23

Ćwiczenie 1 – Projektowanie trasy i krawędzi jezdni

Ćwiczenie 1 – Projektowanie trasy i krawędzi jezdni

To ćwiczenie pokazuje jak utworzyć trasę i dodać do niej krawędzie korzystając z MXROAD.
Stosowany model terenu jest taki sam, jak używany w ćwiczeniu zawartym w podręczniku
Rozpoczynając pracę (Getting Started).

Start MX

Zakłada się, że znany jest już proces tworzenia projektu i importowania modelu danych,
identyczny z przedstawionym w ćwiczeniu z podręcznika Rozpoczynając pracę (Getting Started).
W ćwiczeniu 1 należy użyć funkcji Rozpakowania Projektu (Unzip Project) do odtworzenia
istniejącego już projektu. Korzystanie z procedur pakowania dla bieżących zadań lub
kompletnych projektów zaoszczędza przestrzeń dyskową i może też być pomocne przy
archiwizacji projektów lub przy transferach sieciowych.

Uruchom MX i używając panelu startowego lub pozycji menu Plik (File), rozpakuj plik danych
mxroad tutorial 1.zip z katalogu mfw\uk_tut do folderu c:\mxroad tutorial 1.

Wybierz Otwórz projekt (Open Project) znajdując MXROAD Tutorial 1.mmd w wyżej
określonym folderze korzystając z pozycji Więcej (More).

W zależności od bieżącej wersji MX, może pojawić się panel, który poinformuje o
wcześniejszej wersji projektu ćwiczenia. Naciśnij Tak (Yes) raz, aby zaktualizować projekt i
powtórnie Tak, aby zaktualizować ustawienia projektu.

Domyślny rysunek pokazuje model terenu MX TUTORIAL GROUND razem z kilkoma punktami
(numerowane krzyżyki). Te punkty pomogą nam przy projektowaniu trasy.

24

Wprowadzenie do MXROAD

Ekran powinien wyglądać tak, jak pokazano poniżej:

Ilustracja 11 – Model terenu

25

Ćwiczenie 1 – Projektowanie trasy i krawędzi jezdni

Tworzenie triangulacji terenu

Niektóre z opcji tego ćwiczenia wymagają informacji terenowych, na bazie których generują
przekroje czy skarpy. Model triangulacji najczęściej jest najlepszym modelem terenu,
usuwającym braki niedostatecznego zagęszczenia informacji mierzonej powierzchni.

Z menu Analizy (Analysis), wybierz Analizy powierzchni (Surface Analysis).

Wyświetlony jest panel Model do Analiz (Model to Analyse). Upewnij się, że Model do Analiz
to MX TUTORIAL GROUND, następnie wciśnij Dalej (Next).

Teraz MX wykona automatycznie triangulację terenu, co może chwilę potrwać. W oknie
tekstowym, (jeśli jest włączone) wyświetli raporty konfliktów łańcuchów lub anomalii w modelu.
Na zakończenie wyświetlony zostanie panel Surface Analysis.

Ilustracja 12 – Panel analiz powierzchni

Kliknij Wyświetlenie triangulacji (Display Triangulation).

Zmień jeśli chcesz kolor triangulacji, a następnie kliknij Next, aby zobaczyć triangulację.

Kliknij Finish, aby zakończyć i poprzez panel Surface Analysis Review, zmień nazwę modelu
triangulacji TMP TRIANGLES na GROUND TRIANGLES. Kliknij OK.

Model traingulacji GROUND TRIANGLES jest teraz zapisany w bazie modeli i dostępny dla
innych opcji.

26

Wprowadzenie do MXROAD

♦ Alternatywą do Wyświetlenia triangulacji (Display Triangulation) w Kreatorze Analiz

powierzchni (Surface Analysis) jest korzystanie z funkcji Analizy (Analysis) i Triangulacja
modelu łańcuchowego (Triangulation from a String Model). Zapamiętaj, że jakkolwiek kreator
Analiz powierzchni (Surface Analysis) wykonuje wyrównanie triangulacji domyślnie (metodą
shrink), tak do otrzymania tego samego rezultatu poprzez funkcję Analizy będziesz
potrzebował użyć tej samej metody wyrównania.

