Narkotyki Informator dlarodziców i nauczycieli

background image

KOMENDA WOJEWÓDZKA POLICJI

W POZNANIU

Małgorzata Biskup

NARKOTYKI

Informator dla nauczycieli i rodziców

Poznań 2006

background image

5


background image

6


Spis treści

Wst

ę

p............................................................................................7

Podstawowe definicje .................................................................10

Powody si

ę

gania po narkotyki przez dzieci i młodzie

ż

...............15

Jak rozpozna

ć

czy dziecko bierze narkotyki ..............................18

Przepisy karne z Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii...........24

Prawdy i mity dotycz

ą

ce narkotyków..........................................31

Porady dla rodziców ...................................................................36

Porady dla nauczycieli................................................................40

Jak powinna wygl

ą

da

ć

rozmowa na temat narkotyków

z dzie

ć

mi w ró

ż

nym wieku ..........................................................44

Podział narkotyków.....................................................................49

Wykaz placówek udzielaj

ą

cych pomocy osobom

z problemem narkotykowym.......................................................70

background image

7


WSTĘP

Sytuacja epidemiologiczna w Polsce w XXI wieku jest

do

ść

dobrze zbadana. Zaobserwowano, i

ż

liczba osób

si

ę

gaj

ą

cych po narkotyki stale ro

ś

nie a zjawiskiem tym obj

ę

te

s

ą

coraz młodsze osoby. Popyt na narkotyki mierzy si

ę

rozpowszechnieniem ich konsumpcji. W Polsce

ź

ródłem

danych s

ą

badania ankietowe przeprowadzane w szkołach.

Z bada

ń

ESPAD (Europejskie Szkolne Badania

Ankietowe na temat Alkoholu i Narkotyków) obejmuj

ą

cych

uczniów w wieku 15 i 16 lat, które miały miejsce w latach 1995

i 1999, wynika,

ż

e w latach dziewi

ęć

dziesi

ą

tych nast

ą

pił

kilkukrotny wzrost rozpowszechniania u

ż

ywania substancji

psychoaktywnych w

ś

ród młodzie

ż

y szkolnej z ok. 5% w 1992

roku do blisko 20% w latach 1999/2000. Najbardziej

popularnymi narkotykami s

ą

pochodne konopi (marihuana

i haszysz). Inn

ą

rozpowszechnion

ą

substancj

ą

, przynajmniej

na poziomie pojedynczych prób były amfetaminy. W roli

ś

rodka inicjuj

ą

cego u

ż

ywanie najcz

ęś

ciej pojawia si

ę

marihuana lub haszysz, a nast

ę

pnie leki uspakajaj

ą

ce

i nasenne, mniej amfetaminy. Według bada

ń

najcz

ę

stszym

powodem si

ę

gania po jaki

ś

ś

rodek była ciekawo

ść

.

Szkoła jest obecnie miejscem, w którym dzieci po raz

pierwszy stykaj

ą

si

ę

z narkotykami, które stały si

ę

dla

współczesnej młodzie

ż

y sposobem sp

ę

dzania wolnego czasu,

ucieczk

ą

od problemów dnia codziennego a tak

ż

e podró

żą

background image

8


w krain

ę

niezwykłych dozna

ń

. Za

ż

ywanie narkotyków jest

równie

ż

dla dziecka form

ą

sprzeciwienia si

ę

rodzicom, ch

ę

ci

ą

zwrócenia na siebie uwagi. Młodzi ludzie nie zdaj

ą

sobie

sprawy z warto

ś

ci tego, co trac

ą

w nast

ę

pstwie uzale

ż

nie

ń

,

tj. rodziny, przyjaciół, miło

ś

ci.

Narkotyki bior

ą

dzi

ś

dzieci z rodzin biednych

i bogatych, rozbitych i pełnych, z małych miasteczek

i z du

ż

ych miast. Bł

ę

dnym pogl

ą

dem jest wi

ę

c stwierdzenie,

ż

e narkomania dotyka ludzi z tzw. marginesu społecznego.

Coraz wi

ę

cej dzieci z „dobrych domów” si

ę

ga po u

ż

ywki.

Wa

ż

ne jest, aby nauczy

ć

młodzie

ż

i dzieci mówi

ć

NIE

w

przypadku

namawiania

do

skosztowania

ś

rodka

odurzaj

ą

cego.

U

ś

wiadomienie

dzieciom

zgubnych

skutków

za

ż

ywania narkotyków powinno sta

ć

si

ę

tak samo naturalne,

jak tłumaczenie funkcji czy zasad analizy wiersza, dlatego te

ż

rodzice i osoby pracuj

ą

ce z dzie

ć

mi powinny o narkotykach

wiedzie

ć

jak najwi

ę

cej.

Ś

cisła współpraca i wzajemne zaufanie pomi

ę

dzy

szkoł

ą

a domem rodzinnym mo

ż

e zagwarantowa

ć

pełny

sukces w zapobieganiu uzale

ż

nieniom. Zarówno nauczyciele,

jak

i

rodzice

nie

powinni

bagatelizowa

ć

wszelkich

niepokoj

ą

cych zmian w wygl

ą

dzie i zachowaniu uczniów.

W zwi

ą

zku z powy

ż

szym, powinno si

ę

obj

ąć

wi

ę

kszym

zainteresowaniem działania na rzecz wczesnej profilaktyki

background image

9


antynarkotykowej, poniewa

ż

jest ona o wiele skuteczniejsza

i ta

ń

sza ni

ż

leczenie skutków „krótkotrwałej przyjemno

ś

ci”.

Obecnie działania na rzecz rozwi

ą

zywania problemów

narkomanii w Polsce zostały wzmocnione podstawami

prawnymi, takimi jak:

Ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu

narkomanii;

Krajowy Program Przeciwdziałania Narkomanii na lata

2006-2010;

Narodowy Program Zdrowia na lata 2006-2015;

Rozporz

ą

dzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu

z dnia 31 stycznia 2003r. w sprawie szczegółowych

form działalno

ś

ci wychowawczej i zapobiegawczej

w

ś

ród dzieci i młodzie

ż

y zagro

ż

onych uzale

ż

nieniem.

background image

10


PODSTAWOWE DEFINICJE

Narkotyk

Substancja pochodzenia naturalnego lub syntetycznego, która

przyj

ę

ta przez

ż

yw

ą

istot

ę

, degeneruje jedn

ą

lub kilka

czynno

ś

ci organizmu.

Narkomania

Stałe lub okresowe u

ż

ywanie w celach innych ni

ż

medyczne

ś

rodków odurzaj

ą

cych lub substancji psychotropowych albo

ś

rodków zast

ę

pczych, w wyniku czego mo

ż

e powsta

ć

lub

powstało uzale

ż

nienie od nich.

Ś

rodek odurzaj

ą

cy

Jest to ka

ż

da substancja, która obni

ż

aj

ą

c lub podwy

ż

szaj

ą

c

pobudliwo

ść

o

ś

rodkowego układu nerwowego, wywołuje

przymus stałego jej przyjmowania, zale

ż

no

ść

fizyczn

ą

i psychiczn

ą

od działania

ś

rodka oraz powoduje szkodliwe

nast

ę

pstwa dla zdrowia fizycznego i psychicznego.

Ś

rodek psychotropowy

Terminu

tego

u

ż

ywa

si

ę

dla

okre

ś

lenia

substancji

syntetycznych (leków lub substancji uzale

ż

niaj

ą

cych).

background image

11


Abstynencja

Zaprzestanie przyjmowania narkotyków.

Tolerancja

Jest to wzrost odporno

ś

ci organizmu na dany

ś

rodek w wyniku

czego, dla uzyskania takich samych efektów, zachodzi

konieczno

ść

przyjmowania coraz wi

ę

kszych dawek.

Nawyk

To stan wynikaj

ą

cy z wielokrotnego przyjmowania narkotyku

i poci

ą

gaj

ą

cy za sob

ą

pewne uzale

ż

nienie psychiczne.

Uzale

ż

nienie

Zespół zjawisk psychicznych lub somatycznych wynikaj

ą

cych

z

działania

ś

rodków

odurzaj

ą

cych

lub

substancji

psychotropowych na organizm ludzki, charakteryzuj

ą

cy si

ę

zmian

ą

zachowania lub innymi reakcjami psychofizycznymi

i konieczno

ś

ci

ą

u

ż

ywania stale lub okresowo tych

ś

rodków lub

substancji w celu doznania ich wpływu na psychik

ę

lub dla

unikni

ę

cia nast

ę

pstw wywołanych ich brakiem.

Uzale

ż

nienie fizyczne

Systematyczne

za

ż

ywanie

ś

rodka

psychoaktywnego,

podobnie jak picie alkoholu, powoduje wytworzenie sztucznej

potrzeby biologicznej, która domaga si

ę

bezwzgl

ę

dnego

zaspokojenia. Oznacza to,

ż

e narkotyk został wł

ą

czony do

background image

12


metabolizmu komórkowego

i stał si

ę

niezb

ę

dny

do

zachowania równowagi ustroju. Jego brak lub niedostateczna

ilo

ść

w

organizmie

powoduje

zakłócenie

procesów

metabolicznych i pojawienie si

ę

przykrych dolegliwo

ś

ci,

zwanych objawami abstynencyjnymi. Objawy s

ą

tak przykre,

ż

e osoba uzale

ż

niona za wszelk

ą

cen

ę

stara si

ę

im zapobiec.

Uzale

ż

nienie psychiczne

To stan wywołany potrzebami psychicznymi jednostki

i działaniem

ś

rodka.

Uzale

ż

nienie społeczne

Przyczyny si

ę

gania po

ś

rodek psychoaktywny mog

ą

by

ć

wynikiem problemów emocjonalnych lub osobowo

ś

ciowych

jednostki, mog

ą

wynika

ć

po prostu z ciekawo

ś

ci, lecz równie

ż

z potrzeby akceptacji i identyfikacji z grup

ą

. Uzale

ż

nienie

społeczne to w znacznym odsetku przypadków uzale

ż

nienie

od grupy, wtórnie za

ś

od

ś

rodka psychoaktywnego.

Za

ż

ywanie eksperymentalne

Dotyczy zwłaszcza osób młodych, które w grupie rówie

ś

niczej

wielokrotnie wypróbuj

ą

ż

ne substancje psychoaktywne

w celu osi

ą

gni

ę

cia oczekiwanych dozna

ń

.

background image

13


Za

ż

ywanie rekreacyjne

Nazwane

bywa

równie

ż

towarzyskim,

gdy

ż

narkotyk

przyjmowany jest przez ten sam kr

ą

g osób znajomych, nie

cz

ęś

ciej ni

ż

raz w tygodniu, w celu prze

ż

ycia przyjemnych

dozna

ń

.

Za

ż

ywanie okoliczno

ś

ciowo-sytuacyjne

Polega na tym,

ż

e osoba przyjmuje

ś

rodek indywidualnie kilka

razy w tygodniu lub rzadziej, stosownie do sytuacji osobistej,

nasilenia stresu, w celu uzyskania poprawy samopoczucia

i rozładowania napi

ę

cia.

Za

ż

ywanie intensywne

Wi

ąż

e si

ę

z codziennym przyjmowaniem

ś

rodka w celu

zredukowania napi

ę

cia, poprawy samopoczucia i umo

ż

liwienia

funkcjonowania.

Za

ż

ywanie przymusowe

Stałe

i

intensywne przyjmowanie

ś

rodka

z powodu

uzale

ż

nienia

i

w

celu

unikni

ę

cia

objawów

zespołu

abstynencyjnego.

Za

ż

ywanie wielonarkotyczne

Regularne za

ż

ywanie przez t

ą

sam

ą

osob

ę

wi

ę

cej ni

ż

jednego

narkotyku.

background image

14


Zespół abstynencyjny

Pojawia si

ę

w momencie przerwania lub zmniejszenia ilo

ś

ci

ś

rodka uzale

ż

niaj

ą

cego, polega na doznawaniu ró

ż

nych

przykrych dolegliwo

ś

ci i fizycznych i psychicznych. Objawy

zale

żą

od danej substancji psychoaktywnej. Cz

ę

sto pojawiaj

ą

si

ę

: bezsenno

ść

, wymioty biegunki, brak apetytu, lecz równie

ż

wyst

ą

pi

ć

mog

ą

napady drgawkowe i zaburzenia

ś

wiadomo

ś

ci

w postaci majaczenia. Objawy zespołu abstynenckiego mog

ą

trwa

ć

od kilku dni do kilku tygodni, ostre objawy wi

ążą

si

ę

z obni

ż

eniem nastroju, przygn

ę

bieniem, my

ś

lami i tendencjami

samobójczymi.





















background image

15


POWODY SIĘGANIA PO NARKOTYKI

PRZEZ DZIECI I MŁODZIEś


Ch

ęć

odurzania si

ę

Za

ż

ywanie narkotyków w celu prze

ż

ywania przyjemnych

wra

ż

e

ń

. D

ąż

enie do przyjemno

ś

ci jest podstawowym motorem

ludzkiego zachowania. Najcz

ęś

ciej

ś

rodki odurzaj

ą

ce u

ż

ywane

s

ą

podczas spotka

ń

z przyjaciółmi, co mo

ż

na uwa

ż

a

ć

za

podwojenie przyjemno

ś

ci - przyjemno

ś

ci odurzania si

ę

w towarzystwie oraz wspólne prze

ż

ywanie przyjemnych wra

ż

e

ń

.

