LOGOPEDIA SZKOLNA Ksztaltowanie Nieznany

background image

LOGOPEDIA SZKOLNA I

PRZEDSZKOLNA

Kształtowanie się i rozwój mowy

dziecka

Dr Urszula Kalicińska

background image

TEMATYKA:

• Wczesne uwarunkowania rozwoju mowy.
• Okresy kształtowania się mowy dziecka.
• Opóźniony rozwój mowy.
• Środowiskowe uwarunkowania kształtowania

się i rozwoju mowy.

• Wspomaganie rozwoju mowy dziecka.

background image

Literatura:
Clark L. ,Ireland C.: Uczymy się mówić, mówimy, by się uczyć. Poznań

1998, Dom Wydawniczy REBIS.

Emiluta-Rozya D.: Wspomaganie rozwoju mowy dziecka w wieku

przedszkolnym. Warszawa 1994,Centrum Metodyczne Pomocy

Psychologiczno-Pedagogicznej MEN.

Kaczmarek L.: Nasze dziecko uczy się mowy. Lublin 1977,

Wydawnictwo Lubelskie.

Krasowicz G.: Język, czytanie, dysleksja. Lublin 1997, Agencja

Wydawniczo-Handlowa AD.

Sachajska E.: Uczymy poprawnej wymowy. Warszawa 1981, WSiP.
Stecko E.: Wczesne rozpoznawanie i leczenie zaburzeń mowy. Lublin

1991, PFZM.

Styczek I.: Badanie i kształtowanie słuchu fonematycznego. Warszawa

1982, WSiP.

Słodownik-Rycaj E.: Gry i zabawy językowe. Jak pomagać dziecku w

przyswajaniu języka. Warszawa 2001, Wydawnictwo Akademickie

„Żak”.

Tarkowski Z.: Rozwijanie mowy dziecka. Program terapeutyczno-

stymulacyjny. Lublin 1993, PFZM.

Zaleski T.: Opóźniony rozwój mowy. Warszawa 1992, PZWL.

background image

Wczesne uwarunkowania rozwoju

mowy:

• Mówienie jest sprawnością, której trzeba się

uczyć, tak jak wszelkich innych sprawności. Jest
to możliwe dzięki sukcesywnemu dojrzewaniu
różnych organów mowy.


• Po urodzeniu żaden z tych organów nie jest

jeszcze gotowy do swych czynności.

background image

• Mowa wytwarza się dzięki skoordynowanej

aktywności muskulatury języka, warg, gardła,
podniebienia, krtani i płuc.


• Dziecko ćwiczy narządy artykulacyjne poprzez

czynności ssania, połykania, żucia.

background image

Oddychanie

• Oddychanie przez usta może nie tylko zaburzać

rozwój artykulatorów, ale prowadzić do
poważnych schorzeń całego organizmu.


• Wpływ oddychania na czaszkę twarzową

rozpoczyna się od pierwszego oddechu
noworodka.


• Prawidłowe, fizjologiczne oddychanie przez nos

wpływa korzystnie na kształtowanie szczęk.

background image

• Patologiczne oddychanie przez usta przyczynia

się do powstawania zaburzeń zgryzowych w
postaci tyłozgryzów, zwężenia szczęki i zmian w
stawie skroniowo-żuchwowym.


• Powietrze przechodząc przez nos ulega ogrzaniu

i częściowo oczyszczeniu oraz nawilżeniu.

• Dziecko oddychające przez usta jest narażone

na częste przeziębienia, gdyż powietrze zimne,
nie oczyszczone przenika bezpośrednio do płuc.

background image

• Podczas oddychania przez usta powietrze nie

dociera do położonych głębiej pęcherzyków
płucnych i krew jest słabo dotleniona.


• Dziecko niedotlenione jest blade, śpi

niespokojnie, nie chce się bawić oraz ma złą
przemianę materii.


