Zarządzanie MSP

LITERATURA

1.

Krzysztof Safin,

Zarządzanie małym i średnim przedsiębiorstwem

, Wyd. AE Wrocław 2008.

2.

Łuczka Teresa,

Kapitał obcy w małym i średnim przedsiębiorstwie

– wybrane aspekty

makro i mikroekonomiczne, PWN, Poznań 2001.

3.

Halina Zadora,

Finanse małego przedsiębiorstwa w teorii i praktyce zarządzania

, C-H Beck,

Warszawa 2009.

4.

Piotr Dominiak,

Sektor MSP we współczesnej gospodarc

e

, PWN, Warszawa 2005

5.

Franciszek Bławat,

Przedsiębiorca w teorii przedsiębiorczości i praktyce małych firm

, Gdańskie

Tow. Naukowe, Gdańsk 2003

6.

Nelly Daszkiewicz,

Internacjonalizacja małych i średnich przedsiębiorstw we współczesnej

gospodarce

, Sc. Publish Group, Gdańsk 2004.

7.

Piasecki Bogdan,

Ekonomika i zarządzanie małą firmą

, PWN, Łódź 2001.

8.

Łuczka Teresa,

Małe i średnie przedsiębiorstwa – szkice o współczesnej

przedsiębiorczości,

Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań 2005.

9.

Strony internetowe:

-

www.parp.gov.pl

W jakim celu wyodrębniać sektor MSP

• Różnice w cechach przedsiębiorstw różnej wielkości

• Konieczność stosowania odpowiedniej polityki gospodarczej

wobec MSP

• Ukierunkowanie pomocy publicznej

CECHY J AKOŚCIOWE

:

- samodzielność ekonomiczna i prawna

właściciela,

- nacechowanie struktury społecznej

przez osobę właściciela,

- odrębny typ gospodarki finansowej,
- struktura organizacyjna.

CECHY ILOŚCIOWE:

- liczba zatrudnionych,
- wielkość obrotu,
- suma bilansowa.

Kryteria wyodrębnienia

małego i średniego przedsiębiorstwa

Odrębny typ gospodarki finansowej

1.

Preferencja własnych źródeł finansowania jako skutek mentalności
kredytowej małego przedsiębiorcy

2.

Brak dostępu do wysoko zorganizowanego rynku kapitałowego

3.

Nadużywanie kredytów krótkoterminowych

Struktura organizacyjna

1.

Podział pracy

2.

Proces podejmowania decyzji

3.

Obieg informacji

4.

Instytucjonalizacja zachowań pracowniczych

5.

Właściciel kapitału = główny zarządzający

ELSTYCZNOŚĆ

MOBILNOŚĆ

ZDOLNOŚĆ DO SZYBKIEJ

REAKCJI

CECHY J AKOŚCIOWE

:

- samodzielność ekonomiczna i prawna

właściciela,

- nacechowanie struktury społecznej

przez osobę właściciela,

- odrębny typ gospodarki finansowej,
- struktura organizacyjna.

CECHY ILOŚCIOWE:

- liczba zatrudnionych,
- wielkość obrotu,
- suma bilansowa.

Kryteria wyodrębnienia

małego i średniego przedsiębiorstwa

Definicja sektora MSP

(wg Komisji Europejskiej)

Źódło: Commission Recommendation of 6 May 2003 concerning the definition of micro, small and medium-sized
enterprises

Definicja sektora MSP

–

liczba zatrudnionych

Liczba osób zatrudnionych dotyczy zatrudnionych na pełnych etatach, w niepełnym

wymiarze godzin, sezonowo i obejmuje:
•pracowników,
•osoby pracujące dla przedsiębiorstwa, podlegających mu i uważanych za pracowników na

mocy prawa krajowego,
•właścicieli – kierowników,
•wspólników prowadzących regularną działalność w przedsiębiorstwie i uczestniczących w

zysku przedsiębiorstwa.

Nie zalicza się do osób zatrudnionych:
•praktykantów lub studentów odbywających szkolenie zawodowe na podstawie umowy o

praktyce lub szkoleniu zawodowym

•nie wlicza się też okresu trwania urlopu macierzyńskiego lub wychowawczego

Liczba zatrudnionych osób odpowiada liczbie rocznych jednostek roboczych (RJR).

W przypadku osób, które nie przepracowały pełnego roku, pracowników zatrudnionych w

niepełnym wymiarze godzin oraz pracowników sezonowych należy obliczyć ułamkowe części

RJR.

