Leki układu

współczulnego C.D.

Leki adrenomimetyczne

beta 2 selektywne

•

stany spastyczne oskrzeli

•

tokoliza

•

ryzyko kołatania serca i zgonu –

niewielkie wpływ na receptory

beta1!!! (w połączeniu z TLPD i iMAO)

•

długotrwałe stosowanie – mniejsza

skuteczność, działają objawowo, nie

przedłużają życia chorych

•

hipokalemia

Spacer

Salbutamol

•

pobudza 

2

w mięśniach gładkich oskrzeli i

macicy - rozkurcz

•

nie w pełni selektywny (objawy stymulacji 

1

-

adrenergicznej)

•

wchłania się dobrze z przewodu pokarmowego,

po podaniu wziewnym oraz dożylnym

•

T

0.5

= 5 h, po podaniu wziewnym szybko

powoduje rozkurcz oskrzeli, czas działania 2-

4h

•

metabolizowany w wątrobie

Salbutamol

•

działania niepożądane:

–

pobudzenie serca (kołatanie, bóle zamostkowe)

po przedawkowaniu lub u chorych z

uszkodzonym mięśniem sercowym (pobudzenie

presynaptycznego 

2

 uwolnienie NA z

zakończenia nerwowego (przeciwstawny efekt

przy pobudzeniu 

2

)

–

drżenia mięśniowe - pobudzenie 

2

–

w ciąży może przyspieszać czynność serca płodu

–

zwiększenie poziomu glikemii i wolnych kwasów

tłuszczowych zwłaszcza po terapii doustnej i

iniekcjach.

Salbutamol

•

wskazania:

–

napad duszności (aerozol)

–

w hamowaniu skurczów przedwczesnych

–

stosowany w niektórych bólach
miesiączkowych, w przeciwieństwie do
cholinolityków, które są w tych
przypadkach powszechnie stosowane,
mimo że praktycznie nie działają na
mięsień macicy.

Fenoterol

•

większa selektywność w stosunku do 

2

•

może powodować tachykardię - pobudzenie

presynaptycznego 

2

pobudza uwalnianie NA

•

działa około 8-10 h (T

0.5

= 8 h - skutecznie i

długotrwale hamuje skurcze macicy)

•

działania niepożądane:

–

drżenia mięśniowe

–

nudności

–

po przedawkowaniu pobudzenie czynności serca

(iniekcje dożylne wykonywać powoli).

•

Terbutalina: działa szybciej i
nieznacznie krócej (T

0,5

=3-6h) niż

fenoterol; jest równie selektywna

•

Salmeterol:

–

działa ok. 12 h

–

jest silnym i wybiórczym agonistą 

2

–

nie należy podawać w napadzie astmy -
działanie leku nie jest natychmiastowe

•

Formoterol: działa równie długo, lecz szybciej niż
salmeterol

•

Bitolterol: hydrolizowany przez esterazy gł. w
płucach do czynnej postaci - kolterolu. Działa
około 3-6 godzin.

•

Rimiterol

•

Ritodrine - zmniejsza napięcie mięśnia macicy; po
podaniu p.o. wchłania się szybko, ale jedynie w
30% stosowany w zapobieganiu porodowi
przedwczesnemu początkowo i.v. a następnie
doustnie

Leki alfa

adrenomimetyczne

selektywne

•

Stosowane przede wszystkim miejscowo
w celu obkurczenia naczyń krwionośnych

•

Wskazania:

–

Doraźne likwidowanie objawów nieżytu nosa
infekcyjnego i alergicznego

–

Zmniejszenia obrzęku błony śluzowej nosa i
poprawy widoczności pola operacyjnego
podczas zabiegów na jamie nosowo-
gardłowej

Leki alfa

adrenomimetyczne

selektywne

•

długotrwałe stosowanie kropli do nosa -

„rebound effect” - obrzęk błony śluzowej

(„down regulation” receptorów 

1

)

•

rhinitis medicamentosa (chlorek benzalkonium)

- środek antyseptyczny (detergent)

•

Ostrożnie u osób z chorobami układu sercowo-

naczyniowego, nadczynnością tarczycy ,

cukrzycą i przerostem gruczołu krokowego.

