Hydrobiologia
Formacje ekologiczne
Plankton
Nekton
Neuston
Pleuston
Bentos
Formacja ekologiczna
Definicja
• Formacja ekologiczna obejmuje
gatunki i ich stadia rozwojowe
charakteryzujące się podobieństwem
w przystosowaniach w biologii do
zasiedlanego środowiska.
• Wyróżnia się pięć formacji
ekologicznych: dwie bytujące w toni
wodnej - plankton i nekton, dwie
związane z warstwą styku woda-
atmosfera - neuston i pleuston, oraz
jedną zasiedlającą dno - bentos.
Plankton -
charakterystyka
• Nazwę planktonu wprowadził do nauki
Hensen w 1887 roku. Pochodzi ona od
słowa greckiego planktos (tzn. błąkający
się)
• Są to organizmy roślinne i zwierzęce
unoszące się swobodnie w wodzie,
przeważnie o drobnych rozmiarach
ciała.
• Organizmy te albo nie mają wcale narządów
ruchu, albo narządy te są na tyle słabe, że nie
pozwalają na przeciwstawianie się silniejszym
ruchom wody i uniemożliwiają poruszanie się
pod prąd.
Kategorie planktonu I
kryterium podziału: skład
• Fitoplankton - plankton roślinny,
• Zooplankton - plankton zwierzęcy.
• Niektórzy
autorzy
wyróżniają
jeszcze jedną grupę obejmującą
bakterie
planktonowe,
czyli
bakterioplankton.
Kategorie planktonu II
kryterium podziału:
wielkość
• - megaloplankton, który obejmuje
duże formy zwierzęce, o wielkości
powyżej 1 cm, - makroplankton, o
wielkości 1-10 mm,
• - mezoplankton, - od 500 m do 1
mm,
• - mikroplankton, - 60-500 m,
• - nannoplankton - 5-60 m;
• - ultraplankton - mniejszy niż 5 m.
Kategorie planktonu III
kryterium podziału: typ
zbiornika
• - haliplankton - plankton mórz;
• - hyphalmiroplankton -
plankton słonawych ujść
rzecznych lub mórz o słabym
zasoleniu;
• - salinoplankton - plankton
śródlądowych wód słonych;
• - limnoplankton - plankton
wód słodkich.
Kategorie planktonu IV
podział limnoplanktonu
• eulimnoplankton (z greckiego limne
jezioro) - plankton jezior,
• heleoplankton (gr. helos - moczar,
staw) -plankton stawów,
• potamoplankton (gr. potamos - rzeka)
- plankton rzek,
• krenoplankton (gr. krene - źródło) -
plankton źródeł,
• telmatoplankton (gr. telma - kałuża) -
plankton kałuż i innych krótkotrwałych
zbiorników.
Kategorie planktonu V
kryterium podziału: stopień
związania z formacją
planktonu
• - Euplankton - plankton właściwy =
gatunki, które prawie cały cykl życiowy
spędzają zawieszone w toni wodnej.
• - Meroplankton - gatunki, które
zasadniczy cykl swojego życia spędzają
jako osiadłe, a jedynie w pewnym
stadium są planktonowe.
• - Tychoplankton - gatunki
przypadkowe w planktonie, normalnie
żyją na dnie lub jako przytwierdzone
do innych.
Czynniki wpływające na
skład, ilość i rozmieszczenie
planktonu I
• Czynniki środowiskowe
oddziałujące mechanicznie na
organizmy:
• Położenie zbiornika wodnego w stosunku do
oddziaływania wiatrów;.
• Zmienność stanów wody;
• Ruchu wody w samym zbiorniku;
• Obecność pokrywy lodowej;
• Wykształcenie uwarstwienia termicznego;
• Stosunki gęstościowe w zbiorniku.
Czynniki wpływające na
skład, ilość i rozmieszczenie
planktonu II
• Druga grupa czynników, to te które
wpływają na biologię organizmów
planktonowych, czyli o
oddziaływaniu ekologicznym.
