http://www/sciaga.pl/tekst/31620-32-prostytucja
O prostytucji raz jeszcze...
Prostytucja jest powa nym problemem spo ecznym. Jej rozmiar oraz znaczenie dla spójno ci
ż
ł
ś
spo ecze stwa zosta zauwa ony w trakcie dokonuj cej si w Polsce transformacji ustrojowej po roku 1998.
ł
ń
ł
ż
ą
ę
Wcze niej zjawisko to nie wzbudza o szczególnego zainteresowania rodowisk naukowych, jak
ś
ł
ś
również
by o wiadomie ukrywane przez tamtejsze w adze. Prostytucja zwykle traktowana jest jak jeden
ł
ś
ł
z przejawów patologii spo ecznej, przy czym g ównymi kryteriami zaliczenia jej do kategorii zachowa
ł
ł
ń
dewiacyjnych s zwi zki z przest pczo ci i nadu ywaniem alkoholu i narkotyków. Zjawisko
ą
ą
ę
ś ą
ż
to
uwarunkowane jest ró norodnymi czynnikami: spo ecznymi, ekonomicznymi, kulturowymi
ż
ł
i fizjologicznymi.
Dzi prostytucja spostrzegana jest w wielu aspektach: spo ecznym, psychologicznym i
ś
ł
medycznym.
W ró nego rodzaju publikacjach znajdziemy podobne definicje tego zjawiska, bardziej lub mniej
ż
szczegó owe, które pomog nam zrozumie t patologi spo eczn .
ł
ą
ć ą
ę
ł
ą
Brak jest jednolitej definicji zjawiska. Najcz ciej mianem prostytutki okre la si osob , stale lub
ęś
ś
ę
ę
dorywczo zaspokajaj c potrzeby seksualne przygodnych partnerów w zamian za korzy materialn
ą ą
ść
ą
(pieni dze, warto ciowe rzeczy np. w postaci upominków), bez
ą
ś
zaanga owania uczuciowego i
ż
praktycznie
bez mo liwo ci wyboru partnerów.
ż
ś
Prostytucja, (p.- ac. prostitutio), uprawianie nierz du w celach zarobkowych (S ownik Wyrazów Obcych
ł
ą
ł
PWN, Warszawa 1980).
Wed ug Ma ej Encyklopedii Medycyny, (PWN Warszawa 1990), mo na prostytucj powi za z
ł
ł
ż
ę
ą
ć
innymi
has ami:
ł
Prostytucja, negatywne zjawisko spo eczne, polegaj ce na uprawianiu nierz du w celach zarobkowych.
ł
ą
ą
Prostytucja wi e si ci le z szerzeniem chorób wenerycznych i z przest pczo ci . Zwalczanie je jest
ąż
ę ś ś
ę
ś ą
bardzo trudnym problemem spo ecznym. Kodeks karny przewiduje karalno
za nak anianie do
ł
ść
ł
prostytucji, a tak e za po rednie czerpanie z niej zysku (str czycielstwo, sutenerstwo - art. 174).
ż
ś
ę
Nierz d
ą
, najogólniej zaspokojenie pop du p ciowego w sposób niezgodny z normami obyczajowymi
ę
ł
i prawnymi. W kodeksie karnym (art. 154) poj cie nierz du odnosi si do prostytucji.
ę
ą
ę
Czyn lubie ny
ż
,
nierz dny
ą
, zaspokajanie pop du p ciowego w sposób niedozwolony. Cz sto jest wynikiem
ę
ł
ę
zboczenia p ciowego. W rozdziale XXIII kodeksu karnego, obejmuj cym przest pstwa przeciwko
ł
ą
ę
obyczajno ci, przewidziana jest karalno czynu lubie nego wobec osób poni ej lat 15 albo dokonanego
ś
ść
ż
ż
publicznie.
Zboczenia p ciowe
ł
,
nieprawid owe zaspokajanie pop du p ciowego
ł
ę
ł
albo
nieprawid owe jego
ł
ukierunkowanie: t em
ł
wi kszo ci przypadków zboczenia p ciowego s czynno ciowe zaburzenia
ę
ś
ł
ą
ś
seksualne nabyte w okresie m odo ci, zw aszcza w czasie dojrzewania p ciowego, prowadz ce do
ł
ś
ł
ł
ą
fa szywego rozwoju pop du p ciowego. Leczeniem zbocze zajmuje si psychiatria. Regulacja prawna
ł
ę
ł
ń
ę
1
obejmuje tylko te zboczenia p ciowe, które naruszaj normy prawne.
ł
ą
Encyklopedia Popularna PWN, (Warszawa 1998), rozró nia dwa rodzaje prostytucji: prostytucja, uprawianie
ż
stosunków seksualnych odp atnie z przygodnie poznanymi w tym celu osobami ró nej lub tej samej p ci.
ł
ż
ł
Prostytucja sakralna, prostytucja zwi zana z kultem bóstw p odno ci i mi o ci; znana u ludów
ą
ł
ś
ł ś
staro ytnego Wschodu i czona m. in. z kultem Isztar, Anahidy, Kybele, w Grecji - Afrodyty (g ównie
ż
łą
ł
w Koryncie).
