dr Ulrich Ernst Katedra Prawa Cywilnego UJ

Ćwiczenia z prawa cywilnego I - 2010/2011

Część ogólna, Zobowiązania

Tematy, lektury, schematy

§ 1. Prawo cywilne – wprowadzenie

- Podręcznik: Zoll/Czyszek/Czyszek/Ernst, Prawo cywilne - Kazusy z
rozwiązaniami: Wprowadzenie
- Skrypt: Ernst, rozwiąz. Kazusow. (na stronie Katedry PrCyw UJ)

I. Prawo podmiotowe

i inne podstawowe pojęcia

- Przepisy

1

: art. 353; art. 22

1

, 43

1

- Podręcznik

2

: Radw., PC-CzO, §§ 10-13, (§§ 14-17), §§ 23

1

i 23

2

- Podręcznik: Radw./Olejn., Zob.-CzO, § 1, § 2 I. i II.

II. Prawo przedmiotowe

- art. 1 i 3
- Radw., PC-CzO, §§ 1-5

III. Stosowanie prawa – analiza prawnicza

1. Powstanie roszczenia
2. Brak wygaśnięcia roszczenia
3. Nabycie roszczenia od innej osoby / brak zbycia roszczenia innej osobie
4. Możliwość dochodzenia roszczenia

- art. 5-7
- Skrypt: Ernst, Podstawowe wiadomości o wymaganiach technicznych

w egzaminie kazusowym

- Radw., PC-CzO, §§ 6-9
(- Radw./Olejn., Zob.-CzO, § 34)

1 Jeśli nie podano inaczej, chodzi o przepisy kodeksu cywilnego.
2 „Radw., PC-CzO”: Radwański Z., Prawo cywilne – część ogólna, „Radw./Olejn., Zob.-CzO”:
Radwański Z., Olejniczak A., Zobowiązania – część ogólna. Powinno się używać najnowsze
dostępne wydania podręczników; w żadnym przypadku rok wydania nie powinien być przed
2003 r.

1

§ 2. Czynność prawna, oświadczenie woli, umowa

Roszczenie z zobowiązania umownego
1. Powstanie roszczenia

- zobowiązanie powstało: o wykonanie umowy

- umowę zawarto

2. Brak wygaśnięcia roszczenia
3. Nabycie roszczenia od innej osoby / brak zbycia roszczenia innej osobie
4. Możliwość dochodzenia roszczenia

I.Uwagi ogólne o

powstaniu skutków prawnych

. Oświadczenie woli. Umowa

i jej zawarcie

- art. 56; 60-72; art. 535, 603, 627, 659, 710, 720, 734
- Radw., PC-CzO, §§ 24 i 25, 27, 32, 33
- Radw./Olejn., Zob.-CzO, § 10 I. i III.-V., § 12 I.-III.

II. Warunek i termin przy czynnościach prawnych

- art. 89-94, 110-116
- Radw., PC-CzO, § 31

III. Umowne i konsumenckie prawo odstąpienia

- art. 395; art. 1-16 ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów z dnia
2 marca 2000
- Radw./Olejn., Zob.-CzO, § 28 III., § 13

1

I., III.-IV.

§ 3. Ważność czynności prawnej i jej przesłanki

Roszczenie z zobowiązania umownego
1. Powstanie roszczenia

- zobowiązanie powstało: o wykonanie umowy

- umowę zawarto
- brak nieważności umowy

2. Brak wygaśnięcia roszczenia
3. Nabycie roszczenia od innej osoby / brak zbycia roszczenia innej osobie
4. Możliwość dochodzenia roszczenia

I.

Nieważność i inne postaci wadliwości czynność prawnych

- art. 58
- Radw., PC-CzO, §§ 36 i 37 I.-III.