• Są nimi temperatura, światło,
biogeny oraz materia organiczna, a w
wielu przypadkach ścieki organiczne
o różnym stopniu mineralizacji.
Fitoplankton - skład
• W skład fitoplanktonu wchodzą
sinice oraz kilku grup glonów:
• eugleniny, tobołki, złotowiciowce,
okrzemki, różnowiciowce,
zielenice.
• W fitoplanktonie morskim obecne są
jedynie niektóre grupy, a przede
wszystkim okrzemki, z tobołków
bruzdnice, zaś spośród wiciowców -
wapienne i krzemionkowe
Fitoplankton
zróżnicowanie w
występowaniu
• W przeżyźnionych i dobrze
nagrzanych stawach dominują
sinice,
• W głębokich i ubogich jeziorach
liczne są bruzdnice,
• W bogatszych w sole biogenne
dominują okrzemki,
• W zbiornikach humusowych
przeważają zielenice-desmidie.
Współczynniki fitoplanktonowe
Nygaarda
Im wartość wskaźnika jest większa, tym zbiornik
jest żyźniejszy.
Zooplankton
skład taksonomiczny
• Kilka grup taksonomicznych:
pierwotniaki, wrotki, jamochłony,
żebropławy, pierścienice, strzałki i
stawonogi;
• stadia larwalne mięczaków i
szkarłupni, a także proste formy
kręgowców oraz ikra i stadia
młodociane ryb.
• Dla zooplanktonu słodkowodnego
typowe są heterotroficzne
pierwotniaki, wrotki oraz skorupiaki.
Zooplankton
specyfika biologii
•Odżywianie;
•Rozmnażanie i rozwój;
•Wędrówki pionowe;
•Cyklomorfoza
.
Zooplankton -
odżywianie
•Odżywianie zooplanktonu
odbywa się drogą
sedymentacji czynnej lub
filtracji.
•W niezbyt dużej liczbie
gatunków notuje się
drapieżnictwo
Zooplankton
rozmnażanie i rozwój
• W rozwoju obecność kilku stadiów
rozwojowych np. widłonogi (Copepoda)
• Duża intensywność namnażania, bo jest:
• krótki okres rozwoju zarodkowego jaj,
• skrócony rozwoju postembrionalnego,
• szybkie następstwo pokoleń (kilka w
jednym roku)),
• zdolność rozrodu partenogenetycznego.
Stadia rozwojowe
widłonogów
a- nauplialne, b -
kopepoditowe
Zooplankton
wędrówki pionowe - cztery
fazy
• - energiczne przemieszczanie się w dół po
wschodzie słońca;
• - zaleganie na poziomie najniższym dla
danego gatunku w ciągu godzin rannych i
południowych;
• - stopniowe wydźwiganie się ku górze w
godzinach popołudniowych, z osiągniętym
maksimum pod powierzchnią wieczorem;
• - stopniowe opuszczanie się w dół nocą,
co robi wrażenie równomiernego
rozmieszczenia w pionie.
Zooplankton -
cyklomorfoza
u wioślarki Daphnia cucullata
zmianom ulega kształt głowy.
Bakterioplankton - skład
• Obecne prawie wszystkie rzędy z
gromady Bacteria.
• Morfologicznie fprmy: kuliste,
cylindryczne lub śrubowate, nitkowate i
stylikowate.
• Nitki są pojedyncze, nierozgałęzione lub
rozgałęzione, albo skupione w wiązki.
• Nienitkowate formy mogą tworzyć
skupienia kuliste, owalne, gwiaździste,
płytkowate.
Bakteriolpankton -
występowanie I
• W jeziorach dobrze użyźnioych dominują
nieprzetrwalnikujące pałeczki.
• W czystych jeziorach równoważą je
bakterie przetrwalnikujące.
• W jeziorach dystroficznych mogą
przeważać bakterie przetrwalnikujących.
