objaw Lasègue'a

Wykonanie testu: Badający wolno unosi wyprostowaną w stawie kolanowym
kończynę dolną pacjenta do momentu aż pojawią się dolegliwości bólowe.

Interpretacja testu: Ostry ból w krzyżu i kończynie świadczy o podrażnieniu
korzenia nerwowego (wypadnięcie jądra miażdżystego, guz). Rzeczywiście
dodatni objaw Lasegue'a występuje jedynie wtedy, kiedy opisany ból prawie
błyskawicznie przenosi się do kończyny dolnej, a objęty w niej obszar zaburzeń
ruchowo-czuciowych odpowiada zajętemu korzeniowi nerwowemu. Pacjent
często stara się zmniejszyć ból przez uniesienie po stronie badanej miednicy.
Należy zmierzyć kąt, do jakiego można unieść kończynę, a jego wielkość
wskazuje na stopień podrażnienia korzeni nerwowych. Ból nerwu kulszowego
można wywołać po przywiedzeniu i rotacji wewnętrznej zgiętej w stawie
kolanowym kończyny dolnej. Ten test jest opisywany jako objaw Bonneta lub
mięśnia gruszkowatego (przy przywiedzeniu i rotacji wewnętrznej kończyny
dochodzi do naciągnięcia nerwu wokół mięśnia gruszkowatego).

O znacznym podrażnieniu nerwu kulszowego świadczy również nasilenie rwy
kulszowej po uniesieniu głowy (objaw Kerniga) i/lub biernego grzbietowego
zgięcia palucha (objaw Turyn) (różnicowanie: zapalenie opon mózgowych,
krwawienie podpajęczynówkowe, meningiosis carcinoinatosa).

Jeżeli przy unoszeniu kończyny w okolicy krzyżowej i lędźwiowym odcinku
kręgosłupa bóle narastają wolno lub promieniują do tylnej powierzchni uda, to
są zwykle spowodowane zmianami zwyrodnieniowymi stawów kręgosłupa,
zapaleniami więzadeł miednicy albo znacznym wzrostem napięcia mięśnia
kulszowo-udowego („miękki stop"; w większości przypadków pojawia się
również po drugiej stronie). Należy odróżnić bóle rzekomokorzeniowe
(rzekomy objaw Lasegue'a) od rzeczywistej rwy kulszowej (objaw Lasegue'a).

Niekiedy uniesienie kończyny w stawie biodrowym nie jest możliwe, ponieważ
chory stawia opór i stara się kończyną zepchnąć w dół rękę badającego. Takie
zachowanie pojawia się niekiedy w czasie badania chorych obeznanych z
patologią

objaw Lasègue'a w pozycji siedzącej

Objaw zwany ten wskazuje na podrażnienie korzeni nerwowych.

Wykonanie testu: Pacjenta siedzącego na brzegu kozetki prosi się, aby

wyprostowaną kończynę dolną zgiął w stawie biodrowym.

Interpretacja testu: Test ten odpowiada objawowi Lasegue'a. Jeżeli występuje
podrażnienie korzeni nerwowych, to pacjent unika bólu, starając się położyć i
podeprzeć rękami. Test ten wykonujemy w celu stwierdzenia agrawacji bólów.
Jeżeli chory może bez problemów zgiąć kończynę w stawie biodrowym bez
pochylania się do tyłu, to stwierdzony wcześniej objaw Lasegue'a jest niepewny.
Test ten może być także wykonany przez badającego podobnie jak objaw
Lasegue'a. Badający zgina biernie w stawie biodrowym wyprostowaną w stawie
kolanowym kończynę dolną.

objaw udowy Lasègue'a (odwrócony objaw Lasègue'a)

Test diagnostyczny wskazujący na podrażnienie korzeni nerwowych.

Wykonanie testu: Pacjent leży na brzuchu. Zgięta w stawie kolanowym
kończyna jest unoszona z kozetki.

Interpretacja testu: Przeprost stawu biodrowego przy zgiętym stawie kolanowym
powoduje naciągnięcie nerwu udowego. Jeżeli pojawią się jednostronnie lub
obustronnie bóle korzeniowe na przedniej stronie uda (oraz rzadko w podudziu),
świadczy to o podrażnieniu korzeni nerwowych w segmencie L3/L4.
Wykonanie testu ograniczają często dolegliwości spowodowane zmianami
zwyrodnieniowymi stawu biodrowego, skrócenie mięśnia prostego uda lub
mięśnia lędźwiowego.

różnicujący test Lasègue'a

Test diagnostyczny pozwalający różnicowanie miedzy rwą kulszową i
schorzeniem stawu biodrowego.