II. Zwrot świadczeń wynikających z nieważnej umowy

- art. 222; art. 405 i 410; art. 415

III. Forma czynności prawnych

- art. 73-81, art. 389-390
- Radw., PC-CzO, § 26
- Radw./Olejn., Zob.-CzO, § 12 III

2

IV. Przedstawicielstwo

- art. 95-109

9

- Radw., PC-CzO, §§ 34 i 35

V. Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych

- art. 8-43

1

- Radw., PC-CzO, §§ 18-19, 21-23, 28

VI. Wady oświadczenia woli

- art. 82-88
- Radw., PC-CzO, § 29

§ 4. Swoboda umów i jej ograniczenia (kontrola treści)

Roszczenie z zobowiązania umownego
1. Powstanie roszczenia

- zobowiązanie powstało: o wykonanie umowy

- umowę zawarto
- brak nieważności umowy

- roszczenie wynika z powstałego zobowiązania (np.: klauzula

ze wzorca wiąże)

2. Brak wygaśnięcia roszczenia
3. Nabycie roszczenia od innej osoby / brak zbycia roszczenia innej osobie
4. Możliwość dochodzenia roszczenia

I. Uwagi ogólne

- art. 56, 353

1

; art. 359

- Radw., PC-CzO, §§ 30 i 31
- Radw./Olejn., Zob.-CzO, § 11 I., 12 IV.

II. Wzorce i kontrola treści klauzul nieuzgodnionych indywidualnie

- art. 384-385

4

- Radw./Olejn., Zob.-CzO, § 13

III. Wyzysk

,

uprzednia niemożliwość świadczenia

,

- art. 387, 388
- Radw./Olejn., Zob.-CzO, § 11 II., III.

I V. Zmiana stosunków (w tym istotna zmiana siły nabywczej)

- art. 357

1

,, art. 358

1

- Radw./Olejn., Zob.-CzO, § 6 III.-VI., § 26 II.

3

§ 5. Treść zobowiązania: świadczenie

1. Powstanie roszczenia

- zobowiązanie powstało
- roszczenie wynika z powstałego zobowiązania

2. Brak wygaśnięcia roszczenia
3. Nabycie roszczenia od innej osoby / brak zbycia roszczenia innej osobie
4. Możliwość dochodzenia roszczenia: np. już wymagalne

I. Uwagi ogólne

- art. 353
- Radw./Olejn., Zob.-CzO, § 4

II. Wybrane rodzaje i modalności świadczenia

- art. 354-360, art. 365

- Radw./Olejn., Zob.-CzO, § 5, § 26 I., II.-VI. i VIII.

III. Szczególna relacja świadczeń przy umowach wzajemnych oraz prawo
zatrzymania

- art. 487-489
- Radw./Olejn., Zob.-CzO, § 10 II., § 26 VII.

IV. Świadczenia pieniężne i odsetki

- Radw./Olejn., Zob.-CzO, § 6

V. Świadczenie odszkodowawcze
- art. 361-363

- Radw./Olejn., Zob.-CzO, § 7

§ 6. Wygaśnięcie zobowiązań i przedawnienie roszczeń

1. Powstanie roszczenia
2. Brak wygaśnięcia roszczenia
3. Nabycie roszczenia od innej osoby / brak zbycia roszczenia innej osobie
4. Możliwość dochodzenia roszczenia: np. jeszcze nie przedawnione

I. Wygaśnięcie zobowiązań

- art. 451, 452, 463-470, 498-508, art. 365

1

- Radw./Olejn., Zob.-CzO, §§ 29 i 30

II. Przedawnienie roszczeń a wygaśnięcie zobowiązań z powodu prekluzji

- art. 117-125

- Radw., PC-CzO, §§ 38-40

§ 7. Niewykonanie i nienależyte wykonanie zobowiązań

4

- art. 471-497
- Radw./Olejn., Zob.-CzO, §§ 26 i 28

I. Pierwotne roszczenie o wykonanie i jego granice

Pierwotne roszczenie o wykonanie
1. Powstanie roszczenia
2. Brak wygaśnięcia roszczenia: w przypadku niemożliwości (pierwotnej
przedmiotowej lub następczej)
3. Nabycie roszczenia od innej osoby / brak zbycia roszczenia innej osobie
4. Możliwość dochodzenia roszczenia