O prostytucji mówi si , e jest stara jak wiat. Mo na znale wzmianki na jej temat ju w Starym
ę ż
ś
ż
źć
ż
Testamencie. Bóg zabrania kontaktów z prostytutkami. Biblia mówi: „Wargi kobiety obcej miodem ociekaj ,
ą
a jej usta - wiec si jak olej. Lecz w ko cu staj si bardziej gorzkie ni pio un i tn jak miecz o
ś
ą ę
ń
ą ę
ż
ł
ą
podwójnym
ostrzu. Jej stopy prowadz do krainy umar ych, do za wiatów wiod jej kroki. Gubi równ drog do ycia
ą
ł
ś
ą
ą
ę
ż
i nawet nie widzi, e schodzi na manowce. Pos uchajcie mnie tedy, synowie moi, nie odchod cie od tego,
ż
ł
ź
co me usta mówi ! Od tamtych trzymaj si jak najdalej, nie zbli aj si nawet do drzwi ich domów, eby kto
ą
ę
ż
ę
ż
ś
inny nie korzysta z si twoich, a bezbo nicy - z lat twojego ycia; eby tym, co posiadasz, nie bogaci si
ł
ł
ż
ż
ż
ł
ę
obcy, eby owoce twej pracy nie sz y do innego. W ko cu musia by tylko wzdycha , gdy wyczerpi si
ż
ł
ń
ł
ś
ć
ą
ę
twe cia o i si y. Wtedy musia by wyzna ze wstydem: O, ja nieszcz sny, napomnie nie s ucha em,
ł
ł
ł
ś
ć
ę
ń
ł
ł
odrzuci o me serce wszelkie pouczenia. Nie
ł
s ucha em g osu moich wychowawców, nie zwa a em na
ł
ł
ł
ż ł
wskazania mych nauczycieli. O ma o co nie spad y na mnie wszystkie kl ski po ród rady i na
ł
ł
ę
ś
zgromadzeniach.” PRZYP. 5,3-14 . Bóg oferuje jednak prostytutkom zbawienie, przebaczenie i akceptacj .
ę
Biblia mówi: „...Rzecze im Jezus: Zaprawd powiadam wam, e celnicy i
ę
ż
wszetecznice wyprzedzaj was do
ą
Królestwa Bo ego. Albowiem przyszed Jan do was ze zwiastowaniem sprawiedliwo ci, ale nie
ż
ł
ś
uwierzyli cie mu, natomiast celnicy i wszetecznice uwierzyli mu; a wy, chocia to widzieli cie, nie
ś
ż
ś
odczuli cie potem skruchy, aby mu uwierzy .” MAT. 21,31-32 .
ś
ć
Prostytucja w Polsce nie jest karana, co nie znaczy jednak, e w Polsce podobnie jak w
ż
Holandii czy
Niemczech zosta a zalegalizowana. W naszym kraju nawet nie planuje si wprowadza tego typu zmiany
ł
ę
ć
legislacyjne. Karze podlegaj jednak ci, którzy zmuszaj do nierz du (sutenerzy) lub przedstawiciele
ą
ą
ą
zorganizowanych grup przest pczych, zbieraj cy haracze za mo liwo pracy na ulicy okre lonego miasta.
ę
ą
ż
ść
ś
W rejonie pogranicza us ugi seksualne sprzedaje oko o tysi ca kobiet ró nych narodowo ci, ale najcz ciej
ł
ł
ą
ż
ś
ęś
s to obywatelki Polski, Rosji, Bu garii, Ukrainy. Obywatelki krajów by ego ZSRR pracuj najcz ciej na
ą
ł
ł
ą
ęś
drogach dojazdowych do wielkich miast przygranicznych, okazjonalnie na przej ciach granicznych. Kobiety
ś
pochodz ce z innych krajów np. Chin, pa stw afryka skich, je li pracuj , to w agencjach towarzyskich i s
ą
ń
ń
ś
ą
ą
prostytutkami ekskluzywnymi. Wi kszo prostytuuj cych si kobiet stanowi osoby w
ę
ść
ą
ę
ą
wieku 35-39 lat
oraz 40-44. W ród m czyzn s to osoby w wieku do 25. Du ym zainteresowaniem ze
ś
ęż
ą
ż
strony
homoseksualnych klientów ciesz si pe noletni m czy ni o ch opi cej urodzie.
ą ę
ł
ęż
ź
ł
ę
Wbrew stereotypom w ród osób zaliczaj cych si do rodowiska prostytuuj cych si kobiet
ś
ą
ę
ś
ą
ę
i m czyzn, znajduj si ludzie pochodz cy z rodzin o ró nym statusie ekonomiczno-spo ecznym,
ęż
ą
ę
ą
ż
ł
zró nicowanym poziomie wykszta cenia, ró nych wyzna (tak e osoby niewierz ce) i narodowo ci.
ż
ł
ż
ń
ż
ą
ś
Mogą to by osoby biegle w adaj ce wieloma j zykami obcymi, zam ne lub onate, w
ć
ł
ą
ę
ęż
ż
ychowuj ce dzieci
ą
inteligentne czy te nie pozbawione talentu artystycznego. Wraz ze zmianami kulturowymi, zapo yczaniem
ż
ż
2
obcych wzorów kulturowych przede wszystkim z Zachodu mamy do czynienia ze zjawiskiem prostytucji.
Prostytucja jest sposobem na szybkie i skuteczne pozyskiwanie rodków niezb dnych do ycia (tak e
ś
ę
ż
ż
w przypadku „dorabiaj cych” studentek). Prostytucja sta a si zatem nie tylko konieczno ci , wynikaj c ze
ą
ł
ę
ś ą
ą ą
skrajnie ubogiej i deprymuj cej sytuacji, lecz tak e atw i ma o m cz c form zarobkowania.
ą
ż ł
ą
ł
ę ą ą
ą
Prostytucja, jako zjawisko spo eczne rozwija si w wielkich aglomeracjach miejskich, gdzie
ł
ę
popyt na
us ugi prostytucyjne i warunki uprawiania nierz du s szczególnie korzystne. Równie w Polsce zjawisko
ł
ą
ą
ż
to koncentruje si w wielkich aglomeracjach. Na podstawie analizy wyników bada zawartych w
ę
ń
polskiej
literaturze Stanis aw Akoli ski dochodzi do wniosku, e „nat enie prostytucji wyst puje w
ł
ń
ż
ęż
ę
o rodkach
ś
wielkomiejskich (Warszawa, Kraków, ód , Katowice, Gdynia-Gda sk, Szczecin, Pozna - zw aszcza
Ł
ź
ń
ń
ł
w okresie targów handlowych) oraz w o rodkach wypoczynkowych. Racj nale y tak e przyzna
ś
ę
ż
ż
ć
W. Radeckiemu, który stwierdza, e „prostytucja jest problemem nie tyle ogólnokrajowym, ile
ż
wi kszych
ę
o rodków miejskich”. Rzeczywi cie, wyst powanie kilku czy kilkunastu prostytutek w
ś
ś
ę
ma ych miastach
ł
nie stwarza problemu w skali spo ecznej, aczkolwiek mo e to by problem istotny dla spo eczno ci tam
ł
ż
ć
ł
ś
zamieszka ej.