• W rzekach ilość bakterii uzależniona jest
od intensywności spływu wody z
dorzecza.
Bakteriolpankton -
występowanie
II
• W większości jezior przeważają
bakterie gramujemne.
• Większość bakterii morskich to
również bakterie gramujemne.
• Zasadniczo bakterie morskie są
halofilami, którym do
optymalnego rozwoju potrzebny
jest w środowisku chlorek sodu.
Bakteriolpankton -
występowanie
III
• Obok bakterii heterotroficznych, które
w wodach naturalnych przeważają nad
innymi typami, notuje się bakterie
foto- i chemoautotroficzne.
• Bakterie fotoautotroficzne występują
głównie w dostatecznie naświetlonych
rejonach, gdzie obecny jest
siarkowodór, zaś chemoautotroficzne
także w warstwach głębszych.
Bakteriolpankton -
występowanie
IV
• Stosunki liczebności bakterii
heterotroficznych w wodzie ściśle
korelują z zawartością materii
organicznej.
• W rozkładzie pionowym maksimum
bakterii przypada w warstwie
podpowierzchniowej, nieco poniżej
maksimum biomasy fitoplanktonu.
• W cyklu rocznym zmienność
liczebności bakterii heterotroficznych
taż współgra ze szczytami
rozwojowymi fitoplanktonu.
Różne typy siatek
planktonowych oraz sploty
gazy młynarskiej
• Mankamenty siatek:
• drobne formy przeni-
kają przez oka sieci,
• duże uciekają przed
wlotem do siatki,
• trudność z dokładnym
określeniem objętości
wody przesączonej.
Czerpacze wody
(batometry)
• a - flaszka
Meyera,
• b - czerpacz
Ruttnera,
• c - czerpacz
Patalasa
Nekton - definicja
• Nekton,
w
odróżnieniu
od
planktonu, obejmuje organizmy,
które dzięki dobrze rozwiniętym
narządom ruchu mogą dowolnie
zmieniać miejsce przebywania,
przemieszczając się w pionie i w
poziomie.
• Zdolne są także do pływania pod
prąd.
Nekton - skład
•W skład nektonu wchodzą
ryby i niektóre skorupiaki,
a w morzach oprócz tych
dwóch grup dochodzą
głowonogi, delfiny,
kaszaloty, walenie.
Nekton - przystosowania
anatomiczne
• Specyficzne
przystosowania
anatomiczne ułatwiają poruszanie się
w wodzie poprzez zmniejszanie tarcia.
• Są to:
• opływowy kształt ciała,
• gładka powierzchnia,
• ciało
pokryte
śluzem
lub
tłuszczem.
Nekton - frakcje
siedliskowe
• limnonekton - nekton wód stojących,
• potamonekton - nekton potoków i
rzek;
• nekton morski, dzieli się na:
• nekton pelagiczny, zasiedlający toń
wodną otwartej przestrzeni,
• nekton nerytyczny związany z
płytkimi wodami przybrzeżnymi.
Kategorie ryb jeziornych
kryterium: rejon zasiedlenia oraz rodzaj
pokarmu
• Pelagiczne + planktonożerne (sielawa,
stynka, ukleja) i drapieżne (sandacz,
troć);
• Głębinowo-denne (sieja, leszcz,
brzana);
• Przybrzeżno-denne + wszystkożerne
(karp) i drapieżne (węgorz, okoń);
• Przybrzeżne + roślinożerne (płoć, lin,
karaś) i drapieżne (szczupak, miętus).
Kategorie ryb rzecznych
kryterium: odcinek biegu
rzeki
•W odcinku źródlanym dominują
łososiowate z pstrągiem na
czele.
•Odcinek potokowy określa się
mianem krainy brzany.
•Rzeka niżowa to kraina leszcza.
