stan

środowiska

, w którym

występuje taka zgodność w

relacjach

człowiek-środowisko

, że

intensywna działalność człowieka

służąca do realizacji jego celów

nie powoduje degradacji

środowiska przyrodniczego i

zaburzeń w jego funkcjonowaniu.

•

dopasowanie szybkości przemian
antropogenicznych do tempa
dostosowania się do nich środowiska

•

Długotrwałe zaburzenie równowagi
ekologicznej może doprowadzić do
stanu klęski ekologicznej, czyli stanu
nieodwracalnej degradacji środowiska

Świat zmierza w stronę kryzysu

ekologicznego dużo poważniejszego
niż obecny kryzys finansowy, gdyż
zasoby surowców naturalnych
wyczerpują się w zbyt szybkim tempie

•

bioróżnorodność na Ziemi spadła w

ciągu nieco ponad ćwierćwiecza o

prawie jedną trzecią i jeśli proces ten

będzie postępował w dotychczasowym

tempie

•

do 2030 roku ludzie będą potrzebować

do przetrwania zgodnie z obecnym

stylem życia dwóch planet

Ludzie wykorzystują co roku o 30

proc. więcej surowców naturalnych,
niż Ziemia jest w stanie odtworzyć,
przez co dochodzi do

•

wylesienia,

•

degradacji gleby,

•

zanieczyszczenia powietrza i wody

•

oraz dramatycznego spadku liczby
ryb i innych gatunków zwierząt.

w raport przygotowanym

pod kierunkiem organizacji

ekologicznej WWF

napisano, że już ponad

trzy czwarte ludności

świata żyje w państwach

będących "ekologicznymi

dłużnikami".

W dokumencie podkreślono, że

już 50 państw "przez okrągły rok

doświadcza umiarkowanej lub

znacznej presji wodnej", a 27

państw - w tym Wielka Brytania,

Szwajcaria, Austria, Norwegia i

Holandia - "importuje" ponad

połowę wody wykorzystywanej

do produkcji różnych dóbr - od

zboża po bawełnę.

•

Obecnie wpływ, jaki wywiera przemysł na

środowisko naturalne jest procesem złożonym i

niejednolitym. Można go rozpatrywać na wielu

poziomach, takich, jak zniszczenia w środowisku,

zmniejszanie się wciąż zalesionych obszarów,

tworzenie postępu o charakterze technicznym w

przemyśle oraz związana z tym konieczność

ochrony środowiska, w końcu wykorzystywanie

do tego celu procesu recyklingu.

•

niekorzystny wpływ mają różnego rodzaju
odpady przemysłowe, które są ubocznym
efektem procesu produkcyjnego

•

niekorzystny wpływ wywołuje także
emitowana do środowiska energia
elektryczna, produkowana najczęściej w
elektrowniach, gdzie spalane są gaz, ropa
naftowa lub węgiel

•

przy budowie fabryk, miast, autostrad,
lotnisk oraz innych budowli
zanieczyszczane jest często środowisko, a
nawet ulega ono bezpośredniemu
niszczeniu.

najwięcej takich zniszczeń

spowodowanych jest

działalnością kopalni

odkrywkowych, a także

przedsiębiorstw

energetycznych, czy tez

górnictwa oraz przemysłu

metalurgicznego.

•

degradację, czyli przesunięcie
systemu na niższy poziom
termodynamiczno-informacyjny,

•

degenerację, czyli rozpad zależności
wewnętrznych między składnikami
systemu, co powoduje zanik
mechanizmów stabilizujących,

•

dysfunkcję, czyli zmianę (najczęściej
uproszczenie) sposobu przepływu
materii i energii bez wyraźnych
zmian struktury,

•

dekompozycję, czyli zmianę
struktury, składu i relacji ilościowych
między składowymi systemu.

W ujęciu historycznym proces destrukcji

przyrody przez człowieka

zapoczątkowany został różnymi

formami eksploatacji zasobów przyrody,

w efekcie których postępowało

przekształcanie jej struktury.

