięć DRAM

Data

Data

WL

WL

22

nd

nd

Polysilicon

Polysilicon

Komórka DRAM

Komórka DRAM

Komórka DRAM

Komórka DRAM

ść

ść

Druga 

Druga wartwa

wartwa polikrzemowa

polikrzemowa tworzy dużą pojemność do 

tworzy dużą pojemność do 

źródła, dlatego znacząco obniża się rozmiar komórki.  

źródła, dlatego znacząco obniża się rozmiar komórki.  

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

31

background image

Pamięć DRAM

Pamięć DRAM

Pamięć DRAM

Pamięć DRAM

Innym rozwiązanie jest struktura Kosonocky’ego, gdzie dolną okładkę 

Innym rozwiązanie jest struktura Kosonocky’ego, gdzie dolną okładkę 

stanowi warstwa inwersyjna  Jest ona tworzona przez przyłączenie 

stanowi warstwa inwersyjna  Jest ona tworzona przez przyłączenie 

stanowi warstwa inwersyjna. Jest ona tworzona przez przyłączenie 

stanowi warstwa inwersyjna. Jest ona tworzona przez przyłączenie 

do górnej okładki wysokiego napięcia U

do górnej okładki wysokiego napięcia U

DD 

DD 

tj. powyżej napięcia 

tj. powyżej napięcia 

progowego. Stan nietrwały 1 odpowiada zmniejszeniu napięcia na 

progowego. Stan nietrwały 1 odpowiada zmniejszeniu napięcia na 

kondensatorze (czyli zmniejszeniu ładunku)

kondensatorze (czyli zmniejszeniu ładunku)

kondensatorze (czyli zmniejszeniu ładunku)

kondensatorze (czyli zmniejszeniu ładunku)

U

U

DD

DD

Linia słowa

Linia słowa

CC

oo

U

U

DD

DD

nn

++

nn

++

Linia bit

u

Linia bit

u

D          S

D          S

CC

jj

oo

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

32

uu

CC

LL

background image

Pamięć DRAM

Pamięć DRAM

Pamięć DRAM

Pamięć DRAM

P

k ój  k ó ki  DRAM

P

k ój  k ó ki  DRAM

T p l i

T p l i

Przekrój komórki DRAM

Przekrój komórki DRAM

Topologia

Topologia

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

33

background image

Pamięć DRAM

Pamięć DRAM

Pamięć DRAM

Pamięć DRAM

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

34

background image

Pamięć DRAM

Pamięć DRAM

Pamięć DRAM

Pamięć DRAM

Charakterystycznym zjawiskiem dla pamięci DRAM jest występowanie 

Charakterystycznym zjawiskiem dla pamięci DRAM jest występowanie 

błędów powodowanych przez rozpad cząsteczek 

błędów powodowanych przez rozpad cząsteczek αα. Cząsteczki 

. Cząsteczki αα są 

są 

emitowane w wyniku rozpadów radioaktywnych

emitowane w wyniku rozpadów radioaktywnych

(np. uranu i toru, których śladowe 

(np. uranu i toru, których śladowe 

y

p

y y

y

p

y y

( p

,

y

( p

,

y

ilości znajdują się w typowych materiałach stosowanych na obudowy). 

ilości znajdują się w typowych materiałach stosowanych na obudowy). 

Błąd pamięci może pojawić się, gdy tor cząstki przecina strukturę 

Błąd pamięci może pojawić się, gdy tor cząstki przecina strukturę 

kondensatora. Przy przelocie cząstki tworzą się pary 

kondensatora. Przy przelocie cząstki tworzą się pary el

el--dz

dz., które mogą być 

., które mogą być 

zbierane w obszarze zubożenia, co zwiększa napięcie kondensatora.

zbierane w obszarze zubożenia, co zwiększa napięcie kondensatora.

U

U

DD

DD

Linia słowa

Linia słowa

CC

oo

U

U

DD

DD

nn

++

nn

++

Linia bit

u

Linia bit

u

D          S

D          S

CC

jj

oo

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

35

uu

CC

LL

background image

Pamięć DRAM

Pamięć DRAM

Pamięć DRAM

Pamięć DRAM

Bit Lines

Bit Lines

Word

Word

lines

lines

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

36

background image

Pamięć DRAM

Pamięć DRAM

Pamięć DRAM

Pamięć DRAM

WL

Φ

Φ

22

U

U

S

S

P j

ść k ó ki 

i i  C

 30 fF

C

cell

C

B

U

U

S

S

Pojemność komórki pamięci – C

cell

= 30 fF

Pojemność linii bitu  - C

B

= 10 pF

Jakie napięcie na linii bitu wygeneruje ładunek 

U

U

BB

Jakie napięcie na linii bitu wygeneruje ładunek 

zgromadzony  na pojemności C

cell

?

s

cell

cell

U

C

Q

=

Φ

Φ

11

s

s

B

cell

B

cell

B

s

cell

cell

U

U

C

C

C

Q

U

Q

=

=

=

3

10

3

Zmiana napięcia na linii bitu jest rzędu 

Zmiana napięcia na linii bitu jest rzędu mV

mV

Zmiana napięcia na linii bitu jest rzędu 

Zmiana napięcia na linii bitu jest rzędu mV

mV

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

37

Zmiana napięcia na linii bitu jest rzędu 

Zmiana napięcia na linii bitu jest rzędu mV

mV

Zmiana napięcia na linii bitu jest rzędu 

Zmiana napięcia na linii bitu jest rzędu mV

mV

background image

Pamięć DRAM (odświeżanie)

Pamięć DRAM (odświeżanie)

Pamięć DRAM (odświeżanie)

Pamięć DRAM (odświeżanie)

WL

Φ

Φ

11

Φ

Φ

22

1   2         3

1   2         3

C

cell

C

B

Φ

Φ

22

U

U

BB

U

U

S

S

11

22

Φ

Φ

33

U

U

BB

U

U

S

S

Φ

Φ

11

Φ

Φ

33

Φ

Φ

33

1. Impuls 

Φ

Φ

11

podłącza do linii bitu inwerter 1, który ustala  na linii napięcie  U

DD

/2 

(napięcie przełączania).