ł
Dominuj nast puj ce formy prostytucji:
ą
ę
ą
a) heteroseksualna,
b) homoseksualna,
c) biseksualna i tranwestytyczna.
Mo na wyró ni te okre lone typy prostytucji:
ż
ż ć
ż
ś
a) us ugi towarzyskie,
ł
b) prostytucja w restauracjach i hotelach,
c) prostytucja w agencjach towarzyskich, salonach masa u, klubach typu peep-show,
ż
d) seks na telefon (callgirls),
e) prostytucja „w oknach” - charakterystyczna g ównie w Holandii.
ł
Prostytucja uwarunkowana jest splotem czynników spo ecznych, ekonomicznych, kulturowych
ł
i fizjologicznych. Wed ug Bernsdorfa klasyczne teorie przyczyn prostytucji podzieli mo na na dwie grupy:
ł
ć
ż
teorie biologiczne i teorie spo eczne.
ł
Urszula wi tochowska (socjolog) do czynników, które prowadz do prostytucji zalicza:
Ś
ę
ą
-
wadliw struktur rodziny;
ą
ę
-
z atmosfer wychowawcz w domu rodzinnym;
łą
ę
ą
-
niski poziom wykszta cenia i brak przygotowania zawodowego;
ł
-
alkoholizm lub nadu ywanie alkoholu w rodzinach prostytutek;
ż
-
zmienno rodowisk wychowawczych;
ść ś
-
niski status materialny rodziny;
-
niski poziom wykszta cenia rodziców;
ł
-
wczesne rozpoczynanie ycia seksualnego z przygodnymi partnerami;
ż
Prostytutki w Polsce, jak wynika z danych Komendy G ównej Policji, rekrutuj si z rodzin robotniczych
ł
ą
ę
(70-80%), 15-20% z rodzin ch opskich, 7% z rodzin inteligenckich. Wi kszo prostytutek ma wykszta cenie
ł
ę
ść
ł
3
podstawowe (71,2%), rednie 28%, niepe ne wy sze lub wy sze tylko 0,7%.
ś
ł
ż
ż
Dlatego te prostytucja jest zjawiskiem niedostosowania spo ecznego. Prostytutka lekcewa y istotne
ż
ł
ż
warto ci moralne oraz traktuje pieni dz jako ostateczn miar warto ci. Element zap aty, handlu w asnym
ś
ą
ą
ę
ś
ł
ł
cia em wywo uje pot pienie opinii publicznej, gdy sprzeciwia si podstawowym normom i
ł
ł
ę
ż
ę
ocenom
moralno-obyczajowym. Z tym wi e si zjawisko stygmatyzacji, czyli uciskania, naznaczania spo ecznego.
ąż
ę
ł
Grupa osób uprawiaj ca nierz d jest przez reszt zbiorowo ci uznawana za gorsz , zdemoralizowan ,
ą
ą
ę
ś
ą
ą
niezdoln i nieprzystosowan do ycia w spo ecze stwie. Tymczasem, jak
ą
ą
ż
ł
ń
wynika z bada M. Antoniszyna
ń
i A. Marka, spora cz
kobiet uprawiaj cych nierz d odchodzi z
ęść
ą
ą
prostytucji rednio po 3-5 latach.
ś
Tak e
ż
wiele kobiet z tego rodowiska zawiera zwi zki ma e skie ze swymi by ymi klientami i zrywa
ś
ą
łż ń
ł
z dotychczas uprawianym procederem.
Kolejnym powodem, dla którego prostytutki s grup spo ecznie niedostosowan jest fakt, i
ą
ą
ł
ą
ż
osoby
uprawiaj ce nierz d maj nieraz cis e zwi zki z przest pczo ci . Same dokonuj kradzie y i
ą
ą
ą
ś
ł
ą
ę
ś ą
ą
ż
oszustw albo
te wchodz w zwi zki przest pcze dla dokonania rozboju oraz w ama . Cz sto s one zatrzymywane,
ż
ą
ą
ę
ł
ń
ę
ą
g ównie prostytutki uliczne z powodu zak ócenia porz dku publicznego i
ł
ł
ą
pope nienia wykroczenia.
ł
Okres tabuizacji zjawisk, które maj miejsce w kulturze powoli mamy ju za sob . Wkroczyli my
ą
ż
ą
ś
w XXI wiek, w którym mo na prognozowa , e prostytucja nabierze szczególnego charakteru. B dzie to
ż
ć ż
ę
problem spo eczny o niepodwa alnej aktualno ci, ale jednocze nie ewoluuj cy. Za klika lat mo emy mie
ł
ż
ś
ś
ą
ż
ć
do czynienia ze znacznymi zmianami w ogólnym charakterze prostytucji, co sprawi, e nie b dziemy
ż
ę
przygotowani do podejmowania konkretnych dzia a o charakterze prewencyjnym. Wzrost stopy
ł ń
bezrobocia, a co si z tym wi e ubo enie rodzin i pogorszenie stosunków wewn trzrodzinnych, wzrost
ę
ąż
ż
ą
przest pczo ci, alkoholizm, przy jednoczesnym wzro cie wymogów unijnych wobec spo ecze stwa
ę
ś
ś
ł
ń
polskiego - to wszystko przyczyni si do przyp ywu prostytuuj cych si kobiet i m czyzn.
ę
ł
ą
ę
ęż
Obok prostytucji ulicznej, na drogach dojazdowych, w agencjach towarzyskich, prostytucji homoseksualne,
heteroseksualnej, w lokalach rozrywkowych, coraz bardziej popularna staje si prostytucja za
ę
po rednictwem Internetu. Rozwój Internetu przy jednoczesnym braku kontroli nad nim mo e tak e
ś
ż
ż
przyczyni si do zaistnienia nowej formy nierz du - prostytucji wirtualnej.