Podział ryb ze względu na
stopień przywiązania do
środowiska
• ryby dwuśrodowiskowe
(amfibiotyczne), odbywające
odległe wędrówki rozrodczo-
żerowiskowe, przebywające w ich
trakcie w środowisku morskim i
słodkowodnym,
• ryby jednośrodowiskowe
(monobiotyczne), związane całe
życie z jednym typem środowiska.
Kategorie ryb
dwuśrodowiskowych
• - potamotoca (anadromiczne),
żerujące w morzu, a rozradzające się
w wodach śródlądowych,
(łosoś na tarło
wędruje w górę rzeki do jej źródła);
• - thalassotoca (katadromiczne),
żerujące w rzekach i jeziorach a
rozradzające się w morzu, (
węgorz, który,
na tarło wędruje do Morza Sargassowego, tam
ginie, a młode węgorzyki w postaci larw
unoszonych biernie przemierzają Atlantyk, aby po
dwóch latach dotrzeć do brzegów Europy)
.
Kategorie ryb
jednośrodowiskowych
• Ryby jednośrodowiskowe mogą być
albo słodkowodne, albo morskie.
• Morskie dzieli się na osiadłe,
praktycznie nie wędrujące, jedynie
nieco przemieszczające się (np.
flądry), oraz na wykonujące dość
znaczne wędrówki sezonowe o
charakterze tarliskowo-
żerowiskowym (np. śledzie w
Morzu Norweskim).
Nekton - metody
połowu
• Przykłady
przyrządów
służących
do
połowu nektonu:
• a
-
sieć
pławnica,
• b - włok,
• c - okrężnica.
Neuston - definicja
• Drobne organizmy zasiedlające
warstwę styku wody i
atmosfery.
• Zbiorowiska neustonowe tworzą
się przy spokojnej, bezwietrznej
pogodzie w postaci błoniastego
filmu, niekiedy zabarwionego na
kolor zielony, żółty, brunatny lub
fioletowy.
Neuston - skład
• Zbiorowiska neustonu tworzą:
• bakterie,
• grzyby (workowce, a przede
wszystkim glonowce),
• glonów okrzemki,
różnowiciowce, zielenice,
eugleniny,
• bezbarwne wiciowce oraz
pierwotniaki
Neuston - przystosowania do
środowiska
niekorzystne promieniowanie i szybkie zmiany
temperatury
• Grube ściany komórki lub ochronne
domki.
• Adaptacja chromatyczna.
Zmiana
intensywności promieniowania powoduje
niekiedy zmianę rozmieszczenia barwników,
np. przy silnym naświetlaniu na górnej
powierzchni komórki będzie występował
barwnik czerwony, natomiast przy słabym -
zielony.
• Czasami zabarwienie osłonki
powierzchni pochodzić może od pyłów i
sadzy kominowej (trypto-neuston).
•
Kategorie neustonu
• Epineuston: ponad
błonką napięcia
powierzchniowego;
• Hyponeuston:pod
nią
• Wyróżnia się (skład):
fitoneuston - roślin;
zooneuston
-zwierząt.
Zbieranie organizmów
neustonowych
• Zbiera się je na szkiełka
nakrywkowe lub inne podobne.
Trzymane w szczypcach szkiełko
kładzie się ostrożnie na powierzchni
błonki, a następnie nieco skośnym
ruchem ostrożnie podnosi się je .
• Można je również zbierać
używając wygiętej nieco ezy
mikrobiologicznej.
• Próbę neustonu utrwala się
parami kwasu osmowego lub
parami jodu.
Pleuston - definicja
Skład
• Pleuston - nie zakorzenione,
pływające pod powierzchnią rośliny.
Niektórzy autorzy wliczają do tej formacji również
zwierzęta, np. owady poruszające się po powierzchni
ruchem ślizgowym, a w morzu rurkopławy
powierzchniowe (np. żeglarz portugalski i żagielek).
• Skład gatunkowy -podstawę stanowią
rośliny, które częściowo (szczególnie
pędy kwiatowe) wystają ponad wodę,
zaś system korzeniowy zwisa
swobodnie w wodzie.