Ciekawo

ść

i nuda

Dzieci nie ustaj

ą

w poszukiwaniu przygód i podniet, nowych

do

ś

wiadcze

ń

i znajomo

ś

ci, okazji do nabywania nowych

umiej

ę

tno

ś

ci i sprawno

ś

ci, wynajduj

ą

coraz to nowe sposoby

sp

ę

dzania wolnego czasu a wszystko po to, aby uciec od nudy

i szkoły, obowi

ą

zkowych zaj

ęć

i wyznaczonych im zada

ń

.

Narkotyki s

ą

kusz

ą

c

ą

perspektyw

ą

zaspokojenia takich potrzeb.

Ciekawo

ść

jest naturaln

ą

cech

ą

dzieci

ń

stwa i młodo

ś

ci. Pomimo

zagro

ż

e

ń

z ni

ą

zwi

ą

zanych, ciekawo

ść

u dziecka jest warunkiem

jego rozwoju. Wszystko, co nowe i odmienne, jest dla dziecka

w ka

ż

dym wieku atrakcyjne, zwłaszcza, gdy jest zarazem

elementem budz

ą

cego po

żą

dliwo

ść

, fascynuj

ą

cego

ś

wiata

dorosłych.

background image

16


Wpływ grupy rówie

ś

niczej

Dzieci nie przeciwstawiaj

ą

si

ę

presji

ś

rodowiska rówie

ś

niczego,

poniewa

ż

pragn

ą

by

ć

akceptowane. Odró

ż

nia

ć

si

ę

od innych to

najokrutniejszy wyrok dla dziecka, dlatego picie piwa czy palenie

jointa jako warunek akceptacji przez grup

ę

jest z jego punktu

widzenia nisk

ą

cen

ą

. Podobnie działa to w drug

ą

stron

ę

:

pierwsza osoba w grupie, która u

ż

ywa narkotyków d

ąż

y do

wci

ą

gni

ę

cia w nie pozostałych.

Ucieczka od problemów zewn

ę

trznych

Problemy wieku dzieci

ę

cego s

ą

problemami w du

ż

ej mierze

wszystkich nastolatków. Szkoła jest udr

ę

k

ą

, wymagania

rodziców s

ą

zawy

ż

one, sex kusz

ą

c

ą

, cho

ć

frustruj

ą

c

ą

tajemnic

ą

.

Równie

ż

ubóstwo młodych ludzi jest barier

ą

ograniczaj

ą

c

ą

ich

mo

ż

liwo

ś

ci i start w

ż

yciu. Ponadto

ź

ródłem takich problemów

staje si

ę

równie

ż

sama rodzina: ro

ś

nie wska

ź

nik rozwodów,

rodzice cz

ę

sto zaj

ę

ci s

ą

utrzymaniem domu, sami tak

ż

e uciekaj

ą

w uzale

ż

nienia. W opisanych sytuacjach dzieci zaczynaj

ą

szuka

ć

zapomnienia w narkotykach, to one sprawiaj

ą

,

ż

e

problemy wydaj

ą

si

ę

odległe i mało istotne. Odurzanie si

ę

dla

unikni

ę

cia konfrontacji z realiami to wej

ś

cie w bł

ę

dne, koło

bowiem w nast

ę

pstwie u

ż

ywania narkotyków problemy nie

znikaj

ą

, przeciwnie, mog

ą

si

ę

pogł

ę

bia

ć

.

background image

17


Ucieczka od problemów wewn

ę

trznych

Dzieci z problemami emocjonalnymi nie potrafi

ą

radzi

ć

sobie

z komplikacjami, jakie niesie ze sob

ą

ż

ycie. Predyspozycje do

uwikłania si

ę

w narkotyki stwierdzono u dzieci, które czuły si

ę

w domu samotnie i obco w otoczeniu, nie miały ukształtowanego

poczucia przynale

ż

no

ś

ci. Dla takich dzieci narkotyk staje si

ę

sposobem na pokonanie niskiej samooceny, nie

ś

miało

ś

ci, l

ę

ku

czy depresji.

Zapytano

młodych

ludzi,

którzy

leczyli

si

ę

z narkomanii, o powody brania przez nich narkotyków. Oto

najcz

ęś

ciej pojawiaj

ą

ce si

ę

odpowiedzi:

bunt i ch

ęć

zaszokowania ludzi,

poczucie przynale

ż

no

ś

ci do grupy,

dobra zabawa,

nuda,

łatwo

ść

prze

ż

ycia czego

ś

nowego,

ch

ęć

poczucia si

ę

bardziej dorosłym,

młodzie

ż

owy zwyczaj sp

ę

dzenia wolnego czasu,

presja kolegów,

brak zainteresowa

ń

,

ch

ęć

zainspirowania innym,

ch

ęć

ucieczki od stawianych przez

ż

ycie wymaga

ń

,

odci

ę

cia si

ę

od otaczaj

ą

cego

ś

wiata.



background image

18


JAK ROZPOZNAĆ, CZY DZIECKO BIERZE

NARKOTYKI

I.

ZMIANY OSOBOWO

Ś

CI

Nowe rysy osobowo

ś

ci - nagła uogólniona zmiana

osobowo

ś

ci, krótkotrwałe zmiany nastroju,

bardziej:

dra

ż

liwy;

skryty;

nieprzewidywalny;

wrogi;

depresyjny; odmawiaj

ą

cy współpracy; apatyczny; zamkni

ę

ty

w sobie; ponury; reaguj

ą

cy zło

ś

ci

ą

; przewra

ż

liwiony; zawsze

w postawie obronnej; nerwowy; ambiwalentny; l

ę

kowy;

roztargniony,

mniej: czuły; pomocny; kochaj

ą

cy.

Brak dojrzało

ś

ci - emocjonalna i społeczna niedojrzało

ść

,

potrzeba natychmiastowej gratyfikacji.

Kontakt z rodzin

ą

- lekcewa

ż

y i łamie reguły obowi

ą

zuj

ą

ce

domowników, unika powa

ż

nych rozmów z rodzicami, zmienia

si

ę

atmosfera w rodzinie, narasta konflikt z rodzicami

i rodze

ń

stwem, narasta wyobcowanie z rodziny, nie

przedstawia swoich kolegów rodzicom.

Kontakty kole

ż

e

ń

skie - urywaj

ą

si

ę

bliskie kontakty,

z dobrymi przyjaciółmi, z dziewczyn

ą

, chłopcem, coraz

mniejsze

zainteresowanie

kolegami

nieu

ż

ywaj

ą

cymi

narkotyków, zaprzyja

ź

nianie si

ę

z podobnymi samotnikami,

dobieranie sobie starszych kolegów.

background image

19


Brak d

ąż

e

ń

- malej

ą

ce zainteresowanie nabywaniem wiedzy

i umiej

ę

tno

ś

ci, generalnie bierna postawa, brak inicjatywy,

traci zainteresowanie szkoł

ą

, sportem i ulubionymi zaj

ę

ciami.

Niska samoocena - rozwija si

ę

poczucie beznadziejno

ś

ci,

ni

ż

szo

ś

ci i bezradno

ś

ci, czuje si

ę

samotny, pokrzywdzony

i wystraszony, traci zaufanie do szkoły, unika swojego

ś

rodowiska i zamyka si

ę

w sobie, odpada jako uczestnik

sportowych i innych zaj

ęć

.

Zaprzeczanie - negowanie faktu, i

ż

narkotyki s

ą

szkodliwe,

win

ą

za własne nieodpowiedzialne post

ę

powanie obci

ąż

a

innych,

wytyka

innym

ę

dy,

krytykuje

obyczajowo

ść

dorosłych.

Kłamstwo - staje si

ę

artyst

ą

w kamufla

ż

u, na ka

ż

d

ą

okoliczno

ść

ma

dobr

ą

wymówk

ę

,

udziela

m

ę

tnych,

wymijaj

ą

cych i niekonkretnych odpowiedzi.

Spó

ź

nianie si

ę

- coraz cz

ęś

ciej spó

ź

nia si

ę

do szkoły, pó

ź

niej

wraca

do

domu,

zawsze

ma

gotowe

wymówki

usprawiedliwiaj

ą

ce spó

ź

nienie, traci poczucie czasu.

L

ę

k - paranoja, poczucie krzywdy.

Brak

instynktu

samozachowawczego

-

wi

ę

ksza

awanturniczo

ść

,

rosn

ą

ca

impulsywno

ść

,

narastaj

ą

ce

nieadekwatne poczucie pewno

ś

ci siebie, upodobanie do

niebezpiecznych sytuacji.

Wrogo

ść

, agresja skierowana przeciwko innym - staje si

ę

nieposłuszny i buntuje si

ę

przeciwko rodzicom, narastaj

ą

cy

uogólniony bunt na wszelkie normy i prawa, zachowuje si

ę

background image

20


coraz gwałtowniej i agresywniej, zaczyna zniewa

ż

a

ć

innych

słownie i posuwa si

ę

do r

ę

koczynów.

II.

ZNIANY W AKTYWNO

Ś

CI I NAWYKACH

Nieuzasadnione nieobecno

ś

ci - nie przestrzega ustalonych

godzin i coraz cz

ęś

ciej wymyka si

ę

z domu, wraca o coraz

ź

niejszej godzinie, bez uprzedzenia nie wraca na noc, nie

potrafi rozliczy

ć

si

ę

z czasu sp

ę

dzonego poza domem,

przesiaduje godzinami w swoim pokoju, ch

ę

tnie podejmuje si

ę

obowi

ą

zków, przy wykonywaniu, których mo

ż

e znikn

ąć

rodzicom z oczu.

Obowi

ą

zki domowe - przestaje wypełnia

ć

swoje obowi

ą

zki

w domu, zapomina o uroczysto

ś

ciach rodzinnych i odmawia

uczestnictwa w nich, ma nieporz

ą

dek w pokoju, ogólnie

zdezorganizowany i nieporz

ą

dny.

Przyja

ź

nie, porozumiewanie si

ę

z lud

ź

mi - cz

ę

sto wychodzi

na krótko z kolegami, zaniedbuje zwyczaj przedstawiania

kolegów rodzicom, nie zaprasza do domu przychodz

ą

cych po

niego kolegów.

Zmiana nawyków jedzeniowych - wyra

ź

ny przypływ apetytu

lub jego brak, nagłe upodobanie do słodyczy.

Zmiany rytmu snu i czuwania - rozregulowanie rytmu dnia

i nocy, sen przez wi

ę

kszo

ść

dnia, aktywno

ść

w nocy.

Kradzie

ż

e, własne skrytki - kradnie z domu, ze szkoły,

wynosi z domu rzeczy na sprzeda

ż

, stale co

ś

chowa przed

background image

21


domownikami, ubytki w domowych zapasach alkoholu i leków,

zgłasza,

ż

e ukradziono mu pieni

ą

dze lub rzeczy.

Religia - oboj

ę

tnieje na sprawy wiary, niech

ę

tny rozmowom

o religii i przekonaniach.

J

ę

zyk - u

ż

ywa przekle

ń

stw, ma nowych przyjaciół, którzy

posługuj

ą

si

ę

wulgarnym j

ę

zykiem, u

ż

ywa slangu i terminów

narkoma

ń

skich dla rodziców nie zrozumiałych.

Wygl

ą

d pokoju - w sypialni ma chłodno nawet zim

ą

, cz

ę

sto

wietrzy pokój, u

ż

ywa kadzideł, wody do ust, od

ś

wie

ż

aczy do

pomieszcze

ń

, perfum, nie

ż

yczy sobie wchodzenia do jego

pokoju.

Problemy zwi

ą

zane ze szkoł

ą

- nie odrabia lekcji, ma gorsze

stopnie, zaniedbuje obowi

ą

zki szkolne, zaczyna mu brakowa

ć

motywacji do nauki, cz

ę

sto spó

ź

nia si

ę

do szkoły, zasypia na

lekcjach, opuszcza lekcje, cz

ę

sto karany, zawieszony

w prawach ucznia, usiłuje

ź

le nastawi

ć

rodziców do szkoły

i nauczycieli, lekcewa

ż

y nauczycieli i regulamin, przerywa

szkoł

ę

, zostaje wyrzucony ze szkoły.

III.