2. Impuls  

Φ

Φ

22

podłącza do linii bitu pojemność komórki DRAM, zgromadzony ładunek 

podwyższa (obniża) nieco napięcie na linii bitu

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

38

podwyższa (obniża) nieco napięcie na linii bitu.

3. Impuls 

Φ

Φ

33

podłącza oba inwertery  (przerzutnik Schmitta) do linii bitu , które 

wymuszają na linii napięcie  U

DD

(U

SS

).

background image

RRO

OM

M

RRO

OM

M

RRO

OM

M

RRO

OM

M

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

39

background image

ROM

ROM

ROM

ROM

ROM (

ROM (Read

Read only

only Memory

Memory) są pamięciami stałymi, które są 

) są pamięciami stałymi, które są 

programowane jednorazowo maską w czasie procesu 

programowane jednorazowo maską w czasie procesu 

programowane jednorazowo maską w czasie procesu 

programowane jednorazowo maską w czasie procesu 

technologicznego. Pamięci ROM są najtańszymi, nieulotnymi 

technologicznego. Pamięci ROM są najtańszymi, nieulotnymi 

pamięciami półprzewodnikowymi. 

pamięciami półprzewodnikowymi. 

Budowa komórek pamięci ROM jest bardzo prosta, ponieważ stany 

Budowa komórek pamięci ROM jest bardzo prosta, ponieważ stany 

logiczne tych komórek są trwałe. Po zaadresowaniu komórki (na linii 

logiczne tych komórek są trwałe. Po zaadresowaniu komórki (na linii 

słowa) stan komórki jest przenoszony na linię bitu  Linie słowa są 

słowa) stan komórki jest przenoszony na linię bitu  Linie słowa są 

słowa) stan komórki jest przenoszony na linię bitu. Linie słowa są 

słowa) stan komórki jest przenoszony na linię bitu. Linie słowa są 

sterowanie dekoderem adresu słowa,  a linie bitu są wybierane przez 

sterowanie dekoderem adresu słowa,  a linie bitu są wybierane przez 

multipleksery sterowane adresem kolumn.

multipleksery sterowane adresem kolumn.

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

40

background image

ROM

ROM

ROM

ROM

ROM (

ROM (Read

Read only

only Memory

Memory)  może być zbudowana z komórek zawierających 

)  może być zbudowana z komórek zawierających 

pojedynczą diodę. Wadą komórki jest mała szybkość działania, ponieważ przy 

pojedynczą diodę. Wadą komórki jest mała szybkość działania, ponieważ przy 

zmianie poziomu linii słowa z L na H wyjście dekodera musi ładować 

zmianie poziomu linii słowa z L na H wyjście dekodera musi ładować 

zmianie poziomu linii słowa z L na H wyjście dekodera musi ładować 

zmianie poziomu linii słowa z L na H wyjście dekodera musi ładować 

pojemność pasożytniczą C

pojemność pasożytniczą C

LL

na wszystkich liniach bitu (z 1)

na wszystkich liniach bitu (z 1)

Linia słowa A

Linia słowa A

Linia słowa A

Linia słowa A

Linia 

b

Linia 

b

Linia 

b

Linia 

b

Lini
a

Lini
a

Lini
a

Lini
a

Lini
a

Lini
a

Lini
a

Lini
a

LiniLiniLiniLini

1       0        1       0 

1       0        1       0 

1       0        1       0 

1       0        1       0 

Linia słowa B

Linia słowa B

Linia słowa B

Linia słowa B

bitu Dbitu Dbitu Dbitu D

a bitu Ca bitu Ca bitu Ca bitu C

a bitu Ba bitu Ba bitu Ba bitu B

a bitu Aa bitu Aa bitu Aa bitu A

Linia słowa C

Linia słowa C

Linia słowa C

Linia słowa C

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

41

CC

LL

CC

LL

CC

LL

CC

LL

CC

LL

CC

LL

CC

LL

CC

LL

background image

ROM

ROM

ROM

ROM

ROM (

ROM (Read

Read only

only Memory

Memory)  może być zbudowana z komórek zawierających 

)  może być zbudowana z komórek zawierających 

tranzystor MOS.  

tranzystor MOS.  

yy

U

U

DD

DD

U

U

DD

DD

Linia słowa A

Linia słowa A

Linia słowa A

Linia słowa A

Linia 

b

Linia 

b

Linia 

b

Linia 

b

Lini
a

Lini
a

Lini
a

Lini
a

Lini
a

Lini
a

Lini
a

Lini
a

LiniLiniLiniLini

Linia słowa B

Linia słowa B

Linia słowa B

Linia słowa B

bitu Dbitu Dbitu Dbitu D

a bitu Ca bitu Ca bitu Ca bitu C

a bitu Ba bitu Ba bitu Ba bitu B

a bitu Aa bitu Aa bitu Aa bitu A

Linia słowa C

Linia słowa C

Linia słowa C

Linia słowa C

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

42

CC

LL

CC

LL

CC

LL

CC

LL

CC

LL

CC

LL

CC

LL

CC

LL

background image

ROM

ROM

ROM

ROM

ROM (

ROM (Read

Read only

only Memory

Memory)  z komórkami MOS pozwalają na budowę symetrycznej 

)  z komórkami MOS pozwalają na budowę symetrycznej 

matrycy pamięciowej. Programowanie pamięci następuje przez selektywne wytwarzanie 

matrycy pamięciowej. Programowanie pamięci następuje przez selektywne wytwarzanie 

tranzystorów MOS w odpowiednich komórkach, czyli wytwarzanie bramek 

tranzystorów MOS w odpowiednich komórkach, czyli wytwarzanie bramek 

y

p

y

y

y

p

y

y

tranzystorów na cienkiej warstwie tlenku. W tych miejscach gdzie tranzystory nie 

tranzystorów na cienkiej warstwie tlenku. W tych miejscach gdzie tranzystory nie 

powinny być wytworzono zostawia się pod bramką gruby tlenek.  

powinny być wytworzono zostawia się pod bramką gruby tlenek.  