• Przyczyną patologicznego oddychania przez usta

może być całkowita lub częściowa niedrożność
przewodów nosowych i jamy nosowo-gardłowej.

background image

• Całkowita niedrożność nosa występuje bardzo

rzadko, natomiast częściowa bardzo często.


• Spowodowana może być stanami zapalnymi

błony śluzowej nosa, gardła, górnych dróg
oddechowych, skrzywieniem przegrody nosa,
stanami zapalnymi i przerostem migdałków
podniebiennych i migdałka gardłowego.

background image

• O pełną drożność nosa należy zabiegać

specjalną gruszką nie wnikającą poza
przedsionek nosa.


• Nie wolno także krępować ubrankiem

ruchomości klatki piersiowej.

• Mięśnie klatki piersiowej przestają wówczas

pracować i dochodzi do nawykowego
oddychania przez usta mimo drożności nosa.

background image

• Oddychanie patologiczne przez usta trwające

ponad rok wpływa upośledzająco na rozwój
klatki piersiowej, narządu krążenia i
oddychania, narządu żucia i czaszki twarzowej.


• A także prowadzi do obniżenia napięcia mięśni

okołowargowych i płaskiego ułożenia języka na
dnie jamy ustnej.

background image

Układanie dziecka do snu

• W okresie noworodkowym należy wspomagać

domknięcie ust dziecka czapeczką zapinaną
pod bródką lub zwiniętą pieluszką pod brodą z
równoczesnym nieznacznym uniesieniem
głowy poduszeczką lub materacykiem.


• Szczególnie ważne jest to w czasie spacerów,

kiedy dziecko śpiące na świeżym powietrzu ma
tendencję do otwierania ust na skutek
wiotczenia mięśni przywodzących żuchwę.

background image

• Niezbędna jest obserwacja dziecka w czasie

snu i domykanie ust w razie ich uchylania z
ewentualnym ułożeniem dziecka na boku, aby
nie dochodziło do opadania żuchwy.


• W okresie niemowlęcym nieprawidłowe

układanie głowy dziecka do snu może być
przyczyną nieprawidłowości narządu żucia
(przodożuchwie lub tyłożuchwie).

background image

• Zbyt wysokie lub zbyt niskie układanie

niemowlęcia do snu powoduje zmianę w
ułożeniu żuchwy, zaburzenia czynności mięśni
i stawu skroniowo - żuchwowego.

• Ułożenie głowy zbyt wysokie powoduje

przesunięcie żuchwy i języka do przodu, zaś
ułożenie głowy poziome lub z odgięciem do
tyłu powoduje cofniecie żuchwy i języka oraz
otwarcie ust.

background image

• Dla prawidłowego rozwoju czaszki twarzowej

głowa niemowlęcia powinna spoczywać na
lekkim podwyższeniu (poduszce), a kręgosłup
winien być ułożony poziomo (na sprężysto
twardym materacu).

• Poduszka powinna podnosić głowę ku górze i

przechylać ją nieznacznie ku przedniej
powierzchni klatki piersiowej.

• Ma to znaczący wpływ na przyjęcie przez język

prawidłowej funkcji w jamie ustnej, a tym
samym daje podstawę dla właściwego rozwoju
artykulacji głosek.

background image

Postępowanie podczas karmienia

• Podczas karmienia niemowlę należy układać

prawie pionowo.


• Poziome ułożenie niemowlęcia powoduje słaby

wzrost doprzedni żuchwy oraz utrudnia
połykanie i oddychanie przez nos.

background image

• Karmienie naturalne jest znakomitym

treningiem dla mięśni klatki piersiowej oraz
mięśnia okrężnego warg, odpowiedzialnego za
domykanie ust.


• Dziecko ssąc pierś nie przerywa oddychania

przez nos. Ssanie wymaga intensywnej pracy
mięśni, które wpływają na prawidłowy wzrost
żuchwy.

background image

• W wypadku konieczności dokarmiania dziecka

przez smoczek, powinien on maksymalnie
imitować warunki karmienia naturalnego.