•

Nie dłużej niż 5 dni

•

Ostrożnie stosować preparaty z lekami

przeciwhistaminowymi

Nafazolina

•

na błony śluzowe nosa i spojówek - zmniejszenie

przekrwienia wywołanego stanem zapalnym.

•

działa podobnie na 

1

i 

2

•

preparaty złożone np. Sulfarinol (z sulfatiazolem

- sulfonamid bez znaczenia terapeutycznego,

częste uczulenia oraz parafinę, wchłanianą i

gromadzącą się w węzłach chłonnych – przerost

zwłóknienie płuc), Rhinophenasol, Betadrin

(zawierają difenhydraminę)

•

rzadko stosowana

Oksymetazolina i

Ksylometazolina

•

działanie niepożądane:

–

OUN: pobudzenie i bezsenność

•

wyłącznie miejscowo do nosa

•

działanie obkurczające

–

ksylometazoliny do 4 -6 h

–

oksymetazoliny do 8 h

•

nie stosować u niemowląt, małych dzieci i

osób starszych:

–

niebezpieczne działania ośrodkowe, łącznie z

hipotonią, drgawkami i śpiączką

•

Tymazolina, tetrazolina

Fenylefryna

•

stosowana jako lek naczyniozwężający

•

silnie pobudza 

1

•

działa dłużej od NA i A - T

0.5

= 2-3h;

•

źle wchłania się z przewodu pokarmowego,

w ponad 60% ulega efektowi I przejścia –

doustne dawki mniejsze niż 10 mg nie

osiągają stężeń terapeutycznych.

•

iniekcje, krople

•

np. coldrex - zawiera paracetamol i

witaminę C.

Klonidyna

•

działa na receptory 

2

, zlokalizowane w

OUN gdzie tłumi aktywność ośrodkowych

neuronów wazomotorycznych i obniża

ciśnienia, dlatego stosowana jest w NT

•

pobudzenie presynaptycznych 

2

na

obwodzie - zmniejszenie uwalniania NA

•

stosowana w przygotowaniu osób

uzależnionych do odstawienia opioidu lub

alkoholu - redukuje napięcie współczulne

Klonidyna

•

migrena – znaczenie historyczne

•

doustnie (wchłania się całkowicie)

•

duże dawki - wzrost ciśnienia poprzez

pobudzenie obwodowych 

1

w naczyniach

(efekt krótkotrwały, ustępujący na korzyść

długotrwałego efektu hipotensyjnego)

•

nagłe odstawienie klonidyny może być

powodem niebezpiecznych wzrostów

ciśnienia, zwłaszcza u pacjentów

stosujących jednocześnie -adrenolityki

Klonidyna

•

Liczne działania niepożądane:

–

suchość w ustach i senność (50%)

–

zawroty głowy

–

przewód pokarmowy: podwyższenie aktywności

enzymów wątrobowych, uszkodzenie wątroby, brak

łaknienia

–

układ sercowo-naczyniowy: hipotonia ortostatyczna,

tachy- lub bradykardia, zaburzenia rytmu, objaw

Raynauda.

–

zmniejszenie popędu płciowego.

•

wydalana w 50% w postaci niezmienionej

przez nerki (ostrożnie w niewydolności nerek)

•

Guanfacyna

–

bardziej selektywna w stosunku do 

2

niż klonidyna

–

dłuższy T

0,5

=12-24 h

–

podobne zastosowania kliniczne

•

Guanabenz

–

działa podobnie

–

krótszy T

0,5

=4-6 h.

Alfa-metyldopa

•

ośrodkowe pobudzenie presynaptycznych

receptorów 

2

•

hamowanie syntezy NA w zakończeniach

nerwów sympatycznych

•

ulega przekształceniu do -metylodopaminy i

fałszywego przekaźnika - -metylnorepinefryny,

która może być magazynowana i ma większe

powinowactwo do receptorów 

2

niż 

1

-

powoduje działanie zbliżone do klonidyny

•

przechodzi przez barierę krew - mózg i działa

ośrodkowo

Alfa-metyldopa

•

działania niepożądane:

–

objawy alergiczne

–

immunozależna niedokrwistość hemolityczna

–

uszkodzenie szpiku i wątroby

–

zaburzenia psychiczne

–

ortostatyczne spadki ciśnienia

–

objawy pozapiramidowe przypominające zespół

Parkinsona

•

lek pierwszego rzutu w NT w ciąży.