U

U

DD

DD

Linia słowa A

Linia słowa A

Linia słowa A

Linia słowa A

Li

n

Li

n

Li

n

Li

n

LLLL

LLLL

Linia słowa B

Linia słowa B

Linia słowa B

Linia słowa B

nia bitu Dnia bitu Dnia bitu Dnia bitu D

Linia bitu CLinia bitu CLinia bitu CLinia bitu C

Linia bitu BLinia bitu BLinia bitu BLinia bitu B

Linia bitu ALinia bitu ALinia bitu ALinia bitu A

Linia słowa C

Linia słowa C

Linia słowa C

Linia słowa C

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

Wojciech Kucewicz 

43

CC

LL

CC

LL

CC

LL

CC

LL

CC

LL

CC

LL

CC

LL

CC

LL

background image

ROM

ROM

ROM

ROM

ROM (

ROM (Read

Read only

only Memory

Memory)  z komórkami MOS pozwalają na budowę 

)  z komórkami MOS pozwalają na budowę symetrycznej 

symetrycznej 

matrycy pamięciowej. Programowanie pamięci następuje przez selektywne 

matrycy pamięciowej. Programowanie pamięci następuje przez selektywne wytworzenie 

wytworzenie 

tranzystorów MOS w odpowiednich komórkach, czyli wytwarzanie bramek 

tranzystorów MOS w odpowiednich komórkach, czyli wytwarzanie bramek 

y

p

y

y

y

p

y

y

tranzystorów na cienkiej 

tranzystorów na cienkiej warstwie 

warstwie tlenku. W tych miejscach gdzie tranzystory nie 

tlenku. W tych miejscach gdzie tranzystory nie 

powinny być wytworzono zostawia się pod bramką gruby tlenek.  

powinny być wytworzono zostawia się pod bramką gruby tlenek.  

U

U

DD

DD

U

U

DD

DD

Dyfuzja n

Dyfuzja n

++

Dyfuzja n

Dyfuzja n

++

D G S

D G S

D G S

D G S

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

Wojciech Kucewicz 

44

44

background image

ROM

ROM

ROM

ROM

ROM (

ROM (Read

Read only

only Memory

Memory)  z komórkami MOS pozwalają na budowę 

)  z komórkami MOS pozwalają na budowę 

symetrycznej matrycy pamięciowej. Programowanie pamięci następuje przez 

symetrycznej matrycy pamięciowej. Programowanie pamięci następuje przez 

selektywne wytwarzanie tranzystorów MOS w odpowiednich komórkach  czyli 

selektywne wytwarzanie tranzystorów MOS w odpowiednich komórkach  czyli 

selektywne wytwarzanie tranzystorów MOS w odpowiednich komórkach, czyli 

selektywne wytwarzanie tranzystorów MOS w odpowiednich komórkach, czyli 

wytwarzanie bramek tranzystorów na cienkiej warstwie tlenku. W tych 

wytwarzanie bramek tranzystorów na cienkiej warstwie tlenku. W tych 

miejscach gdzie tranzystory nie powinny być wytworzono zostawia się pod 

miejscach gdzie tranzystory nie powinny być wytworzono zostawia się pod 

bramką gruby tlenek.  

bramką gruby tlenek.  

U

U

U

U

ą g

y

ą g

y

U

U

DD

DD

U

U

DD

DD

Linia słowa A

Linia słowa A

Linia słowa A

Linia słowa A

nn

++

nn

++

nn

++

nn

++

nn

++

nn

++

nn

++

nn

++

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

45

background image

PROM

PROM

PROM

PROM

PROM

PROM

PROM

PROM

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

46

background image

PROM

PROM

PROM

PROM

PROM (

PROM (Programmable

Programmable Read

Read only

only Memory

Memory)  mogą być swobodnie 

)  mogą być swobodnie 

programowane przez konstruktora. Są wytwarzane seryjnie jako „czyste”, 

programowane przez konstruktora. Są wytwarzane seryjnie jako „czyste”, 

czyli pełne zer lub jedynek  Programowanie polega na wprowadzeniu zmian w 

czyli pełne zer lub jedynek  Programowanie polega na wprowadzeniu zmian w 

czyli pełne zer lub jedynek. Programowanie polega na wprowadzeniu zmian w 

czyli pełne zer lub jedynek. Programowanie polega na wprowadzeniu zmian w 

wybranych komórkach pamięci, czyli na selektywnym przepalaniu połączeń 

wybranych komórkach pamięci, czyli na selektywnym przepalaniu połączeń 

bezpiecznikowych wykonanych w postaci przewężonych ścieżek 

bezpiecznikowych wykonanych w postaci przewężonych ścieżek 

polikrzemowych

polikrzemowych lub rezystorów nichromowych

lub rezystorów nichromowych

polikrzemowych

polikrzemowych lub rezystorów nichromowych.

lub rezystorów nichromowych.

