Nie czytaj tej informacji, jeśli nie zależy Ci na zaliczeniu
semestru!

Drogi Słuchaczu!

Czy pamiętasz na ilu zajęciach z każdego przedmiotu byłeś w tym semestrze? Jeśli nie,zapytaj
swojego nauczyciela, który sprawdzi to w dzienniku. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra
Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania,
klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i
egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562, z późn. zm.) musisz być na 50 %
zajęć z każdego przedmiotu przewidzianego do realizacji w tym semestrze.

Nie czekaj do końca semestru. Jeśli nie mogłeś lub nie będziesz mógł możesz uczestniczyć w
zajęciach zgłoś się do Biura Szkoły i Rekrutacji lub na zjeździe do dyrektora szkoły, abyśmy
mogli wyznaczyć Ci dodatkowe konsultacje i umożliwić przystąpienie do egzaminu
semestralnego.

Drogi Słuchaczu!

Jeśli chcesz przystąpić do egzaminu maturalnego lub potwierdzającego kwalifikacje zawodowe,
zapoznaj się z procedurami przeprowadzania tych egzaminów i sprawdź do kiedy powinieneś
złożyć w szkole deklarację przystąpienia do tych egzaminów. Wszystkie informacje znajdziesz
na stronie Centralnej Komisji Egzaminacyjnej http://www.cke.edu.pl lub na stronach Okręgowych
Komisji Egzaminacyjnych.

Drogi Słuchaczu!

Jeśli chcesz przystąpić do egzaminu gimnazjalnego, zapoznaj się z procedurami
przeprowadzania tego egzaminu i sprawdź do kiedy powinieneś złożyć w szkole deklarację
związaną z przystąpieniem do części egzaminu z języka nowożytnego. Wszystkie informacje
znajdziesz na stronie Centralnej Komisji Egzaminacyjnej http://www.cke.edu.pl lub na stronach
Okręgowych Komisji Egzaminacyjnych.

Futura Edukacja

1/5

Aplikacje i systemy dedykowane Spitfire

09/05/2013 17:32:36

Futura - Inżynieria

Kierunek: technik
BHP

Rok: 2011/2012

Semestr: 1

Przedmiot: Toksykologia

Imię i nazwisko nauczyciela: Agnieszka Mesjasz

Termin realizowanych zajęć: 15-10-2011r.

Temat: Pojęcie trucizny i zatrucia – podział, charakterystyka .

Rodzaje i rola dawki substancji chemicznej w powstawaniu zatruć.

Drogi wchłaniania trucizn w narażeniu zawodowym.

Pojęcie trucizny i zatrucia – podział, charakterystyka.

Trucizna – jest to substancja, która po wchłonięciu do organizmu lub wytworzona w organizmie
powoduje zaburzenie jego funkcji lub śmierć.

Przy ocenie toksyczności należy brać pod uwagę:

- ilość (dawkę) substancji podanej,

- drogę podania (wdychanie, podanie doustne, na skórę, wstrzyknięcie),

- częstość podania,

- czas potrzebny do wystąpienia zmian niekorzystnych,

- zakres i stopień uszkodzenia.

Futura Edukacja

2/5

Aplikacje i systemy dedykowane Spitfire

09/05/2013 17:32:36

Narażenie (ekspozycja) – jest to fizyczny kontakt żywego organizmu z czynnikiem chemicznym,
fizycznym lub biologicznym, wyrażony stężeniem lub natężeniem i czasem trwania. Podczas
narażenia może występować pobranie substancji i jej wchłonięcie, które opisuje się dawką
wchłonięta.

Efekt – jest to każda biologiczna zmiana w organizmie, narządzie lub tkance spowodowana lub
związana z narażeniem na substancję chemiczną.

Efekt szkodliwy – jest to nieodwracalna zmiana biologiczna pojawiająca się podczas lub po
zakończeniu narażenia. Działanie niekorzystne dla zdrowia może być odwracalne lub
nieodwracalne.

Zatrucie – jest to proces chorobowy z klinicznymi objawami podmiotowymi i przedmiotowymi,
wywołany przez substancję chemiczną pochodzenia egzo- lub endogennego.

Zatrucia można podzielić na ostre, podostre, przewlekłe.

Zatrucia ostre – charakteryzują się szybkim rozwojem szkodliwych zmian w organizmie,
powstających w ciągu krótkiego czasu po wprowadzeniu jednorazowej dawki trucizny
dożołądkowo, inhalacyjnie lub po naniesieniu na skórę. Objawy uszkodzenia lub śmierć
występują po 24h.

Zatrucia podostre – szkodliwe objawy w organizmie występują mniej gwałtownie po podaniu
jednorazowej lub kilkakrotnej dawki. Wykrycie powstałych zmian patologicznych jest często
możliwe po zastosowaniu badań czynnościowych narządów.

Zatrucia przewlekłe – powstają w wyniku działania małych dawek trucizn podawanych przez
dłuższy okres, na ogół pod wpływem kumulacji trucizny w organizmie. Charakter przewlekły
mają zatrucia zawodowe.