ZMIANY STANU FIZYCZNEGO


Stan zdrowia - spadek ci

ęż

aru ciała, przezi

ę

bienie, grypy,

bóle

ż

ą

dka, zm

ę

czenie, bóle głowy, przewlekły kaszel,

cz

ę

ste zachorowania, złe samopoczucie rano, lepsze od

południa, cz

ę

ste urazy podczas zaj

ęć

sportowych, dłu

ż

sza

rekonwalescencja.

background image

22


Rozwój fizyczny - zahamowanie wzrostu, nagły przyrost

masy mi

ęś

niowej, ogólny spadek energii, bulimia, anoreksja,

nieregularne miesi

ą

czkowanie.

Mowa - bełkotliwa, chaotyczna, niejasna, potok słów bez

pauz.

Pami

ęć

- okresy niepami

ę

ci, gorsze zapami

ę

tywanie,

zaburzenia my

ś

lenia.

Oczy - przekrwione, napuchni

ę

te, rozszerzone lub zw

ęż

one

ź

renice, opadaj

ą

ce powieki, brak kontroli nad ruchami gałek

ocznych, zamazane lub podwójne widzenie, objawy zapalne.

Nos - objawy uczulenia lub kataru, cz

ę

ste kichanie,

krwawienie z nosa.

Jama ustna - sucho

ść

w ustach, cz

ę

ste oblizywanie warg,

oddech z zapachem alkoholu, marihuany, nikotyny, psucie si

ę

z

ę

bów.

Skóra - nienaturalne blade palce, nadmierna potliwo

ść

, zimna

i wilgotna skóra, sw

ę

dzenie i pieczenie skóry, nagłe

pojawienie si

ę

tr

ą

dziku, za

ż

ółcenie skóry i biel spojówek.

Kontrola czynno

ś

ci ruchowych - utrata kontroli ruchowej,

pojawienie si

ę

niepokoju ruchowego i nadaktywno

ś

ci, powolny

chód, zachwiania równowagi, zawroty głowy, niezdarno

ść

,

niesprawno

ść

mi

ęś

ni.

Wygl

ą

d, higiena - obnosi si

ę

z now

ą

fryzur

ą

i strojami, staje

si

ę

posiadaczem nawi

ą

zuj

ą

cych do subkultury narkotycznej

emblematów, koszulek z napisami, obni

ż

ona dbało

ść

background image

23


o higien

ę

osobist

ą

, coraz bardziej przywyka do własnego

niechlujnego wygl

ą

du.

IV.

AKCESORIA DO ZA

ś

YWANIA NARKOTYKÓW

I ICH KAMUFLA

ś

U

fajki, bibułki, torebki ze

ś

ladami chemikaliów,

lekarstwa i

ś

rodki sprzedawane bez recepty,

okulary słoneczne,

krople do oczu, krople do nosa, sztyfty do ust,

od

ś

wie

ż

aj

ą

ce dropsy i pastylki.

background image

24


PRZEPISY KARNE

z Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii

Art. 53.

1. Kto, wbrew przepisom ustawy, wytwarza, przetwarza albo

przerabia

ś

rodki odurzaj

ą

ce lub substancje psychotropowe

albo przetwarza słom

ę

makow

ą

, podlega karze pozbawienia

wolno

ś

ci do lat 3.

2. Je

ż

eli przedmiotem czynu, o którym mowa w ust. 1, jest

znaczna

ilo

ść

ś

rodków

odurzaj

ą

cych,

substancji

psychotropowych albo słomy makowej lub czyn ten został

popełniony w celu osi

ą

gni

ę

cia korzy

ś

ci maj

ą

tkowej lub

osobistej, sprawca podlega grzywnie i karze pozbawienia

wolno

ś

ci na czas nie krótszy od lat 3.

Art. 54.

1. Kto wyrabia, posiada, przechowuje, zbywa lub nabywa

przyrz

ą

dy, je

ż

eli z okoliczno

ś

ci wynika,

ż

e słu

żą

one lub s

ą

przeznaczone do niedozwolonego wytwarzania, przetwarzania

lub

przerobu

ś

rodków

odurzaj

ą

cych

lub

substancji

psychotropowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia

wolno

ś

ci albo pozbawienia wolno

ś

ci do lat 2.

2. Tej samej karze podlega, kto:

1)

przystosowuje

do

niedozwolonego

wytwarzania,

przetwarzania,

przerobu

lub

konsumpcji

ś

rodków

odurzaj

ą

cych lub substancji psychotropowych naczynia

i przyrz

ą

dy, cho

ć

by były wytworzone w innym celu, albo

background image

25


2) wchodzi w porozumienie z inn

ą

osob

ą

w celu popełnienia

przest

ę

pstwa okre

ś

lonego w art. 53 ust. 2.

Art. 55.

1. Kto, wbrew przepisom ustawy, dokonuje przywozu,

wywozu,

wewn

ą

trzwspólnotowego

nabycia,

wewn

ą

trzwspólnotowej dostawy lub przewozi przez terytorium

Rzeczypospolitej Polskiej lub terytorium innego pa

ń

stwa

ś

rodki odurzaj

ą

ce, substancje psychotropowe lub słom

ę

makow

ą

, podlega grzywnie i karze pozbawienia wolno

ś

ci do

lat 5.

2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie,

karze ograniczenia wolno

ś

ci albo pozbawienia wolno

ś

ci do

roku.

3. Je

ż

eli przedmiotem czynu, o którym mowa w ust. 1, jest

znaczna

ilo

ść

ś

rodków

odurzaj

ą

cych,

substancji

psychotropowych lub słomy makowej albo czyn ten został

popełniony w celu osi

ą

gni

ę

cia korzy

ś

ci maj

ą

tkowej lub

osobistej, sprawca podlega grzywnie i karze pozbawienia

wolno

ś

ci na czas nie krótszy od lat 3.

Art. 56.

1. Kto, wbrew przepisom art. 33-35 i 37, wprowadza do

obrotu

ś

rodki odurzaj

ą

ce, substancje psychotropowe lub

słom

ę

makow

ą

albo uczestniczy w takim obrocie, podlega

grzywnie i karze pozbawienia wolno

ś

ci od 6 miesi

ę

cy do lat 8.

background image

26


2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie,

karze ograniczenia wolno

ś

ci albo pozbawienia wolno

ś

ci do

roku.

3. Je

ż

eli przedmiotem czynu, o którym mowa w ust. 1, jest

znaczna

ilo

ść

ś

rodków

odurzaj

ą

cych,

substancji

psychotropowych lub słomy makowej, sprawca podlega

grzywnie i karze pozbawienia wolno

ś

ci do lat 10.

Art. 57.

1. Kto czyni przygotowania do przest

ę

pstwa okre

ś

lonego

w art. 55 ust. 1 lub art. 56 ust. 1, podlega grzywnie, karze

ograniczenia wolno

ś

ci albo pozbawienia wolno

ś

ci do lat 2.

2. Kto czyni przygotowania do przest

ę

pstwa okre

ś

lonego

w art. 55 ust. 3 lub art. 56 ust. 3, podlega karze pozbawienia

wolno

ś

ci do lat 3.

Art. 58.

1. Kto, wbrew przepisom ustawy, udziela innej osobie

ś

rodka

odurzaj

ą

cego lub substancji psychotropowej, ułatwia albo

umo

ż

liwia ich u

ż

ycie albo nakłania do u

ż

ycia takiego

ś

rodka

lub substancji, podlega karze pozbawienia wolno

ś

ci do lat 3.

2. Je

ż

eli sprawca czynu, o którym mowa w ust. 1, udziela

ś

rodka

odurzaj

ą

cego

lub

substancji

psychotropowej

małoletniemu lub nakłania go do u

ż

ycia takiego

ś

rodka lub

substancji albo udziela ich w znacznych ilo

ś

ciach innej osobie,

podlega karze pozbawienia wolno

ś

ci do 6 miesi

ę

cy do lat 8.

background image

27


Art. 59.

1. Kto, w celu osi

ą

gni

ę

cia korzy

ś

ci maj

ą

tkowej lub osobistej,

udziela innej osobie

ś

rodka odurzaj

ą

cego lub substancji

psychotropowej, ułatwia u

ż

ycie albo nakłania do u

ż

ycia

takiego

ś

rodka lub substancji, podlega karze pozbawienia

wolno

ś

ci od roku do lat 10.

2. Je

ż

eli sprawca czynu, o którym mowa w ust. 1, udziela

ś

rodka

odurzaj

ą

cego

lub

substancji

psychotropowej

małoletniemu, ułatwia u

ż

ycie albo nakłania go do u

ż

ycia

takiego

ś

rodka lub substancji, podlega karze pozbawienia

wolno

ś

ci na czas nie krótszy od lat 3.

3. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie,

karze ograniczenia wolno

ś

ci albo pozbawienia wolno

ś

ci

do lat 2.

Art. 60.

Kto, b

ę

d

ą

c wła

ś

cicielem lub działaj

ą

cym w jego imieniu

zarz

ą

dc

ą

albo kierownikiem zakładu gastronomicznego, lokalu

rozrywkowego lub prowadz

ą

c inn

ą

działalno

ść

usługow

ą

,

maj

ą

c wiarygodn

ą

wiadomo

ść

o popełnieniu przest

ę

pstwa

okre

ś

lonego w art. 56, 58 lub 59 na terenie tego zakładu lub

lokalu, nie powiadamia o tym niezwłocznie organów

ś

cigania,

podlega

grzywnie,

karze

ograniczenia

wolno

ś

ci

albo

pozbawienia wolno

ś

ci do lat 2.

Art. 61.

Kto, wbrew przepisom ustawy, rozporz

ą

dzenia 273/2004 lub

rozporz

ą

dzenia

111/2005,

w

celu

niedozwolonego

background image

28


wytworzenia

ś

rodka

odurzaj

ą

cego

lub

substancji

psychotropowej, wytwarza, przetwarza, przerabia, dokonuje

przywozu,

wywozu,

wewn

ą

trzwspólnotowego

nabycia,

wewn

ą

trzwspólnotowej dostawy, przewozi przez terytorium

Rzeczypospolitej Polskiej lub terytorium innego pa

ń

stwa,

nabywa, posiada, przechowuje lub wprowadza do obrotu

prekursory, podlega grzywnie i karze pozbawienia wolno

ś

ci do

lat 5.

Art. 62.

1. Kto, wbrew przepisom ustawy, posiada

ś

rodki odurzaj

ą

ce

lub substancje psychotropowe, podlega karze pozbawienia

wolno

ś

ci do lat 3.

2. Je

ż

eli przedmiotem czynu, o którym mowa w ust. 1, jest

znaczna

ilo

ść

ś

rodków

odurzaj

ą

cych

lub

substancji

psychotropowych, sprawca podlega karze pozbawienia

wolno

ś

ci od 6 miesi

ę

cy do lat 8.

3. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie,

karze ograniczenia wolno

ś

ci albo pozbawienia wolno

ś

ci do

roku.

Art. 63.

1. Kto, wbrew przepisom ustawy, uprawia mak, z wyj

ą

tkiem

maku niskomorfinowego, lub konopie, z wyj

ą

tkiem konopi

włóknistych, lub krzew koki podlega grzywnie, karze

ograniczenia wolno

ś

ci albo pozbawienia wolno

ś

ci do lat 3.

background image

29


2. Tej samej karze podlega, kto, wbrew przepisom ustawy,

zbiera mleczko makowe, opium, słom

ę

makow

ą

, li

ś

cie koki

ż

ywic

ę

lub ziele konopi innych ni

ż

włókniste.

3. Je

ż

eli przedmiotem czynu, o którym mowa w ust. 1, jest

uprawa mog

ą

ca dostarczy

ć

znacznej ilo

ś

ci słomy makowej,

li

ś

ci koki,

ż

ywicy lub ziela konopi innych ni

ż

włókniste,

sprawca podlega karze pozbawienia wolno

ś

ci od 6 miesi

ę

cy

do lat 8.

Art. 64.

Kto zabiera, w celu przywłaszczenia,

ś

rodki odurzaj

ą

ce,

substancje psychotropowe, mleczko makowe lub słom

ę

makow

ą

, podlega karze pozbawienia wolno

ś

ci od 3 miesi

ę

cy

do lat 5.

Art. 65.

Kto, wbrew przepisom ustawy, uprawia mak niskomorfinowy

lub konopie włókniste, podlega karze grzywny.

Art. 66.

Kto, wbrew przepisom ustawy, rozporz

ą

dzenia 273/2004 lub

rozporz

ą

dzenia 111/2005, wytwarza, przetwarza, przerabia,

stosuje,

dokonuje

przywozu,

wywozu,

wewn

ą

trzwspólnotowego

nabycia,

wewn

ą

trzwspólnotowej

dostawy, przewozi przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

lub terytorium innego pa

ń

stwa, nabywa, posiada lub

przechowuje prekursory, podlega karze grzywny.

background image

30


Art. 67.

Kto, wbrew przepisom ustawy, rozporz

ą

dzenia 273/2004 lub

rozporz

ą

dzenia

111/2005,

nie

dopełnia

obowi

ą

zku

prowadzenia ewidencji wytwarzania, przetwarzania, przerobu

ś

rodków odurzaj

ą

cych, substancji psychotropowych lub

prekursorów i obrotu nimi albo w inny sposób narusza

przepisy okre

ś

laj

ą

ce zasady stosowania

ś

rodków, substancji

lub prekursorów i obrotu nimi, podlega karze grzywny.