Linia słowa A

Linia słowa A

Linia słowa A

Linia słowa A

Linia 

b

Linia 

b

Linia 

b

Linia 

b

Lini
a

Lini
a

Lini
a

Lini
a

Lini
a

Lini
a

Lini
a

Lini
a

LiniLiniLiniLini

Linia słowa B

Linia słowa B

Linia słowa B

Linia słowa B

bitu Dbitu Dbitu Dbitu D

a bitu Ca bitu Ca bitu Ca bitu C

a bitu Ba bitu Ba bitu Ba bitu B

a bitu Aa bitu Aa bitu Aa bitu A

Linia słowa C

Linia słowa C

Linia słowa C

Linia słowa C

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

47

CC

LL

CC

LL

CC

LL

CC

LL

CC

LL

CC

LL

CC

LL

CC

LL

background image

EPROM

EPROM

EPROM

EPROM

EPROM

EPROM

EPROM

EPROM

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

48

background image

EPROM

EPROM

EPROM

EPROM

EPROM (

EPROM (Erasable

Erasable Programmable

Programmable Read

Read Only

Only Memory

Memory)  umożliwiają wielokrotne 

)  umożliwiają wielokrotne 

programowanie i kasowanie zawartości. Komórkę pamięciową układu EPROM stanowi 

programowanie i kasowanie zawartości. Komórkę pamięciową układu EPROM stanowi 

tranzystor  w którym wykorzystuje się zjawisko trwałego magazynowania ładunku w 

tranzystor  w którym wykorzystuje się zjawisko trwałego magazynowania ładunku w 

tranzystor, w którym wykorzystuje się zjawisko trwałego magazynowania ładunku w 

tranzystor, w którym wykorzystuje się zjawisko trwałego magazynowania ładunku w 

podbramkowej warstwie dielektrycznej, wprowadzonego przez wymuszenie napięciowe. 

podbramkowej warstwie dielektrycznej, wprowadzonego przez wymuszenie napięciowe. 

Zjawisko takie występuje w strukturach z polaryzowalnym dielektrykiem , takim jak 

Zjawisko takie występuje w strukturach z polaryzowalnym dielektrykiem , takim jak 

azotek krzemu (MNOS). Najbardziej znaną strukturą jest FAMOS  (

azotek krzemu (MNOS). Najbardziej znaną strukturą jest FAMOS  (Floating

Floating gate

gate

A l

h

A l

h i j t d

i j t d MOS) 

  t kt

  b d j 

b

ki

MOS) 

  t kt

  b d j 

b

ki

Avalanche

Avalanche--injected

injected MOS) zwaną strukturą swobodnej bramki.

MOS) zwaną strukturą swobodnej bramki.

Bramka sterująca

Bramka sterująca

Bramka sterująca

Bramka sterująca

Bramka swobodna

Bramka swobodna

Bramka swobodna

Bramka swobodna

Linia słowa A

Linia słowa A

Linia słowa A

Linia słowa A

Linia bit

u

Linia bit

u

Linia bit

u

Linia bit

u

S

S

S

S

Bramka swobodna

Bramka swobodna

Bramka swobodna

Bramka swobodna

u Au Au Au A

nn

++

nn

++

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

49

background image

EPROM

EPROM

EPROM

EPROM

Programowanie  następuje przy ustaleniu wystarczająco dużych napięć dodatnich na 

Programowanie  następuje przy ustaleniu wystarczająco dużych napięć dodatnich na 

bramce sterującej i drenie. Wówczas elektrony w obszarze zubożonym są 

bramce sterującej i drenie. Wówczas elektrony w obszarze zubożonym są 

przyspieszane w kierunku największego natężenia pola  znajdującego się w okolicy 

przyspieszane w kierunku największego natężenia pola  znajdującego się w okolicy 

przyspieszane w kierunku największego natężenia pola  znajdującego się w okolicy 

przyspieszane w kierunku największego natężenia pola  znajdującego się w okolicy 

drenu. Przy natężeniu pola > 10

drenu. Przy natężeniu pola > 10

55

V/cm elektrony mają tak dużą energię, że są w stanie 

V/cm elektrony mają tak dużą energię, że są w stanie 

pokonać barierę potencjału Si/SiO

pokonać barierę potencjału Si/SiO

22

(3.2 

(3.2 eV

eV) między podłożem a cienkim dielektrykiem 

) między podłożem a cienkim dielektrykiem 

pod swobodną bramką. Bramka swobodna łapie elektrony, które nie mogą jej już 

pod swobodną bramką. Bramka swobodna łapie elektrony, które nie mogą jej już 

ś ić  W t  

ób 

b d  b

k  ł d j   i    

j

i     d  

i i  

ś ić  W t  

ób 

b d  b

k  ł d j   i    

j

i     d  

i i  ΔΔU

U      Q

Q /C 

/C 

opuścić. W ten sposób swobodna bramka ładuje się  ujemnie  do napięcia 

opuścić. W ten sposób swobodna bramka ładuje się  ujemnie  do napięcia ΔΔU

U

T

T

=  

=  --Q

Q

FG

FG

/C 

/C 

gdzie C jest pojemnością między bramką swobodną i bramką sterującą.

gdzie C jest pojemnością między bramką swobodną i bramką sterującą.

Bramka sterująca

Bramka sterująca

Bramka sterująca

Bramka sterująca

Bramka swobodna

Bramka swobodna

Bramka swobodna

Bramka swobodna

25V

25V

25V

25V

Linia słowa A

Linia słowa A

Linia słowa A

Linia słowa A

Linia bit

u

Linia bit

u

Linia bit

u

Linia bit

u

S

S

S

S

Bramka swobodna

Bramka swobodna

Bramka swobodna

Bramka swobodna

S

S

S

S

D

D

D

D

25V

25V

25V

25V

u Au Au Au A

nn

++

nn

++

---- ----

---- ----

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

50

background image

EPROM

EPROM

EPROM

EPROM

Kasowanie zawartości komórki jest jednoznaczne z kasowaniem całej pamięci EPROM i 

Kasowanie zawartości komórki jest jednoznaczne z kasowaniem całej pamięci EPROM i 

polega na naświetleniu  pamięci źródłem promieniowania nadfioletowego (4.9 

polega na naświetleniu  pamięci źródłem promieniowania nadfioletowego (4.9 eV

eV).).