Reakcja organizmu na wnikanie związków toksycznych zależy od ich właściwości
fizykochemicznych, drogi wchłaniania, dawki, płci, wieku, stanu zdrowia i odżywiania, a także od
czynników zewnętrznych, jak: temperatura, okres narażenia, wilgotność powietrza.

Rodzaje i rola dawki substancji chemicznej w powstawaniu zatruć.

Termin dawka jest stosowany do wskazania ilości podanej, natomiast ilość obecna w
organizmie podlegającym badaniu jest określona terminem stężenie.

Stężenie krytyczne – w komórce jest to stężenie, przy którym zachodzą zmiany czynnościowe
komórki odwracalne lub nieodwracalne, niepożądane lub szkodliwe.

Futura Edukacja

3/5

Aplikacje i systemy dedykowane Spitfire

09/05/2013 17:32:36

Narządem krytycznym – nazywamy narząd który jako pierwszy osiągnie stężenie krytyczne
substancji toksycznej.

Działanie toksyczne substancji chemicznej zależy od jej dawki i stężenia w atakowanym
narządzie lub układzie.

Dawka – jest to ilość substancji chemicznej podana, pobrana lub wchłonięta przez organizm w
określony sposób, warunkując brak lub wystąpienie efektów biologicznych wyrażonych
odsetkiem organizmów odpowiadających na tę dawkę. Podawana jest ona w jednostkach
wagowych na masę lub powierzchnię ciała, niekiedy dodatkowo na dobę.

W zależności od skutków wywoływanych przez substancje toksyczne wyróżnia się dawki:

- dawka graniczna (progowa) DM – jest to ilość substancji, która wywołuje pierwsze widoczne
skutki biologiczne,

- dawka lecznicza DC – wykazuje działanie lecznicze i nie wywołuje istotnych zakłóceń
procesów fizjologicznych,

- dawka toksyczna DT – jest to ilość substancji, która po wchłonięciu do organizmu wywołuje
efekt toksyczny,

- dawka śmiertelna DL – jest to ilość substancji powodująca śmierć organizmu po jednorazowym
podaniu. Dawka ta jest określana jako dawka śmiertelna medialna LD50, jest to statystycznie
obliczona na podstawie wyników badań doświadczalnych ilość substancji chemicznej, która
powoduje śmierć 50% organizmów badanych po jej podaniu w określony sposób.

Drogi wchłaniania trucizn w narażeniu zawodowym.

Wchłanianie polega na przenikaniu substancji toksycznej ze środowiska zewnętrznego do
wewnętrznego, krwi, limfy, włókien nerwowych. Najważniejszymi drogami wnikania do
organizmu są:

- droga pokarmowa (doustna),

- oddechowa (inhalacyjna, wziewna),

- skórna (dermalna).

1. Ilość wchłoniętej substancji zależy od czynników ułatwiających lub utrudniających

wchłanianie. Są to:

Futura Edukacja

4/5

Aplikacje i systemy dedykowane Spitfire

09/05/2013 17:32:36

- masa cząsteczkowa – im większa masa, tym trudniej związek ulega wchłanianiu,

- rozpuszczalność związku w lipidach (lipofilność) i w wodzie (hydrofilność),

- stężenie związku,

-stopień jonizacji i rozdrobnienia,

- kształt cząsteczki,

- wielkość powierzchni przez którą odbywa się wchłanianie.

Wchłanianie drogą pokarmową – odbywa się w jamie ustnej, przełyku, żołądku i jelicie cienkim.
Wchłanianie w żołądku zależy od: pH, stopnia wypełnienia żołądka, enzymów trawiennych.
Największą zdolność wchłaniania ma jelito cienkie.

Wchłanianie drogą wziewną – odbywa się przez płuca, pęcherzyki płucne a następnie do krwi.
Tą drogą wchłaniane są substancje w postaci gazu, par aerozolu. O ilości zatrzymanych w
drogach oddechowych aerozoli decyduje szybkość przepływu powietrza oraz sposób
oddychania.

Wchłanianie przez skórę – zachodzi stosunkowo wolno i zależy od wielu czynników. Należą do
nich: grubość skóry, stan skóry, ukrwienie skóry, wiek, temperatura i wilgotność powietrza,
nawodnienie naskórka, substancje o charakterze zasadowym, rozpuszczalniki organiczne.

Dystrybucja – jest to rozmieszczenie substancji chemicznej w organizmie, które odbywa się
głównie drogą krwi i chłonki.

Biotransformacja – to przemiany chemiczne substancji chemicznych, które zachodzą głównie w
wątrobie, nerkach, przewodzie pokarmowym, płucach, skórze.

Wydalanie – jest to proces usuwania toksyn z organizmu różnymi drogami.

Futura Edukacja

5/5

Aplikacje i systemy dedykowane Spitfire

09/05/2013 17:32:36