ć ę
ą
Debata na temat prostytucji, sytuacji kobiet wiadcz cych us ugi seksualne, wi
cych si z tym
ś
ą
ł
ążą
ę
w tpliwo ci i obiekcji toczy si niemal nieprzerwanie od ko ca XIX wieku. Charakter dzia a organizacji
ą
ś
ę
ń
ł ń
pozarz dowych i stowarzysze zaanga owanych w t dyskusj w du ym stopniu zale y od ich stosunku do
ą
ń
ż
ę
ę
ż
ż
zjawiska prostytucji. W zasadzie wyró ni mo na dwa stanowiska: abolicjonizm, który prostytucj uznaje za
ż ć
ż
ę
przymus pod ka dym wzgl dem i d y do jej zniesienia oraz stanowisko nawo uj ce do legalizacji
ż
ę
ąż
ł ą
prostytucji, co rozumie mo na i jako dekryminalizacj prostytucji - tzn. zniesienie praw w ni
ć
ż
ę
ą
wymierzonych oraz reglamentacj - oznaczaj c wprowadzenie systemu koncesjonowanych domów
ę
ą ą
publicznych, ustanowienia kodeksów pracy, opodatkowania prostytutek, ale tak e obowi zkowych bada
ż
ą
ń
dla nich i konieczno ci rejestrowania si .
ś
ę
Wspó czesny abolicjonizm sprzeciwia si samej prostytucji, turystyce seksualnej, handlowi
ł
ę
kobietami (okre lanemu niekiedy mianem „mi dzynarodowego str czycielstwa”), pornografii, uznaj c je za
ś
ę
ę
ą
przemoc wobec kobiet. Dla organizacji abolicjonistycznych najwa niejszym problemem jest kwestia,
ż
4
jak pogodzi wspieranie kobiet pracuj cych jako prostytutki z jednoczesnym dzia aniem na rzecz likwidacji
ć
ą
ł
samego zjawiska.
Coalition Against Trafficking in Women wyra nie podkre la, e prostytucja jest pogwa ceniem
ź
ś
ż
ł
praw cz owieka. Mówienie o prostytucji „wymuszonej” (gdzie prostytutkami s ofiary handlu kobietami)
ł
ą
i prostytucji „dobrowolnej” (gdzie kobieta dokonuje „racjonalnego wyboru” i wiadomie decyduje si na
ś
ę
uprawianie tego zawodu) zniekszta ca jedynie rzeczywisto . Bowiem nawet te prostytutki, które pracuj
ł
ść
ą
niezale nie, nie maj alfonsów, nie s wolne, poniewa uzale nione s od zachcianek m czyzn,
ż
ą
ą
ż
ż
ą
ęż
którzy kupuj od nich us ugi seksualne. Kobiety decyduj si na uprawianie prostytucji na takiej samej
ą
ł
ą
ę
zasadzie, co osoby, które decyduj si na za ywanie narkotyków. Gdyby mog y wybiera dzisiaj, ich wybór
ą ę
ż
ł
ć
by by inny. Przemys seksualny nie rozró nia mi dzy prostytucj „dobrowoln ” a „wymuszon ” -
ł
ł
ż
ę
ą
ą
ą
wszystkie kobiety pracuj w nim pod przymusem. Taki podzia zdejmuje odpowiedzialno z m czyzn,
ą
ł
ść
ęż
którzy kupuj kobiety, z przemys u seksualnego, który je rekrutuje oraz ze spo ecze stwa, które przyzwala
ą
ł
ł
ń
na seksualn eksploatacj . Seksualna przemoc wobec kobiet (czytaj: prostytucja) oznacza degradacj
ą
ę
ę
wszystkich kobiet, stanowi zagro enie dla ich bezpiecze stwa. Prostytucja - stwierdzaj autorki raportu
ż
ń
ą
przygotowanego przez Koalicj w maju 1995 roku, dla Specjalnej Sprawozdawczyni ONZ ds. Przemocy
ę
wobec Kobiet - wysy a spo ecze stwu przes anie, e jeste my wy cznie towarem seksualnym, e cia a
ł
ł
ń
ł
ż
ś
łą
ż
ł
kobiet s na sprzeda , a przemoc seksualna jest powszechnie akceptowanym na co dzie sposobem
ą
ż
ń
traktowania kobiet i dziewczynek. Nie mówimy przecie o „wymuszonym” niewolnictwie, ani
ż
„wymuszonym” ludobójstwie, gwa cie, apartheidzie, poniewa okre lenie to zawiera si ju w powy szych
ł
ż
ś
ę
ż
ż
definicjach. Koalicja protestuje przeciwko uznawaniu prostytucji za „komercyjn prac seksualn ”,
ą
ę
ą
nie zgadza si ze stanowiskiem organizacji walcz cych o prawa prostytutek, e jej dekryminalizacja
ę
ą
ż
i legalizacja pozwoli zdj pi tno moralnej dezaprobaty i przyda temu zawodowi godno ci. Raczej
ąć
ę
ś
akceptacj i jeszcze wi ksze przyzwolenie spo eczne zyskaj m czy ni, którzy kupuj kobiety i dzieci oraz
ę
ę
ł
ą
ęż
ź
ą
sutenerzy - ci ostatni rzeczywi cie b d mogli poczu si godnie. Prostytucja jest w praktyce pogwa ceniem
ś
ę ą
ć ę
ł
godno ci i
ś
nienaruszalno ci osoby, gwarantowanych w Powszechnej Deklaracji Praw Cz owieka.