• Dziecko musi mieć możliwość regulowania

ilości pokarmu bez obawy zakrztuszenia się i
konieczności przerwania oddychania.

• Wskazane są smoczki z krótką, nieco

spłaszczoną częścią w której są liczne małe
otworki.

background image

• Brak bodźców dla rozwoju mięśnia okrężnego

warg (związany ze sztucznym karmieniem)
przyczynia się do oddychania przez usta.


• To z kolei prowadzi do płaskiego układania

języka, a tym samym sprzyja dysfunkcji
połykania i w dużym stopniu może przyczynić
się do powstania wad wymowy (w czasie
artykulacji głosek język wsuwa się między
zęby).

background image

• Nie jest wskazane stosowanie smoczków lub

gryzaków, pozornie blokujących jamę ustną.


• W rzeczywistości gumowy element trzymany

wałami dziąsłowymi lub pierwszymi zębami
zwalnia od obowiązku napinania mięsień
wargowy, uniemożliwiając wytworzenie się
odruchowego zamykania ust.

background image

• Po wyjęciu smoczka dochodzi do rozwierania

się warg i wszelkich następstw z tym
związanych.

• Jednocześnie przedłużany jest odruch ssania,

często przenoszony na różne przedmioty,
palce.

• Ssanie smoczka przez dłuższy czas wywołuje

poważne zaburzenia szczękowo- zgryzowo-
zębowe takie jak: tyłozgryzy, zwężenia szczęk,
wysunięcia siekaczy górnych, zgryz otwarty.

background image

• Dla odzwyczajenia od smoczka należy posłużyć

się plastikową płytką przedsionkową,
składającą się z części zakładanej pod wargi i
kółka do trzymania.

• Chcąc ją utrzymać, dziecko musi pobudzić do

pracy mięsień okrężny warg, a obecność płytki
narzuca konieczność oddychania przez nos.

background image

Prawidłowe połykanie a artykulacja

głosek

• Niemowlę połyka pokarmy płynne i półpłynne

z językiem wsuniętym między bezzębne
szczęki przy silnym skurczu mięśni policzków i
warg.


• Początkowo jama ustna niemowlęcia jest

płaska, a język ją wypełniający może jedynie
wykonywać ruchy w poziomie.

background image

• Po pełnym wyrośnięciu uzębienia mlecznego,

czyli około 3, najpóźniej 4 roku życia, zwiększa
się pionowy wymiar jamy ustnej.


• Powstaje wówczas dostatecznie dużo miejsca

dla ruchów pionowych końca języka, a zęby
mleczne stanowią przeszkodę w wysuwaniu
języka do przodu.

background image

• Kończy się wówczas okres połykania

niemowlęcego, a rozpoczyna połykanie typu
dorosłego, z końcem języka skierowanym do
przedniej części podniebienia.


• Umiejętność spionizowania końca języka

stwarza również warunki do poprawnej
artykulacji.

background image

• Nieprawidłowe połykanie, bez pionizacji języka

ma ujemny wpływ na zgryz dziecka oraz jego
wymowę.


• Zbyt długie karmienie z butelki, stosowanie

smoczków oraz ssanie palców, utrudnia
docieranie języka do podniebienia.


• Unoszący się język napotyka wówczas na

przeszkodę i z konieczności przemieszcza się do
przodu.

background image

• Prawidłowe połykanie z końcem języka

ułożonym na podniebieniu powinno być dobrze
opanowane do rozpoczęcia wymiany zębów
mlecznych na stałe.


• Przerwa po zębach mlecznych utrzymująca się

do czasu pojawienia się zębów stałych stanowi
bodziec do ciągłego wciskania końca języka w
to miejsce, co może przyczynić się do
utrwalenia nieprawidłowego połykania i
wymowy międzyzębowej.

background image

MOWA

• Mowa nie jest umiejętnością wrodzoną.