•

nie upośledza przepływu przez naczynia

nerkowe.

Leki alfa adrenolityczne

nieselektywne

•

hamują receptory 

1

i 

2

(wzrost

uwalniania NA - działania niepożądane
(tachykardia, tachyarytmie)

•

nieskuteczne w leczeniu nadciśnienia
tętniczego, związanym z nadmiernym
pobudzeniem układu współczulnego.

–

Wyjątek: pheochromocytoma

Alkaloidy sporyszu

•

złożone działanie farmakologiczne,
zależne od preparatu, stężenia i
narządu; niektóre pochodne działają
także serotoninergiczne i
dopaminergiczne

•

Sporysz jest przetrwalnikiem grzyba
buławinki czerwonej, pasożytującego
na zbożu; zawiera 2 grupy alkaloidów

Alkaloidy sporyszu

•

wielkocząsteczkowe

(polipeptydowe) - np. ergotamina

–

blokują , mają znaczną aktywność

wewnętrzną (działanie agonistyczno -

antagonistyczne) i mogą powodować

skurcz naczyń

–

powodują skurcz tężcowy macicy

–

są słabo rozpuszczalne w wodzie i

wchłaniane z przewodu pokarmowego

Alkaloidy sporyszu

•

małocząsteczkowe - np. ergometryna

–

nie blokują ,

–

nie działają na naczynia, natomiast silnie działają

na macicę, powodując jej kloniczne skurcze

–

dobrze rozpuszczalne w wodzie i wchłaniane z

przewodu pokarmowego

–

mają tylko działanie obwodowe

•

półsyntetyczne uwodornione alkaloidy

sporyszu - np. dihydroergotamina

–

blokują , nie mają aktywności wewnętrznej ani

wpływu na macicę

Alkaloidy sporyszu

•

ERGOTAMINA

–

słabo wchłania się z przewodu pokarmowego, mimo

to jest podawana doustnie

–

działania niepożądane:

•

działania ośrodkowe: senność, depresja

•

podana pozajelitowo: gwałtowne wymioty, biegunki

(pobudza perystaltykę), bóle brzucha

•

wzrost ciśnienia

•

długotrwałe stosowanie może doprowadzić do

niedokrwienia a nawet zgorzeli kończyn;

•

zatrucie „starym chlebem” (martwica palców, poprzedzona

przeczulicą, a następnie znieczulicą, bradykardia,

hipertermia, drgawki toniczno - kloniczne, biegunka,

wymioty, sinica)

Alkaloidy sporyszu

•

ERGOTAMINA:

–

wskazania:

•

ginekologia: zahamowanie krwawienia z macicy -
zaciśnięcie naczyń spowodowane kurczem tężcowym,
nie stosować gdy płód znajduje się w macicy -
niedotlenienie płodu, pęknięcie macicy;

•

napady migrenowe (doraźnie) - skuteczność wątpliwa

•

ERGOMETRYNA

–

nasila skurcze macicy (słaba akcja porodowa
po II okresie porodu), zmniejsza krwawienia po
porodzie

Alkaloidy sporyszu

•

DIHYDROERGOTAMINA

–

blokuje receptory  i pobudza ośrodek

nerwu X - depresja ośrodka
naczynioruchowego

–

nie obniża skutecznie ciśnienia krwi i
nie ma zastosowania w leczeniu
nadciśnienia tętniczego

–

coraz rzadziej stosowana w napadach
migrenowych

Tolazolina

•

hamuje receptory :

–

rozkurcz naczyń

–

odruchowe pobudzenie serca

•

pobudza receptory , hamuje MAO i

cholinesterazę

•

nie stosowana ogólnie z powodu działań

niepożądanych

•

miejscowo:

–

zaburzenia ukrwienia obwodowego (trudno gojące

się rany, odleżyny, odmrożenia, stany gorszego

ukrwienia tkanek gałki ocznej np. angiopatia

cukrzycowa)

Tolazolina

•

działania niepożądane:

–

tachykardia, zaburzenia rytmu serca i bóle

wieńcowe szczególnie po podaniu pozajelitowym

–

paradoksalna zwyżka ciśnienia, ale także

hipotensja ortostatyczna

–

biegunka i zwiększenie wydzielania soku

żołądkowego

–

hamuje dehydrogenazę mleczanową i przedłuża

działanie alkoholu

–

zwiększa wydzielanie łez, śliny, śluzu w układzie

oddechowym oraz soku trzustkowego

Fentolamina

–

dożylnie w leczeniu i diagnostyce
pheochromocytoma (obecnie rzadko)

–

ostre epizody hipertensyjne
spowodowane sympatykomimetykami

–

zaburzenia wzwodu u mężczyzn -
doustnie, podjęzykowo, a także
bezpośrednio do ciał jamistych

•

Azapytyna – podobnie (włączać
ostożnie!)

