Rzecznik Praw Obywatelskich, Aleja Solidarności 77, 00-090 Warszawa

 

http://www.rpo.gov.pl/

"Nie ma praw i wolności bez sprawnie funkcjonujących instytucji państwa prawnego - tak jak nie ma silnego państwa, bez 
wolnych obywateli. Nie ma wolnych obywateli bez społeczeństwa obywatelskiego, które promuje cnoty obywatelskie i 
poczucie odpowiedzialności za dobro wspólne. Tego rodzaju państwo jest warunkiem rozwoju jednostki, jest niezbędnym 
komponentem siły narodu i konkurencyjności kraju na arenie międzynarodowej."  
dr Janusz Kochanowski

 
KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 2 kwietnia 1997 r. 

(Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483) (fragmenty)  

Rozdział II. WOLNOŚCI, PRAWA I OBOWIĄZKI CZŁOWIEKA I OBYWATELA  
 
ŚRODKI OCHRONY WOLNOŚCI I PRAW 

Art. 80. 

Każdy ma prawo wystąpienia, na zasadach określonych w ustawie, do Rzecznika Praw Obywatelskich 
z wnioskiem o pomoc w ochronie swoich wolności lub praw naruszonych przez organy władzy 
publicznej. 
 
Rozdział IX. ORGANY KONTROLI PAŃSTWOWEJ I OCHRONY PRAWA. 
 
RZECZNIK PRAW OBYWATELSKICH 

Art. 208. 

1.  Rzecznik Praw Obywatelskich stoi na straży wolności i praw człowieka i obywatela określonych w 
Konstytucji oraz w innych aktach normatywnych. 
2.  Zakres i sposób działania Rzecznika Praw Obywatelskich określa ustawa. 

Art. 209. 

1.  Rzecznik Praw Obywatelskich jest powoływany przez Sejm za zgodą Senatu, na 5 lat.  
2.  Rzecznik Praw Obywatelskich nie może zajmować innego stanowiska, z wyjątkiem stanowiska 
profesora szkoły wyższej, ani wykonywać innych zajęć zawodowych. 
3.  Rzecznik Praw Obywatelskich nie może należeć do partii politycznej, związku zawodowego ani 
prowadzić działalności publicznej nie dającej się pogodzić z godnością jego urzędu. 

Art. 210. 

Rzecznik Praw Obywatelskich jest w swojej działalności niezawisły, niezależny od innych organów 
państwowych i odpowiada jedynie przed Sejmem na zasadach określonych w ustawie. 

Art. 211. 

Rzecznik Praw Obywatelskich nie może być bez uprzedniej zgody Sejmu pociągnięty do 
odpowiedzialności karnej ani pozbawiony wolności. Rzecznik Praw Obywatelskich nie może być 
zatrzymany lub aresztowany, z wyjątkiem ujęcia go na gorącym uczynku przestępstwa i jeżeli jego 
zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia prawidłowego toku postępowania. O zatrzymaniu 
niezwłocznie powiadamia się Marszałka Sejmu, który może nakazać natychmiastowe zwolnienie 
zatrzymanego. 

Art. 212. 

Rzecznik Praw Obywatelskich corocznie informuje Sejm i Senat o swojej działalności oraz o stanie 
przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela. 

Ustawa o Rzeczniku Praw Obywatelskich  

OBWIESZCZENIE MARSZAŁKA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 9 lutego 2001 r. w sprawie 
ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o Rzeczniku Praw Obywatelskich. (Dz. U. z 2001 r. Nr 14, poz. 147) 

Art. 1. 
    1. Ustanawia się Rzecznika Praw Obywatelskich. 
    2.

1)

 Rzecznik Praw Obywatelskich, zwany dalej "Rzecznikiem", stoi na straży wolności i praw 

człowieka i obywatela określonych w Konstytucji oraz w innych aktach normatywnych. 
    2a.

2)

 W sprawach dzieci Rzecznik współpracuje z Rzecznikiem Praw Dziecka. 

    3. W sprawach o ochronę wolności i praw człowieka i obywatela

3)

 Rzecznik bada, czy wskutek 

działania lub zaniechania organów, organizacji i instytucji, obowiązanych do przestrzegania i 
realizacji tych wolności i praw

4)

 , nie nastąpiło naruszenie prawa, a także zasad współżycia i 

sprawiedliwości społecznej.

  

Art. 8. 
    Rzecznik podejmuje czynności przewidziane w ustawie, jeżeli poweźmie wiadomość wskazując na 
naruszenie wolności i praw człowieka i obywatela

3)

. 

 
Art. 9. 
    Podjęcie czynności przez Rzecznika następuje: 
        1) na wniosek obywateli lub ich organizacji, 
        2) na wniosek organów samorządów, 
        2a)

8)

 na wniosek Rzecznika Praw Dziecka, 

        3) z własnej inicjatywy. 
 
Art.10.

9)

 Wniosek kierowany do Rzecznika jest wolny od opłat, nie wymaga zachowania szczególnej 

formy, lecz powinien zawierać oznaczenie wnioskodawcy oraz osoby, której wolności i praw sprawa 
dotyczy, a także określać przedmiot sprawy. 

Art. 18..

22)

 

    Przepisy ustawy dotyczące ochrony wolności i praw człowieka i obywatela odnoszą się również 
odpowiednio do osób nie będących obywatelami polskimi, znajdujących się pod władzą 
Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie przysługujących im wolności i praw. 
 

Kto może zwrócić się do RPO o pomoc ? 

• 

każdy obywatel polski,  

• 

cudzoziemiec, który znajduje się pod władzą Rzeczpospolitej Polskiej,  

• 

osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca tej osobowości, jeśli tylko w 
myśl przepisów może być podmiotem praw i obowiązków,  

• 

organizacje obywateli i organy samorządu,  

Co powinien zawierać wniosek ? 

• 

imię i nazwisko,  

• 

adres, pod który należy kierować korespondencję,  

• 

dokładne wskazanie, czego dotyczy sprawa oraz podanie argumentów wskazujących na 
naruszenie wolności lub prawa,  

• 

niezbędne dokumenty (kopie lub odpisy), które skarżący posiada,  

Wniosek kierowany do Rzecznika jest wolny od opłat.