• Prawidłowe kształtowanie się i rozwój mowy

stanowi podstawę kształtowania się i rozwoju
osobowości dziecka.

background image

Rozwój mowy w psychologii rozpatrywany jest

w dwóch aspektach:

ilościowym
jakościowym

background image

Rozwój mowy uwarunkowany jest

genetycznie, ale w procesie rozwoju mowy
istotną rolę odgrywają czynniki:

biologiczne
psychologiczne
społeczne

background image

OKRESY KSZTAŁTOWANIA SIĘ MOWY

DZIECKA

OKRES PRZYGOTOWAWCZY (WSTĘPNY,

ZEROWY)

-od trzeciego do dziewiątego

miesiąca życia płodowego


reakcja na bodźce akustyczne
rejestrowanie w pamięci głosu matki

background image

I OKRES MELODII-

od urodzenia do pierwszego

roku życia


płacz i krzyk
głużenie - wydawanie nieartykułowanych

dźwięków

gaworzenie- powtarzanie usłyszanych

dźwięków

background image

II OKRES WYRAZU-

od pierwszego do drugiego

roku życia


samogłoski-a, o, u, y, e, i
spółgłoski- p, pi, b, bi, m, mi, d, t, n
pierwsze wyrazy-mama, tata, baba

background image

III OKRES ZDANIA

-od drugiego do trzeciego

roku życia


proste zdania
wyrażenia zdaniowe
spółgłoski-w, f, wi, fi, ś, ź, ć, dź, ń, l, li, k, g, ch,

ki, gi, chi, j, ł, s, z, c, dz

background image

IV OKRES SWOISTEJ MOWY DZIECIĘCEJ

-od

trzeciego do siódmego roku życia


metateza-przestawianie głosek i sylab
asymilacja-upodobnienia
kontaminacja-łączenie dwóch wyrazów w jeden
zdania złożone
trudne głoski- r, sz, ż, cz, dż
wymowa poprawna, opanowana technika

mówienia

background image

Opóźniony rozwój mowy:

• Opóźnienie rozwoju mowy (mówienia i rozumienia

bądź tylko mówienia lub rozumienia) występuje
wtedy, gdy proces kształtowania i rozwoju mowy w
aspektach: fonetycznym, gramatycznym,
leksykalnym, ekspresyjnym (we wszystkich bądź w
niektórych) ulega opóźnieniu i przebiega niezgodnie
z normą przewidzianą dla danej grupy wiekowej.


• W każdej sytuacji, gdy mowa jest opóźniona w

stosunku do rówieśników, stwierdza się opóźnienie
jej rozwoju.

background image

Literatura przedmiotu opisuje dwa

podstawowe typy opóźnień rozwoju mowy.:

samoistne opóźnienie rozwoju mowy (SORM)

jest następstwem zakłóceń procesu rozwojowego,
którego przyczyny związane są z indywidualnym
tempem i rytmem rozwoju dziecka;

niesamoistny opóźniony rozwój mowy (NORM),

który jest następstwem zaburzeń o określonej
etiologii, np. upośledzenia motoryki mowy,
upośledzenia sensorycznego, zaburzenia
neurologicznego, zaburzenia psychicznego,
deprywacji środowiskowej.

background image

Opóźnienie procesu kształtowania

lub/i rozwoju mowy (ORM)

jest wynikiem:

jest wynikiem:

zakłóceń rozwoju
(nie ma patologicznego charakteru
zjawisk, mowa rozwija się na
prawidłowym podłożu)

zaburzeń rozwoju
(mają patologiczny charakter - wrodzony
albo nabyty, mowa rozwija się na
nieprawidłowym podłożu, tzn. nie ma
warunków anatomicznych czy
psychoneurologicznych do jej rozwoju)

które prowadzą do:

które prowadzą do:

samoistnego późnienia rozwoju mowy
SORM

niesamoistnego opóźnienia rozwoju
mowy NORM

background image

do których zalicza się:

normalne odmiany rozwoju, takie jak:
wycinkowe opóźnienie rozwoju mowy,
wynikające z indywidualnego rytmu i
tempa rozwojowego dziecka,
zespół opóźnienia mowy czynnej (dziecko
zaczyna mówić później i dalszy rozwój
jego mowy przebiega z pewnymi
trudnościami),
opóźnienie rozwoju artykulacji (dawniej:
dyslalię rozwojową),
rozwojowa (fizjologiczna) niepłynność
mowy (dawniej: jąkanie rozwojowe)

NORM towarzyszące specyficznym
zaburzeniom rozwojowym,
NORM towarzyszące parcjalnym
zaburzeniom rozwojowym,
NORM będące następstwem rozległych
zaburzeń rozwojowych.

background image

Ustalenie stopnia opóźnienia rozwoju mowy

konieczne jest dla celów diagnostycznych.
Głębokość opóźnienia ustala się na podstawie
badań testowych, wywiadu i obserwacji.


Według wskaźników opracowanych przez H.

Spionek należy przyjąć, że poważny stopień
ORM
jest wtedy, gdy mowa dziecka:


rocznego jest na poziomie dziecka półrocznego

(dziecko jedynie gaworzy),

background image

2-letnie jest na poziomie mowy dziecka

rocznego (wymania kilka słów),


3-letniego jest na poziomie mowy dziecka 1,5

rocznego (tworzy jedynie równoważniki zdań,
a słownictwo jest na poziomie dziecka 1,5
rocznego),

background image

4-letniego jest na poziomie mowy dziecka 2-

letniego (formułuje zdania proste, słownictwo
czynne jest na poziomie dziecka 2-letniego, tj.
około 300 słów),


5-letniego jest na poziomie mowy dziecka 2,5-

letniego (nadal zdania proste, słownictwo na
poziomie dziecka w wieku 2,5 lat),

background image

6-letniego jest na poziomie dziecka 3-letniego

(pojawiają się zdania złożone, dziecko
wymawia 1000-1500 słów),


7-letniego jest na poziomie mowy dziecka 3,5-

etniego.

background image

• Lżejszy stopień opóźnionego rozwoju mowy

jest wtedy, gdy występuje mniejsze odchylenie
czasowe w pojawianiu się kolejnych stadiów
rozwojowych mowy.


• Wg H. Spionek lekki stopień opóźnienia

rozwoju mowy można stwierdzić wówczas, gdy
mowa dziecka 2-letniego jest na poziomie
rozwoju dziecka 1,5 rocznego lub gdy u 7-8-
latka rozwój mowy jest charakterystyczny jak u
dzieci 5-6-letnich.

background image

ŚRODOWISKOWE UWARUNKOWANIA

KSZTAŁTOWANIA SIĘ I ROZWOJU

MOWY

background image

POSTAWY DOROSŁYCH


stymulujące
obojętne
hamujące

background image

STYLE WYCHOWAWCZE


wychowanie zbyt surowe
wychowanie zbyt troskliwe
wychowanie niekonsekwentne

background image

ATMOSFERA WYCHOWAWCZA

WŁAŚCIWA:

cierpliwość i zainteresowanie osiągnięciami

dziecka

zachęcanie do relacjonowania przeżyć
inspirowanie do formułowania myśli i

przekazywania ich

background image

NIEWŁAŚCIWA:


napięcia i nieporozumienia
sytuacje stresowe
brak akceptacji

background image

WZORZEC JĘZYKOWY


poprawna wymowa
właściwe tempo
umiejętność rozkładania akcentów przy

opowiadaniu (odpowiedni ton, barwa,
zawieszenie głosu)

background image

STYL MOWY DOROSŁYCH


dominujący
tolerancyjny

background image

Wspomaganie rozwoju mowy dziecka

- rady dla rodziców:

• Prawidłowy rozwój mowy dziecka wpływa na

globalny rozwój jego osobowości.