Ulotność pamięci EPROM jest niezwykle mała (

Ulotność pamięci EPROM jest niezwykle mała (∼∼10

10

--44

% w czasie 10 lat)

% w czasie 10 lat)

Ulotność pamięci EPROM jest niezwykle mała (

Ulotność pamięci EPROM jest niezwykle mała ( 10

10 % w czasie 10 lat)

% w czasie 10 lat)

Bramka sterująca

Bramka sterująca

Bramka sterująca

Bramka sterująca

Bramka swobodna

Bramka swobodna

Bramka swobodna

Bramka swobodna

0V

0V

0V

0V

S

S

S

S

D

D

D

D

----

----

----

----

nn

++

nn

++

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

51

background image

EPROM

EPROM

EPROM

EPROM

Po zaprogramowaniu napięcie odcięcia U

Po zaprogramowaniu napięcie odcięcia U

tranzystora zwiększa się o 

tranzystora zwiększa się o ΔΔU

U

T

T

i stan bramki 

i stan bramki 

nie zmienia się po przyłożeniu napięcia 1 na bramkę sterującą

nie zmienia się po przyłożeniu napięcia 1 na bramkę sterującą

II

D

D

II

D

D

ΔΔ

U

U

T

T

ΔΔ

U

U

T

T

Odczyt 1

Odczyt 1

Odczyt 1

Odczyt 1

U

U

GS

GS

U

U

GS

GS

Odczyt 0

Odczyt 0

Odczyt 0

Odczyt 0

1111

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

52

background image

EEPROM

EEPROM

EEPROM

EEPROM

EEPROM (

EEPROM (Electricaly

Electricaly Erasable

Erasable Programmable

Programmable Read

Read Only

Only Memory

Memory)  umożliwiają 

)  umożliwiają 

wielokrotne programowanie i kasowanie zawartości 

wielokrotne programowanie i kasowanie zawartości –– podobnie jak EPROM, ale 

podobnie jak EPROM, ale 

kasowanie może być selektywne  Komórkę pamięciową układu EPROM stanowi 

kasowanie może być selektywne  Komórkę pamięciową układu EPROM stanowi 

kasowanie może być selektywne. Komórkę pamięciową układu EPROM stanowi 

kasowanie może być selektywne. Komórkę pamięciową układu EPROM stanowi 

tranzystor, w którym wykorzystuje się zjawisko trwałego magazynowania ładunku w 

tranzystor, w którym wykorzystuje się zjawisko trwałego magazynowania ładunku w 

podbramkowej warstwie dielektrycznej, wprowadzonego przez wymuszenie napięciowe. 

podbramkowej warstwie dielektrycznej, wprowadzonego przez wymuszenie napięciowe. 

Przykładem może być struktura FLOTOX (

Przykładem może być struktura FLOTOX (Floating

Floating Gate

Gate Tunnel

Tunnel Oxide

Oxide), która 

), która 

h

kt

j  

i   b d  

i k  

t  tl k  

d d

 któ  

żli i  

h

kt

j  

i   b d  

i k  

t  tl k  

d d

 któ  

żli i  

charakteryzuje się bardzo cienką warstwą tlenku ponad drenem, która umożliwia 

charakteryzuje się bardzo cienką warstwą tlenku ponad drenem, która umożliwia 

przepływ  elektronów w procesie tunelowania z drenu do bramki swobodnej

przepływ  elektronów w procesie tunelowania z drenu do bramki swobodnej

Bramka sterująca

Bramka sterująca

Bramka sterująca

Bramka sterująca

Bramka swobodna

Bramka swobodna

Bramka swobodna

Bramka swobodna

Linia słowa A

Linia słowa A

Linia słowa A

Linia słowa A

Linia bit

u

Linia bit

u

Linia bit

u

Linia bit

u

S

S

S

S

Bramka swobodna

Bramka swobodna

Bramka swobodna

Bramka swobodna

u Au Au Au A

nn

++

nn

++

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

53

background image

EEPROM

EEPROM

EEPROM

EEPROM

Przy U

Przy U

G

G

> 0 i U

> 0 i U

D

D

= 0 bramka swobodna jest sprzężona pojemnościowo z dodatnim 

= 0 bramka swobodna jest sprzężona pojemnościowo z dodatnim 

potencjałem bramki sterującej i elektrony są do niej przyciągane z drenu. Z kolei przy 

potencjałem bramki sterującej i elektrony są do niej przyciągane z drenu. Z kolei przy 

U

U

G

G

= 0 i U

= 0 i U

D

D

> 0 następuje rozładowanie swobodnej bramki

> 0 następuje rozładowanie swobodnej bramki

U

U

G

G

 0 i U

 0 i U

D

D

 0 następuje rozładowanie swobodnej bramki.

 0 następuje rozładowanie swobodnej bramki.

W pierwszym przypadku otrzymuje się zwiększenie napięcia progowego tranzystora U

W pierwszym przypadku otrzymuje się zwiększenie napięcia progowego tranzystora U

T

T

( w praktyce do ok. 10V), w drugim zmniejszenie U

( w praktyce do ok. 10V), w drugim zmniejszenie U

T

T

poniżej 0V, tak, że otrzymuje się 

poniżej 0V, tak, że otrzymuje się 

tranzystor z kanałem zubożanym. Wartości tych napięć zależą od długości procesów 

tranzystor z kanałem zubożanym. Wartości tych napięć zależą od długości procesów 

ii

programowania.

programowania.