Art. 68.

Kto, wbrew przepisom art. 20 ust. 1, prowadzi reklam

ę

lub

promuje substancj

ę

psychotropow

ą

lub

ś

rodek odurzaj

ą

cy,

w celach innych ni

ż

medyczne, podlega grzywnie, karze

ograniczenia wolno

ś

ci albo pozbawienia wolno

ś

ci do roku.












background image

31



PRAWDY I MITY DOTYCZĄCE

NARKOTYKÓW

Marihuana jest lekkim narkotykiem i nie uzale

ż

nia.

NIEPRAWDA. Marihuana, podobnie jak haszysz jest

uzale

ż

niaj

ą

ca. I chocia

ż

uzale

ż

nia w nieco dłu

ż

szym czasie

ni

ż

np. heroina, to jednak osobom, które j

ą

pal

ą

trudno jest ju

ż

po paru miesi

ą

cach zrezygnowa

ć

z wypalenia skr

ę

ta.

Je

ż

eli kto

ś

jest uzale

ż

niony, to musi bra

ć

narkotyki

codziennie.

NIEPRAWDA. Osoby uzale

ż

nione od amfetaminy, marihuany

lub haszyszu mog

ą

przerwa

ć

branie tych

ś

rodków na pewien

czas. Odstawienie narkotyku na par

ę

dni nie oznacza jednak

braku uzale

ż

nienia tylko po prostu chwilow

ą

przerw

ę

w „braniu’’.

Uzale

ż

niaj

ą

si

ę

tylko słabi ludzie.

NIEPRAWDA. Człowiek uzale

ż

nia si

ę

nie dlatego,

ż

e jest

słaby lub silny, lecz w pierwszej kolejno

ś

ci, dlatego,

ż

e bierze

narkotyki i podoba mu si

ę

ich działanie. Nie mo

ż

na te

ż

powiedzie

ć

,

ż

e ludzie o silnej woli mog

ą

bra

ć

ś

rodki

odurzaj

ą

ce i nic im si

ę

nie stanie. Ka

ż

dy, kto zaczyna bra

ć

narkotyki, powinien liczy

ć

si

ę

z uzale

ż

nieniem.

background image

32


Bior

ę

tylko dla przyjemno

ś

ci, nie uzale

ż

ni

ę

si

ę

.

NIEPRAWDA.

ś

aden z narkomanów nie zacz

ą

ł bra

ć

, bo chciał

si

ę

celowo i z premedytacj

ą

uzale

ż

ni

ć

. W mózgu osoby

bior

ą

cej narkotyki po pewnym czasie nast

ę

puje pewien

„przeskok’’ (wzrasta tolerancja, organizm zaczyna si

ę

uodparnia

ć

), po którym nie da ju

ż

si

ę

wróci

ć

do poprzedniego

stanu.

Istniej

ą

lekarstwa, które skutecznie lecz

ą

z narkomanii.

NIEPRAWDA. Medycyna wci

ąż

poszukuje skutecznego leku

na uzale

ż

nienia. Obecnie dost

ę

pne preparaty (metadon)

stosuje si

ę

jedynie w leczeniu uzale

ż

nie

ń

od opiatów i pod

warunkiem poddania si

ę

jednocze

ś

nie intensywnej terapii.

To, czy uzale

ż

ni

ę

si

ę

od narkotyków, zale

ż

y wył

ą

cznie od

mojej woli.

NIEPRAWDA. Wszyscy, którzy złapali si

ę

w pułapk

ę

tego

stwierdzenia maj

ą

dzisiaj ogromne problemy z narkotykami.

Zawsze wiadomo, co zawiera narkotyk.

NIEPRAWDA. Nigdy nie ma pewno

ś

ci, jakie substancje

wchodz

ą

w skład narkotyków. Ten towar nie ma znaku jako

ś

ci.

Rozprowadzane narkotyki zwykle zawieraj

ą

zanieczyszczenia.

Domieszki s

ą

bardziej lub mniej toksyczne.

background image

33


Ł

ą

czenie narkotyków z alkoholem jest niebezpieczne.

PRAWDA. Tego typu kombinacje wzmacniaj

ą

toksyczne

działanie u

ż

ywanych narkotyków. Nigdy nie wiesz, co mo

ż

e

si

ę

wydarzy

ć

w wyniku takiego poł

ą

czenia (wylew, zapa

ść

lub

chwilowa utrata przytomno

ś

ci).

Wszyscy młodzi ludzie bior

ą

narkotyki.

NIEPRAWDA. Jak wynika z bada

ń

ogólnopolskich, wi

ę

kszo

ść

młodzie

ż

y nigdy nie próbowała narkotyków.

Marihuana to niegro

ź

ne „zioło”.

NIEPRAWDA. Marihuana uzale

ż

nia psychicznie. Mo

ż

e

powodowa

ć

niepokój, rozkojarzenie, pogorszenie koncentracji,

pami

ę

ci i obni

ż

enie sprawno

ś

ci intelektualnej a tak

ż

e

zoboj

ę

tnienie i zniech

ę

cenie do codziennych zaj

ęć

(syndrom

motywacyjny).

Brown Sugar to heroina.

PRAWDA. Ze wzgl

ę

du na słodko brzmi

ą

c

ą

nazw

ę

i sposób

przyjmowania, niektórym ludziom Brown Sugar nie kojarzy si

ę

z najgro

ź

niejszym narkotykiem - heroin

ą

. Jednak tak samo

działa i tak samo szybko uzale

ż

nia.

Amfetamina poprawia zdolno

ść

umysłu.

background image

34


NIEPRAWDA. Amfetamina nie utrwala posiadanej wiedzy, ani

nie przyspiesza nowej. Pozwala wprawdzie na aktywno

ść

przez cał

ą

dob

ę

, jednak kosztem wyczerpania organizmu

i depresji, kiedy narkotyk przestaje działa

ć

. Ponadto silnie

uzale

ż

nia.

Istnieje podział na narkotyki „twarde” i „mi

ę

kkie”.

NIEPRAWDA. Nie ma narkotyków „twardych” ani „mi

ę

kkich”,

s

ą

tylko wolniej i szybciej uzale

ż

niaj

ą

ce.

Syndrom

amotywacyjny

jest

efektem

za

ż

ywania

amfetaminy.

NIEPRAWDA. Syndrom amotywacyjny jako stan apatii

i rezygnacji pojawia si

ę

po dłu

ż

szym okresie palenia

marihuany lub haszyszu. Jest to stan charakteryzuj

ą

cy si

ę

rezygnacj

ą

ze wszystkiego, co dot

ą

d było wa

ż

ne, a wi

ę

c:

szkoły, przyjaciół, hobby, czy dbania o własny wygl

ą

d.

Wszystkie narkotyki uzale

ż

niaj

ą

psychicznie, a tylko

niektóre psychicznie i fizycznie.

PRAWDA. Tylko opioidy i barbiturany powoduj

ą

uzale

ż

nienie

psychiczne poł

ą

czone z fizycznym. Pozostałe narkotyki

uzale

ż

niaj

ą

psychicznie.

Sterydy anaboliczne to narkotyki.

background image

35


NIEPRAWDA. Sterydy anaboliczne nie s

ą

narkotykami.

Polskie prawo zabrania posiadania dystrybucji takimi

ś

rodkami.

Datura stramonium, czyli bielu

ń

dzi

ę

dzierzawa to ro

ś

lina

silnie odurzaj

ą

ca.

PRAWDA. Bielu

ń

ma działanie mocno halucynogenne,

zawiera w swoim składzie substancje truj

ą

ce.

Morfina

stosowana

w

medycynie

nie

powoduje

uzale

ż

nienia.

NIEPRAWDA. Morfina jako alkaloid opium powoduje

uzale

ż

nienie fizyczne i psychiczne ju

ż

po 14 dniach

regularnego do

ż

ylnego za

ż

ywania.

Heroina to najbardziej niebezpieczny narkotyk.

PRAWDA. Heroina z uwagi na ogromn

ą

sił

ę

działania oraz

powodowanie w szybkim czasie degradacji narz

ą

dów

wewn

ę

trznych i ze wzgl

ę

du na szybkie uzale

ż

nienie,

rzeczywi

ś

cie uwa

ż

ana jest za najbardziej niebezpieczny dla

ż

ycia narkotyk. Mo

ż

e uzale

ż

ni

ć

ju

ż

po pierwszym razie.









background image

36





PORADY DLA RODZICÓW

Zasady domowej profilaktyki:

Zapoznaj si

ę

z informacjami dotycz

ą

cymi narkotyków.

Dowiedz si

ę

jak wygl

ą

daj

ą

, jak działaj

ą

i w jaki sposób

pozna

ć

, czy dziecko je stosowało.

Zapoznaj si

ę

z programem pomocy i profilaktyki

uzale

ż

nie

ń

, jakie prowadzone s

ą

w szkole lub gminie.

Skup si

ę

na rozwijaniu u dziecka umiej

ę

tno

ś

ci

społecznych: jak odmawia

ć

, jak zdobywa

ć

przyjaciół,

jak podejmowa

ć

decyzje.

Zach

ę

caj do aktywno

ś

ci, które s

ą

konstruktywne,

ambitne i interesuj

ą

ce.

Spraw, aby wasz dom był bezpieczn

ą

przystani

ą

dla

dziecka, miejscem, gdzie mo

ż

na znale

źć

zrozumienie

i wsparcie.

Poznaj przyjaciół dziecka, pozwól na zaproszenie ich

do domu.

Rozmawiajcie na ró

ż

ne tematy: o narkotykach,

o warto

ś

ciach, którymi nale

ż

y si

ę

w

ż

yciu kierowa

ć

.

background image

37


Jak pomóc dziecku

ż

y

ć

bez narkotyków?:

Miło

ść

i wsparcie rodziców to jedne z wa

ż

niejszych

czynników chroni

ą

cych dziecko przed narkotykami.

Sp

ę

dzajcie czas z dzieckiem. Obiad, spacer, wspólne

czytanie czy zabawa niech poka

żą

dziecku,

ż

e jest

ono dla was najwa

ż

niejsze.

Słuchaj, co mówi dziecko. Zadawaj mu pytania. Nie

przerywaj ani nie os

ą

dzaj.

Poznaj specyfik

ę

okresu dojrzewania, staraj si

ę

zrozumie

ć

ś

wiat dziecka, jego uczucia i problemy.

Ustalcie domowe zasady, których dziecko powinno

przestrzega

ć

np. nieu

ż

ywanie narkotyków, papierosów

i alkoholu, powrót o okre

ś

lonej godzinie, stałe

obowi

ą

zki. Poinformuj dziecko o konsekwencjach

złamania tych zasad.

B

ą

d

ź

cie uwa

ż

ni, obserwujcie dziecko. Nauczcie si

ę

sygnałów ostrzegawczych za

ż

ywania narkotyków.

B

ą

d

ź

cie modelem. Dzieci na

ś

laduj

ą

zachowania

rodziców.

Czujno

ść

jest najlepsz

ą

profilaktyk

ą

domow

ą

.

background image

38


Jak post

ę

powa

ć

w sytuacji, gdy dziecko za

ż

ywa

narkotyki.

Nie mo

ż

esz wtedy:

wpada

ć

w panik

ą

i przeprowadza

ć

zasadniczych

rozmów z dzieckiem, gdy jest ono pod wpływem

ś

rodka odurzaj

ą

cego;

udawa

ć

,

ż

e to jest nieprawda, nie wierzy

ć

w istniej

ą

ce

fakty, bezgranicznie ufa

ć

dziecku;

usprawiedliwia

ć

dziecka, szuka

ć

winy w sobie lub

w złym towarzystwie;

wierzy

ć

zapewnieniom dziecka,

ż

e ma kontrol

ę

nad

za

ż

ywaniem narkotyków i

ż

e samo sobie poradzi

z tym problemem;

nadmiernie ochrania

ć

dziecka przed konsekwencjami

za

ż

ywania narkotyków, np. pisa

ć

usprawiedliwie

ń

nieobecno

ś

ci w szkole, spłaca

ć

długów dziecka;

Musisz koniecznie:

wysłucha

ć

dziecka i spokojnie z nim porozmawia

ć

;

zastanowi

ć

si

ę

, dlaczego dziecko si

ę

ga po narkotyki;

czy powody nie s

ą

zwi

ą

zane z sytuacj

ą

w waszej

rodzinie – je

ś

li tak, pomy

ś

l, co mo

ż

na zmieni

ć

;

background image

39


działa

ć

! A nie liczy

ć

na to,

ż

e problem sam si

ę

rozwi

ąż

e; szuka

ć

pomocy specjalistów;

wspólnie ze specjalist

ą

i dzieckiem ustali

ć

reguły

post

ę

powania i konsekwentnie ich przestrzega

ć

;

stosowa

ć

zasad

ę

ograniczonego zaufania, stara

ć

si

ę

zawsze wiedzie

ć

gdzie jest i co robi Twoje dziecko.

