Składniki:
Substancje (pierwiastki lub związki nie ulegające przemianom), z których składają się fazy
układu

Faza:
Część układu jednorodna pod względem chemicznym i krystalograficznym, oddzielona od
innych faz powierzchnią rozdziału

Roztwór stały:
Jednorodna faza stała w której atomy rozpuszczone zajmują przypadkowe miejsca w sieci
krystalicznej rozpuszczalnika (w węzłach sieci lub międzywęzłowe)

Fazy międzymetaliczne: połączenia metali lub metali z niemetalami o właściwościach
metalicznych tworzące odrębną (zwykle skomplikowaną) sieć krystaliczną

Składniki strukturalne: elementy mikrostruktury stopu (składniki stopu, roztwory, fazy
międzymetaliczne, mieszaniny faz o stałym składzie (eutektyki i eutektoidy), wtrącenia
niemetaliczne)

Stop:

Tworzywo metaliczne, które powstaje w wyniku dodania innych

pierwiastków (składników stopowych) do czystego metalu.

1 – czysty metal

2 – stop metali

τ

Układy równowagi fazowej

ciało
stałe

ciecz

para

O

B

A

C

p

T

Układ jednoskładnikowy

Układ dwuskładnikowy

T

A

B

ciało stałe (

α

)

ciecz (L)

α

+L

pozwalają wnioskować o:
- warunkach i przebiegu krzepnięcia stopów,
- przemianach fazowych występujących w stanie stałym
- budowie fazowej wybranego stopu w danej temperaturze.

Dotyczą warunków równowagi termodynamicznej

Układy równowagi fazowej stopów

Termodynamiczna równowaga układu:

jest to stan układu w którym energia swobodna osiąga wartość minimalną.

Układ (stop) znajduje się w stanie równowagi, gdy w stałej temperaturze i pod stałym
ciśnieniem nie ma tendencji do zmiany tego stanu z upływem czasu

Przebieg krystalizacji stopu w warunkach równowagowych

Układ z nieograniczoną rozpuszczalnością składników

Układ z brakiem rozpuszczalności składników i eutektyką

Eutektyka:
mieszanina dwóch faz krystalizujących równocześnie w stałej temperaturze

Układ z ograniczoną rozpuszczalnością składników i eutektyką

Układ z fazami międzymetalicznymi

Fazy międzymetaliczne: połączenia metali lub metali z niemetalami o właściwościach
metalicznych (CuAl

2

, TiN, Cr

23

C

6

)

Zwykle fazy międzymetaliczne są twarde i kruche