Bramka sterująca

Bramka sterująca

Bramka sterująca

Bramka sterująca

Bramka swobodna

Bramka swobodna

Bramka swobodna

Bramka swobodna

U

U

G

G

= 20V

= 20V

U

U

G

G

= 20V

= 20V

Linia słowa A

Linia słowa A

Linia słowa A

Linia słowa A

Linia bit

u

Linia bit

u

Linia bit

u

Linia bit

u

S

S

S

S

Bramka swobodna

Bramka swobodna

Bramka swobodna

Bramka swobodna

G

G

G

G

u Au Au Au A

S                                                    D

S                                                    D

nn

++

nn

++

---- ----

----

----

U

U

D

D

= 0V

= 0V

U

U

D

D

= 0V

= 0V

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

54

background image

EEPROM

EEPROM

EEPROM

EEPROM

Przy U

Przy U

G

G

> 0 i U

> 0 i U

D

D

= 0 bramka swobodna jest sprzężona pojemnościowo z dodatnim 

= 0 bramka swobodna jest sprzężona pojemnościowo z dodatnim 

potencjałem bramki sterującej i elektrony są do niej przyciągane z drenu. Z kolei przy 

potencjałem bramki sterującej i elektrony są do niej przyciągane z drenu. Z kolei przy 

U

U

G

G

= 0 i U

= 0 i U

D

D

> 0 następuje rozładowanie swobodnej bramki

> 0 następuje rozładowanie swobodnej bramki

U

U

G

G

 0 i U

 0 i U

D

D

 0 następuje rozładowanie swobodnej bramki.

 0 następuje rozładowanie swobodnej bramki.

W pierwszym przypadku otrzymuje się zwiększenie napięcia progowego tranzystora U

W pierwszym przypadku otrzymuje się zwiększenie napięcia progowego tranzystora U

T

T

( w praktyce do ok. 10V), w drugim zmniejszenie U

( w praktyce do ok. 10V), w drugim zmniejszenie U

T

T

poniżej 0V, tak, że otrzymuje się 

poniżej 0V, tak, że otrzymuje się 

tranzystor z kanałem zubożanym. Wartości tych napięć zależą od długości procesów 

tranzystor z kanałem zubożanym. Wartości tych napięć zależą od długości procesów 

ii

programowania.

programowania.

Bramka sterująca

Bramka sterująca

Bramka sterująca

Bramka sterująca

Bramka swobodna

Bramka swobodna

Bramka swobodna

Bramka swobodna

U

U

G

G

= 0V

= 0V

U

U

G

G

= 0V

= 0V

Linia słowa A

Linia słowa A

Linia słowa A

Linia słowa A

Linia bit

u

Linia bit

u

Linia bit

u

Linia bit

u

S

S

S

S

Bramka swobodna

Bramka swobodna

Bramka swobodna

Bramka swobodna

----

----

----

----

G

G

G

G

u Au Au Au A

S                                                    D

S                                                    D

nn

++

nn

++

U

U

D

D

= 20V

= 20V

U

U

D

D

= 20V

= 20V

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

55

background image

EEPROM

EEPROM

EEPROM

EEPROM

Jednobitowe komórki pamięci EEPROM tworzy się przez połączenie 

Jednobitowe komórki pamięci EEPROM tworzy się przez połączenie 

tranzystora FLOTOX z normalnym tranzystorem MOS

tranzystora FLOTOX z normalnym tranzystorem MOS

LLLL

0000

++++

Linia bitu 0VLinia bitu 0VLinia bitu 0VLinia bitu 0V

0V 0V -

-U
tr

zy

m

a

Utrzym

a

0V 0V -

-U
tr

zy

m

a

Utrzym

a

18V  18V  -

-Z
ap

is 

Zapis 

18V  18V  -

-Z
ap

is 

Zapis 

Linia programowania 20V

Linia programowania 20V

Linia programowania 20V

Linia programowania 20V

Linia słowa 20V

Linia słowa 20V

Linia słowa 20V

Linia słowa 20V

0V

0V

0V

0V

anie 1anie 1anie 1anie 1

20V

20V

20V

20V

0000

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

Rozładowanie  bramki

Rozładowanie  bramki

Ładowanie  

Ładowanie  bramki

bramki

Kasowanie (ustalanie 1)

Kasowanie (ustalanie 1)

Selektywny zapis 0

Selektywny zapis 0

K ó k    

ł d

 

b

k   b d   j  

 

i  

i

d

i  

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

56

Komórka z naładowana bramką swobodną pozostaje w stanie nieprzewodzenia, 

natomiast komórka rozładowana będzie przewodzić.

background image

Flash

Flash EEPROM

EEPROM

Flash

Flash EEPROM

EEPROM

Flash

Flash EEPROM

EEPROM

Flash

Flash EEPROM

EEPROM

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

57

background image

Flash EEPROM

Flash EEPROM

Flash EEPROM

Flash EEPROM

Pamięci 

Pamięci Flash

Flash EEPROM są specyficzną odmianą pamięci EEPROM charakteryzujących 

EEPROM są specyficzną odmianą pamięci EEPROM charakteryzujących 

się błyskawicznym kasowaniem zawartości bloków lub całej pamięci (1ms) w porównaniu 

się błyskawicznym kasowaniem zawartości bloków lub całej pamięci (1ms) w porównaniu 

z kasowanie zawartości 

z kasowanie zawartości EPROM 

EPROM (ok  15 min

(ok  15 min)  

)  

z kasowanie zawartości 

z kasowanie zawartości EPROM 

EPROM (ok. 15 min

(ok. 15 min). 

). 

Przykładem 

Przykładem flash

flash EEPROM może być struktura ETOX (EPROM 

EEPROM może być struktura ETOX (EPROM with

with Tunnel

Tunnel Oxide

Oxide))

Tlenek pod bramką swobodną ma grubość 10 nm.

Tlenek pod bramką swobodną ma grubość 10 nm.

Bramka sterująca

Bramka sterująca

Bramka sterująca

Bramka sterująca

Cykl programowania jest dwuetapowy  i musi być poprzedzony kasowaniem

jjjj

Bramka swobodna

Bramka swobodna

Bramka swobodna

Bramka swobodna

Kasowanie  jest wykonywane w 

Kasowanie  jest wykonywane w 

procesie tunelowym (jak w 

procesie tunelowym (jak w 

EEPROM) przy napięciu na bramce 

EEPROM) przy napięciu na bramce 

0V i źródle +5V

0V i źródle +5V

S                                                    D

S                                                    D

nn

++

nn

++

0V i źródle +5V.

0V i źródle +5V.