Definicja sektora MSP –

obrót i suma bilansowa

Roczny obrót - przychód, jaki przedsiębiorstwo uzyskało ze sprzedaży produktów i

świadczenia usług w ciągu roku (po odjęciu rabatów, bez podatku VAT i innych

podatków pośrednich)

Suma bilansowa - odnosi się do wartości głównych aktywów przedsiębiorstwa

(w zasadzie takie jak w przypadku pozycji aktywów z ustawy o rachunkowości)

Definicja sektora MSP

– przedsiębiorstwo niezależne

•

jest przedsiębiorstwem w pełni samodzielnym, tj. nie posiada udziałów w

innych przedsiębiorstwach, a inne przedsiębiorstwa nie posiadają w nim

udziałów;

•

posiada poniżej 25% kapitału lub głosów (w zależności, która z tych wielkości

jest większa) w jednym lub kilku innych przedsiębiorstwach, a/lub inne

przedsiębiorstwa posiadają poniżej 25% kapitału lub głosów (w zależności,

która z tych wielkości jest większa) w tym przedsiębiorstwie.

Definicja sektora MSP

– przedsiębiorstwo niezależne

•

jest przedsiębiorstwem w pełni samodzielnym, tj. nie posiada udziałów w

innych przedsiębiorstwach, a inne przedsiębiorstwa nie posiadają w nim

udziałów;

•

posiada poniżej 25% kapitału lub głosów (w zależności, która z tych wielkości

jest większa) w jednym lub kilku innych przedsiębiorstwach, a/lub inne

przedsiębiorstwa posiadają poniżej 25% kapitału lub głosów (w zależności,

która z tych wielkości jest większa) w tym przedsiębiorstwie.

Definicja sektora MSP

– przedsiębiorstwo niezależne

Wyjątki:

Przedsiębiorstwo może zostać zakwalifikowane jako

niezależne, nawet jeśli wartość progowa wynosząca 25% (nie

więcej niż 50%) kapitału lub głosów została osiągnięta albo

przekroczona przez poniższych inwestorów:
•publiczne korporacje inwestycyjne, spółki kapitałowe

podwyższonego ryzyka, osoby fizyczne lub grupy osób

prowadzące regularną działalność inwestycyjną

podwyższonego ryzyka, które inwestują kapitał własny w

przedsiębiorstwa nienotowane na giełdzie, tzw. anioły biznesu

(„business angels”);
•uniwersytety lub niedochodowe ośrodki badawcze;
•inwestorzy instytucjonalni łącznie z regionalnymi funduszami

rozwoju;
•samorządy lokalne z rocznym budżetem nieprzekraczającym

10 milionów EUR oraz liczbą mieszkańców poniżej 5000.

Definicja sektora MSP

– przedsiębiorstwa partnerskie

Przedsiębiorstwo można uznać za partnerskie, jeśli:

•posiada 25% lub więcej kapitału lub głosów w innym przedsiębiorstwie, a/lub inne

przedsiębiorstwo posiada 25% lub więcej kapitału lub głosów w tym

przedsiębiorstwie;

•przedsiębiorstwo nie jest związane z innym przedsiębiorstwem. Oznacza to

między innymi, że głosy, jakie posiada w innym przedsiębiorstwie (lub odwrotnie),

nie przekraczają 50% ogólnej sumy głosów.

Definicja sektora MSP – przedsiębiorstwa partnerskie

Ustalenie statusu MSP

Do własnych danych należy dodać procent liczby osób zatrudnionych i danych

finansowych drugiego przedsiębiorstwa. Procent ten odzwierciedla posiadany

proporcjonalny udział w kapitale lub w głosach (w zależności, który jest większy).

Przykład

Jeśli posiadają Państwo 30% udziałów w innym przedsiębiorstwie, należy dodać

30% liczby osób w nim zatrudnionych, obrotu i całkowitego rocznego bilansu do

własnych danych. Jeśli istnieje kilka przedsiębiorstw partnerskich, taką samą

kalkulację należy przeprowadzić dla każdego z partnerów usytuowanych

bezpośrednio na poziomie „upstream” (posiada udziały w naszej firmie) lub

„downstream” (my posiadamy udziały w innej firmie) w stosunku do Państwa

przedsiębiorstwa.

Definicja sektora MSP – przedsiębiorstwa partnerskie

Ustalenie statusu MSP

Definicja sektora MSP

– przedsiębiorstwa zależne

Takie przypadki spotyka się rzadziej

niż dwa poprzednie rodzaje związków.

Dwa lub więcej przedsiębiorstw można uznać za związane, jeżeli pozostają one ze sobą

w następującym związku:

•przedsiębiorstwo posiada większość głosów przysługujących udziałowcom lub

wspólnikom w innym przedsiębiorstwie;
•przedsiębiorstwo ma prawo wyznaczyć lub odwołać większość członków organu

administracyjnego, zarządzającego lub nadzorczego innego przedsiębiorstwa;

•przedsiębiorstwo ma prawo wywierać dominujący wpływ na inne przedsiębiorstwo

zgodnie z umową zawartą z tym przedsiębiorstwem lub postanowieniem w jego

dokumencie założycielskim lub statucie;

•przedsiębiorstwo jest w stanie kontrolować samodzielnie, zgodnie z umową,

większość głosów udziałowców lub członków w innym przedsiębiorstwie.