27

Ćwiczenie 1 – Projektowanie trasy i krawędzi jezdni

Tworzenie trasy w planie

MX posiada dwie opcje projektowania trasy. Szybka trasa (Quick Alignment) używa do
projektowania metodę wierzchołkową (IP) z wykorzystaniem specjalnych, szybkich sposobów
rozmieszczania wierzchołków i manipulowania nimi (jak gumową tasiemką). Natomiast pełna
trasa zawiera metody: wierzchołkową (IP), elementów i splinów, dodatkowo z opcjami rampy
przechyłkowej i funkcjami kolejowymi. Stosowana będzie zależnie od sytuacji, standardów
projektowych i ostatecznie indywidualnych upodobań. Ta część ćwiczenia obejmuje tylko
opcje Szybkiej trasy, gdy Pełna trasa opisana jest w podręczniku Rozpoczynając pracę.

Z głównego paska menu, wybierz Design

⇒ Quick Alignment ⇒ Horizontal Design.

W MX dla AutoCAD lub MX dla MicroStation w trakcie Szybkiej trasy można przełączać się

pomiędzy komendami AutoCAD czy MicroStation, a opcjami MX. Jeśli używasz komend,
wskaż ramkę MX u dołu okna, aby powrócić do Szybkiej trasy. Zauważ, że zgłoszenie
(prompt) MX jest wyświetlane w oknie komend kiedy ty tego chcesz.

W pozycji panelu Wybór modelu (Model Selection) wpisz nazwę modelu MX TUTORIAL
DESIGN. Zapamiętaj, że MX TUTORIAL DESIGN jest nowym modelem, który powinieneś
utworzyć jeśli zostanie to zgłoszone.

Kliknij prawym klawiszem myszki w polu nazwy modelu i wybierz z listy Edycja domyślnych
modelu (Edit Model Defaults). Przypisz styl nazewnictwa i prezentacji jako MXROAD, kliknij
OK.

Ilustracja 13 – Edycja domyślnych modelu

28

Wprowadzenie do MXROAD

Ilustracja 14 – Edycja stylu prezentacji i nazewnictwa

Wybierz oś trasy (Road Centrelines (MC)) z listy nazw łańcuchów. Nazwa łańcucha osi trasy
MC00, zostanie automatycznie wprowadzona w pole nazwy łańcucha. Nazwa trasy MC00
dostosowana jest do standardowej konwencji nazewnictwa, używanej przez wiele produktów
MX (też MXROAD), do osiągnięcia wysokiego stopnia automatyzacji procesu projektowania.

Ilustracja 15 – Szybka trasa – Wybór modelu i łańcucha

Kliknij Dalej (Next).

Zostanie wyświetlony pasek narzędzi, który umożliwia utworzenie trasy w planie przy użyciu
metody wierzchołkowej (IP). Używając tej metody, wskazuje się punkty łączone przecinającymi
się prostymi, a łuki wstawiane są pomiędzy elementy proste.

Ilustracja 16 – Pasek narzędzi Szybkiej trasy

29

Ćwiczenie 1 – Projektowanie trasy i krawędzi jezdni

Kliknij przycisk Parametry (Parameters)

, aby ustalić parametry stosowanych łuków.

W polu Promień (Radius) wpisz wartość 200, jeśli już jej tam nie ma.

W polu Długość krzywej przejściowej (Transition Curve Lengths) wpisz wartość 30.

Jeśli klikniesz dwukrotnie w tych polach, bieżące wartości zostaną podświetlone i zamienione

przez nowo wpisanie.

Kliknij OK, aby zaakceptować nowe wartości. Wybierz ikonę Dodaj wierzchołek (Add IP).
Jeśli ikona ta nie jest już wciśnięta, ustal ją jako bieżącą, aktywną opcję.

Użyj kursora do wskazania punktu w pobliżu żółtego punktu 1, który jest poniżej i
nieznacznie na lewo od punktu 5. Kontynuuj wskazywanie kolejnych punktów 2, 3 i 4. Nie
jest ważne w tym momencie dokładne ich wskazywanie, gdyż za chwilę dokładnie określimy
ich pozycję.

Trasa jest wyświetlana po każdym kliknięciu nowego punktu. Stosowane kolory to żółty dla
prostych, czerwony dla krzywych przejściowych i cyjan dla łuków.

Powiększ obszar wokół punktów 1 i 5 w pobliżu początku trasy.

Na pasku narzędziowym kliknij ikonę Przenieś wierzchołek (Move IP)

, a następnie kliknij

ikonę Przyciągania (Snap)

, aby przełączyć przyciąganie na włączone (on).

Kiedy przyciąganie jest włączone, najbliższy kursorowi wierzchołek zostanie przyciągnięty do
klikniętej pozycji. Jeśli ramka kursora znajduje się nad łańcuchem, wierzchołek trafia do
najbliższego punktu łańcucha podświetlonego żółtą strzałką.

Kliknij gdziekolwiek na krzyżyku punktu 1. Jeśli znajdzie się tam więcej niż jeden łańcuch w
ramce kursora, zostanie wyświetlony panel równoczesnego wskazania łańcuchów. Wybierz
łańcuch PZM1.