ś
ł
Podobne stanowisko zajmuje WHISPER (Women Hurt In Systems of Prostitution Engaged in
Revolt), organizacja za o ona przez by e prostytutki, czy te , jak same o sobie mówi ,
ł ż
ł
ż
ą
”ocalone z prostytucji”. Przyznaj one, e prostytucj trudno uzna za zawód, który pozwoli by rozwija
ą
ż
ę
ć
ł
ć
czyj
karier . Jakie bowiem mo na zdoby „kwalifikacje” uprawiaj c ten zawód? - opanowa
ąś
ę
ż
ć
ą
ć
najtrudniejsze i najdziwaczniejsze nawet pozycje seksualne, udawa , e seks sprawia przyjemno , znosi
ć ż
ść
ć
bez s owa protestu i z u miechem wszystkie zachowania m czyzn, godzi si , by kto inny
ł
ś
ęż
ć
ę
ś
wykorzystywa twoje cia o tak, jak tobie nie przysz oby nawet do g owy. Co wi cej, „kwalifikacje”,
ł
ł
ł
ł
ę
które musz podnosi prostytutki, zak adaj przyzwalanie na wszelkie okrutne akty seksualne, kaleczenie
ą
ć
ł
ą
cia a i to, e si jest na ka de skinienie klienta - oznaczaj tak e praktyki, które w miejscu pracy uznawane
ł
ż
ę
ż
ą
ż
s za molestowanie i
ą
napastowanie seksualne.
Obie organizacje zwracaj uwag , e je li dopu ci si do traktowania prostytucji jako
ą
ę
ż
ś
ś
ę
„pracy komercyjnej”, a rz dy oficjalnie w cz dochody prostytutek do bud etu pa stwa, wówczas zwolni
ą
łą ą
ż
ń
je to od odpowiedzialno ci za tworzenie nowych miejsc pracy dla kobiet i zapewnienia im mo liwo ci
ś
ż
ś
5
rozwoju ekonomicznego. Uznanie prostytucji za komercyjn prac seksualn oznacza b dzie ignorowanie
ą
ę
ą
ć ę
przemocy wobec kobiet i dzieci uprawiaj cych ten zawód oraz dalsz ich degradacj . Zdaniem organizacji
ą
ą
ę
abolicjonistycznych tego w a nie chce przemys seksualny i ci, którzy za nim stoj . Chc mie prawo do
ł ś
ł
ą
ą
ć
zatrudniania kobiet i dzieci przy zagra aj cej zdrowiu i yciu pracy, pracy poni aj cej i uw aczaj cej
ż ą
ż
ż ą
ł
ą
ludzkiej godno ci.
ś
W Szwecji abolicjonistycznie nastawione organizacje wnios y w lutym b.r. do parlamentu projekt
ł
ustawy zak adaj cy karanie klientów. Dzia aj ce w z Szwecji w czterech najwi kszych miastach
ł
ą
ł ą
ę
(Sztokholmie, Malm, Geteborgu i Norrkping) tzw. Prostitution Groups d
do ograniczenia zjawiska
ążą
prostytucji. Pracuj w rodowisku kobiet wiadcz cych us ugi seksualne, udzielaj c im wsparcia
ą
ś
ś
ą
ł
ą
i zach caj c jednocze nie do porzucenia prostytucji, przeciwdzia aj rekrutacji m odych dziewczyn.
ę
ą
ś
ł ą
ł
Informuj tak e o zagro eniach zwi zanych z AIDS i chorobami przenoszonymi drog p ciow . Docieraj
ą
ż
ż
ą
ą ł
ą
ą
do klientów/ludzi, kupuj cych us ugi seksualne i przekonuj , by tego nie robili. Ca kowicie odmienne
ą
ł
ą
ł
stanowisko zajmuj organizacje dzia aj ce na rzecz uznania praw prostytutek. Domagaj si
ą
ł ą
ą
ę
dekryminalizacji prostytucji, poszanowania prawa do wyboru rodzaju zatrudnienia, prawa do swobodnego
poruszania si i wolno ci stowarzyszania si . Organizacje takie zacz y powstawa na fali rewolty
ę
ś
ę
ęł
ć
spo ecznej, kulturowej i feministycznej lat 60. i 70.
ł
Na pocz tku lat 70. w USA w San Francisco powsta a organizacja zrzeszaj ca prostytutki o
ą
ł
ą
nazwie
COYOTE (Call Off Your Old Tired Ethics) domagaj ca si zniesienia praw wymierzonych przeciwko
ą
ę
prostytucji i uznania legalnego statusu kobiet wiadcz cych us ugi seksualne. COYOTE organizuje
ś
ą
ł
coroczny Bal Prostytutek z okazji wi ta Halloween, zabaw kostiumow , dochody z której pozwalaj
ś
ę
ę
ą
ą
organizacji prowadzi dzia alno : wydawa biuletyn, przygotowywa materia y informacyjne - na
ć
ł
ść
ć
ć
ł
przyk ad film o handlu seksem pt. Hard Work.
ł
Podobn organizacj stanowi Prostytutki Nowego Jorku (Prostitutes of New York), w skrócie
ą
ę
ą
zwana PONY. PONY zrzesza wszystkich ludzi zwi zanych z przemys em seksualnym: prostytutki
ą
ł
uprawiaj ce zawód i by e prostytutki, tancerki erotyczne, streeptizerki, tancerki z peep-shows, kobiety
ą
ł
pracuj ce w telefonach seksualnych. Opowiada si za dekryminalizacj prostytucji, rozwijaniem us ug
ą
ę
ą
ł
prawniczych i zdrowotnych dla osób wiadcz cych us ugi seksualne, zach ca osoby zwi zane
ś
ą
ł
ę
ą
z przemys em seksualnym do promowania kodeksów pracy. Ponadto swym cz onkiniom przekazuje
ł
ł
informacje na temat kompetentnych, godnych zaufania i post puj cych etycznie prawników, rozumiej cych
ę
ą
ą
specyfik rodowiska, poleca tak e lekarzy i terapeutów.
ę ś
ż
Podobn dzia alno prowadzi w berli ska Hydra, organizacja za o ona w 1980 roku przez same
ą
ł
ść
ń
ł ż
prostytutki. Hydra radzi, jak pertraktowa z klientem, informuje o ró norodnych technikach seksualnych
ć
ż
w pracy, o regulacjach prawnych dotycz cych prostytucji, w celu pozyskania opinii publicznej wydaje
ą
ulotki, foldery, materia y informacyjne, organizuje kongresy prostytutek. Hydra jest organizacj wzajemnej
ł
ą
pomocy prostytutek, prowadzi poradnictwo o mo liwo ciach rozpocz cia pracy, ale tak e informuje
ż
ś
ę
ż
o mo liwo ciach zmiany pracy. Przeciwdzia a dyskryminacji kobiet i stara si wp ywa na polepszenie
ż
ś
ł
ę
ł
ć
warunków ycia i pracy prostytutek. W ramach wzajemnej pomocy wyda a dla cudzoziemskich
ż
ł
prostytutek, pracuj cych w Berlinie, o mioj zyczny, podr czny s owniczek u ytecznych zwrotów,
ą
ś
ę
ę
ł
ż
6
których znajomo mog aby si okaza w pertraktacjach z niemieckimi klientami, w a cicielami klubów
ść
ł
ę
ć
ł ś
oraz policj i pozwoli a atwiej wyegzekwowa swoje prawa.