Fenoksybenzamina

•

nieodwracalnie blokuje  - bardziej 

1

niż 

2

•

duże dawki blokują także receptory dla 5-HT, HA i Ach.

•

działania niepożądane:

–

hipotensja ortostatyczna i odruchowa tachykardia, zwłaszcza u

chorych z hipowolemią

–

zahamowanie ejakulacji

–

zwężenie źrenicy i trudności w oddychaniu przez nos

–

nudności i wymioty po podaniu p.o.

–

Hiperwentylacja

–

utrata zdolności percepcji czasu ponieważ pobudza OUN

–

miejscowe podrażnienie tkanek

•

doustnie jedynie w przewlekłym leczeniu

pheochromocytoma

Leki alfa1

adrenolityczne

selektywne

•

rozkurcz naczyń   oporu obwodowego  

RR

•

odruchowa tachykardia przy gwałtownym

obniżeniu ciśnienia tętniczego

•

korzystny wpływ na lipidy krwi -  LDL

HDL

•

brak wpływu na gospodarkę węglowodanową

•

hamują czynność skurczową mięśni gładkich

okolicy szyi pęcherza i sterczowego odcinka

cewki

Leki alfa1

adrenolityczne

selektywne

•

wskazania:

–

nadciśnienie tętnicze zwłaszcza z towarzyszącymi
zaburzeniami lipidowymi lub cukrzycą

–

przerost gruczołu krokowego

–

stosowane są także w leczeniu przewlekłej
niewydolności krążenia ("unlabeled" – nie
zarejestrowane wskazanie w USA")

•

poszczególne leki różnią się parametrami
kinetycznymi (czas działania, penetracja do
OUN)

Prazosyna

•

50-70% wchłania się z przewodu
pokarmowego

•

50 % ulega efektowi I przejścia

•

silnie wiąże się z białkami krwi

•

T

0.5

= 2-3 h

Prazosyna

•

działania niepożądane:

–

ortostatyczne spadki ciśnienia zwłaszcza na początku

leczenia i gdy dawka przekracza 1mg (efekt "pierwszej

dawki") - podawać pierwszą dawkę przed snem,

zaczynając od małych dawek i stopniowo zwiększając

–

bóle głowy, nudności , senność

–

tachykardia po zażyciu dużej dawki

–

obrzęki spowodowane zatrzymaniem jonów sodowych i

wody, chociaż nie pobudza układu RAA

–

zaburzenia widzenia

–

obrzęk błon śluzowych nosa

–

w trakcie leczenia test na obecność przeciwciał

przeciwjądrowych może być fałszywie dodatni

•

Alfuzosyna:

–

łagodny przerost stercza i NT

–

krótki T

0,5

- 3 razy na dobę

•

Doksazosyna

–

T

0,5

=10-20h; stosowana raz na dobę

•

 Terazosyna

–

90% wchłania się po podaniu doustnym

–

T

0,5

powyżej 12 godzin - podawana 1x na dobę

•

 Trimazosyna

–

1x dziennie

•

Tamsulozyna

–

wybiórczy antagonista receptorów 

1A

; łagodny

przerost stercza, długi T

0,5

– 1x na dobę

•

Urapidil

–

zmniejsza ciśnienie tętnicze także w centralnym
mechanizmie hamowania aktywności
współczulnej; 1x na dobę

•

Indoramina

–

NT; bez odruchowej tachykardii; silny efekt I
przejścia

Leki alfa2

adrenolityczne

selektywne

•

Johimbina

–

W dużych dawkach hamuje MAO

–

Wskazania:

•

Impotencja (zaburzenia wzwodu)

–

Działania niepożądane:

•

Tachykardia, RR

•

Zawroty i bóle głowy, drażliwość, nadpobudliwość

•

Nudności i wymioty, zaczerwienienie skóry, potliwość,

drżenie

–

Przeciwwskazania:

•

Choroby serca, wątroby, nerek, wysokie ciśnienie tętnicze

•

Depresja, zaburzenia psychiczne

Leki beta

adrenolityczne

selektywne

Kardioselektywność

•

Działające selektywnie na
receptory beta1

•

Mniejsze ryzyko działań
niepożądanych

–

Oskrzela

–

Naczynia obwodowe

Wewnętrzna aktywność

sympatykomimetyczna

(ISA)

•

działanie antagonistyczno – agonistyczne

•

nie powodują silnej bradykardii i innych
działań niepożądanych (np. pogorszenie
przepływów obwodowych) - ostatnie badania
tego nie potwierdzają

•

wyniki badań nad wtórną prewencją u
chorych po zawale serca sugerują, że
częściowa aktywność agonistyczna jest
związana z najmniej korzystnym działaniem!

Wewnętrzna aktywność

sympatykomimetyczna

(ISA)

•

Działanie rozszerzające na naczynia:

–

Zmniejszenie ciśnienia

–

Zmniejszenie „afterload”

•

Hamowanie efektu „z odbicia”

–

Nadwrażliwość na stymulację
adrenergiczną

•

Korzystny wpływ na profil lipidowy
surowicy krwi

Stabilizacja błony

komórkowej

•

hamowanie czynności kanału Na, podobnie

do leków miejscowo znieczulających

•

mają dodatkowe działanie na układ

przewodzący i mięsień serca

–

silniej zwalniają czynność serca niż wynikałoby

to z blokowania receptorów 

–

w przypadku przedawkowania tymi  -

adrenolitykami mają miejsce szczególnie

niebezpieczne objawy ze strony układu

bodźcoprzewodzącego serca z blokiem III

0

włącznie

•

Niektóre blokują receptory 

1

•

Niektóre bezpośrednio rozszerzają naczynia

•

Działanie

–

zmniejszenie częstości skurczów

–

zahamowanie przewodnictwa

–

zmniejszenie pobudliwości serca

–

niekiedy osłabienie siły skurczu

–

zmniejszenie zapotrzebowania serca na tlen w

stopniu większym niż wynikałoby to ze zwolnienia

jego czynności (choroba niedokrwienna serca)

–

wpływ na serce szczególnie wyraźny przy pobudzeniu

układu współczulnego

–

miejscowo podawane na spojówki oka zmniejszają

wytwarzanie płynu śródgałkowego (jaskra)

–

większość przechodzi przez barierę krew – mózg

•

depresyjnie na OUN, działanie „anksjolityczne”, tłumienie

reakcji somatycznych (kołatanie serca, drżenie mięśniowe),

wywołanych przez A uwalnianą przez emocjonalne bodźce

stresowe ( lęk, trema)

•

nie upośledzają zdecydowanie czuwania - niekiedy

stosowane przez sportowców (strzelectwo) - uznane środki

dopingujące oraz przez aktorów (trema sceniczna).

•

blokowanie receptorów 

2

- skurcz oskrzeli,

zwłaszcza u chorych z dychawicą oskrzelową

Farmakokinetyka

•

różnie wchłaniają się z przewodu pokarmowego;

–

Lipofilne

•

lepiej w obecności pokarmów

•

lepiej przechodzą do OUN

•

metabolizowane w wątrobie np. propranolol ulega
znacznemu efektowi pierwszego przejścia i dlatego jego
biodostępność mimo dobrego wchłaniania może być mała -
10 -30%

•

niektóre np. atenolol, nadolol, sotalol (wysoce
hydrofilne) nie są metabolizowane w wątrobie i
w postaci niezmienionej wydalane przez nerki

Farmakokinetyka

•

różny czas działania

–

krótkodziałające są produkowane
także pod postacią tabletek o
powolnym uwalnianiu - działają dłużej
niż wynikałoby to z ich metabolizmu

•

niektóre np. acebutolol mają
aktywne metabolity odpowiedzialne
za długi czas działania

