Prof. nadzw. E. Molendowski

1

USTANAWIANIE STOSUNKÓW

DYPLOMATYCZNYCH

I.

PODSTAWOWE POJĘCIA

II.

PRAWO LEGACJI

III. NAWIĄZANIE STOSUNKÓW DYPLOMATYCZNYCH

IV.

PROBLEM „UZNANIA” A STOSUNKI
DYPLOMATYCZNE

V.

PODMIOTY PRAWA LEGACJI

VI. SPECYFICZNE PRZYPADKI PRAWA LEGACJI

Prof. nadzw. E. Molendowski

2

I.

PODSTAWOWE POJĘCIA

1. Określenie stosunków dyplomatycznych

Stosunki dyplomatyczne to oficjalne (urzędowe)

stosunki między uznającymi się nawzajem suwerennymi

państwami lub innymi podmiotami prawa międzynarodowego,

utrzymującymi między sobą normalne, a nawet przyjacielskie

stosunki polityczne.

2.

Określenie służby dyplomatycznej

W realizacji stosunków dyplomatycznych państwa bierze

udział wiele organów (resortów). Wszystkie te organy nazywa

się nierzadko zbiorczo „służbą zagraniczną”, chociaż w wielu

państwach przez pojęcie to rozumie się wyłącznie resort spraw

zagranicznych, a więc wyłącznie służbę dyplomatyczno-

konsularną.

Prof. nadzw. E. Molendowski

3

II. PRAWO LEGACJI

1. Istota prawa legacji

Jest to prawo podmiotu prawa międzynarodowego do utrzymywania

lub nieutrzymywania stosunków dyplomatycznych z drugim podmiotem

tego prawa.

2. Prawo legacji a współczesne prawo międzynarodowe

Współczesne prawo międzynarodowe nie zna normy ogólnej,

przyznającej jednostronnie państwom prawo do ustanawiania misji

dyplomatycznych na terytorium innych państw bez ich uprzedniej

zgody.

3. Prawo legacji w świetle prawa wewnętrznego

Prawo wewnętrzne państwa (zazwyczaj konstytucja) określa organy

uprawnione

do

realizacji

prawa

legacji

podmiotu

prawa

międzynarodowego.

Prof. nadzw. E. Molendowski

4

III. NAWIĄZANIE STOSUNKÓW

DYPLOMATYCZNYCH

1. Procedura nawiązania stosunków dyplomatycznych
Pisemne porozumienie obu zainteresowanych stron zawierające np.

sformułowanie: „Podpisaniem niniejszego porozumienia Strony

nawiązują stosunki dyplomatyczne na szczeblu ...”

2. Warunki realizacji „prawa legacji”


nawiązanie stosunków dyplomatycznych bez ustanowienia stałej

misji w państwie przyjmującym



akredytowanie szefa misji mającego siedzibę w innym państwie



ustanowienie misji dyplomatycznej kierowanej przez chargé

d'affaires ad interim

Prof. nadzw. E. Molendowski

5

IV. PROBLEM „UZNANIA” A

STOSUNKI DYPLOMATYCZNE

1.

Uznanie państwa



znaczenie praktyczne



ustanowienie stosunków dyplomatycznych a uznanie państwa

„de iure”



uznanie państwa a nawiązanie stosunków dyplomatycznych



praktyka stopniowania i różnicowania uznania państwa

(ewentualnie rządu) na „de iure” lub „de facto”

2. Uznanie rządu



dojście nowego rządu do władzy w drodze

pozakonstytucyjnej



nawiązywanie stosunków dyplomatycznych a uznanie rządu



uznanie rządu a uznanie państwa

Prof. nadzw. E. Molendowski

6

IV. PROBLEM „UZNANIA” A

STOSUNKI DYPLOMATYCZNE

3. Sytuacje specyficzne:


pojawienie się dwóch rządów



okupacja terytorium



uznawanie rządów emigracyjnych w warunkach istnienia

niepodległego państwa



zmiany systemowe



zmiany na stanowisku szefa państwa lub rządu

Zerwanie lub zawieszenie stosunków dyplomatycznych nie

oznacza cofnięcia uznania dla samego państwa, a jedynie dla

rządu.

Uznanie obcego rządu i wymiana z nim przedstawicieli

dyplomatycznych nie implikują same przez się aprobaty dla

form, ideologii lub polityki danego rządu.

Prof. nadzw. E. Molendowski

7

V. PODMIOTY PRAWA LEGACJI

1. Konfederacja



Brytyjska Wspólnota Narodów (The Commonwealth)



Wspólnota Francuska



Wspólnota Niepodległych Państw

2. Federacja



przypadek secesji części terytorium



rozpad państwa federalnego

3. Rządy emigracyjne, narody walczące o

wyzwolenie spod obcej okupacji

Prof. nadzw. E. Molendowski

8

VI. SPECYFICZNE PRZYPADKI

PRAWA LEGACJI

1. Stolica Apostolska

2. Kraje zależne

3. Małe państewka mające specjalne stosunki

z innymi państwami

4. Zakon Maltański