Rodzice nie powinni:

akceptowa

ć

upijania i odurzania si

ę

;

cz

ę

stowa

ć

trunkami dzieci, które nie osi

ą

gn

ę

ły 18 roku

ż

ycia;

przysta

ć

na to, by nie mie

ć

wst

ę

pu do pokoju dziecka,

proponowa

ć

zapalenie papierosa dzieciom na to za

młodym;

sponsorowa

ć

lub przyzwala

ć

na imprezy bez nadzoru

osoby dorosłej;

rozpoczyna

ć

powa

ż

nej

rozmowy

z

dzieckiem

odurzonym alkoholem lub innym

ś

rodkiem;

rzuca

ć

gro

ź

bami, krzycze

ć

i histeryzowa

ć

;

zamyka

ć

oczy na win

ę

dziecka odurzaj

ą

cego si

ę

lub je

jakkolwiek usprawiedliwia

ć

;

zniech

ę

ca

ć

si

ę

nieudanymi próbami interwencji;

poddawa

ć

si

ę

.

background image

40


PORADY DLA NAUCZYCIELI

Oto kilka propozycji, które powinien uwzgl

ę

dni

ć

nauczyciel:

okazywa

ć

szacunek, akceptacj

ę

i wsparcie, kiedy

dziecko ponosi pora

ż

ki;

pokaza

ć

,

ż

e ka

ż

dy człowiek popełnia bł

ę

dy;

docenia

ć

działanie a nie tylko efekt;

pomaga

ć

uczniom dostrzec własne post

ę

py;

informuj

ą

c o efektach pracy, zacz

ąć

od tych

pozytywnych, dostrzega

ć

drobne sukcesy, docenia

ć

starania;

poszerzy

ć

swoj

ą

wiedz

ę

na

temat

ś

rodków

odurzaj

ą

cych;

nie obawia

ć

si

ę

dyskusji z młodzie

żą

na ten temat,

u

ż

ywa

ć

rzeczowych argumentów;

nauczy

ć

si

ę

rozpoznawa

ć

sygnały ostrzegawcze

wskazuj

ą

ce na za

ż

ywanie narkotyków;

zadba

ć

o

wprowadzenie

rekomendowanych

programów profilaktycznych dla uczniów i rodziców;

stara

ć

si

ę

uwa

ż

nie obserwowa

ć

swoich uczniów

i reagowa

ć

na pierwsze niepokoj

ą

ce sygnały:

background image

41


problemy z koncentracj

ą

, znacznie pogorszenie si

ę

stopni, regularne spó

ź

nianie si

ę

, wagarowanie,

problemy z dyscyplin

ą

;

w porozumieniu z dyrektorem stworzy

ć

w szkole

zespół konsultacyjny;

poinformowa

ć

uczniów, jak szkoła postanowiła chroni

ć

si

ę

przed narkotykami, jakie zasady obowi

ą

zuj

ą

i jakie

konsekwencje gro

żą

za ich łamanie;

utrzyma

ć

dobry kontakt i współprac

ę

z rodzicami.

Poinformowa

ć

ich, w jaki sposób szkoła postanowiła

chroni

ć

uczniów przed narkotykami, jakie zasady

obowi

ą

zuj

ą

w zwi

ą

zku z tym uczniów i jakie

konsekwencje gro

żą

za ich łamanie, zach

ę

ci

ć

rodziców do współpracy;

poprosi

ć

uczniów, rodziców i nauczycieli, aby

o wszystkich zauwa

ż

onych przypadkach za

ż

ywania

przez młodzie

ż

narkotyków lub handlowania nimi

powiadamiali zespół konsultacyjny funkcjonuj

ą

cy

w szkole;

na spotkanie z rodzicami zaprosi

ć

specjalist

ę

do

spraw uzale

ż

nie

ń

z najbli

ż

szej poradni. Wspólnie

ustali

ć

zasady dotycz

ą

ce współpracy w wypadku

wyst

ą

pienia problemów narkotykowych.

background image

42


Jak mo

ż

esz post

ą

pi

ć

w sytuacji, gdy podejrzewasz ucznia

o kontakt z narkotykami?

Porozmawiaj na osobno

ś

ci i wyra

ź

ch

ęć

pomocy.

Zapewnij o dyskrecji, ale uprzed

ź

,

ż

e porozmawiasz

z rodzicami.

Porozmawiaj z rodzicami. Nie oskar

ż

aj ich i nie

krytykuj, udziel im wsparcia i wyka

ż

zrozumienie.

Przedstaw rodzicom list

ę

sygnałów ostrzegawczych

ś

wiadcz

ą

cych o za

ż

ywaniu narkotyków.

Popro

ś

rodziców

o

kontakt

z

terapeut

ą

lub

pedagogiem.

Je

ż

eli w szkole jest wi

ę

cej uczniów maj

ą

cych kontakt

z narkotykami, zapro

ś

terapeut

ę

i zorganizuj grup

ę

wsparcia na terenie szkoły.

Działania wspomagaj

ą

ce profilaktyk

ę

antynarkotykow

ą

w szkole:

jasne zasady dotycz

ą

ce u

ż

ywania narkotyków przez

uczniów;

jasne

konsekwencje

w

przypadku

u

ż

ywania

narkotyków;

stworzenie w szkole

ś

rodowiska daj

ą

cego poczucie

bezpiecze

ń

stwa;

przyjazne nastawienie nauczycieli do uczniów;

background image

43


współpraca z rodzicami i

ś

rodowiskiem lokalnym,

tak

ż

e

z

lekarzami,

psychologami,

policj

ą

,

pracownikami socjalnymi,

cz

ę

ste monitorowanie metod nauczania i profilaktyki

stosowanych w szkole, sprawdzanie ich skuteczno

ś

ci.

O czym mówi

ć

podczas spotka

ń

z rodzicami:

Przedstaw

podstawowe

informacje

dotycz

ą

ce

narkotyków, rozdaj ulotki informacyjne;

Podaj telefony i adresy organizacji, do których mo

ż

na

si

ę

zwróci

ć

o pomoc;

Zapro

ś

terapeut

ę

z poradni, który odpowie na pytania,

co robi

ć

w razie podejrze

ń

o branie;

background image

44


JAK POWINNA WYGLĄDAĆ ROZMOWA

NA TEMAT NARKOTYKÓW Z DZIEĆMI

W RÓZNYM WIEKU

Rozmowa musi by

ć

zaplanowana i przygotowana.

Wa

ż

ne jest, aby uczestniczyli w niej obydwoje rodzice i aby

prezentowali jednolity front. Ma to by

ć

rozmowa, a nie

kazanie. Trzeba te

ż

wiedzie

ć

, co w trakcie rozmowy zamierza

si

ę

osi

ą

gn

ąć

i jakie zmiany wprowadzi

ć

w

ż

yciu dziecka.

Zakazy musz

ą

by

ć

adekwatne do sytuacji i do wieku dziecka.

10 – 12 LATKI

U dzieci w tym wieku wzrasta zainteresowanie

ś

wiatem nastolatków. Zbieraj

ą

informacje, poznaj

ą

nowe

rzeczy, na własnej skórze sprawdzaj

ą

obowi

ą

zuj

ą

ce prawdy.

Coraz ch

ę

tniej sp

ę

dzaj

ą

wolny czas poza domem. To, w jaki

sposób oceniaj

ą

samych siebie w du

ż

ym stopniu zaczyna

zale

ż

e

ć

od akceptacji rówie

ś

ników. Coraz cz

ęś

ciej znajduj

ą

si

ę

w sytuacjach, w których musz

ą

dokona

ć

wyboru mi

ę

dzy

tym, co uznaj

ą

za dobre kole

ż

anki, koledzy, a zasadami

przekazywanymi przez rodziców.

background image

45


Co robi

ć

:

Wprowad

ź

jasne

zasady

dotycz

ą

ce

zakazu

stosowania

ś

rodków odurzaj

ą

cych i innych u

ż

ywek

w domu (stanowcze NIE).

Porozmawiaj z dzieckiem o uzale

ż

nieniu oraz jego

konsekwencjach; wyja

ś

nij mu, jakie s

ą

skutki

za

ż

ywania narkotyków. Zwró

ć

uwag

ę

na szczególne

niebezpiecze

ń

stwo zwi

ą

zane z wpływem narkotyków

na organizm młodego człowieka.

Zorientuj si

ę

, o jakich narkotykach dziecko słyszało?

Co o nich wie? Czy wiedza o narkotykach, któr

ą

posiada dziecko jest prawd

ą

czy mitem?

Rozmawiaj z dzieckiem na temat ró

ż

nych sposobów,

w jaki mo

ż

e by

ć

skłaniane do wzi

ę

cia narkotyków.

Porozmawiaj o jego kolegach. O potrzebie bycia

akceptowanym w grupie i ró

ż

nych sposobach

zdobywania popularno

ś

ci. Które z nich s

ą

dobre?

Które mog

ą

by

ć

niebezpieczne dla zdrowia?

Ć

wicz z dzieckiem odmawianie, wspólnie znajd

ź

cie

sposoby skutecznego mówienia NIE w sytuacji

cz

ę

stowania narkotykiem.

Daj przykład. Unikaj nadu

ż

ywania leków i alkoholu.

Zach

ę

caj

dziecko

do

rozwijania

własnych

zainteresowa

ń

. Wspieraj je w poszukiwaniu własnego

hobby.

background image

46


13 – 15 LATKI

Rozpoczyna si

ę

burzliwy okres w

ż

yciu dziecka.

Pojawiaj

ą

si

ę

nowe cele i warto

ś

ci. Szczególnie wa

ż

n

ą

spraw

ą

staj

ą

si

ę

przyja

ź

nie i dopasowanie do grupy rówie

ś

ników.

W tym wieku wszelkiego typu rozmowy u

ś

wiadamiaj

ą

ce

niebezpiecze

ń

stwo palenia czy brania narkotyków maj

ą

niewielki efekt. Pi

ę

tnastolatek nie my

ś

li o raku płuc czy

marsko

ś

ci w

ą

troby za 10 lat. To, co robi na nim wra

ż

enie, to

konsekwencje zauwa

ż

alne od razu: ziemista cera, wypryski na

twarzy, po

ż

ółkłe z

ę

by, nie

ś

wie

ż

y oddech, zaniedbany wygl

ą

d.

Wszystko to, co mo

ż

e wpłyn

ąć

na obni

ż

enie atrakcyjno

ś

ci

w towarzystwie. Bo przecie

ż

wygl

ą

d zewn

ę

trzny w tym wieku

dogrywa ogromn

ą

rol

ę

w ocenie samego siebie. Dlatego te

ż

,

w rozmowie z dzieckiem nale

ż

y powoływa

ć

si

ę

na skutki

zauwa

ż

alne od razu. W tym wieku nastolatek powinien

wiedzie

ć

, w jaki sposób narkotyki osłabiaj

ą

zdolno

ść

uczenia

si

ę

i pami

ęć

, w jaki sposób wpływaj

ą

na koncentracj

ę

. Wiele

osób w tym wieku zaczyna pali

ć

marihuan

ę

, czy w

ą

cha

ć

klej.

Robi

ą

to, bo robi

ą

to ich znajomi.

Co robi

ć

:

Okre

ś

l jasno zasady dotycz

ą

ce postawy dziecka

wobec narkotyków, papierosów i alkoholu.

Poznaj znajomych swojego dziecka i ich rodziców.

background image

47


Je

ż

eli dziecko wychodzi wieczorem z domu, popro

ś

o telefon i adres, pod którym b

ę

dzie si

ę

znajdowa

ć

.

Rozmawiaj z dzieckiem na temat presji i manipulacji

skłaniaj

ą

cej do wzi

ę

cia narkotyków. Rozpatrujcie

ż

ne trudne sytuacje.

Ć

wiczcie mówienie NIE.

Zadawaj pytania otwarte, skłaniaj

ą

ce do dłu

ż

szej

wypowiedzi, np. co my

ś

lisz o kim

ś

, kto bierze

narkotyki?

Obserwuj dziecko, w jakim stanie przychodzi do

domu.

Rozmawiaj

na

temat

uzale

ż

nienia

fizycznego

i psychicznego.

Wspieraj dziecko w trudnych chwilach, staraj si

ę

te

ż

zrozumie

ć

jego problemy i uczucia.

16 – 18 LATKI

To ju

ż

prawie dorosłe osoby. A przynajmniej tak chc

ą

by

ć

traktowane. S

ą

zbuntowane i niezale

ż

ne. Dorosło

ść

to nie

tylko przywileje, ale przede wszystkim odpowiedzialno

ść

i to

od niej powinno zale

ż

e

ć

zaufanie, jakie masz do dziecka.

Wiek ten to równie

ż

okres cz

ę

stych depresji i załama

ń

. Staraj

si

ę

wi

ę

c wspiera

ć

dziecko, zauwa

ż

a

ć

jego uczucia i problemy.