Definicja sektora MSP – przedsiębiorstwa zależne

Ustalenie statusu MSP

Do własnych danych

należy dodać 100

procent liczby osób

zatrudnionych i danych

finansowych drugiego

przedsiębiorstwa

Definicja sektora MSP –

Przykłady

Definicja sektora MSP –

Przykłady

Definicja sektora MSP –

Przykłady

Marginalizacja sektora MSP

(1780-1970)

•

U zarania kapitalizmu wszystkie przedsiębiorstwa były małe;

•

CZYNNIK PODAŻOWY -

Od 1780 roku rozpoczyna się rewolucja przemysłowa: nowe

technologie (w hutnictwie, przemysł włókienniczy); wzrost wydajności pracy 

efekt skali, podział pracy, rozdział władzy i własności, dominacja skoncentrowanych
pionowo wielkich korporacji;

•

CZYNNIK POPYTOWY – pojawia się

klient masowy

, małozróżnicowane potrzeby;

•

CZYNNIK KONKURENCYJNY – najważniejsza była

ekspansja rynkowa

(do lat 30. XX

w. istniało wiele takich możliwości); zwiększanie produkcji i obniżanie kosztów;

•

POLITYKA GOSPODARCZA –

liberalizm,

rynek pozostawiony sam sobie 

monopolizacja (von Hayek); polityka interwencjonizmu Keynesa była polityką
wspierania popytu globalnego  wspierania dużych silnych firm;

•

RYNEK PRACY I SYSTEM EDUKACJI – rośnie liczba miejsc pracy i wynagrodzenia w
dużych firmach; po II wojnie powstają

silne związki

zawodowe  duża firma

najlepszym miejscem pracy; system kształcenia zorientowany na przygotowanie
absolwentów do pracy w dużych przedsiębiorstwach (produkcja wielkoseryjna,
technologie masowe, kierowanie dużymi strukturami).

•

KOSZTY TRANSAKCYJNE – ich

wzrost sprzyjał integracji

pionowej

•

POPYT ZE STRONY WOJSKA

•

Zmiana preferencji pracowników – dobrym miejscem pracy perspektywiczne MSP;

•

W MSP mniejsze znaczenie mają związki zawodowe  specjalizacja i outsourcing;

•

Wzrost zamożności  popyt na usługi i produkty specyficzne;

•

Ważna elastyczność a nie jedynie efekt skali;

•

Paradoks globalizacji (J. Naisbitt) – im większa gospodarka tym bardziej wpływowi są
mniejsi gracze; raport OECD  globalizacja zagrożeniem dla rozwoju MSP;

•

Stagflacja – inflacja + ujemny wzrost gospodarczy  stwarzanie warunków dla
indywidualnych działań gospodarczych  wzrost gospodarczy ma być promowany a
nie bezpośrednio wspierany (keynesiści); Wielka Brytania, USA (Thather, Regan);

OUTSOURCING

SPECJALIZACJA

FRANC

HISING

ROZWÓJ S

EKTORA

USŁUG

ROZWÓJ

TECHNO

LOGII

INFORM

ACYJNYC

H

LIBERALIZA

CJA ZASAD

WYMIANY M

IĘDZYNARO

DOWEJ

PROMOCJA

SAMOZATRTUDNIENIA

Renesans sektora MSP

( od 1970)

STRUKTURA SEKTORA MSP W POLSCE NA TLE PAŃSTW EUROPEJSKICH

przedsiębiorstw

o

liczba

przedsiębiorstw

zatrudnienie

wartość dodana

brutto

PL

EU27

PL

EU27

PL

EU27

mikro

96,32

91,85

41,1

29,6

44,1

20,9

małe

2,66

6,87

11,8

20,6

10,8

18,9

średnie

0,85

1,07

18,1

16,8

13,6

17,8

MSP

99,83

99,80

71,0

67,1

68,5

57,6

duże

0,17

0,20

29,0

32,9

31,5

42,4

ogółem

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

ROZWÓJ SEKTORA MSP W POLSCE

przedsiębiorstwa

2003

[tys.]

2007

[tys.]

dynamika

[%]

mikro

1666,70

1713,19

2,79

małe

42,77

45,18

5,64

średnie

14,37

15,45

7,54

MSP

1723,83

1773,83

2,90

duże

2,70

3,25

20,13

ogółem

1726,54

1777,08

2,93

MSP a wzrost gospodarczy

1.

Ani liczba firm w ogóle, ani tych zaliczanych do sektora MSP nie
wywiera dostrzegalnego wpływu na poziom i dynamikę PKB

2.

Wpływ sektora MSP na wzrost gospodarczy zaznacza się poprzez
liczne powiązania pośrednie:

•

ograniczanie bezrobocia,

•

wzrost innowacyjności,

•

podtrzymywanie konkurencji,

•

internacjonalizacje działalności

•

tworzenie i ugruntowanie pozycji klasy średniej, która
przyczynia się jednocześnie do wzrostu wartości kapitału
społecznego