• Dziecko poznaje otaczający świat dzięki

rozumieniu mowy, a umiejętność mówienia
pozwala mu wyrazić swoje spostrzeżenia,
uczucia, pragnienia.

background image

• Rozwój mowy dziecka przyspieszają częste

kontakty słowne z otoczeniem.


• Zaniedbania w tym względzie mogą

spowodować opóźnienie mowy u dziecka lub
jej zaburzenia.

background image

• Optymalne warunki dla prawidłowego rozwoju

mowy rodzice mogą zapewnić dziecku już od
momentu jego narodzin.


• Są bowiem osobami przebywającymi z

dzieckiem najdłużej, mają więc największe
możliwości wpływania na jego rozwój.

background image

• Są też pierwszym i najważniejszym wzorem,

który dziecko będzie próbowało naśladować.


• Co powinni, a czego nie powinni robić rodzice,

aby wspomagać rozwój mowy dziecka?

background image

OTO NAJWAŻNIEJSZE ZALECENIA

TAK POSTĘPUJMY:

Mówmy do dziecka, już od pierwszych dni jego

życia, dużo i spokojnie.

 Nie podnośmy głosu zwracając się do niego.

Nasze wypowiedzi powinny być poprawne

językowo, budujmy krótkie zdania, używajmy
prostych zwrotów, modulujmy własny głos.

background image


Kiedy dziecko wypowie jakieś słowo, zdanie

starajmy się rozszerzyć jego wypowiedź,
dodając jakieś słowa.


Mówmy dziecku co przy nim robimy, co dzieje

się wokół niego.


 Niech mowa towarzyszy spacerom, zakupom,

pracom domowym.

background image

Mówmy do dziecka zwracając uwagę, aby

widziało naszą twarz - będzie miało okazję do
obserwacji pracy artykulatorów.


Karmienie piersią zapewni dziecku prawidłowy

rozwój układu artykulacyjnego.


Od najmłodszych lat uczymy dbałości o higienę

jamy ustnej. Pamiętajmy, aby dziecko nauczyło
się gryźć i żuć.

background image

Zwracajmy uwagę, aby dziecko oddychało

nosem; w przypadku, gdy dziecko oddycha
ustami, prosimy pediatrę o ustalenie przyczyny.


 Odpowiadajmy na pytania dziecka cierpliwie i

wyczerpująco.


Opowiadajmy i czytajmy dziecku bajki, wierszyki,

wyliczanki.


Uczmy krótkich wierszy na pamięć.

background image

 Oglądajmy z dzieckiem obrazki: nazywajmy

przedmioty i opisujmy sytuacje prostymi
zdaniami.


 Śpiewajmy z dzieckiem. Jest to ćwiczenie

językowe, rytmiczne, a zarazem terapeutyczne.


 Rysujmy z dzieckiem, mówmy co kreślimy -

"...teraz rysujemy kotka. To jest głowa, tu są
oczy, nos...". Zachęcajmy dziecko do wypowiedzi
nt. rysunku.

background image

Wspólnie oglądajmy telewizję, wybierajmy

programy właściwe dla wieku dziecka.


 Komentujmy wydarzenia pojawiające się na

ekranie, rozmawiajmy na ich temat.


Starajmy się, aby zabawy językowe i

dźwiękonaśladowcze znalazły się w repertuarze
czynności wykonywanych wspólnie z
dzieckiem.

background image

Wybierajmy do zabaw właściwą porę.

 Zachęcajmy swoje dziecko do mówienia (nie

zmuszajmy!).


Chwalmy je za każdy przejaw aktywności

werbalnej.


Dostrzegajmy każde, nawet najmniejsze

osiągnięcie, nagradzając je pochwałą.

background image

Dołóżmy wszelkich starań, aby rozmowa z

nami była dla dziecka przyjemnością.