W tym wieku nastolatek powinien zna

ć

:

background image

48


Fizyczne i psychiczne konsekwencje za

ż

ywania

narkotyków.

Skutki „rekreacyjnego” za

ż

ywania ró

ż

nego rodzaju

ś

rodków.

Zwi

ą

zek mi

ę

dzy narkotykami a mo

ż

liwo

ś

ci

ą

zara

ż

enia

si

ę

wirusem HIV.

Wpływ za

ż

ywania narkotyków na płód, koncentracj

ę

,

refleks, pami

ęć

.

Co robi

ć

:

Rozmawiaj z dzieckiem na temat narkotyków

i uzale

ż

nienia.

Podsu

ń

artykuł, zapytaj, co my

ś

li na ten temat, czy

w jego towarzystwie s

ą

osoby, które bior

ą

narkotyki?

Zach

ę

caj do rozwijania zainteresowa

ń

.

Zapoznaj przyjaciół dziecka.

Okre

ś

l czas, w jakim dziecko mo

ż

e przebywa

ć

poza

domem.

Przedstaw jasno obowi

ą

zki i przywileje, jakie

przysługuj

ą

mu w domu.

background image

49


PODZIAŁ NARKOTYKÓW

1. SUBSTANCJE ODURZAJ

Ą

CE I USPOKAJAJ

Ą

CE

Opiaty:

Opium

Morfina

Pochodne morfiny
i morfinopodobne

Heroina

Brown sugar

Polska heroina

Konopie indyjskie:

Marihuana

Haszysz

Olej haszyszowy

Ś

rodki uspokajaj

ą

ce i nasenne:

Barbiturany

Benzodiazepiny


2. SUBSTANCJE POBUDZAJ

Ą

CE

Kokaina

Crack

Khat

Amfetamina

MDA

MDMA- Ecstasy

3. SUBSTANCJE HALUCYNOGENNE

LSD i inne halucynogeny:

LSD

Psylocybina

Meskalina

Ś

rodki wziewne

background image

48


1. SUBSTANCJE ODURZAJ

Ą

CE I USPOKAJAJ

Ą

CE

OPIATY

Opium - to podstawowy surowiec otrzymywany z maku

lekarskiego. Jest on tak

ż

e wyj

ś

ciow

ą

substancj

ą

do

pozyskiwania narkotyków o silniejszym działaniu, jak

morfina,

heroina

i

kodeina.

Działa

przeciwbólowo

i uspokajaj

ą

co.

Opium

pochodzenie substancji - naturalne

wygl

ą

d- ciemnobr

ą

zowa masa, która po przerobieniu mo

ż

e

przyjmowa

ć

form

ę

syropu, proszku, bryłek lub sztabek.

sposób przyjmowania - palenie, połykanie, inhalacja

nazwy slangowe - dremer, poppy.

background image

49


Morfina - alkaloid otrzymywany z makówek i łodyg maku,

główny składnik opium. Farmakologicznie jest

ś

rodkiem

przeciwbólowym i uspokajaj

ą

cym, jednak dziesi

ę

ciokrotnie

silniejszym od opium.

Morfina

pochodzenie substancji - naturalne

wygl

ą

d - biały proszek o gorzkim smaku, tabletki, ampułki

z brunatnym płynem,

sposób przyjmowania - doustnie, wstrzykiwanie, inhalacja,

palenie,

nazwy slangowe - morph, Morfeusz, Maja, siostra.

Pochodne morfiny i morfinopodobne - okre

ś

lone

inaczej jako morfiny syntetyczne. Wi

ę

kszo

ść

z nich

otrzymywana jest z pochodnych smoły w

ę

glowej lub

z ropy naftowej.

Ś

rodki te, zakwalifikowane do grupy

substancji

odurzaj

ą

cych,

zawieraj

ą

substancje

przeciwbólowe, działaj

ą

ce skuteczniej i silniej ni

ż

morfina.

background image

50


Leki te u

ż

ywane s

ą

przez narkomanów jako

ś

rodki

zast

ę

puj

ą

ce inne opiaty.

Metadon

nazwy handlowe - Dolargan, Dolantin, Eukodal, Amidon,

Polamidon, Metadon.

wygl

ą

d - proszki, pastylki, syrop, czopki, ampułki z płynem,

sposób

przyjmowania

-

doustnie,

wstrzykiwanie,

doodbytniczo,

Heroina - półsyntetyczny produkt wytwarzany na bazie

morfiny. Działa w sposób podobny do morfiny, jednak jest

od niej 20 razy silniejsza.

background image

51


Heroina

pochodzenie substancji - półsyntetyczne

wygl

ą

d - biały lub br

ą

zowy proszek, o gorzkawym smaku

i słabym zapachu octu

sposób przyjmowania - wstrzykiwanie, palenie, inhalacja,

nazwy slangowe - hera, Helena, biała dama, grzanie,

m

ą

czka.

Brown sugar - jest coraz bardziej rozpowszechniaj

ą

c

ą

si

ę

odmian

ą

heroiny, o ni

ż

szym stopniu czysto

ś

ci (15-45%

czystego

ś

rodka odurzaj

ą

cego).

Brown Sugar

background image

52


pochodzenie substancji - półsyntetyczne

wygl

ą

d - be

ż

owe lub szare granulki, kryształki,

sposób przyjmowania - kryształki spala si

ę

na folii

aluminiowej i wdycha opary

nazwy slangowe - brunatna heroina, br

ą

zowy cukier,

Polska heroina - narkotyk produkowany w warunkach

domowych ze słomy maku lekarskiego. Jest mieszanin

ą

alkaloidów zawieraj

ą

cych morfin

ę

i heroin

ę

.

Polska heroina

pochodzenie substancji - naturalne

wygl

ą

d - płyn o gorzkim smaku, o brunatnej barwie,

sposób przyjmowania - do

ż

ylnie, domi

ęś

niowo,

nazwy slangowe - polska hera, makiwara, kompot,

background image

53


OBJAWY WYST

Ę

PUJ

Ą

CE PO ZA

ś

YCIU OPIATÓW:

zadowolenie,

odpr

ęż

enie,

błogostan,

zmniejszenie

odczuwania bólu, senno

ść

, brak apetytu, zw

ęż

enie

ź

renic,

obni

ż

ona temperatura ciała, blado

ść

skóry, spowolnienie

psychoruchowe, obni

ż

one ci

ś

nienie krwi.

SKUTKI DŁUGOTRWAŁEGO ZA

ś

YWANIA OPIATÓW:

wyniszczenie, podatno

ść

na infekcje, uszkodzenie nerek,

w

ą

troby, płuc, zmiany zapalne skóry, brak miesi

ą

czki,

osłabienie libido, próchnica z

ę

bów, zaparcia, bóle głowy,

zaka

ż

enia (cz

ę

sto wirusem HIV), utrata zainteresowa

ń

,

depresja.

KONOPIE INDYJSKIE I ICH POCHODNE

Marihuana - narkotyk otrzymywany z konopi indyjskich.

Obecnie stanowi jeden z najbardziej popularnych

ś

rodków

odurzaj

ą

cych w

ś

ród młodzie

ż

y. Dost

ę

pny jest w wielu

odmianach, ró

ż

ni

ą

cych si

ę

zawarto

ś

ci

ą

THC tzn.

najsilniejszego zwi

ą

zku psychoaktywnego. St

ęż

enie THC

w marihuanie waha si

ę

mi

ę

dzy 2 - 8%.

background image

54


Marihuana

pochodzenie substancji - naturalne

wygl

ą

d - mieszanina suszonych li

ś

ci, p

ę

dów i kwiatów,

o barwie ciemno zielonej i zapachu słodkich migdałów,

sposób przyjmowania - palenie, doustnie,

nazwy slangowe - trawka, trawa, marycha, mary

ś

ka, zioło,

grass, staf.

Haszysz - produkt powstały z

ż

ywicy kwiatostanów i li

ś

ci

konopi indyjskich. Zawiera wi

ę

ksze ilo

ś

ci THC- od 12 do

27%.

Haszysz

background image

55


pochodzenie substancji - naturalne

wygl

ą

d - sztabki, kostki, bloki o ró

ż

nym zabarwieniu (zielone,

br

ą

zowe, czarne), mocnym migdałowym zapachu,

sposób przyjmowania - palenie, doustnie,

nazwy slangowe - hasz, haszyk, plastelina, afgan,

Olej haszyszowy - g

ę

sta substancja, uzyskiwana

z

konopi,

posiadaj

ą

ca

najwi

ę

ksze

st

ęż

enie

THC

wynosz

ą

ce nawet do 70%.

Olej haszyszowy

pochodzenie substancji - naturalne,

wygl

ą

d - lepka, g

ę

sta ciecz o zielono-czarnym zabarwieniu,

sposób przyjmowania - doustnie, palenie (nas

ą

czonego

olejkiem papierosa),

nazwy slangowe - olejek

background image

56


OBJAWY WYST

Ę

PUJ

Ą

CE PO ZA

ś

YCIU PRZETWORÓW

KONOPI:

euforia, dobre samopoczucie, przekrwienie spojówek, sucho

ść

w ustach, blado

ść

skóry, pobudzenie apetytu, wyostrzenie

zmysłów (szczególnie wzroku i słuchu), osłabienie siły

mi

ęś

niowej,

napady

ś

miechu,

wzmo

ż

ona

samoocena,

uspokojenie, brak koordynacji ruchów, opó

ź

niony czas reakcji.

SKUTKI DŁUGOTRWAŁEGO ZA

ś

YWANIA PRZETWORÓW

KONOPI:

wyniszczenie, podatno

ść

na infekcje, zaburzenia snu,

przewlekłe

zapalenie

krtani

i

oskrzeli,

zaburzenia

miesi

ą

czkowania,

bezpłodno

ść

,

obni

ż

enie

sprawno

ś

ci

psychoruchowej, trudno

ś

ci w koncentracji i zapami

ę

tywaniu,

utrata

zainteresowa

ń

,

brak

motywacji

do

działania,

ograniczenie

kontaktów

mi

ę

dzyludzkich,

napady

l

ę

ku,

depresja,

Ś

RODKI USPOKAJAJ

Ą

CE I NASENNE

Barbiturany

-

pochodne

kwasu

barbiturowego.

To powszechnie stosowane leki działaj

ą

ce uspokajaj

ą

co,

nasennie, przeciwbólowo i przeciwdrgawkowo. Niestety

daj

ą

wiele

objawów

niepo

żą

danych

i

łatwo

je

przedawkowa

ć

.

background image

57


Barbiturany

pochodzenie substancji - syntetyczne

wygl

ą

d - pigułki, pastylki, kapsułki, czopki, ampułki,

sposób przyjmowania - doustnie, doodbytniczo, do

ż

ylnie,

nazwy handlowe - Veronal, Luminal, Oksazepam, Gardenal,

Benzodiazepiny - nazwane inaczej trankwilizatorami.

S

ą

grup

ą

leków o wła

ś

ciwo

ś

ciach przeciwl

ę

kowych,

uspokajaj

ą

cych, nasennych i zwiotczaj

ą

cych mi

ęś

nie.

Cz

ę

ste za

ż

ywanie powoduje uzale

ż

nienie psychiczne

i fizyczne.

background image

58


Benzodiazepiny

pochodzenie substancji - syntetyczne

wygl

ą

d - pigułki, pastylki, kapsułki, czopki, ampułki,

sposób przyjmowania - doustnie, doodbytniczo, do

ż

ylnie,

nazwy handlowe - Relanium, Valium, Xanax, Elenium,

Librium.

OBJAWY WYST

Ę

PUJ

Ą

CE PO ZA

ś

YCIU

Ś

RODKÓW

USPOKAJAJ

Ą

CYCH I NASENNYCH:

uspokojenie, wyciszenie, odpr

ęż

enie, senno

ść

, zmniejszenie

uczucia l

ę

ku, spowolnienie mowy, zaburzenie koordynacji

ruchów, obni

ż

enie napi

ę

cia mi

ęś

niowego.

SKUTKI DŁUGOTRWAŁEGO ZA

ś

YWANIA

Ś

RODKÓW

USPOKAJAJ

Ą

CYCH I NASENNYCH:

apatia,

zatrucia,

uszkodzenie

w

ą

troby,

zaburzenia

metaboliczne, bóle i zawroty głowy, osłabienie pami

ę

ci, brak

background image

59


koordynacji ruchów, brak miesi

ą

czki i potencji, spowolnienie

my

ś

lenia i mowy, spadek zainteresowa

ń

, agresja, napady

l

ę

ku, my

ś

li samobójcze.

2.

Ś

RODKI POBUDZAJ

Ą

CE

Kokaina - alkaloid pochodz

ą

cy z li

ś

ci krzewu koka.

Narkotyk pobudza o

ś

rodkowy układ nerwowy i jest jednym

z

najsilniej

działaj

ą

cych

ś

rodków

znieczulaj

ą

cych

miejscowo.

