TRENIN
G
PAMIĘCI
Siegfried Lehrl
Dr Siegfried Lehrl
Niemiecki psycholog. Jeden z
prekursorów treningu pamięci. W ciągu
ostatnich 20 lat opublikował ponad
100 prac naukowych z tej dziedziny.
Od początku lat 80 - tych udzielił
pomocy tysiącom ludzi, zaś począwszy
od roku 1990 wykształcił setki
trenerów. W książce „Trening pamięci”
przedstawia około 150 ćwiczeń, które
pomogą poprawić koncentrację, rozwój
pamięci krótkotrwałej, kojarzenie
informacji itd.
Metody pomagające
usprawniać pamięć:
Mentalny Trening Aktywizujący (MTA)
Długofalowy Program Intelektualny
(DPI)
Ćwiczenie czyni mistrza
Współczesny świat wymaga, abyśmy przetwarzali
informacje o wymiarze o wiele większym niż miało
to miejsce w przeszłości. Organem
wyspecjalizowanym w przetwarzaniu informacji jest
mózg. Intelektualne ćwiczenie pobudzają i
utrzymują go w formie. Dzieje się to na takiej samej
zasadzie, na jakiej ruch wzmacnia ciało.
Nieskomplikowane ćwiczenia w ciągu 14 dni mogą
poprawić nasze wyniki w nauce, poprawić oceny
szkolne, a także zwiększyć iloraz inteligencji (nawet
o 15 punktów) i poprawić pamięć. Pozytywne
zmiany występują nawet u osób z demencją starczą.
„Umysłowy jogging”
gimnastyka mózgu nie polega na wykonywaniu
jakiejkolwiek czynności umysłowej, lecz tylko
takiej, która polega na rozwiązywaniu
problemów (w fazie początkowej łatwiejszych,
później zaś coraz trudniejszych)
wysiłek się opłaca: im bardziej złożony jest
wysiłek umysłowy, tym więcej obszarów mózgu i
połączeń synoptycznych jest pobudzonych
unikanie rutyny: dlatego rozwiązywanie
krzyżówek nie będzie „umysłowym joggingiem”
Przykładowe ćwiczenia:
Ile wyrazów można ułożyć ze słowa
LOKOMOTYWA? Rzeczowniki muszą
być w liczbie pojedynczej, czasowniki
w bezokoliczniku, przymiotniki i
przysłówki w stopniu równym.
Używamy tylko liter z wyrazu
źródłowego, np. nie można ułożyć
słowa „kawa”, gdyż słowo
„lokomotywa” zawiera tylko jedno ‘a”.
Jeżeli dwa znaki obok siebie są
takie same, przekreśl je.
Kolumna 1
2
3
3 56 6 9 0
6 35 1 8 7
2 27 3 1 1
1 93 3 4 4
1 14 0 9 2
7 95 5 0 3
Liczba skreślonych par
____
____
____
Ile czworokątów zawiera ta
figura?
Narysuj teraz figurę przedstawioną
poniżej za jednym pociągnięciem
ołówka, nie odrywając ręki i nie
pociągając jednej linii dwukrotnie.
Od intelektualnego
joggingu do MTA
Ponieważ pojęcie intelektualnego joggingu
zyskało dużą popularność, zaczęto niesłusznie
się nim posługiwać przy nazywaniu ćwiczeń ze
strategii uczenia się, rozwiązywania testów na
inteligencję czy też różnego rodzaju kursy
matematyczne. Konieczne stało się
dokładniejsze zdefiniowanie intelektualnego
joggingu. Tak powstało pojęcie MTA.
Określenie mentalny trening aktywizujący
(MTA) odnosi się do treningu podstawowych
sprawności umysłowych, które można znacznie
poprawić w ciągu 10-15 minut.
Geneza MTA
Podstawę do MTA stworzyły 3 kierunki badań:
1- przetwarzanie informacji przez człowieka
2- model aktywacyjny
3- cykle aktywacji.
Pierwotnie badania koncentrowały się na
osobach o normalnym poziomie
inteligencji, potem objęto nimi również
pacjentów z patologicznymi zmianami i
odchyleniami psychicznymi, np.
zaburzeniami funkcji mózgu i depresjami.
Jak MTA może pomóc w
codziennym życiu?
MTA pomaga zachować sprawność
intelektualna na wysokim poziomie
Od chwili narodzin sprawność umysłowa
wzrasta mniej więcej do 16 roku życia.
Dorośli pochłonięci rutyną życia
codziennego obniżają loty, podobnie jak
ludzie żyjący w ciągłym stresie. Jeszcze
gorsza jest sprawność umysłowa
emerytów.
MTA przywraca chęć do
intelektualnej aktywności
Ma to duże znaczenie w rozwiązywaniu
problemów szkolnych. Uczniowi, który
„wypadł z obiegu”, niełatwo jest
powrócić do normalnego toku nauki.
Kolejne porcje wiedzy przekraczają jego
możliwości. Stosowanie MTA poza
okresem zajęć szkolnych, np. przed
odrabianiem zadań domowych, pomoże
sprawić, że praca umysłowa zacznie
sprawić przyjemność i przynosić efekty.
MTA jest lekarstwem na rutynę
Rutyna jest wrogiem sprawności umysłowej.
Powoduje jej obniżenie. MTA przeciwdziała
temu niekorzystnemu zjawisku.
MTA to rozgrzewka dla umysłu
Dzięki tej rozgrzewce, sprawniej i szybciej
będziemy wykonywać zadania
intelektualne.