Następnym czynnikiem przekształceń

była urbanizacja obszaru, w wyniku

której następowała całkowita eliminacja

dzikiej przyrody z miejsc zasiedlanych

przez człowieka oraz jej fragmentacja.

Najpóźniej pojawiają się różnego rodzaju

zanieczyszczenia, których emisja ma

współcześnie zasięg transgraniczny.

Ocena

odporności środowiska

przyrodniczego na destrukcję jest

zadaniem trudnym. W tabeli

przedstawiono szereg cech

wybranych poziomów organizacji

przyrody, opracowanych w oparciu

m.in. o dane, zawarte w podręczniku

Richlinga i Solona (1996), które

pozwalają dokonać oceny

odporności

gatunków i ekosystemów na

antropopresję.

Poziom organizacji

Przyrody

Cecha

Odporność na antropopresję

DUŻA

MAŁA

Gatunek

Liczba stanowisk

duża

mała

Położenie w obrębie

zasięgu

centralne

Krańce zasięgu

Liczebność populacji

Duża

Mała

Rozrodczość

Duża

Mała

Śmiertelność

Duża

Mała

Siedlisko/biotop

Małe

Duża

Wielkość osobników

Suche

Wilgotne

Behawior

Małe

Duże

Rodzaj pokarmu

Nocne

Dzienne

Poziom sysantropizacji

Roślinny, detrytus

Zwierzęcy

Ekosystem

Różnorodność

gatunkowa

Wysokość

niska

Struktura piętrowa

Wielopiętrowa

Jednopiętrowa

Spektrum form

życiowych

Wieloletnie

Jednoroczne

Wilgotność siedliska

Mała

Duża

Trofia siedliska

Duża

Mała

Łańcuch troficzny

Długi

Krótki

Dojrzałość

Młody

Dojrzały

Poziom hemerobii

Niski

Wysoki

Zajmowana

powierzchnia

Duża

mały

System przyrodniczy, posiada jednak

zdolność utrzymywania lub odtwarzania

swej struktury i funkcji w warunkach

zmian zewnętrznych, czyli powracania do

stanu normalnego po jego naruszeniu.

Lecz w przypadku wprowadzenia

czynników degradujących, zdolnych do

naruszenia mechanizmów

homeostatycznych, następuje załamanie

równowagi ekologicznej. Zazwyczaj

człowiek nie jest w stanie określić

poziomu natężenia sił niszczących, przy

których załamanie to następuje.

Stwierdza to dopiero po reakcji przyrody

na wprowadzony czynnik.

Zdolność do regeneracji posiadają

przede wszystkim komponenty

biotyczne, a spośród abiotycznych –

hydrosfera i klimat (a pozostałe są

nieodnawialne).

Regeneracja przyrody

odbywa się dzięki

procesowi sukcesji i

rozprzestrzeniania się

gatunków

Na obecnym etapie wiedzy o strukturze

i funkcjonowaniu systemu

przyrodniczego, nie jest możliwe

przestawienie rozmieszczenia

przestrzennego odporności na

degradację i zdolności do regeneracji

środowiska przyrodniczego. Jednym z

niewielu wskaźników oceny odporności

przyrody na degradację jest ocena

stanu zdrowotnego drzewostanów,

która ukazuje reakcję aparatu

asymilacyjnego drzew na

zanieczyszczenia powietrza.

Producenci zawsze szukają

sposobów na obniżenie kosztów

w celu osiągnięcia wyższego

wyniku finansowego. Dzięki

uznaniu równowagi ekologicznej

jako strategii dążenia do

wydajniejszego zarządzania

biznesem, producenci mają taką

możliwość

Droga do równowagi nie

musi być wcale łatwa i

prosta, ale może

prowadzić do

interesujących efektów

zarówno z ekonomicznego,

jak i środowiskowego

punktu widzenia.