Kokaina

pochodzenie substancji - naturalne

wygl

ą

d - krystaliczny, biały proszek, o gorzkim smaku,

bezwonny,

sposób przyjmowania - inhalacja (wci

ą

ganie nosem),

do

ż

ylnie, palenie,

nazwy slangowe - koka, koks,

ś

nieg, biała dama,

background image

60


Crack - to surowa, nieoczyszczona posta

ć

kokainy,

gorsza jej odmiana. Narkotyk stał si

ę

coraz bardziej

popularny ze wzgl

ę

du na nisk

ą

cen

ę

, łatwy sposób

za

ż

ywania oraz natychmiastowe efekty. Powoduje szybkie

uzale

ż

nienie psychiczne.

Crack

pochodzenie substancji - naturalna

wygl

ą

d - białe, br

ą

zowe lub be

ż

owe kryształki, kamyki,

sposób przyjmowania - palenie, wdychanie oparów,

nazwy slangowe - rock, Krak.

Khat - ro

ś

lina wywodz

ą

ca si

ę

z Afryki Wschodniej

i Madagaskaru, której li

ś

cie posiadaj

ą

wła

ś

ciwo

ś

ci

pobudzaj

ą

ce centralny układ nerwowy. Krótka trwało

ść

tego

narkotyku

powoduje

mniejsze

jego

rozpowszechnienie.

background image

61


Khat

pochodzenie substancji- naturalne

wygl

ą

d-

ś

wie

ż

e, suszone li

ś

cie, br

ą

zowo-zielono-

ż

ółte,

o eterycznym zapachu

sposób przyjmowania- doustnie

Amfetamina - syntetyczny

ś

rodek pobudzaj

ą

cy. Znosi

senno

ść

i zm

ę

czenie. Jest nadu

ż

ywana przez studentów,

sportowców, kierowców, w celu zwi

ę

kszenia wydolno

ś

ci

psychofizycznej.

Amfetamina

background image

62


pochodzenie substancji - syntetyczne

wygl

ą

d - biały proszek, tabletki, kapsułki, płyn,

sposób przyjmowania - doustnie, inhalacja (wci

ą

ganie

nosem), do

ż

ylnie,

nazwy slangowe - amfa, feta, speed, białe, białko, pr

ą

d.

MDA - jest jednym z silniej działaj

ą

cych

ś

rodków

psychotropowych. Powstał syntetycznie z poł

ą

czenia

meskaliny

(wyci

ą

g

z

kaktusa

meksyka

ń

skiego)

z amfetamin

ą

. Popularnie został nazwany lekiem miło

ś

ci.

Pozwala prze

ż

ywa

ć

długotrwałe stany euforii.

pochodzenie substancji - syntetyczne

wygl

ą

d - tabletki, pigułki, proszek,

sposób przyjmowania - doustnie

Ecstasy (MDMA) - to analogowa odmiana MDA.

W naturalnych warunkach MDMA wchodzi w skład gałki

muszkatołowej, której wła

ś

ciwo

ś

ci odurzaj

ą

ce znane s

ą

od

lat.

Najcz

ęś

ciej

narkotyk

ten

jest

za

ż

ywany

na

dyskotekach, spotkaniach towarzyskich, przyj

ę

ciach,

ogólnie w miejscach, gdzie wyst

ę

puje zapotrzebowanie na

pobudzenie działania d

ź

wi

ę

ków.

background image

63


Ecstasy

pochodzenie substancji - syntetyczne

wygl

ą

d - tabletki, pigułki, o ró

ż

nych kolorach, barwach

i nazwach,

sposób przyjmowania - doustnie,

nazwy slangowe - eska, tableta, tabsy, kółka, pigułki, E,

nazwy handlowe - Mitsubishi, MTV, Playboy, Batman, WV,

OBJAWY WYST

Ę

PUJ

Ą

CE PO ZA

ś

YCIU

Ś

RODKÓW

POBUDZAJ

Ą

CYCH:

euforia, podniecenie, zniesienie zm

ę

czenia i senno

ś

ci, uczucie

sympatii do otoczenia, pewno

ść

siebie, poczucie mocy, wzrost

temperatury ciała, utrata apetytu, rozszerzone

ź

renice,

sucho

ść

w ustach, poci

ą

ganie nosem, wielomówno

ść

, wzrost

aktywno

ś

ci.

background image

64


SKUTKI DŁUGOTRWAŁEGO ZA

ś

YWANIA

Ś

RODKÓW

POBUDZAJ

Ą

CYCH:

wyniszczenie, uszkodzenie nerek i w

ą

troby, odwapnienie

ko

ś

ci, próchnica z

ę

bów, bóle głowy, nadci

ś

nienie, zaburzenia

rytmu serca, krwotoki mózgowe, udary, poronienia, uczulenia

i egzemy, stany l

ę

kowe, halucynacje, zaburzenia snu,

trudno

ś

ci z koncentracj

ą

,

3. LSD I INNE HALUCYNOGENY

LSD - zwi

ą

zek kwasu lizergowego, powszechnie znany

jako „kwas”, powoduj

ą

cy omamy słuchowe, wzrokowe

i dotykowe.

LSD

background image

65


pochodzenie substancji - półsyntetyczne

wygl

ą

d - bezbarwny płyn, bez zapachu i smaku, biały

proszek, nas

ą

czone LSD tabletki, obrazki, znaczki, cukierki,

kryształki,

sposób przyjmowania - doustnie

nazwy slangowe - kwas, kwach, acid, papierek, znaczek,

nazwy handlowe - Buddaha, Bart Simpson, Smiley, Yellow

Star, Gorbaczow, Panoramix.

Psylocybina - to halucynogenny składnik grzybów,

z gatunku Psilocybe, wyst

ę

puj

ą

cych na terenie Meksyku.

Grzyby halucynogenne

pochodzenie substancji - naturalne

wygl

ą

d -

ś

wie

ż

e lub suszone grzybki,

sposób przyjmowania - doustnie, palenie, do

ż

ylnie.

background image

66


Meskalina - jest aktywnym alkaloidem z kaktusa

meksyka

ń

skiego

zwanego

Pejotlem.

Jest

jednym

z najdawniej znanych ludzko

ś

ci halucynogenów. Była

u

ż

ywana podczas obrz

ę

dów religijnych przez Indian

zamieszkuj

ą

cych

tereny

Meksyku,

wywoływała

intensywniejsze i gł

ę

bokie prze

ż

ycia duchowe.

Meskalina

pochodzenie substancji - naturalne lub syntetyczne;

wygl

ą

d - wysuszone p

ę

dy kaktusa, proszek o barwie od białej

do br

ą

zowej;

sposób przyjmowania - doustnie, palenie.

OBJAWY WYST

Ę

PUJ

Ą

CE PO ZA

ś

YCIU LSD I INNYCH

HALUCYNOGENÓW:

omamy

wzrokowo-słuchowe,

fantazjowanie,

wyostrzenie

zmysłów, euforia, wzrost temperatury, rozszerzone

ź

renice,

zaburzenia koordynacji i sprawno

ś

ci ruchowej, pobudzenie,

ś

linotok, zaburzenia percepcji (czasu, barw, d

ź

wi

ę

ków,

background image

67


odległo

ś

ci), chaotyczna mowa, czasami l

ę

k, panika, stany

depresyjne.

SKUTKI ZA

ś

YWANIA LSD I INNYCH HALUCYNOGENÓW:

apatia, trudno

ś

ci z koncentracj

ą

, bezsenno

ść

, wahania

nastroju, utrata zainteresowa

ń

, zaburzenie osobowo

ś

ci,

napady l

ę

kowe, omamy wzrokowe i słuchowe, mania

prze

ś

ladowcza, depresja, izolacja od

ś

wiata i ludzi, my

ś

li

samobójcze.

Ś

RODKI WZIEWNE - substancje o działaniu odurzaj

ą

cym

oraz halucynogennym, przyjmowane w celu doznania

przyjemno

ś

ci. Wi

ę

kszo

ść

z nich wchodzi w skład

popularnych i łatwo dost

ę

pnych produktów u

ż

ywanych

w gospodarstwach domowych, przemy

ś

le, medycynie. Do

najcz

ęś

ciej

stosowanych

inhalantów

nale

żą

:

kleje

(butapren, toluen), rozpuszczalniki (eter, aceton, tri),

paliwa (benzyna, nafta), lakiery, aerozole, dezodoranty,

gaz z zapalniczek.

Ś

rodki wziewne s

ą

szczególnie popularne w

ś

ród dzieci

i młodzie

ż

y, ze wzgl

ę

du na ich łatw

ą

dost

ę

pno

ść

i nisk

ą

cen

ę

.

background image

68


Inhalanty

pochodzenie substancji – syntetyczne;

wygl

ą

d - tubki, słoiki, puszki, woreczki plastikowe zawieraj

ą

ce

klej, farb

ę

, lakier, rozpuszczalnik, benzyn

ę

;

sposób przyjmowania - inhalacja, doustnie;

nazwy slangowe - Gucio, klej, wci

ą

gnik.

OBJAWY WYST

Ę

PUJ

Ą

CE PO ZA

ś

YCIU

Ś

RODKÓW

WZIEWNYCH:

euforia

lub

senno

ść

,

podniecenie,

wesołkowato

ść

,

rozszerzone

ź

renice, nadwra

ż

liwo

ść

na

ś

wiatło, łzawienie,

dzwonienie w uszach, bóle i zawroty głowy, spowolniona

mowa, mdło

ś

ci, biegunka, zaburzenie koordynacji ruchowej,

osłabienie mi

ęś

ni, bóle w klatce piersiowej, omamy wzrokowe,

słuchowe, fantazjowanie.

background image

69


SKUTKI DŁUGOTRWAŁEGO ZA

ś

YWANIA

Ś

RODKÓW

WZIEWNYCH:

wyniszczenie, wychudzenie, oczopl

ą

s, bóle głowy, blado

ść

skóry, krwotoki z nosa, anemia, uszkodzenie w

ą

troby i nerek,

zmiany zanikowe mózgu, osłabienie mi

ęś

ni, zaburzenia

pami

ę

ci,

amnezja,

trudno

ś

ci

w

przyswajaniu

nowych

wiadomo

ś

ci, zaburzenia snu, brak koordynacji ruchowej,

podatno

ść

na infekcje, agresja, napady l

ę

ku.

background image

70


WYKAZ PLACÓWEK UDZIELAJĄCYCH

POMOCY OSOBOM Z PROBLEMEM

NARKOTYKOWYM

PLACÓWKI AMBULATORYJNE

nazwa placówki

dane placówki

Centrum Profilaktyki

Uzale

ż

nie

ń

Stowarzyszenie

Profilaktyki Społecznej

Sedno

61-745 Pozna

ń

,

al. Marcinkowskiego 21

tel./fax (061) 855 73 54

sedno1@poczta.jzk.pl

Poradnia Profilaktyki

i Terapii MONAR

60-832 Pozna

ń

,

ul. Grunwaldzka 55 barak 18/19

tel. (061) 867-98-03

(061) 867-98-04
(061) 867-72-27

monarpoznan@poczta.onet.pl

Szpital Wojewódzki

w Poznaniu

60-479 Pozna

ń

,

ul. Juraszów 7/19

tel. (061)821-22-00

fax. (061) 841-79-65

szpital@lutyck.pl

www.lutycka.pl

Punkt Konsultacyjny dla

Młodzie

ż

y Uzale

ż

nionej

Caritas Archidiecezji

Pozna

ń

skiej

61-546 Pozna

ń

,

ul. Rynek Wildecki 4a

tel. (061) 835-68-51

(061) 835-68-50

fax. (061) 835-68-61

caritas@archpoznan.org.pl

background image

71


Punkt Wsparcia dla

Osób Uzale

ż

nionych od

Narkotyków

63-800 Gosty

ń

,

ul. Willowa 3a

tel. (065) 572-00-73

iandrzejewska@um.gostyn.pl

Stowarzyszenie „Karan”
Punkt Konsultacyjny ds.