Najbliższy wierzchołek trasy zostanie przyciągnięty do tego punktu.

30

Wprowadzenie do MXROAD

Ilustracja 17 – Przenieś wierzchołek z włączonym przyciąganiem

Kliknij ikonę Całość Zoom i powtórz procedurę dla punktu 4.

Wyłącz przyciąganie (off) używając ikony na pasku narzędzi. Przy wyłączonym przyciąganiu
można przemieszczać wierzchołki po całym ekranie. Kliknij i trzymaj wciśnięty lewy klawisz
myszki w pobliżu drugiego wierzchołka, aby przenieść go w inne miejsce.

Zauważ jak zachowuje się trasa, podobna do gumowej tasiemki, którą można elastycznie
rozciągać czy przemieszczać, oceniając proces zmian. Jeśli przemieścisz wierzchołek tam,
gdzie nie jest możliwe utworzenie sensownej trasy, zauważysz zachodzenie na siebie łuków.

Włącz powtórnie przyciąganie i kolejno ustal drugi i trzeci wierzchołek w punktach 2 i 3.
Powinieneś mieć teraz trasę z wierzchołkami dopasowanymi do punktów (krzyżyków).

Kliknij ikonę Edycja krzywej (Edit Curve)

, na pasku narzędzi. Wyświetlony zostanie

panel umożliwiający zmiany promienia i długości krzywych dla łuku.

Kliknij blisko trzeciego wierzchołka, zmień promień na 360 i kliknij Zastosuj (Apply).

31

Ćwiczenie 1 – Projektowanie trasy i krawędzi jezdni

Ilustracja 18 – Edycja detali łuku

Kliknij blisko drugiego wierzchołka i zmień tam promień na 360. Kliknij OK.

Kliknij ikonę Kontrola odległości (Clearances)

na pasku narzędzi.

Kliknij Kontrola odległości okręgiem (Clearance Circle), a następnie naciśnij lewy klawisz
myszki i ciągnij od środka czerwonego budynku w pobliżu 2 punktu, aż do trasy.

Zauważ, że odległość do trasy wynosi ok. 100 metrów. Ta opcja dostarcza bardzo łatwego
sposobu do sprawdzania odległości. Odległości można też kontrolować szczegółowo w
postaci raportów, po kompletnym zaprojektowaniu trasy w planie, używając funkcji Report

⇒

Geometric Reports. Dalsze wyjaśnienia tej funkcji można znaleźć korzystając z pomocy typu
on-line.

32

Wprowadzenie do MXROAD

Ilustracja 19 – Kontrola odległości

Kliknij Zamknij (Close), aby zamknąć panel kontroli odległości.

Kliknij OK

na pasku narzędzi.

Wyświetlany panel poprosi o podanie pikietaża początkowego i skoku, kliknij OK, aby
zaakceptować wartości domyślne.

MX tworzy teraz łańcuchy tzw. master i geometryczny dla tej trasy. Łańcuch master posiada
sześć wymiarów X, Y, Z, pikietaż, promień i azymut i jest używany jako łańcuch odniesienia,
od którego projektowana jest reszta drogi (krawędzie jezdni pobocza itd.). Łańcuch
geometryczny używany jest do przechowywania geometrii trasy, w tym przypadku punktów
głównych (styczności). Ten łańcuch jest używany także do opisów detali trasy na rysunku
finalnym, takich jak długości i promienie.

33

Ćwiczenie 1 – Projektowanie trasy i krawędzi jezdni

Ilustracja 20 – Kompletna trasa w planie

34

Wprowadzenie do MXROAD

Tworzenie niwelety

Z paska menu Projektowanie (Design), wybierz Quick Alignment

⇒ Vertical Profile (Szybka

trasa

⇒ Profil niwelety).

W panelu Quick Profile: Design Model, wskaż właśnie utworzoną trasę (MC00) i kliknij Dalej
(Next).

W panelu Model profilu terenu (Existing Profile Model), wskaż model terenu MX TUTORIAL
GROUND.

Można używać tego panelu do wskazania więcej niż jednego modelu, które mogą być

pomocne jeśli chcesz je zobaczyć, np. model warstwy geologicznej jako kolejny profil terenu.

Kliknij Dalej (Next). Zobaczysz nowe okno systemu MX, ukazujące profil terenu, na bazie
którego powstanie profil niwelety. Tryb pracy jest podobny do metody projektowania trasy w
planie, którą już znasz: należy wskazać kolejne wierzchołki konstrukcyjne niwelety. Używaj
Odśwież (Refresh), jeśli chcesz wyświetlić cały zakres profilu.