 Jeżeli dziecko osiągnęło już wiek, w którym

powinno daną głoskę wymawiać a nie robi
tego, skonsultujmy się z logopedą.

background image

Jeżeli dziecko ma nieprawidłową budowę

narządów mowy (rozszczepy warg,
podniebienia, wady zgryzu lub uzębienia),
koniecznie zapewnijmy mu opiekę lekarza
specjalisty, ponieważ wady te są przyczyną
zaburzeń mowy.

background image

TEGO NIE RÓBMY:


Unikajmy podawania dziecku smoczka typu

"gryzak", zwracajmy uwagę, aby dziecko nie
ssało palca.


 Następstwem tych niepożądanych zachowań

mogą być wady zgryzu, które prowadzą do wad
wymowy, np. wymowa międzyzębowa.

background image

W trakcie rozmowy z dzieckiem unikajmy

zdrobnień i spieszczeń (języka dziecinnego),
dostarczając dziecku prawidłowy wzorzec
językowy danego słowa.


Nie zaniedbujmy chorób uszu, gdyż nie

leczone mogą prowadzić do niedosłuchu, a w
następstwie do dyslalii lub niemoty.

background image

Nie gaśmy naturalnej skłonności dziecka do

mówienia obojętnością, cierpką uwagą, lecz
słuchajmy uważnie wypowiedzi, zadawajmy
dodatkowe pytania, co przyczyni się do
korzystnego rozwoju mowy.


 Nie poprawiajmy wymowy dziecka żądając, by

kilkakrotnie powtarzało dane słowo.

background image

 Niech z naszego języka znikną słowa :"Powtórz

ładniej", "Powiedz lepiej". Wychowanie
językowe to nie tresura.


 Nie zawstydzajmy, nie karzmy dziecka za

wadliwą wymowę.

background image

Nie zmuszajmy dziecka leworęcznego do

posługiwania się ręką prawą w okresie
kształtowania się mowy.


 Naruszanie w tym okresie naturalnego

rozwoju sprawności ruchowej zaburza
funkcjonowanie mechanizmu mowy.


 Często prowadzi to do zaburzeń mowy, a w

szczególności do jąkania.

background image

Nie wymagajmy od dziecka zbyt wczesnego

wymawiania poszczególnych głosek.

 Dziecko nie przygotowane pod względem

sprawności narządów artykulacyjnych,
niedostatecznie różnicujące słuchowo dźwięki
mowy, a zmuszane do wymawiania zbyt
trudnych dla niego głosek, często zaczyna je
zniekształcać.

W ten sposób przyczyniamy się do powstawania

błędnych nawyków artykulacyjnych, trudnych
do zlikwidowania.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
artykuly logopedyczne id 69689 Nieznany (2)
Podstawa programowa ksztalcenia Nieznany
historia test etap szkolny id 2 Nieznany
Cwiczenia logopedyczne id 12458 Nieznany
5 kampanie reklamowe w ksztalto Nieznany
4 Wstawiane bryly ksztaltujace Nieznany
21 Scenariusze szkolneid 29122 Nieznany (2)
JS Logopedia id 228925 Nieznany
Logopedia id 272759 Nieznany
20 SCenariusze szkolneid 21450 Nieznany
1 logopedia(1)id 9428 Nieznany
Chemia 20102011 Etap Szkolny id Nieznany
artykuly logopedyczne id 69689 Nieznany (2)
Scenariusz uroczystości szkolnej w kształceniu zintegrowanym Witaj Majowa Jutrzenko
Konstrukcyjne ksztaltowniki zam Nieznany
13 TEORIA KSZTAŁCENIA I WYCHOWANIA W KLASIE SZKOLNEJ
KSZTALCENIE JEZYKOWE 4 TESTY GI Nieznany
2004 2005 szkolny id 245044 Nieznany (2)

więcej podobnych podstron