Pleuston - ekologia
• Biernie przesuwane przez wiatr.
• Mogą niekiedy tworzyć wyspy
pływające lub zbite darnie,
odcinając przez to dopływ
promieniowania i hamując rozwój
fitoplanktonu w wodzie.
• Przystosowania służące do
utrzymania się na powierzchni
wody - zmniejszenie masy
właściwej ciała poprzez
wykształcenie dużych
przestworów powietrznych.
Kategorie pleustonu
• Pleuston właściwy - gatunki rzęs,
ponadto żabiściek, rogatek itp. (W
zbiornikach klimatu tropikalnego
różnorodność gatunkowa pleustonu
jest znacznie większa).
• Pleuston okresowy -
meropleuston. Są nim oderwane
części roślin zakorzenionych, np.
gałązki moczarki, wywłócznika i
różnych gatunków rdestnic.
Występowanie pleustonu
•Zbiorowisko pleustonowe
najbardziej rozwija się w
małych, zacisznych zbiornikach.
•Szczególnie licznie występuje w
płytkich zatokach jeziornych,
starorzeczach i dołach
potorfowych
Metody zbioru pleustonu
•Do zbierania roślin
pleustonowych stosuje się
proste przyrządy, takie jak
kotwiczki lub specjalnie
przystosowane do tego celu
grabie.
Bentos - definicja
• Bentos to organizmy, które
w swoim zasadniczym
okresie rozwoju, jako formy
dorosłe, żyją osadzone na
dnie lub innym podłożu, lub
są z dnem ściśle związane.
• Ze względu na skład wyróżnia
się bentos roślinny - fitobentos
i zwierzęcy - zoobentos.
Kategorie bentosu
kryterium: tryb życia i stopień związania
z podłżem
•rhizobentos,
•haptobentos,
•herpobentos,
•nektobentos
.
Rhizobentos -
charakterystyka
• Rhizobentos - to zakorzenione
rośliny naczyniowe, a więc makrofity.
• Rejon występowania to litoral, gdzie
zachodzi fotosynteza.
• Rhizobentos wykształcony jest w
zbiornikach jeziornych, zaś w
rzekach zależy od intensywności
przepływu wody.
• W morzu roślin naczyniowych jest
niewiele.
Rhizobentos
specyficzne przystosowania do
środowiska
• Rozległe systemy kłączy i korzeni,
co uniemożliwia ich łatwe wyrwanie;
• Wiotkie pędy dlatego są elastyczne;
• Duże przestwory
międzykomórkowe w łodygach i
liściach, gdzie jest powietrze.
Zmagazynowane tam gazy są
wykorzystywane w procesach życiowych, w
fotosyntezie i oddychaniu. Ponadto nadają
liściom lekkość i pływalność. Dzięki tym
przestworom liście pływające grążeli i
innych roślin nie toną.
Form życiowe u
makrofitów:
1. amfifity
•Rośliny ziemnowodne,
bytujące w strefie
przejściowej między
lądem a wodą;
•Zalicza się do nich wiele
traw, turzyc, jaskrów itp
Form życiowe u
makrofitów:
2. helofity
•Rośliny
bagienne,
zakorzenione w podłożu
stale zalanym, natomiast
części zielone i kwiaty są
wynurzone;
•Do nich zalicza się m.in.
trzcinę, pałkę, sit, tatarak;
Formy życiowe u
makrofitów:
3. nimfeidy
•Rośliny
o
liściach
pływających na powierzchni
wody.
•Do grupy tej należy przede
wszystkim lilia wodna i
grążel.
Formy życiowe u
makrofitów:
4. elodeiy
•Rośliny całe zanurzone pod
powierzchnią wody.
•Takie jak moczarka
kanadyjska, wywłócznik i
gatunki rdestnic.