Kliknij przycisk Dodaj wierzchołek (Add IP), określ cztery robocze wierzchołki od lewej do
prawej strony ekranu, pierwszy blisko początku, pośrednie - drugi pod, trzeci nad terenem i
ostatni blisko końca.

35

Ćwiczenie 1 – Projektowanie trasy i krawędzi jezdni

Ilustracja 21 – Wprowadzanie wierzchołków niwelety

Kliknij przycisk Okno (Window) u dołu ekranu i powiększ początek niwelety (korzystaj z opcji
Pan, jeśli chcesz przemieścić początek profilu modelu terenu).

Kliknij przycisk Lock IP po prawej stronie ekranu i wybierz z listy Pierwszy i ostatni XZ (First
and Last XZ). Pierwszy i ostatni wierzchołek zostaną teraz przyciągnięte (zablokowane) do
pierwszego i ostatniego punktu profilu modelu terenu.

36

Wprowadzenie do MXROAD

Ilustracja 22 – Zablokowanie wierzchołków

Kliknij Redisplay, aby powrócić powtórnie do widoku całego profilu.

Zauważ, że gdy poruszasz kursorem w poprzek ekranu w oknie, w prawym górnym rogu
ekranu porusza się ramka obejmująca w planie miejsce aktualnie projektowanej niwelety.
Pionowe, wykropkowane linie na profilu pokazują pozycję prostych, łuków i krzywych
przejściowych, ułatwiając tym samym np. koordynację planu i projektowanego profilu.

Kliknij Ustaw dane łuku (Set Curve Data), wskaż pierwszy łuk na ekranie i zmień długość
łuku pionowego (VC) do 50 metrów. Kliknij Zastosuj (Apply), a następnie Zamknij (Close).

Użyj przycisku Okno (Window) tak, aby zobaczyć powiększony początek niwelety i pierwszy
łuk.

37

Ćwiczenie 1 – Projektowanie trasy i krawędzi jezdni

Kliknij Przesuń wierzchołek (Move IP) i wskaż pierwszy łuk. Używając domyślnej metody
przesuwu Normal (swobodnie-free), przesuń wierzchołek w kierunku początku niwelety, tak
aby wpasować go przed pierwszą czerwoną, pionową linię.

Przesuń wierzchołek pierwszego łuku do pozycji XZ około (30,29). Projektowany profil
powinien znaleźć się 3.5 metra ponad terenem jak na poniższej ilustracji.

Ilustracja 23 – Początek niwelety

Czasami, gdy niweleta pokryje się z profilem terenu, jest wyświetlana w kolorze czerwonym.

Kliknij przycisk Redisplay, aby zobaczyć kompletny profil.

Wzdłuż górnej krawędzi okna wyświetlane są następujące informacje: pozycja kursora XZ,
pochylenie w miejscu kursora oraz balans wykop/nasyp.

38

Wprowadzenie do MXROAD

Przesuń trzeci wierzchołek w lewo, tak, aby łuk po lewej stronie profilu, znajdował się blisko
powierzchni terenu w przybliżeniu w pikietażu 330 na wysokości 36 metrów. Wartości te
można zobaczyć w polu XZ punktu u góry ekranu. Kliknij Zamknij (Close).

Kliknij Wstaw wierzchołek (Insert IP), a później kliknij w miejscu pomiędzy dwoma, a za
trzecim wierzchołkiem, aby wstawić piąty wierzchołek.

Kliknij Ustaw dane łuku (Set Curve Data), wskaż w pobliżu nowego wierzchołka i zmień
długość nowego łuku pionowego (VC) na 200 metrów. Kliknij Zastosuj (Apply), a następnie
Zamknij (Close).

Spróbuj użycia różnych trybów przesuwu, aby zobaczyć jak wpływa to na zmianę możliwości
modyfikacji położenia krzywej.

Użyj Przesuń wierzchołek (Move IP), aby zmienić pozycję punktu wierzchołka do pikietaża
830 i wysokości 32 metrów.

Kliknij Zamknij (Close), zauważ u góry ekranu ogólny balans wykopów/nasypów (cut fill
balance). W przybliżeniu powinien wynosić 60% dla wykopu (cut) i 40% dla nasypu (fill).

39

Ćwiczenie 1 – Projektowanie trasy i krawędzi jezdni

Ilustracja 24 – Finalny profil podłużny - niweleta

Kliknij OK. Generowany jest pionowy składnik naszej trasy. Za chwilę można sprawdzić
przy użycia okienka statusu, że nasza trasa MC00 zawiera już wysokości.