ą
ł ł
ć
Mówi c i pisz c o prostytucji nie mo emy pomin tak wa nego tematu jak AIDS. Jedn z dróg
ą
ą
ż
ąć
ż
ą
zaka enia HIV s kontakty seksualne. Zarówno kontakty heteroseksualne, jak i homoseksualne wi
si
ż
ą
ążą
ę
z ryzykiem zaka enia HIV i innych chorób przenoszonych drog p ciow . Wiele powszechnie stosowanych
ż
ą ł
ą
technik seksualnych stanowi ryzyko zaka enia: seks oralny (pieszczoty organów p ciowych za
ż
ł
po rednictwem ust), seks waginalny (dopochwowy), analny (doodbytniczy). Ryzykownym zachowaniem
ś
seksualnym mo na nazwa ka d sytuacj , gdy dochodzi do kontaktu seksualnego pomi dzy osobami,
ż
ć
ż ą
ę
ę
które: znaj si stosunkowo krótko, maj wielu partnerów seksualnych, maj sta ego partnera,
ą
ę
ą
ą
ł
ale z wy czeniem sta o ci. Dodatkowe zagro enie stanowi : seks grupowy, seks z osobami za ywaj cymi
łą
ł ś
ż
ą
ż
ą
narkotyki lub pod wp ywem takich rodków, seks po czony z sadomasochizmem.
ł
ś
łą
Zapami taj !
ę
-
ka dy kontakt seksualny, który ma charakter przypadkowy stanowi ryzko zaka enia. Je li nie
ż
ż
ś
znasz dobrze swojego partnera, ty lub twój partner wspó yjecie jeszcze z innymi osobami - jest
łż
to ryzykowne zachowanie seksualne.
-
ka dy mo liwy kontakt potencjalnie zaka nych p ynów ustrojowych z b on luzow ust,
ż
ż
ź
ł
ł
ą ś
ą
oczu, odbytu, pochwy, cz onka to ryzyko zaka enia hiv!
ł
ż
-
ryzyko jest jeszcze wi ksze, je li wspó yjesz zpartnerk w okresie miesi czki lub uprawiasz
ę
ś
łż
ą
ą
stosunki analne (b ona luzowa odbytu jest szczególnie podatna na mikrourazy).
ł
ś
-
je li nie masz jednego, wiernego partnera, któremu te jeste wierny i oboje nie wiecie jaki jest
ś
ż
ś
wasz status serologiczny - stosuj prezerwatyw , która sprawia, e twoje zachowania seksualne
ę
ż
s bezpieczniejsze.
ą
W ostatnich latach na sile przybra a prostytucja dzieci ca. Prostytucja dzieci ca najcz ciej przybiera takie
ł
ę
ę
ęś
formy jak: dzieci oferuj ce us ugi na dworcach kolejowych, prostytucja nieletnich z Europy rodkowej
ą
ł
Ś
i Wschodniej w domach publicznych na Zachodzie, prostytucja drogowa, handel ch opcami,
ł
wykorzystywanie dzieci do produkcji pornografii.
Rozró nia si
ż
ę
cztery rodzaje relacji systemu prawnego do zjawiska prostytucji:
1. Prohibicjonizm
- ca kowity zakaz uprawiania prostytucji, która traktowana jest jak przest pstwo,
ł
ę
2. Reglamentaryzm
- sankcjonowanie prostytucji i poddanie jej kontroli policji,
3. Neoreglamentaryzm
- modyfikacja reglamentaryzmu, w której nadzór policji zast puje si
ę
ę
nadzorem sanitarno - lekarskim,
4. Abolicjonizm
- zniesienie wszelkich form rejestracji prostytutek, zakazuje prowadzenia domów
publicznych, k adzie nacisk na profilaktyk i edukacj .
ł
ę
ę
Konwencja mi dzynarodowa o zwalczaniu handlu lud mi i eksploatacji prostytucji z 1950 roku,
ę
ź
której Polska jest stron wprowadza system abolicyjny. Zgodnie z jej tre ci „strony niniejszej Konwencji
ą
ś ą
zgadzaj si ukara ka dego, kto dla zaspokojenia nami tno ci innej osoby dostarcza, zwabia lub
ą
ę
ć
ż
ę
ś
uprowadza w celach prostytucji inn osob , nawet za jej zgod albo eksploatuje prostytucj innej osoby
ą
ę
ą
ę
nawet za jej zgod ”.
ą
7
Przest pstwa zwi zane z prostytucj na gruncie polskiego Kodeksu karnego to:
ę
ą
ą
à
str czycielstwo
ę
- nak anianie innej osoby do uprawiania prostytucji - art. 204 1 k.k.,
ł
à
kuplerstwo - umy lne u atwianie cudzej prostytucji w celu osi gni cia korzy ci maj tkowej -
ś
ł
ą
ę
ś
ą
art. 204 1 k.k..
à
sutenerstwo - czerpanie korzy ci maj tkowej z cudzej prostytucji - art. 204 2 k.k. Str czycielstwo,
ś
ą
ę
kuplerstwo i sutenerstwo w stosunku do osoby ma oletniej stanowi typ kwalifikowany przest pstwa -
ł
ą
ę
art. 204 3 k.k.
Pomoc dla ofiar handlu kobietami i prostytucji oraz profilaktyk i prewencj w Polsce zajmuje si
ą
ą
ą
ę
m. in. Fundacja Przeciwko Handlowi Kobietami La Strada, Caritas.