II. Roszczenie odszkodowawcze

Roszczenie odszkodowawcze z tytułu niewykonania/nielażytego wykonania
zobowiązania z art. 471
1. Powstanie roszczenia

- zobowiązanie pierwotne powstało

- nienależyto wykonany obowiązek wynikający z

powstałego zobowiązania

- dłużnik nie zwalnia się z odpowiedzialności
- przy odszkodowaniu zamiast świadczenia: niemożliwość
(art. 475, 493) albo rezygnacja (art. 477 § 2, 491) ze świadczenia
- roszczenie wynika z powstałego zobowiązania
(odszkodowanie obejmuje dany uszczerbek)

2. Brak wygaśnięcia roszczenia
3. Nabycie roszczenia od innej osoby / brak zbycia roszczenia innej osobie
4. Możliwość dochodzenia roszczenia

III. Zakończenie umów wzajemnych

Roszczenie o zwrot świadczeń z art. 494
1. Powstanie roszczenia:

- zobowiązanie pierwotne powstało: o wykonanie umowy

-

odstąpienie wierzyciela

- złożono oświadczenie o odstąpieniu
- odstąpienie skuteczne (art. 491, 492 lub 493)

2. Brak wygaśnięcia roszczenia
3. Nabycie roszczenia od innej osoby / brak zbycia roszczenia innej osobie
4. Możliwość dochodzenia roszczenia

IV. Szczególne uprawnienia w przypadku zwłoki

V. Dodatkowe zastrzeżenia umowne

- art. 394, 396

- Radw./Olejn., Zob.-CzO, § 28 I., II., IV., V.

5

§ 8. Zobowiązania umowne

- art. 535-921, ustawa o szczegółnych warunkach sprzedaży konsumenckiej,
ustawa o kredycie konsumenckim;
- w szczegółności: umowy sprzedaży, o dzieło, o roboty budowlane, najmu,
pożyczki, zlecenia, przecowania, darowizny
- Podręcznik z Prawa zobowiązań – część szczegółowa

§ 9. Zobowiązania wynikające z ustawy (wybór)

Roszczenie wynikające z ustawy
1. Powstanie roszczenia

- ustawowe przesłanki (np. art. 405, art. 415) spełnione

- roszczenie wynika z powstałego zobowiązania

2. Brak wygaśnięcia roszczenia
3. Nabycie roszczenia od innej osoby / brak zbycia roszczenia innej osobie
4. Możliwość dochodzenia roszczenia

I. Czyny niedozwolone

- art. 415-449

11

- Radw./Olejn., Zob.-CzO, §§ 15-23

1

II. Ekskurs: ochrona dóbr osobistych

- art. 23, 24
- Radw., PC-CzO, § 20

III. Bezpodstawne wzbogacenie

- art. 405-414
- Radw./Olejn., Zob.-CzO, §§ 24 i 25

IV. Szkoda w cudzym interesie, wprowadzenie cudzych spraw bez zlecenia

- art. 438, art. 752-757

6

§ 10. Wielośc podmiotów w stosunkach zobowiązaniowych

I. Wielość dłużników lub wierzycieli

- art. 366-383
- Radw./Olejn., Zob.-CzO, §§ 8 i 9

II. Umowy o świadczenie na rzecz osoby trzeciej

- art. 393, (art. 391 i 392)
- Radw./Olejn., Zob.-CzO, § 14

III. Zmiany stron

1. Powstanie roszczenia
2. Brak wygaśnięcia roszczenia
3. Nabycie roszczenia od innej osoby / brak zbycia roszczenia innej osobie
4. Możliwość dochodzenia roszczenia

- art. 509-526
- Radw./Olejn., Zob.-CzO, §§ 31-33

IV. Wybrane formy zabezpieczeń kredytowych

- art. 876-887, (art. 364)

V. Zaskarżenie czynności przez osobę trzecią: art. 59 oraz skarga
pauliańska

- art. 59, art. 527-534

- Radw., PC-CzO, § 37 IV,
- Radw./Olejn., Zob.-CzO, § 3

7