Działania niepożądane

•

osłabienie czynności serca – ostrożnie u chorych z

niewydolnością lub uszkodzeniem serca

•

zmniejszenie tolerancji wysiłku

•

zaburzenie przewodnictwa przedsionkowo –

komorowego

•

zespół „z odstawienia” (mniejszy po lekach z ISA)

•

Nieselektywne:

–

skurcz oskrzeli

–

skurcz naczyń ( objaw Raynaud - zimne kończyny;

ostrożnie u chorych z niestabilną dławicą piersiową),

–

nasilenie działania insuliny poprzez blokowanie

receptorów 

2

Działania niepożądane

•

senność, zmęczenie - depresyjne
działanie na OUN zwłaszcza na
początku leczenia

•

zmniejszenie libido i impotencja,
zwłaszcza po długotrwałym leczeniu



triglicerydy,  HDL, LDL,

zwłaszcza nie kardioselektywne i
nie posiadające ISA

Wskazania

•

niewydolność wieńcowa - długotrwała profilaktyka

po zawale serca

•

nadciśnienie tętnicze

•

nadczynność tarczycy (propranolol)

•

zaburzenia rytmu serca (tachyarytmie),

•

niewydolność serca

•

jaskra (timolol)

•

profilaktyka migreny

•

nadciśnienie wrotne

•

drżenia mięśniowe (propranolol),np. po solach litu

•

leczenie "odwykowe"

Przeciwwskazania

bezwzględne

•

blok przedsionkowo - komorowy II
i III

0

•

zespół chorego węzła zatokowego
u chorych bez stymulatora

•

bradykardia < 50 skurczów na
minutę

•

wstrząs kardiogenny

Zachować ostrożność

przy:

•

blok przedsionkowo - komorowy I

0

•

astma oskrzelowa

•

cukrzyca

•

jednoczesne leczenie
amiodaronem

•

choroby naczyń obwodowych

•

bardzo niskie ciśnienie tętnicze

Lek

Kardi
osele

ktywn
ość

IS
A

Działan
ie

błonow
e

Uwagi

Proprano
lol

-

-

++

p.o. lub iv.; 90% efekt I

przejścia; 90% z białkami

krwi; T

0,5

=4h, aktywne

metabolity; hamuje

obwodową konwersję T

4

do

T

3

Okspreno
lol

-

+

+/-

p.o., prawie całkowicie

metabolizowany przez

wątrobę

Pindolol

-

++

+

+/-

p.o.; wydalany przez nerki w

postaci niezmienionej (do

40%)

Timolol

-

+/-

+/-

krople w jaskrze -

wchłonięty lek może być

niebezpieczny u astmatyków

Lek

Kardi
osele

ktyw
ność

IS
A

Działan
ie

błonow
e

Uwagi

Labetalo
l

-

-

+

Blokuje także 

1

, chroni

przed odruchową

tachykardią; może wywołać

żółtaczkę

Karwedil

ol

-

-

+

blokuje także 

1

zaliczany do

tzw. III generacji

zarejestrowany w: NT

samoistne, ChNS i

zastoinowa niewydolność

serca;

Nadolol

-

-

-

DługiT

0,5

=10-20h

Sotalol

-

-

-

należy do III grupy leków

antyarytmicznych wg.

Williamsa - przedłuża czas

trwania potencjału

czynnościowego

Lek

Kardi
osele

ktyw
ność

IS
A

Działan
ie

błonow
e

Uwagi

Metoprol
ol

+

-

-

Korzystnie działa także w

niewydolności krążenia

Acebutol
ol

+

+

+

Może wywołać zapalenie

stawów, bóle mięśni i

pojawienie się przeciwciał

przeciwjądrowych

Praktolol

+

++

-

Stosowany długotrwale może

spowodować uszkodzenie

siatkówki i ślepotę

Lek

Kardi
osele

ktyw
ność

IS
A

Działan
ie

błonow
e

Uwagi

Atenolol

+

-

-

Może być podawany raz

dziennie, 90-100% wydalane

przez nerki w postaci

niezmienionej

Esmolol

+

-

-

Bardzo krótki T

0,5

=8 min; i.v.

w stanach nagłych, np.

napadowe migotanie

przedsionków, nadkomorowe

zaburzenia rytmu,

pooperacyjne zwyżki ciśnienia

Bisoprol
ol

+

-

-

Bardzo skuteczny w leczeniu

niewydolności serca, tzw. III

generacji; nie wpływa

negatywnie na metabolizm

lipidów i glukozy

Nebiwol

ol

+

-

-

Działa też bezpośrednio na

naczynia, nie upośledza i

może nawet poprawiać

tolerancję wysiłku

Celiprolol

•

Kardioselektywny

•

Wybiórcza częściowa aktywność

agonistyczna do 

2

–

Bezpieczniejszy!