40

Wprowadzenie do MXROAD

Projektowanie krawędzi jezdni (Designing the carriageway)

Z menu Projektowanie (Design), wybierz Projektowanie drogi

⇒ Krawędzie jezdni (Road

Design

⇒ Carriageways).

W panelu Road Design: Reference Details, wybierz model MX TUTORIAL DESIGN oraz
łańcuch odniesienia MC00. Kliknij Dalej (Next).

Ilustracja 25 – Detale odniesienia projektowanej krawędzi jezdni

W panelu Road Design: Road Profile, wybierz szablon (wzorzec) MFW Single Two Lane
7.3m (S2) przez kliknięcie odpowiedniego diagramu lub korzystając z rozwijalnej w dół listy
Opis (Description).

41

Ćwiczenie 1 – Projektowanie trasy i krawędzi jezdni

Ilustracja 26 – Panel przekroju jezdni drogi

Kliknij przycisk Edycja (Edit).

Wyświetlany jest panel Road Design: Design Details. Ten panel pozwala na modyfikację
wybranego szablonu przez zmianę szerokości, pochylenia, zmianę typów krawędzi, a także
dodawanie czy skreślanie elementów. W naszym przypadku wartości domyślne są OK.

Kliknij Dalej (Next).

Panel Road Design: Start and End umożliwia zmienić zakres pikietaża dla zastosowanego
szablonu, względem stosowanego łańcucha odniesienia. W naszym przypadku urozmaicimy
zadanie przez zmianę szerokości jezdni wzdłuż osi trasy.

Pozostaw pikietaż początkowy jako domyślny 0.000.

Wprowadź pikietaż końcowy w 141.125m (początek krzywej przejściowej) i kliknij Dalej
(Next).

Krawędzie jezdni zostają utworzone i wyświetlone na ekranie w podanym zakresie.

Wskaż Dalej (Next) w panelu Create Another Length i wybierz ten sam szablon MFW Single
Two Lane 7.3m (S2). Kliknij Dalej (Next).

42

Wprowadzenie do MXROAD

Ilustracja 27 – Panel tworzenia kolejnego odcinka jezdni

Teraz należy zmienić szerokości jezdni, aby otrzymać nieznaczne poszerzenie przekroju drogi.

W panelu Design Details, wskaż kolejno obie strony drogi i dla każdej jezdni powiększ
szerokość z 3.65m to 4.15m. Zauważ, że aktywny (wybrany) profil jest prezentowany
kolorem czerwonym. Następnie kliknij Dalej (Next).

Ilustracja 28 – Detale projektowania szablonu

43

Ćwiczenie 1 – Projektowanie trasy i krawędzi jezdni

Z panelu Zapisz plik szablonu (Save Template File), wybierz Zapisz jako (Save As) i
wprowadź zmodyfikowany opis oraz nazwę pliku: MX Tutorial Single Two Lane 8.3m.

Dla identycznego zapisu opisu i nazwy pliku, skopiuj wcześniej opis do schowka.

Wprowadź początkowy pikietaż w 171.125m i końcowy w 1026.291m, kliknij Dalej (Next).

Wybierz Dalej (Next), aby utworzyć kolejny odcinek.

Wybierz szablon MFW Single Two Lane 7.3m (S2) i wskaż Dalej (Next), aby użyć wartości
domyślnych. Wybierz ponownie Dalej (Next) w panelu Design Details.

Wprowadź pikietaż początkowy w 1056.291m i pomiń pikietaż końcowy pozostawiając
wartość domyślną (domyślnie będzie to pikietaż ostatniego punktu trasy).

Wybierz Dalej (Next).

W panelu Create Another Length, wybierz Połącz sukcesywnie łańcuchy (Join Successive
Strings) i Dalej (Next).

Teraz należy zdefiniować jak będą wyglądały brakujące połączenia krawędzi jezdni pomiędzy
sąsiednimi, różnymi szablonami. Opcja pozwala zastosować dowolnie różne liniowe lub
odwrotne połączenia tak w planie, jak i w profilu dla wszystkich odcinków.

Z panelu Join Outer Strings, wybierz Zakończ (Finish), aby wykonać połączenia z
zastosowaniem domyślnych wartości połączeń liniowych dla planu i profilu.

Ilustracja 29 – Połącz łańcuchy

44

Wprowadzenie do MXROAD

Ilustracja 30 – Ukończone projektowanie krawędzie jezdni

W tym miejscu kończy się Ćwiczenie 1.

Aby opuścić MX, wybierz File

⇒ Exit lub wskaż krzyżyk w prawym górnym rogu okna MX.