Programowanie realizowane jest 

Programowanie realizowane jest 

przez wstrzykiwanie gorących 

przez wstrzykiwanie gorących 

elektronów (jak w EPROM) przy 

elektronów (jak w EPROM) przy 

i i  

  b

  i  d

i   12V  

i i  

  b

  i  d

i   12V  

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

58

S                                                    D

S                                                    D

napięciu na bramce i drenie +12V. 

napięciu na bramce i drenie +12V. 

background image

Flash EEPROM

Flash EEPROM

Flash EEPROM

Flash EEPROM

Architektura pamięci 

Architektura pamięci Flash

Flash

Bramka sterująca

Bramka sterująca

Bramka sterująca

Bramka sterująca

LiLiLiLi

LiLiLiLi

jjjj

Bramka swobodna

Bramka swobodna

Bramka swobodna

Bramka swobodna

LS A

LS A

LS A

LS A

inia bitu Ainia bitu Ainia bitu Ainia bitu A

S

S

S

S

inia bitu Binia bitu Binia bitu Binia bitu B

S

S

S

S

S                                                    D

S                                                    D

nn

++

nn

++

LS B

LS B

LS B

LS B

S

S

S

S

S

S

S

S

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

59

S                                                    D

S                                                    D

background image

Rejestry

Rejestry

Rejestry

Rejestry

Rejestry

Rejestry

Rejestry

Rejestry

j

y

j

y

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

60

background image

Rejestry

Rejestry

Rejestry

Rejestry

Rejestr to jest układ pamięci służący do chwilowego zapamiętywania 

Rejestr to jest układ pamięci służący do chwilowego zapamiętywania 

danych i wyników operacji oraz do ich przetwarzania.

danych i wyników operacji oraz do ich przetwarzania.

y

y

p

j

p

y

y

p

j

p

Podobnie jak w pamięciach rozróżniamy rejestry statyczne i 

Podobnie jak w pamięciach rozróżniamy rejestry statyczne i 

dynamiczne.

dynamiczne.

dynam czne.

dynam czne.

Rejestr statyczny jest złożony  z n przerzutników i zapisana w nim 

Rejestr statyczny jest złożony  z n przerzutników i zapisana w nim 

i f

j    

t i  ł

 

i f

j    

t i  ł

  bit

  ż     i  

t

ć 

bit

  ż     i  

t

ć 

informacja w postaci słowa n

informacja w postaci słowa n--bitowego może w nim pozostawać 

bitowego może w nim pozostawać 

dowolnie długo.

dowolnie długo.

W rejestrze dynamicznym, podobnie jak w pamięciach dynamicznych 

W rejestrze dynamicznym, podobnie jak w pamięciach dynamicznych 

ść

ć

ś

ść

ć

ś

zawartość rejestru musi być odświeżana.

zawartość rejestru musi być odświeżana.

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

61

background image

Rejestry

Rejestry

Rejestry

Rejestry

Ze względu na sposób wprowadzania i wyprowadzania informacji 

Ze względu na sposób wprowadzania i wyprowadzania informacji 

rejestry dzielimy na:

rejestry dzielimy na:

Szeregowe

Szeregowe

–– umożliwiające szeregowe wprowadzanie i 

umożliwiające szeregowe wprowadzanie i 

wyprowadzanie informacji, tj. bit po bicie;

wyprowadzanie informacji, tj. bit po bicie;

l ł

l ł

żli i j

 

ó

l ł  

d

i  

żli i j

 

ó

l ł  

d

i  

Równoległe

Równoległe

–– umożliwiające równoległe wprowadzanie i 

umożliwiające równoległe wprowadzanie i 

wyprowadzanie informacji, tj. jednoczesne do wszystkich pozycji 

wyprowadzanie informacji, tj. jednoczesne do wszystkich pozycji 

rejestru np. bajtami;

rejestru np. bajtami;

óó

Szeregowo

Szeregowo--równoległe 

równoległe 

–– umożliwiające szeregowe wprowadzanie 

umożliwiające szeregowe wprowadzanie 

i równolegle wyprowadzanie informacji;

i równolegle wyprowadzanie informacji;

Równoległo

Równoległo--szeregowe

szeregowe

–– umożliwiające równolegle wprowadzanie i 

umożliwiające równolegle wprowadzanie i 

gg

gg

j

g

p

j

g

p

szeregowe wyprowadzanie informacji.

szeregowe wyprowadzanie informacji.

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

62

background image

Rejestr równoległy

Rejestr równoległy

Rejestr równoległy

Rejestr równoległy

X0

X1

X2

X3

X0

X1

X2

X3

1             0              1             0

1             0              1             0

D   
    

   

Q

Cl

k    

Q

Res

D   
    

   

Q

Cl

k    

Q

Res

D  

    

    

Q

Cl

k    

Q

Res

D  

    

    

Q

Cl

k    

Q

Res

D   
    

   

Q

Cl

k    

Q

Res

D   
    

   

Q

Cl

k    

Q

Res

D  

    

    

Q

Cl

k    

Q

Res

D  

    

    

Q

Cl

k    

Q

Res

Clock

Clock = 1

= 1Î

Î

00

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

0              1              0             1

0              1              0             1

Enable

Enable= 1

= 1

Q0

Q1

Q2

Q3

Q0

Q1

Q2

Q3

Rejestry  równoległe

Rejestry  równoległe

nazywane są 

nazywane są 

rejestrami buforowymi

rejestrami buforowymi

1              0              1              0

1              0              1              0

Rejestry  równoległe

Rejestry  równoległe

nazywane są 

nazywane są 

rejestrami buforowymi

rejestrami buforowymi

Najczęściej budowane są z przerzutników typu D wyzwalanych poziomem 

Najczęściej budowane są z przerzutników typu D wyzwalanych poziomem 

sygnału lub zboczem.

sygnału lub zboczem.