• W niektórych typach zbiorników
wodnych ważną rolę odgrywają
ramienice, a z mchów Fontinalis.
Limnologiczne wskaźniki
roślinne
• W limnologii są
uproszczone systemy
klasyfikacji
makrofitów.
• Służą one do opisu
różnych typów jezior
z uwzględnieniem
poszczególnych
gatunków makrofitów
jako wskaźników
Kategorie roślinności w
limnologii rybackiej
• Roślinność twarda, czyli wynurzona
(helofity) zarastająca zbiorniki wodne.
• Roślinność miękka, czyli zanurzona -
jest miejscem schronienia dla wielu
drobnych zwierząt, które na niej żerują,
stając się jednocześnie pożywieniem
dla ryb. Ponadto jest dogodna do
rozrodu zwierząt, w tym również
miejscem tarliskowym dla ryb.
Haptobentos - definicja
• Organizmy nie związane z dnem,
wymagające jednak stałego podłoża.
• Stanowić je może element dna, np.
pale, umocnienia, duże głazy, wraki
łodzi lub statków, albo też element
żywy jak rośliny, czy zwierzęta denne.
• Frakcję tę tworzą rośliny lub
zwierzęta, które przylegają bądź
przyczepiają się do podłoża.
Haptobentos - skład
• Do haptobentosu zalicza się wiciowce
roślinne, osiadłe okrzemki, a przede
wszystkim glony nitkowate, zaś ze
zwierząt głównie gąbki i mszywioły
oraz osiadłe pierwotniaki i wrotki.
• Te drobne organizmy rosnące na
wolnej powierzchni obiektów
zanurzonych w wodzie określane są
przez wielu autorów nazwą
peryfitonu.
Haptobentos - ekologia
• Mikrocenoza z powiązaniami
troficznymi.
• Producenci-glony.
• Reducenci: bakterie.
• Konsumenci- korzenionóżki, osiadłe i
pływające wrotki, nicienie,
brzuchorzęski, skąposzczety, także
wioślarki i larwy ochotek, a nawet młode
larwy jętek.
Haptobentos morski
• W morskiej faunie osiadłej
spotyka się przedstawicieli
koralowców, pierścienic,
czułkowców i osłonic. Również
osiadły tryb życia, spośród
skorupiaków, prowadzą wąsonogi,
np. pąkle i kaczenice. Do tych
morskich porośli zalicza się także
niektóre małże, np. omułka i
ostrygę.
Biocenozy peryfitonu
struktura piętrowa
• Pierwszą warstwę tworzą glony
nitkowate chwytnikami przytwierdzone
do podłoża.
• Drugą również glony nitkowate, ale bez
chwytników - oplatają one poprzednie.
• Trzecie piętro to okrzemki, które
osadzają się na poprzednich.
• Czwarte to zwierzęta i glony nie
przytwierdzone, przemieszczające się
między poprzednimi piętrami.
Haptobentos -
występowanie
• Skład gatunkowy zbiorowisk
peryfitonowych zależy od chemizmu
wody, a nie jest związany z gatunkiem
rośliny, czy zwierzęcia.
• Charakter mechaniczny podłoża może
jednak warunkować wytworzenie się
peryfitonu. Na powierzchni gładkiej
pokrytej śluzem tworzy się on trudniej
niż na powierzchni chropowatej.
Herpobentos - definicja
• Herpobentos, określany nazwą
bentosu właściwego (eubentos),
• obejmuje organizmy zwierzęce,
żyjące na dnie lub w dnie,
• mogące się po nim lub w nim
przemieszczać
Herpobentos - skład
•Tworzą tę formację gatunki
należące do wielu grup
taksonomicznych, poczynając
od pierowtniaków do
najbardziej uorganizowanych
bezkręgowców włącznie
.
Herpobentos
kategorie wielkościowe
• Makrobentos, wielkość powyżej 2
mm,
• Mezobentos (lub meiofauna), w
zakresie wielkości 0,2 (0,1) - 2 mm,
• Mikrobentos poniżej 0,1 (0,2) mm.