MTA przełamuje bariery myślowe,
MTA ułatwia start , rozpoczęcie
nielubianych czynności,
MTA pokona senność, rano pomoże
nam „rozgrzać” mózg,
MTA podnosząc wydajność naszej
pamięci, jest lekarstwem na
roztargnienie i chaos myślowy,
MTA pomaga zwalczać demencję
starczą
W jakim przedziale
czasowym występują
pozytywne zmiany
spowodowane MTA?
Rozpoczynają się w ciągu 5 do 14 dni,
trwają zaś do ok. 2 tygodni. W tym okresie
w pewnym momencie występuje
apogeum, potem wzrost kończy się.
Gdy tylko przerwiemy trening, lub
równoważną codzienną aktywność
umysłową, wyniki szybko spadają. Średnio
w ciągu 5 dni o 5 punktów, zaś po 3
tygodniach o 20 punktów.
Co pomoże usprawnić
działanie MTA?
Wyeliminowanie chronicznego stresu,
który obniża wydajność naszego
umysłu
Stałe obciążenie zmniejsza wydajność.
Do utrzymania na dłużą metę zdolności
do działania potrzebne nam są przerwy.
Częste jedzenie, by optymalnie
zaopatrywać swój mózg.
Picie 2-3 litrów płynów dziennie
Aktywność. Bezczynne siedzenie nie
wzmaga koncentracji uwagi- wręcz
przeciwnie. Nawet niewielkie ruchy ciała,
naprężanie mięśni mogą zdziałać cuda.
Ruch ułatwia myślenie. Sportowcy myślą
szybciej niż kibice, bo się poruszają.
Średni poziom pobudzenia. Nadmierna
senność i napięcie przeszkadza.
Powinniśmy unikać przegrzania stóp i
dłoni. Zimne kończyny wspomagają
wydajność mózgu, ułatwiają skupienie,
myślenie i rozwiązywanie problemów.
Średnie natężenie światła, średnia
głośność dźwięków.
Poziom emocji. Przy względnie
niskim poziomie radości
przetwarzamy informacje szybciej
niż bez emocji, przy średnim i
wysokim poziomie- wolniej.
Lekkie napięcie nerwowe sprzyja
uczeniu się.
Lęk przeszkadza w sprawnym
działaniu
Cykl aktywności: od
napięcia do odprężenia
CYKL AKTYWNOŚCI
Napięcie
Właściwa
czynność
Odprężenie
MTA
5-10 minut
Czynność
umysłowa
1-2 godz. lub do
znużenia
relaks
Cykl aktywności
W miarę możliwości powinniśmy
organizować swe życie, pracę zawodową,
naukę, zgodnie z cyklami aktywności,
zaczynającymi się od MTA,
przechodzącymi w fazę właściwej
czynności i kończącymi się odpoczynkiem.
Powtarzajmy tę kolejność wielokrotnie w
ciągu każdego dnia. To jest właśnie
Długofalowy Program Intelektualny
(PDI)
Czynność właściwa
Jest najważniejsza, bo to o jej sprawne
wykonywanie chodzi.
Powinna być sensowna, czyli przyczyniać
się do spełniania życiowych obowiązków.
Jej czas trwania nie powinien wynosić
więcej niż 2 godziny.
Może być treningiem dla mózgu,
np:organizowanie spotkań, nauka języka
obcego, zakupy, rozmowa przez telefon,
czytanie, pisanie listów.
Oszczędzaj siły- starczą Ci
na dłużej
Odpoczynek po fazie czynności
właściwej jest bardzo ważny. Dzięki
temu odzyskamy świeżość, przez
dłuższy czas pozostaniemy sprawni i
wydajni umysłowo.
Relaks ma jeszcze inną zaletę-
wspomaga kreatywność.
Im dłużej pracujemy, tym dłużej
powinniśmy wypoczywać.
Metody odprężania
FIZYCZNE
potrawy i napoje o działanie uspokajającym
podwyższenie temperatury ciała, np. ciepła kąpiel lub
prysznic, ciepłe buty
rozluźnienie mięśni
spokój zamiast ruchu
PSYCHICZNE
brak pobudzania zmysłów- wyciszanie odgłosów,
przyciemnianie światła
w miarę możliwości całkowite „wyłączenie się”, chociaż
na kilka chwil
Pamięć krótkotrwała-
centrum intelektu
Sprawność umysłowa zależy od pamięci
krótkotrwałej.
Gdy znaków jest więcej niż 6, pamięć
krótkotrwała zawodzi.
Kto usprawni pamięć krótkotrwałą,
przyspieszy przetwarzanie informacji,
będzie szybciej i sprawniej spostrzegał
zmiany w otoczeniu, przypominał sobie,
myślał i planował, a w konsekwencji
sprawniej rozwiązywał wszelkie problemy.
Pamięć krótkotrwała-
centrum intelektu
pamięć
krótkotrwała
płynna
inteligencja
problemy
intelektua
lne w
pracy,
szkole,
życiu
MTA to trening pamięci krótkotrwałej. Zwiększa
szybkość przetwarzania informacji i polepsza
bezpośrednie zapamiętywanie.
MTA = gry towarzyskie?
NIE!
MTA spełnia inne zadania i jest
skonstruowany według innych zasad.
Dzięki MTA w ciągu 10-15 minut, nasz
poziom pobudzenia zostaje podniesiony z
niskiego do optymalnego. Jednocześnie
rośnie pojemność pamięci krótkotrwałej.
Ponadto gry towarzyskie zaczynają się
zwykle tam, gdzie kończy się MTA, tj. w
fazie właściwej czynności.