Narkomanii

62-800 Kalisz,

ul. Graniczna 1

tel./fax (062) 764-22-60

karan-kalisz@o2.pl

NZOZ Poradnia

Uzale

ż

nie

ń

i

Współuzale

ż

nie

ń

62-800 Kalisz,

ul. Lipowa 5

tel. (062) 767-20-57
fax (062) 766-51-01

interand@kalisz.mm.pl

O

ś

rodek Leczenia
Uzale

ż

nie

ń

i

Współuzale

ż

nie

ń

62-510 Konin,

ul. 11 Listopada 26

tel. (063) 243-67-67

tadeuszjucyk@wp.pl

NZOZ MONAR

Poradnia Profilaktyki i

Terapii Uzale

ż

nie

ń

64-100 Leszno,

ul. Przemysłowa 27

tel./fax (065) 520-41-43

monar-l-no@o2.pl

Stowarzyszenie

Pomocy „Arka Noego"

Punkt Konsultacyjny

63-430 Odolanów,

ul. Gimnazjalna 6

tel. (062) 733-30-64
fax (062) 737-12-17

arka@kdm.pl

www.arka.kdm.pl

Stowarzyszenie

Pomocy „Arka Noego"

Centrum

Przeciwdziałania

Narkomanii Punkt

Konsultacyjny

63-400 Ostrów Wielkopolski,

ul. Kusoci

ń

skiego 1

tel. (062) 738-75-46
fax (062) 737-12-17

arka@kdm.pl

www.arka.kdm.pl

Stowarzyszenie

Pomocy „Arka Noego"

Centrum

Przeciwdziałania

Narkomanii O

ś

rodek

Leczenia Uzale

ż

nie

ń

63-400 Ostrów Wielkopolski,

ul. Szkolna 1

tel. (062) 737-15-73
fax (062) 737-12-17

arka@kdm.pl

www.arka.kdm.pl

background image

72


SPZOZ O

ś

rodek

Profilaktyki i Terapii

Uzale

ż

nie

ń

63-400 Ostrów Wielkopolski,

ul. Ko

ś

ciuszki 14

tel. (062) 735-09-87
fax (062) 735-21-63

Wielkopolskie Centrum

Pomocy Bli

ź

niemu

Monar - Markot NZOZ

z siedzib

ą

w Ro

ż

nowicach filia

w Pile

64-920 Piła,

al. Niepodległo

ś

ci 135

tel./fax (067) 215-22-50

info@monar-markot.poznan.pl

www.monar-markot.poznan.pl

Klinika Ars Medical

Poradnia Terapii

Uzale

ż

nie

ń

i Współuzale

ż

nie

ń

od

Substancji

Psychoaktywnych

64-920 Piła,

al. Wojska Polskiego 43

tel. (067)215-62-75

fax (067) 212-53-90

arsmedical@pila.top.pl

www.ars-medical.neostrada.pl

Niepubliczny

Specjalistyczny Zakład

Opieki Psychiatrycznej

i Odwykowej dla

Dorosłych

64-920 Piła,

al. Wojska Polskiego 49 b

tel. (067) 212-40-56

NZOZ Wielkopolskie

Centrum Pomocy

Bli

ź

niemu Monar-Markot

Poradnia Terapii

Uzale

ż

nie

ń

i Wspóluzale

ż

nie

ń

od

Alkoholu i Innych

Substancji

Psychoaktywnych

64-610 Rogo

ź

no

powiat Oborniki Wlk.

Ro

ż

nowice 33

tel./fax (067) 261-06-78

info@monar-markot.poznan.pl

www.monar-markot.poznan.pl

Poradnia Terapii

Uzale

ż

nie

ń

i Współuzale

ż

nie

ń

„Centrum U"

62-300 Wrze

ś

nia,

ul. Witkowska 3

tel. (061)436-21-46

trawinscy@onet.pl

Szpital Powiatowy im.

Alfreda Sokołowskiego

Poradnia Leczenia

Uzale

ż

nie

ń

77-400 Zlotów,

ul. Szpitalna 28

tel. (067) 263-22-33
fax.(067) 263-58-78

background image

73


PLACÓWKI STACJONARNE

nazwa placówki

dane placówki

NZOZ O

ś

rodek

Rehabilitacyjno-

Resjocjalizacyjny MONAR

63-313 Chocz,

powiat pleszewski

Nowolipsk 61

tel./fax (062) 741-53-02

monar@post.pl

Oddział Leczenia Uzale

ż

nie

ń

dla Młodzie

ż

y przy Woj.

Szpital dla Nerwowo

i Psychicznie Chorych

„Dziekanka"

62-200 Gniezno

ul. Pozna

ń

ska 15

tel. (061) 423-85-98
fax (061) 426-11-18

Wielkopolskie Centrum

Pomocy Bli

ź

niemu Monar

- Markot NZOZ z siedzib

ą

w Ro

ż

nowicach filia w Pile

64-920 Piła,

al. Niepodległo

ś

ci 135

tel./fax (067) 215-22-50

info@monar-

markot.poznan.pl

www.monar-

markot.poznan.pl

NZOZ Wielkopolskie

Centrum Pomocy Bli

ź

niemu

Monar-Markot Oddział

Terapii Uzale

ż

nie

ń

od

Alkoholu i Innych Substancji

Psychoaktywnych

64-610 Rogo

ź

no

powiat Oborniki Wlk.

Ro

ż

nowice 33

tel./fax (067) 261-06-78

info@monar-

markot.poznan.pl

www.monar-

markot.poznan.pl







background image

74


PLACÓWKI PROWADZ

Ą

CE BADANIA NA OBECNO

ŚĆ

WIRUSA HIV

nazwa placówki

dane placówki

Szpital Specjalistyczny

w Pile Zakład

Diagnostyki

Laboratoryjnej

64-920 Piła,

ul. Rydygiera 1

tel. (067) 210-65-20

Wojewódzka Stacja

Sanitarno -

Epidemiologiczna

w Poznaniu

61-705 Pozna

ń

,

ul. Noskowskiego 23

tel. (061)852-99-18

(061) 854-43-02

fax (061) 852-50-03

inspekcja.sanitarna@wsse-

poznan.pl

www.wsse-poznan.pl

Prywatna Lecznica

„Certus” Laboratorium

60-309 Pozna

ń

,

ul. Grunwaldzka 156

tel. (061) 860-43-56

(061) 860-43-59

fax (061) 867-15-30

Szpital Wojewódzki

w Poznaniu

60-479 Pozna

ń

,

ul. Juraszów 7/19

tel. (061) 821-22-00
fax (061) 841-79-65

szpital@lutyck.pl

www.lutycka.pl

Centrum Profilaktyki

Uzale

ż

nie

ń

Stowarzyszenie

Profilaktyki Społecznej

„Sedno"

61-833 Pozna

ń

,

al. Marcinkowskiego 21

tel. (061) 855-73-54

SP Szpital Kliniczny nr 2

AM Pracownia Chorób

Przenoszonych Droga

Płciow

ą

60-355 Pozna

ń

,

ul. Przybyszewskiego 49

tel. (061) 869-12-87

(061)869-12-81

fax (061) 869-15-72

background image

75


Pozna

ń

ski O

ś

rodek

Specjalistycznych Usług

Medycznych

61-696 Pozna

ń

,

ul. Serbska 6

tel. (061) 823-25-81
fax (061) 823-28-37

posum@poczta.fm

Powiatowa Stacja

Sanitarno -

Epidemiologiczna

w Koninie

62-500 Konin,

ul. Staszica 16

tel. (063) 243-90-52
fax (063) 243-90-57

Szpital Zespolony im

L. Perzyny Zakład

Diagnostyki

Laboratoryjnej

62-800 Kalisz,

ul. Pozna

ń

ska 79

tel. (062)765-14-11

(062) 765-14-05

fax (062) 767-72-45

NZOZ Leszczy

ń

skie

Centrum Medyczne

VENTRICULUS

64-100 Leszno,

ul. Słowia

ń

ska 41

tel. (065) 529-25-63

NZOZ Diagnostyka

Medyczna „Meridian"

64-100 Leszno,

ul. Wojska Polskiego 11/15

tel./fax (065) 529-97-08


















background image

76


ODDZIAŁY/PODODDZIAŁY DETOKSYKACYJNE

nazwa placówki

Dane placówki

SP ZOZ Pozna

ń

Je

ż

yce Szpital Miejski

im Franciszka Raszei

60-834 Pozna

ń

,

ul. Mickiewicza 2

tel. (061) 847-69-46
fax (061) 848-13-51

toksy@interia.pl

Wojewódzki Szpital

Zespolony w Koninie

Oddział Leczenia

Uzale

ż

nie

ń

62-510 Konin,

ul. Południowa 1

tel. (063) 243-35-60

Oddział Leczenia

Zespołów

Abstynencyjnych

Wojewódzkiego

Zakładu Opieki

Psychiatrycznej

w Sokołówce

62-840 Ko

ź

minek,

Sokołówka 1

tel. (062)763-72-15

fax (062) 763-72-16

psychiatria@sokolowka.med.pl

Szpital Powiatowy im

Alfreda Sokołowskiego

77-400 Złotów,

ul. Szpitalna 28

tel. (067) 263-22-33

background image

77


Pi

ś

miennictwo:

1. Baran-Furga

H.,

Steinbarth-Chmielewska

K.:

Uzale

ż

nienia. Obraz kliniczny i leczenie. Podr

ę

cznik dla

lekarzy. Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 1999.

2. Dimoff T., Carper S.: Jak rozpozna

ć

czy dziecko si

ę

ga po

narkotyki. ELMA BOOKS, Warszawa 1993.

3. Juczy

ń

ski Z.: Narkomania. Podr

ę

cznik dla nauczycieli

wychowawców i rodziców. Wyd. Lekarskie PZWL,

Warszawa 2002.

4. Karasowska A.: Profilaktyka na co dzie

ń

. Alkohol w

ż

yciu

nastolatków.

Pa

ń

stwowa

Agencja

Rozwi

ą

zywania

Problemów Alkoholowych, Warszawa 2004.

5. Koczurowska J.: Co czyni

ć

aby dzieci nie si

ę

gały po

narkotyki.

Rady

dla

rodziców

i

wychowawców.

Towarzystwo „Mrowisko”, Gda

ń

sk 1995.

6. Kompendium wiedzy o profilaktyce. Biuro ds. Narkomanii,

Warszawa 1996.

7. Latka A., G

ą

siorowski W.: Narkotyki. Podstawowe rodzaje

i opis. Biuro ds. Narkomanii, Warszawa 1997.

8. Mitas A., Brachaczek I., Smyrnova-Trybulska E.:

Profilaktyka narkomanii. Katedra Edukacji Informatycznej

Uniwersytetu

Ś

l

ą

skiego, Cieszyn 2005. (materiały z płyty

doł

ą

czonej do ksi

ąż

ki)

background image

78


9. Moneta-Malewska M.: Narkotyki w szkole i w domu –

zagro

ż

enia. Towarzystwo Wydawnicze i Literackie,

Warszawa 1995.

10. Narkomania. Gdzie szuka

ć

pomocy? Informator na temat

placówek udzielaj

ą

cych pomocy osobom z problemem

narkotykowym. Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania

Narkomanii, Warszawa 2004.

11. Pasek M.: Narkotyki przy tablicy. Wyd. Toret, Warszawa

2002.

12. Pasek M.: Narkotyki? Na pewno nie moje dziecko. Wyd.

Toret, Warszawa 1998.

13. Profilaktyka

w

ś

rodowisku

lokalnym.

Pod

red.

G.

Ś

wi

ę

tkiewicz. Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania

Narkomanii, Warszawa 2002.

14. Ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu

narkomanii.

15. Vogler E. R., Bartez R. W.: Nastolatki i alkohol. Kiedy nie

wystarczy

powiedzie

ć

„nie”.

Pa

ń

stwowa

Agencja

Rozwi

ą

zywania Problemów Alkoholowych, Warszawa

2002.

16. Wojewódzki Program Przeciwdziałania Narkomanii dla

Województwa Wielkopolskiego na lata 2004-2007, Urz

ą

d

Marszałkowski w Poznaniu, Pozna

ń

2003.

background image

79



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Informacja do nauczyciela o przystapienie do oceny pracy
INFORMACJA DLA NAUCZYCIELI-listopad 2010
Reforma edukacji informacje dla nauczyciela
Technologia informacyjna, Kolegium Nauczycielskie - materiały, Uczelnia, Technologia informacyjna
Informacje dla nauczycieli Novo Nordisk
Piotr Siuda Kompetencje informatyczne a informacyjne uczniowie i nauczyciele
15 (Liche c5 84) Najwa c5 bcniejsze informacje dotycz c4 85ce narkotyk c3 b3w
Ankieta informacyjna wychowawcy klasy(1), SZKOŁA, AWANS NAUCZYCIELA, AWANS ZAWODOWY
Rola i zadania nauczyciela informatyki w szkole podstawowej-, wrzut na chomika listopad, Informatyka
Niezbędne informacje o procedurze uzyskiwania stopni awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego
narkotyki dla zajęcia edukacyjne dla nauczycieli, scenariusze, tematy dla rodziców
POPRAWA SPRAWNOŚCI OCENIANIA NAUCZYCIELI AKADEMICKICH PRZY WYKORZYSTANIU NARZĘDZI I TECHNIK INFORMAT
Komputer w pracy nauczyciele, wrzut na chomika listopad, Informatyka -all, INFORMATYKA-all, Informat
Anegdoty o nauczycielach, Technologia Informacyjna (płyta CD), Bazy danych, Sienkiewicz
mat, PLAN ROZWOJU ZAWODOWEGO NA STOPIEŃ NAUCZYCIELA DYPLOMOWANEGOmgr Ewelina Szymczak-Cieślik nauczy
Oświata i szkolnictwo w średniowieczu 1(1), Kolegium Nauczycielskie - materiały, Uczelnia, Technolog

więcej podobnych podstron