W Warszawie w dniach 3 -4 kwietnia 2001 odby o si seminarium na temat pomocy prostytutkom.
ł
ę
Caritas i studenci zapoznali si z metodami pracy Fundacji La Strada i z do wiadczeniami zakonnic,
ę
ś
które pomagaj prostytutkom trafiaj cym do noclegowni dla bezdomnych kobiet czy ró nego rodzaju
ą
ą
ż
o rodków m odzie owo-wychowawczych. Z policyjnych danych wynika, e w 2000 roku w Polsce by o 5,5
ś
ł
ż
ż
ł
tys. prostytutek, z czego ponad 1 tys. to cudzoziemki. Wed ug szacunków „La Strady” liczba ta jest
ł
znacznie wy sza, gdy policja odnotowuje tylko te kobiety, które wesz y konflikt z prawem lub ich sprawy
ż
ż
ł
trafi y do s du.
ł
ą
Niesienie pomocy prostytutkom to charyzmat kilku e skich zgromadze zakonnych dzia aj cych
ż ń
ń
ł ą
w Polsce, m.in. pasterek, sióstr Maryi Niepokalanej czy sióstr Matki Bo ej Mi osierdzia. Jednak e przez lata
ż
ł
ż
komunizmu zakonnicom tym nie wolno by o pracowa w ród kobiet. Obecnie siostry wracaj do swego
ł
ć
ś
ą
pierwotnego charyzmatu, m.in. do troski o dziewcz ta i kobiety zagro one demoralizacj , dlatego otwieraj
ę
ż
ą
ą
domy m odzie owo-opieku cze, prowadz przytuliska dla kobiet czy domy samotnej matki, staraj c si
ł
ż
ń
ą
ą
ę
w ten sposób - ale jeszcze nie wprost - nie pomoc ofiarom prostytucji.
ść
Rzadko ci jest jeszcze wychodzenie zakonnic na ulice, by tam udziela pomocy prostytutkom,
ś ą
ć
ale i to si ju zdarza. W Krakowie albertynki z noclegowni dla kobiet wychodz na dworzec, by tam
ę
ż
ą
„zbiera najbardziej poszkodowane”, w Katowicach s. Anna ze zgromadzenia sióstr Maryi Niepokalanej,
ć
jako pracownik uliczny Domu Anio ów Stró ów, jest dobrze znana tamtejszym prostytutkom. Te za
ł
ż
ś
wiedz , e mog z ni porozmawia i nie musz przed ni udawa , wiedz te , e mog liczy na jej pomoc.
ą ż
ą
ą
ć
ą
ą
ć
ą
ż ż
ą
ć
Caritas Polska zamierza skorzysta z do wiadcze nie tylko zakonnic, ale tak e organizacji
ć
ś
ń
ż
kobiecych dzia aj cych m.in. w Berlinie w ramach niemieckiej Caritas. Np. „In via” pomaga prostytutkom
ł ą
z krajów Europy rodkowo-Wschodniej, które trafiaj do wi zienia deportacyjnego w Niemczech.
Ś
ą
ę
Pracownice tej organizacji za atwiaj dla nich dokumenty w konsulacie, by umo liwi im powrót do swoich
ł
ą
ż
ć
krajów, zapewniaj te opiek lekarsk , kontaktuj si z organizacjami pomocowymi w ich krajach, by po
ą
ż
ę
ą
ą
ę
powrocie mog y tam odby terapi .
ł
ć
ę
Caritas Polska my li tak e o utworzeniu bazy danych, dost pnej przez ca dob dla pracowników
ś
ż
ę
łą
ę
o rodków nios cych pomoc kobietom. B d oni mogli szuka tam informacji i pomocy dla konkretnych
ś
ą
ę ą
ć
poszkodowanych. Uczestnicy seminarium widz te potrzeb szkolenia pracowników ulicznych, m.in.
ą
ż
ę
dlatego, e kobiety z obawy przed os dzeniem nie przyjd do Ko cio a prosi o pomoc. „By pomóc tym
ż
ą
ą
ś
ł
ć
kobietom, trzeba wyj na ulice” - to cz ste g osy pracowników Caritas. Z danych organizacji pomagaj cych
ść
ę
ł
ą
8
prostytutkom i ofiarom handlu kobietami wynika, e kobiety najcz ciej podejmuj si prostytucji
ż
ęś
ą
ę
z powodów ekonomicznych. Wiele z nich wyje d a do pracy za granic , maj c nadziej , e tam jako
ż ż
ę
ą
ę ż
barmanka czy opiekunka dzieci zarobi na utrzymanie swojej rodziny. Najcz ciej tu po
ęś
ż
przekroczeniu
granicy, po rednicy sk adaj cy ofert pracy, odbieraj im paszporty, po czym informuj o
ś
ł
ą
ę
ą
ą
prawdziwym
charakterze ich pracy. Kobiety, które nie chc si na ni zgodzi , s zastraszane i
ą
ę
ą
ć
ą
przymuszane do
prostytucji, nierzadko sprzedawane do agencji towarzyskich w Europie Zachodniej, a tak e w Polsce,
ż
sk d
ą
bez pomocy z zewn trz nie maj szans uciec.
ą
ą
Siostra Anna Ba chan, przewodnicz ca Zarz du Stowarzyszenia im. Marii Niepokalanej na rzecz
ł
ą
ą
Pomocy Dziewcz tom i Kobietom w Katowicach nale y do osób, które pomagaj prostytutkom.