Wykonanie testu: Pacjent leży na plecach. Jedna ręka badającego obejmuje
piętę, a druga - od strony brzusznej staw kolanowy. Wyprostowaną w stawie
kolanowym kończynę dolną wolno unosi się do punktu, gdy u chorego pojawią
się dolegliwości bólowe. Należy ocenić lokalizację i rodzaj bólu. Określa się
także kąt, do jakiego unoszenie kończyny nie sprawia dolegliwości bólowych.
Następnie test jest powtarzany i gdy kończyna osiąga granicę dolegliwości
bólowych, zgina się staw kolanowy.

Interpretacja testu: U chorego z podrażnieniem nerwu kulszowego po zgięciu
staw u kolanowego dochodzi do znacznego złagodzenia lub całkowitego

ustąpienia dolegliwości. Jeżeli występują schorzenia w stawie biodrowym, bóle
pozostają lub ulegają nasileniu wraz ze wzrostem zgięcia stawu biodrowego.

Uwaga: Ból towarzyszący chorobom stawu biodrowego jest zwykle
zlokalizowany w okolicy pachwiny lub wyjątkowo po grzbietowo-bocznej
stronie stawu biodrowego. Jedynie ta ostatnia jego lokalizacja może stwarzać
trudności w różnicowaniu między podrażnieniem nerwów i bólami
spowodowanymi chorobą stawu biodrowego.

test uwalniania (upuszczania) Lasègue'a

Test stosowany do różnicowania bólów lędźwiowego odcinka kręgosłupa.

Wykonanie: Pacjent leży na plecach. Następnie wykonuje się test Lasegue'a do
pojawienia się dolegliwości bólowych. W tej pozycji odsuwając obie ręce
badający uwalnia kończynę dolną.

Interpretacja: Nagłe, nieoczekiwane upuszczenie kończyny powoduje
odruchowe napięcie mięśni grzbietu i pośladków. Głównie dochodzi do napięcia
mięśnia lędźwiowego z pociąganiem za wyrostki poprzeczne lędźwiowego
odcinka kręgosłupa. Bóle pojawiają się przy chorobach odcinka lędźwiowego
kręgosłupa (spondyloartroza, spondylitis, wypadnięcie jądra miażdżystego) lub
stawów krzyżowo-biodrowych.

Różnicowania wymagają bóle trzewne, np. uwzględnić należy objawy
spowodowane zapaleniem wyrostka robaczkowego, które w tym teście mogą
ulec zaostrzeniu.

objaw Lasègue'a-Moutauda-Martina (skrzyżowany objaw Lasègue'a)

Objaw zwany ten wskazuje na podrażnienie korzeni nerwowych.

Wykonanie testu: Badający podnosi wyprostowaną w stawie kolanowym,
niesprawiającą dolegliwości bólowych, kończynę dolną.

Interpretacja testu: W przypadku dyslokacji jądra miażdżystego i podrażnienia
korzenia nerwowego, w czasie unoszenia zdrowej kończyny może dojść do
przeniesienia ruchu na zajęty segment kręgowy, w wyniku czego po stronie
chorej pojawia się rwa kulszowa.

Nachlasstest (test złagodzenia)

Test diagnostyczny różnicujący bóle lędźwiowe i krzyżowo-lędźwiowe.

Wykonanie testu: Chory leży na brzuchu. Badający zgina staw kolanowy
chorego, starając się, na ile jest to tylko możliwe, docisnąć piętę do pośladka.
Pacjent powinien początkowo nie stawiać oporu, a następnie starać się
wyprostować kończynę wbrew stawiającej opór ręce badającego.

Interpretacja testu: W czasie testu początkowo dochodzi do wzrostu napięcia w
stawie krzyżowo-biodrowym, następnie w przejściu lędźwiowo-krzyżowym i na
końcu w lędźwiowym odcinku kręgosłupa. Test ten wykonujemy przy
podejrzeniu obecności zmian w więzadłach miednicy i w krążkach
międzykręgowych. Bóle w stawie krzyżowo-biodrowym, lędźwiowo-
krzyżowym lub w lędźwiowym odcinku kręgosłupa bez korzeniowego
promieniowania przemawiają za zmianami zwyrodnieniowymi i/lub
niewydolnością więzadłową; pojawienie się dodatkowo bólów korzeniowych
przemawia za uszkodzeniem krążków międzykręgowych.

objaw Hoovera

Test diagnostyczny do wykrywania symulacji dolegliwości ze strony
lędźwiowego odcinka kręgosłupa.

Wykonanie testu: Chory leży na plecach. Następnie powinien unieść sprawiającą
bóle kończynę dolną, podczas gdy badający układa rękę pod piętą drugiej
kończyny.