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

63

Dostęp do informacji jest możliwy poprzez bramki buforowe przy 

Dostęp do informacji jest możliwy poprzez bramki buforowe przy 

odpowiednim wymuszeniu na wejściu 

odpowiednim wymuszeniu na wejściu enable

enable..

background image

Rejestr równoległy

Rejestr równoległy

Rejestr równoległy

Rejestr równoległy

X0

X1

X2

X3

En

X0

X1

X2

X3

En

1             0              1             0

1             0              1             0

Input

Input enable

enable =1

=1

Clock

Clock = 1

= 1Î

Î

00

Input

Input enable

enable =0

=0

Clock

Clock = 1

= 1Î

Î

00

D  

     
   

Q

Cl

k    

Res

Clk

D  

     
   

Q

Cl

k    

Res

     
    

Q

Cl

k    

Res

     
    

Q

Cl

k    

Res

D  

     
   

Q

Cl

k    

Res

Clk

D  

     
   

Q

Cl

k    

Res

     
    

Q

Cl

k    

Res

     
    

Q

Cl

k    

Res

Q

Q

Q0

Q

Q

Q1

Q

Q

Q2

Q

Q

Q3

Q

Q

Q0

Q

Q

Q1

Q

Q

Q2

Q

Q

Q3

k d  

ó

l

   

 

ś  

 k d  kl  

k d  

ó

l

   

 

ś  

 k d  kl  

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

64

Przykład rejestru równoległego z przepisywaniem wejścia przy każdym cyklu 

Przykład rejestru równoległego z przepisywaniem wejścia przy każdym cyklu 

zegarowym

zegarowym

background image

Rejestr przesuwny 

Rejestr przesuwny -- szeregowy

szeregowy

Rejestr przesuwny 

Rejestr przesuwny -- szeregowy

szeregowy

Enable

Enable= 1

= 1

0011001100

Clock

Clock = 1

= 1Î

Î

00

  

b d

 

 

 kó  

 

 

l b 

 h 

  

b d

 

 

 kó  

 

 

l b 

 h 

Rejestr przesuwny budowany jest z przerzutników D, JK lub RS połączonych 

Rejestr przesuwny budowany jest z przerzutników D, JK lub RS połączonych 

kaskadowo w taki sposób, że stan logiczny przerzutnika jest przesuwany do 

kaskadowo w taki sposób, że stan logiczny przerzutnika jest przesuwany do 

następnego przerzutnika w takt sygnału zegarowego.

następnego przerzutnika w takt sygnału zegarowego.

N j

sts

  j st

 

s

 j st 

N j

sts

  j st

 

s

 j st 

j st   s

j st   s

  

któ

 

  

któ

 

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

65

Najprostszym rejestrem przesuwnym jest 

Najprostszym rejestrem przesuwnym jest 

rejestr szeregowy

rejestr szeregowy

, w którym 

, w którym 

informacje są wprowadzane i wyprowadzane szeregowo.

informacje są wprowadzane i wyprowadzane szeregowo.

background image

Rejestr przesuwny 

Rejestr przesuwny –– szeregowo

szeregowo--równoległy

równoległy

Rejestr przesuwny 

Rejestr przesuwny –– szeregowo

szeregowo--równoległy

równoległy

E

Q3

Q2

Q1

Q0

E

Q3

Q2

Q1

Q0

Enable

Enable= 1

= 1

D          Q’

Clk    

Q

D          Q’

Clk    

Q

D          Q’

Clk    

Q

D          Q’

Clk    

Q

En

Inp

D          Q’

Clk    

Q

D          Q’

Clk    

Q

D          Q’

Clk    

Q

D          Q’

Clk    

Q

En

Inp

0011001100

Q

Res

Q

Res

Q

Res

Q

Res

Clk

Q

Res

Q

Res

Q

Res

Q

Res

Clk

Clock

Clock = 1

= 1Î

Î

00

Rejestr przesuwny budowany jest z przerzutników D, JK lub RS połączonych 

Rejestr przesuwny budowany jest z przerzutników D, JK lub RS połączonych 

kaskadowo w taki sposób, że stan logiczny przerzutnika jest przesuwany do 

kaskadowo w taki sposób, że stan logiczny przerzutnika jest przesuwany do 

następnego przerzutnika w takt sygnału zegarowego

następnego przerzutnika w takt sygnału zegarowego

następnego przerzutnika w takt sygnału zegarowego.

następnego przerzutnika w takt sygnału zegarowego.

Przykładem 

Przykładem 

rejestru szeregowo

rejestru szeregowo--równoległego

równoległego

jest rejestr SIPO SISO 

jest rejestr SIPO SISO 

((serial

serial--in

in parallel

parallel--out

out), który zamienia informację z postaci szeregowej na 

), który zamienia informację z postaci szeregowej na 

równoległą

równoległą

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

66

równoległą.

równoległą.

background image

Rejestr przesuwny 

Rejestr przesuwny –– równoległo

równoległo--szeregowy

szeregowy

Rejestr przesuwny 

Rejestr przesuwny –– równoległo

równoległo--szeregowy

szeregowy

X3

X2

X1

X0

X3

X2

X1

X0

1         0          1          0

1         0          1          0

Rejestr przesuwny budowany jest z przerzutników D, JK lub RS połączonych 

Rejestr przesuwny budowany jest z przerzutników D, JK lub RS połączonych 

kaskadowo w taki sposób, że stan logiczny przerzutnika jest przesuwany do 

kaskadowo w taki sposób, że stan logiczny przerzutnika jest przesuwany do 

następnego przerzutnika w takt sygnału zegarowego

następnego przerzutnika w takt sygnału zegarowego

następnego przerzutnika w takt sygnału zegarowego.

następnego przerzutnika w takt sygnału zegarowego.

Rejestr równoległo

Rejestr równoległo--szeregowy

szeregowy

PISO (

PISO (parallel

parallel--in

in serial

serial--out)zamienia 

out)zamienia 

informację z postaci równoległej na szeregową.

informację z postaci równoległej na szeregową.

6 marca 2011

Wojciech Kucewicz 

67