Rzecznik Praw

Obywatelskich

w Polsce

Dr Janusz Kochanowski - Rzecznik Praw

Obywatelskich V kadencji (od 2006 r.)

Rzecznik Praw Obywatelskich jest

jednoosobowym, konstytucyjnym,

niezależnym i niezawisłym organem

ochrony prawnej. Urząd ten powstał w

Polsce z dniem 1 stycznia 1988 roku.

Działalność Rzecznika reguluje

Konstytucja RP i Ustawa z dnia 15 lipca 1987 r. o

Rzeczniku Praw Obywatelskich.

Zadaniem Rzecznika jest stanie

na straży wolności i praw

człowieka oraz obywatela,

określonych w Konstytucji i

innych aktach normatywnych.

Konstytucja RP, art.208

Rzecznik spełnia 4
funkcje:



prewencyjną



diagnostyczną



kontrolną



kreującą

Kto może zgłosić się do
RPO?



każdy obywatel polski



cudzoziemiec, który znajduje się pod
władzą Rzeczpospolitej Polskiej



osoba prawna lub jednostka
organizacyjna nieposiadająca osobowości
prawnej, jeśli tylko w myśl przepisów
może być podmiotem praw i obowiązków



organizacje obywateli i organy
samorządu

Rzecznika powołuje w formie uchwały Sejm

za zgodą Senatu na wniosek Marszałka

Sejmu lub grupy 35 posłów. Na uchwałę

zatwierdzającą wybór Senat ma czas 1

miesiąca od dnia przekazania uchwały

Sejmu. Niepodjęcie uchwały przez Senat

w ciągu miesiąca oznacza wyrażenie

zgody. W wypadku odmowy zatwierdzenia

kandydata przez Senat, Sejm powołuje na

stanowisko Rzecznika inną osobę.

Kadencja Rzecznika trwa 5 lat i

liczona jest od dnia złożenia

ślubowania przed Sejmem. Ta sama

osoba nie może być Rzecznikiem

więcej niż przez dwie kadencje.

Rzecznik pełni swoje obowiązki do

czasu objęcia stanowiska przez

nowego Rzecznika.

Sejm odwołuje Rzecznika przed upływem

okresu, na jaki został powołany,

większością co najmniej 3/5 głosów w

obecności co najmniej połowy ustawowej

liczby posłów, jeżeli:



zrzekł się wykonywania obowiązków,



stał się trwale niezdolny do pełnienia

obowiązków na skutek choroby,

stwierdzonej orzeczeniem lekarskim.



złamał złożone ślubowanie

RPO nie może:



Zajmować innego stanowiska, z

wyjątkiem profesora szkoły wyższej



Wykonywać innych zajęć zawodowych



Należeć do partii politycznej, związku

zawodowego



Prowadzić działalności publicznej, nie

dającej się pogodzić z godnością jego

urzędu

Konstytucja RP, art. 209

Zasady dobrej

administracji

w świetle praktyki polskiego RPO

„ADMINISTRACJA JEST JAK

NIEMOWLĘ- PODOBNIE JAK

ONO MA NIESKOŃCZONY

APETYT I NIE PONOSI ŻADNEJ

ODPOWIEDZIALNOŚCI.”

Ronald Reagan

„Prawo do dobrej legislacji i

prawo do dobrej

administracji to podstawowe

prawa obywatela”

RPO zauważa problemy współczesnej

administracji i podjął działania w celu ich

naprawy. RPO podzielił je na kilka grup:

1. Zamęt

terminologiczny

a)

Potrzeba sformułowania jasnych,
oficjalnych definicji z zakresu
administracji (np. pojęcie
kierownictwa, kontroli, nadzoru,
które traktowane są jako
synonimy; pojęcie administracji
publicznej czy urzędu)

2.

Zamęt wywołany

zmianami

a)

Konieczność radzenia sobie z
częstymi zmianami

b)

Przystosowanie do zmian w
strukturze organizacyjnej
administracji publicznej

3.

Złe działanie

organów

a)

Obowiązek współdziałania z
organami państwowymi,
organizacjami samorządowymi i
społecznymi

b)

Konieczność stosowania nowych
technologii komunikacyjnych, ze
względu na oszczędność jaką
przynoszą

4.Niepewność praw i

obowiązków

a)

Zlikwidowanie działań
podejmowanych w oparciu o
niewystarczające podstawy prawne

b)

Konieczność podawania konkretnej
podstawy prawnej podjętej decyzji

c)

Prawo wniesienia skargi do sądu
administracyjnego na wydaną
decyzję

5.

Niewystarczająca

etyka i bezstronność

a)

Traktowanie petentów w sposób równy

b)

Obowiązkowa ocena skutków działania organu

c)

Obowiązek bezstronności

d)

Działanie etyczne

e)

Ponoszenie odpowiedzialności za skutki

własnego zaniedbania

f)

Zapobieganie przypadkom uchylania się od

kontroli

g)

Wykluczenie możliwości pozostawienia przez

organ administracji sprawy bez rozstrzygnięcia

6.

Kary administracyjne

a)

Przepis ustawy jako jedyna
podstawa nałożenia kary

b)

Wyraźne określenie kryterium
wyboru kary

c)

Wprowadzenie ogólnej regulacji
dotyczącej porozumień
administracyjnych i porozumień z
osobami prywatnymi

RPO zamierza wystąpić do

prezydenta lub prezesa

RM z wnioskiem o

podjęcie działań w

sprawie projektu ustawy-

przepisy ogólne prawa

administracyjnego.