Interpretacja testu: Przy obecności rzeczywistej rwy kulszowej pacjent nie może
unieść kończyny. Jednocześnie przyciska on piętę drugiej kończyny silnie do
podłoża. Jeżeli pacjent symuluje objawy, nie podpiera się piętą zdrowej kończyny o
podłoże. Ponadto często stwierdza, że nie jest w stanie unieść chorej kończyny
dolnej.

objaw Bonneta

Objaw zwany też objawem mięśnia gruszkowatego, znajduje kliniczną
przydatność do testowania nerwu kulszowego.

Test wykonuje się w pozycji leżenia na plecach. Terapeuta zgina kończynę dolną w
stawie kolanowym i biodrowym, a następnie przywodzi i rotuje ją do wewnątrz. W

czasie tego ruchu wcześniej pojawia się objaw Lasegue'a, zaś nasilenie się
dolegliwości bólowych spowodowane jest przez napinanie się nerwu kulszowego
w pobliżu mięśnia gruszkowatego.

Test Bragarda

Test diagnostyczny wskazujący na ucisk korzeni nerwowych - pozwala na
różnicowanie między rzeczywistym i rzekomym objawem Lasegue'a.

Wykonanie testu odbywa się w pozycji pacjenta leżącej na plecach. Terapeuta
jedną ręką obejmuje piętę, a druga chwyta za tylną okolicę stawu kolanowego.
Wyprostowaną w stawie kolanowym kończynę terapeuta unosi wolno ku górze.
Przy pojawieniu się bólu jak w objawie Lasegue'a, kończynę opuszcza się do
momentu, gdy ból ustąpi. W tej pozycji wykonywane jest silne zgięcie
grzbietowe stopy, które powoduje ponowne pojawienie się bólu przebiegającego
wzdłuż nerwu kulszowego.

Dodatni objaw Bragarda świadczy o ucisku korzeni nerwowych z poziomu L4-
S1. Tępy, niespecyficzny ból na tylnej powierzchni uda z promieniowaniem do
stawu kolanowego świadczy o podrażnieniu na skutek rozciągnięcia mięśni
kulszowo-udowych i nie należy go mylić z objawem Lasegue'a. Uczucie
napięcia w łydce może być spowodowane zakrzepicą żył, zatorem lub
przykurczem mięśnia brzuchatego łydki.

Test Bragarda pozwala na stwierdzenie agrawacji przez chorego. W większości
takich przypadków dodatni objaw nie występuje.

objaw Duchenne'a

Objaw pozwalający ocenić uszkodzenie korzeni nerwowych.

Wykonanie testu: Pacjent leży na plecach. Badający chwyta jedną ręką piętę, a
jednym palcem drugiej ręki uciska w kierunku grzbietowym I kość śródstopia.
Następnie prosi się chorego o wykonanie zgięcia podeszwowego stopy.

Interpretacja testu: W przypadku choroby krążka międzykręgowego z
uszkodzeniem korzenia nerwowego S1, chory nie może przeciwstawić się uciskowi
palca. Z powodu niedowładu mięśni strzałkowych dochodzi do supinacji stopy
(mięśnie piszczelowy tylny i przedni).

objaw Thomsena

Objaw wskazujący na podrażnienie korzeni nerwowych.

Wykonanie testu: Pacjent leży na brzuchu. Badający zgina staw kolanowy od kąta
90° do 120° przy zgiętej grzbietowo stopie.

Interpretacja testu: Jeżeli w tym czasie można wymacać bolesny nerw kulszowy
powyżej dołu podkolanowego, świadczy to o podrażnieniu korzeni nerwowych i
zwykle jest spowodowane dyslokacją jądra miażdżystego lub guzem.

test Kerniga

Objaw wskazujący na podrażnienie korzeni nerwowych.

Wykonanie testu: Pacjent leży na plecach. Choremu poleca się zgiąć kończynę
w stawie biodrowym i kolanowym. W pierwszej części testu badający stara się
biernie wyprostować staw kolanowy, w drugiej części pacjent jest proszony o
wykonanie czynnego wyprostu tego stawu.

Interpretacja testu: Jeżeli przy czynnym i biernym wyproście stawu kolanowego
pojawiają się bóle kręgosłupa lub korzeniowe w kończynie, świadczy to o
podrażnieniu korzeni nerwowych spowodowanym dyslokacją jądra
miażdżystego, procesem zapalnym lub guzem.

objaw Brudzińskiego

Objaw ten wskazuje na podrażnienie opon mózgowych.

Objaw ten najłatwiej uchwycić w pozycji leżącej na plecach podczas biernego
uniesienia głowy (zgięcia szyi) pacjenta. Jeżeli w trakcie próby maksymalnego
uniesienia głowy dochodzi do lekkiego zgięcia stawów kolanowych i
biodrowych, stwierdzamy objawy podrażnienia opon.