• Dolna granica wymiarów meiofauny
jest niejednolita i różna według
różnych autorów, od 0,1 do 0,5 mm.
Herpobentos
przystosowania do
środowiska
• Zaopatrzone w ciężkie szkielety
wapienne; (chityna jako budulec
szkieletu jest zwykle przesycona
wapniem).
• Wapienne szkielety występują u
licznych małży, ślimaków, szkarłupni i
skorupiaków, szczególnie wtedy, gdy są
wystawione na niszczące działanie fal.
• Wiele form ma zdolność wnikania w
dno, co daje im daleko idące
zabezpieczenie.
Katerorie herpobentosu
kryterium: formy życiowe
• Osiadłe - sessilne:
• Zagrzebujące się
• Budujące domki
• Drążące w dnie
• Ruchome - wagilne:
• Poruszające się swobodnie po dnie
Formy zagrzebujące się
•Zalicza się tu liczne gatunki
z wielu grup
taksonomicznych, przede
wszystkim spośród małży,
krabów i robaków
Formy budujące domki
• Do fauny bytującej na osadach
miękkich należy sporo gatunków
wytwarzających z mułu i wydzielanego
przez siebie śluzu domki w formie
rurek. W wodach słodkich typowym
przykładem są rureczniki (Tubifex). W
morzach takie domki tworzą liczne
wieloszczety, obunogi oraz wiele
innych mieszkańców strefy przybrz
Formy drążące
• Wiele gatunków osiadłych ma zdolność
przenikania w twarde podłoże. Jedne z
nich, np. niektóre małże (skałotocze),
używają ostrego brzegu skorupy jako
swoistego świdra, względnie trawią
podłoże, zwykle wapienne, za pomocą
wydzielanych przez siebie kwasów.
Inne, np. świdrak okrętowy, znany
niszczyciel drewnianych okrętów,
budowli i umocnień portowych, ma
muszlę skręconą na kształt
prawdziwego świdra
Formy denne ruchome
• Formy te trybem życia są ściśle
związane z dnem, jednak mogą
się swobodnie poruszać po jego
powierzchni. Bentos wagilny
tworzą przedstawiciele
licznych grup zwierzęcych:
jamochłonów, robaków,
pierścienic, stawonogów,
mięczaków, szkarłupni itp.
Kategorie herpobentosu
kryterium: charakter dna
• Liton: wykształca się na dnie
kamienistym i składa się ze zwierząt
mających zdolność silnego przywarcia do
podłoża.
• Psammon: biocenoza dna piaszczystego.
Zwierzęta tej biocenozy muszą być
przystosowane do sypkości podłoża.
• Pelon: obejmuje zbiorowiska zwierząt
żyjących na dnie mulistym (osady drobne
mineralne lub organiczne).
Nektobentos - definicja
• Są to organizmy związane z
dnem , mogą nawet przebywać
na nim przysypane piaskiem,
jednakże cechą specyficzną dla
nich jest możliwość swobodnego
pływania, co prawda tylko tuż
ponad dnem, ale dzięki temu
mogą się łatwiej przemieszczać i
zmieniać miejsce pobytu.
Nektobentos - skład
•Do tej formacji należą
larwy wodzieni
(Chaoborus) oraz ryby
płaskie, płazy itp.
Metody badania bentosu
• Analiza jakościowa: draga.
• Analiza ilościowa: czerpacze dna
(typy: Ekman Petersen; na dnie
piaszczysto-mulistym i mulistym
czerpacze rurowe).
• Ponadto stosuje się metody
fotograficzne i telewizyjne, zaś
niezawodne badania bentosu można
prowadzić metodą swobodnego
nurkowania lub obserwacji z batyskafu.
Przyrządy do zbioru
bentosu
• Draga
• Czerpacz
Ekmana
• Czerpacz
Petersena