ę
ż
ą
Stowarzyszenie ma stale dy ury uliczne. Zasad jego pracy jest codzienne odwiedzanie sta ych miejsc,
ż
ą
ł
w tym tak e dworca, o sta ych porach. Ten system pracy ma na celu danie pewno ci dziewcz tom,
ż
ł
ś
ę
e
ż
zawsze mog liczy na to, e ich spotkaj . Chodz parami, aby by a jasno , e nie s to dzia ania
ą
ć
ż
ą
ą
ł
ść ż
ą
ł
indywidualne, ale zespo owe, oraz ze wzgl du na bezpiecze stwo. Pierwszym etapem ich pracy jest
ł
ę
ń
przedstawienie siebie, kogo reprezentuj oraz komu i jak mog pomóc. Je li chodzi o inicjowanie kontaktu,
ą
ą
ś
bywa to ró nie i jest uzale nione od miejsca oraz sytuacji. Zdarza si równie tak, e te dziewczyny, które
ż
ż
ę
ż
ż
nas ju znaj , przyprowadzaj do nas nowe. Stowarzyszenie oferuje pomoc psychologiczn , medyczn , na
ż
ą
ą
ą
ą
bardziej zaawansowanym etapie nast puje pomoc terapeutyczna. Pomaga dziewczynom w zebraniu
ę
dokumentacji, cz sto bowiem zdarza si , e nie maj adnych dokumentów, nie s równie ubezpieczone
ę
ę ż
ą ż
ą
ż
i zameldowane. Pomaga im w zrobieniu bada , gdy zachodzi konieczno tak e za atwia leczenie.
ń
ść
ż
ł
Dziewczyny maj te mo liwo
skorzystania z rady i pomocy prawnika oraz pomocy socjalnej,
ą
ż
ż
ść
je li
ś
uznamy, e dana osoba takiej pomocy potrzebuje. Nie chc dziewcz tom przedstawia swojego planu
ż
ą
ę
ć
zbawienia, tylko staraj si odpowiada na ich konkretne potrzeby. Warto tak e podkre li , e pomagaj
ą
ę
ć
ż
ś ć ż
ą
dziewczynom bez wzgl du na to, czy w danym momencie deklaruj zej cie z ulicy, czy te nie. To one
ę
ą
ś
ż
wybieraj czas oraz odpowiedni moment zmiany swojego ycia. Musz by tak e naprawd gotowe
ą
ż
ą
ć
ż
ę
wewn trznie do podj cia takiej decyzji. Wej cie, jak i zej cie z ulicy jest pewnym procesem.
ę
ę
ś
ś
Cz sto jednak sama pomoc medyczna, prawna czy socjalna nie wystarczy. Aby mog y si wyrwa
ę
ł
ę
ć
z potrzasku, w jakim si znalaz y, potrzebna jest im zmiana miejsca zamieszkania.
ę
ł
Stowarzyszenie im. Marii Niepokalanej na rzecz Pomocy Dziewcz tom i Kobietom Katowice - pomoc
ę
kobietom dotkni tym przemoc seksualn
ę
ą
ą
-
pomoc prostytutkom
-
pomoc dla kobiet ubogich
-
pomoc socjalna
Adres: ul. Krasi skiego 21, 40-019 Katowice, tel.: (032) 255 38 69, e-mail: magdalena@katowice.opoka.org.pl,
ń
www.magdalena.katowice.opoka.org.pl Centrum Praw Kobiet Kraków
-
program pomocy dla kobiet-ofiar zgwa cenia i ofiar handlu lud mi
ł
ź
-
miejsce hostelowe
Adres: ul. Brodzi skiego 8, 30-506 Kraków, tel./faks: (012) 2961370, email: biuro@cpk.krakow.pl,
ń
info@cpk.krakow.pl, www.cpk.krakow.pl
9
La Strada - Fundacja Przeciwko Handlowi Kobietami Warszawa - bezp atna i anonimowa pomoc dla ofiar
ł
handlu kobietami
Adres: tel.: (022) 628 99 99 (wtorki w godz. 9.00-21.00, w rody w godz.: 14.00-20.00 – w
ś
j zyku rosyjskim),
ę
622 19 85
Zwi zek Dziewcz t i Kobiet Chrze cija skich - Polska „YWCA” Warszawa
ą
ą
ś
ń
-
przeciwdzia anie handlowi kobietami
ł
-
pomoc osobom niepe nosprawnym Adres: ul. Ho a 50 l. 38, 00-685 Warszawa, tel.: (022) 628 97 64,
ł
ż
625 62 Caritas Polska
-
o rodki na terenie ca ego kraju, np. Caritas Diecezji Kieleckiej; Miechów, ul. Szpitalna 1, tel.: (041)
ś
ł
383 14 86
Bibliografia:
•
„S ownik wyrazów obcych”, PWN, Warszawa 1980
ł
•
„Encyklopedia popularna”, PWN, Warszawa 1998
•
„Ma a encyklopedia medycyny”, PWN, Warszawa 1990
ł
•
„M odzie pogranicza - „ winki” czyli o prostytucji nieletnich”, Kurz pa Jacek - Kraków:
ł
ż
ś
ę
„Impuls”, 2001
•
„Prostytucja m odocianych - lokalne i globalne wymiary zjawiska” ,Jacek Kurz pa, Kultura
ł
ę
i Edukacja, 1/2001
•
„Prostytucja nieletnich dziewcz t”, Joanna Moczyd owska, Problemy Opieku czo -
ą
ł
ń
Wychowawcze , 10/1994
•
„Rodzinne uwarunkowania prostytucji nieletnich dziewcz t”, Joanna Moczyd owska, Problemy
ą
ł
Opieku czo - Wychowawcze, 10/1996
ń
•
„Szko a w percepcji nieletnich dziewcz t trudni cych si prostytucj : (na podstawie bada
ł
ą
ą
ę
ą
ń
przeprowadzonych w m odzie owych o rodkach wychowawczych)”, Joanna Moczyd owska,
ł
ż
ś
ł
Nowa Szko a, 9/1995
ł
•
„ rodowiskowe uwarunkowania prostytucji nieletnich dziewcz t (rodzina, szko a, rówie nicy)”,
Ś
ą
ł
ś
Ma gorzata Kowalczyk-Jamnicka, Problemy Rodzinne, 1/1999
ł
•
„Warunki materialne rodziny a prostytuowanie si nieletnich dziewcz t”, Joanna Moczyd owska,
ę
ą
ł
Problemy Alkoholowe, 6/1997
•
Biblia Warszawska tzw. nowy przek ad
ł
•
„ ycie urealnia moje plany, rozmowa z siostr Ann Ba chman”, Jadwiga Knie - Górna,
Ż
ą
ą
ł
Przewodnik Katolicki 5/2003
10