•

w obturacyjnej chorobie płuc (w trakcie stosowania

obserwowano wzrost FEV

1

o 12 %)

•

w stanach skurczowych naczyń obwodowych

•

w stanach upośledzonej tolerancji glukozy.

•

korzystny wpływ na lipidy krwi -  stężenia

trójglicerydów i LDL oraz HDL

•

Rozszerza naczynia

Sympatykolityki

•

Hamują magazynowanie, uwalnianie lub

syntezę NA w układzie współczulnym

•

Działania:

–

Powolny i długotrwały spadek ciśnienia

–

Zwiększają wydzielanie oraz nasilają czynność

skurczową żołądka i jelit

–

niektóre przechodzą do OUN i hamują jego

czynność; obniżenie nastroju i zaburzenie czynność

przysadki mózgowej (spadek DA) - zaburzenia

hormonalne np. wzrost wydzielania prolaktyny 

przerost gruczołów sutkowych z mlekotokiem

•

Obecnie rzadko stosowane

Rezerpina

•

alkaloid wyizolowany z drzewa Rauwolfia

serpentina

•

hamuje pęcherzykowe magazynowanie

amin biogennych

•

po większych dawkach - nieodwracalne

uszkodzenie pęcherzyków - „sympatektomia

farmakologiczna”- potrzeba dni lub tygodni

do ich ponownego zsyntetyzowania

•

obniża powoli ciśnienie; obecnie rzadziej

stosowana w leczeniu NT

Rezerpina

•

Działania niepożądane:

–

zapaść ortostatyczna

–

retencja sodu i wody

–

obniżenie nastroju

–

obrzęk błon śluzowych - „zatkanie nosa”

–

zwiększa wydzielanie soku żołądkowego i kwasu solnego - nie

wolno w chorobie wrzodowej

–

biegunki, bóle brzucha

–

senność, depresja, pogorszenie sprawności

–

obniżenie progu padaczkowego - nie wolno u chorych na padaczkę

–

zaburzenia układ pozapiramidowego z rozwojem

pseudoparkinsonizmu

–

zmniejszenie libido i impotencja

–

zwiększenie łaknienia

–

hiperprolaktynemia (laktacja)

Guanetydyna

•

hamuje uwalnianie NA przez bodźce

nerwowe; jest magazynowana kompetycyjnie

w miejsce NA

•

stabilizuje błonę aksonalną, utrudniając

przenoszenie bodźców do zakończeń nerwów

współczulnych

•

magazynowanie i uwalnianie A z nadnerczy

nie jest zaburzone przez guanetydynę,

ponieważ nie jest ona zwrotnie wchłaniana.

•

nie przechodzi przez barierę krew - mózg i

nie działa ośrodkowo

Guanetydyna

•

mniej zaburzeń ze strony przewodu

pokarmowego

•

spadek ciśnienia wyłącznie w mechanizmie

obwodowym

•

Wskazania:

–

NT zwłaszcza w późniejszym okresie

–

nadczynności tarczycy, skutecznie zmniejsza

pobudzenie czynności serca

–

próby stosowania w leczeniu bólu

neuropatycznego

•

stosowana głównie doustnie

Guanetydyna

•

Działania niepożądane:

–

nadwrażliwość receptora adrenergicznego -

niebezpieczny wzrost ciśnienia w wyniku wzrostu

stężenia krążącej A uwolnionej np. pod wpływem

stresu a także po nagłym odstawieniu

–

obrzęki spowodowane zatrzymaniem chlorku

sodowego i wody (kojarzyć z lekami moczopędnymi)

–

zaburzenia ejakulacji

•

Przeciwwskazania:

–

leczenie inhibitorami MAO i TLPD, np. efedryna

(zmniejszają hipotensyjne działanie guanetydyny)

•

Guanadrel – zbliżony do guanetydyny