Wielki kryzys gospodarczy w

czasie międzywojennym

Sytuacja gospodarcza

w latach 1919-1939



Po zakończeniu wojny nastąpił spadek
produkcji przemysłowej na świecie. W
1922r. kryzys został opanowany. Produkcja
przemysłowa zaczęła rosnąć. Odbudowa
zniszczeń wojennych i konieczność
wymiany zużytych maszyn w zakładach
przemysłowych spowodowały wzrost
zapotrzebowania na wyroby przemysłowe. 



Ludzie chętnie kupowali, banki udzielały

kredytów na zakup towarów. W krótkiej

perspektywie oznaczało to wzrost popytu,

ale konieczność spłaty zaciągniętych

kredytów wymuszała oszczędność w

wydatkach i w dalszej perspektywie

oznaczała spadek zainteresowania nabytych

dóbr. W 1929r. pojawiły się w gospodarce

oznaki stagnacji. Przedsiębiorcy produkowali

więcej towarów, niż rynek mógł wchłonąć.

Zaczęto magazynowanie towarów.



24 października 1929 r. na nowojorskiej
giełdzie nastąpił krach, zwany czarnym
czwartkiem. Sztucznie utrzymywane ceny
akcji z dnia na dzień straciły na wartości.
Pociągnęło to za sobą bankructwo wielu
setek przedsiębiorstw, firm, upadek
banków, masowe bezrobocie. Wielki
kryzys gospodarczy niebawem ogarnął
wszystkie kraje kapitalistyczne.



Gwałtowny spadek popytu miał
katastrofalne następstwa przemysłowe.
Nastąpił spadek produkcji, masowe
bankructwa przedsiębiorców. Kryzys objął
cały świat. W 1931r. osiągnął apogeum,
produkcja przemysłowa na świecie zmalało
o 31% w stosunku do okresu
przedkryzysowego. Najsilniej kryzys
dotknął USA, gdzie spadek produkcji
zmalał o 52%. Kryzys był również obecny
w Europie.



Następstwem spadku produkcji był spadek
dochodów ludności i masowe bezrobocie. 
Cena akcji była sztucznie podbijana.
Zaważyła polityka rządu USA. Prezydent USA
Hoover- chciał utrzymać płace na dawnym
poziomie to pogłębiło kryzys. Zdecydowano o
cłach nakładanych na produkty z poza USA-
cła zaporowe. Kryzys przenosi się na Europę.
Najpierw na zachodnią, potem na środkową i
wschodnią. W Austrii upadła bank Credit
Austald w połowie 1931r. spowodowało to
przeniesienie się kryzysu na pozostałą część
Europy.

Skutki:



spadek produkcji przemysłu



zahamowanie polityki inwestycyjnej



spadek produkcji przemysłu



wzrost bezrobocia



wzrost inflacji



pogorszenie nastrojów społecznych



wzrost popularności radykalnych poglądów
(partie faszystowskie i komunistyczne)



Monopolizacja, powstały duże korporacje



ugrupowania radykalne u władzy (Niemcy 1933r
Hitler)



wzrost interwencjonalizmu państwowego

Walka z kryzysem:



W 1933r. Franklin Delano Roosevelt
przedstawił koncepcję polityki gospodarczej,
nazwanym nowym ładem (New Deal).
Państwo łożyło wielkie sumy z kasy
publicznej na zakrojone na nie spotykaną do
tej pory skalę roboty publiczne, co pozwoliło
skutecznie walczyć z plagą bezrobocia.
Możemy nawet mówić o państwowym
kierowaniu gospodarką (interwencjonizm
państwowy), co w warunkach amerykańskich
było zdarzeniem bezprecedensowym.



Ludzie, dysponując gotówką, zaczęli kupować
już nie tylko niezbędne artykuły, ale także
szukać towarów zbytku, co pociągnęło za
sobą przełamanie stagnacji w przemyśle.
Dzięki państwowym kredytom farmerzy mogli
odbudować amerykańskie rolnictwo. Ogromne
fundusze pochłonęły nowopowstające drogi,
lotniska, elektrownie wodne.
Zagospodarowano teren rzeki Tennessee.
Małe, nieefektywne gospodarstwa zastąpiły
nowoczesne farmy. W roku 1933 Stany
Zjednoczone zaczęły wychodzić z kryzysu.



Franklin Delano
Roosevelt
amerykański polityk,
32. prezydent USA.
Czterokrotnie wybierany, z
ramienia Partii
Demokratycznej, w latach
1933-1945.



W czasie wielkiego
kryzysu zrealizował
plan Nowy Ład (New
Deal), który polegał
głównie na
interwencjonizmie
państwowym.



W grudniu 1927 roku w ZSRR na kolejnym
zjeździe przyjęto uchwałę o konieczności
opracowania długofalowego planu
rozbudowy przemysłu, podniesieniu
obronności kraju, elektryfikacji,
rozbudowie hutnictwa żelaza i metali
kolorowych, zwiększeniu wydobycia węgla
i ropy naftowej, rozbudowie przemysłu
okrętowego, elektrotechnicznego,
zwiększeniu wydobycia złota i platyny. Na
lata 1928-32 przypada w ZSRR realizacja I
planu pięcioletniego, lata1933-37 II planu
pięcioletniego.



Na lata realizacji I planu pięcioletniego

przypada polityka kolektywizacji wsi.

Chłopi byli zmuszani do wstępowania do

wielkich gospodarstw rolnych -

kolektywów. Przez skupienie chłopów w

kontrolowanych kołchozach państwo

uzyskało możliwość całkowitego

podporządkowanie sobie tej grupy

społecznej. Oporni zostali napiętnowani

jako kułacy, wrogowie ludu i państwa

radzieckiego. Zapełniły się więzienia i

gułagi. Wraz z wprowadzeniem

kolektywizacji pojawiły się bieda i głód.

Kolektywizacja pochłonęła miliony ofiar.



Kołchoz (ros.
 Колхоз) -
formalnie
rolnicza spółd
zielnia produk
cyjna, rodzaj
przedsiębiors
twa
rolniczego
charakterysty
cznego dla
byłego ZSRR.