Rak pluca VI rok (1 część)

background image

Rak płuca

Jacek Jassem

Katedra i Klinika Onkologii i Radioterapii

Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego

background image

Rak płuca

Przyczyna około 1/3 wszystkich zgonów
z powodu nowotworów złośliwych
Liczba zgonów z powodu raka płuca
przewyższa łączną liczbę zgonów z
powodu raka piersi, raka stercza i raka
jelita grubego
Ponad 90% chorych na raka płuca umiera

w ciągu 5 lat

background image

10 najważniejszych przyczyn

raka płuca

1. palenie tytoniu
2. palenie tytoniu
3. palenie tytoniu
4. palenie tytoniu
5. palenie tytoniu
6. palenie tytoniu
7. palenie tytoniu
8. palenie tytoniu
9. palenie tytoniu
10. inne przyczyny

background image

Względne ryzyko związane

z czynnym paleniem tytoniu

Grupa wiekowa

<65 lat

>65 lat

Rak płuca

12,2

12,2

Niedokrwienie serca

3,06

1,45

Udar mózgu

3,12

1,30

Przewlekłe choroby
układu oddechowego

5,33

2,23

background image

W dymie tytoniowym zawartych jest ponad 4.000

substancji chemicznych, w tym wiele rakotwórczych

Palenie 20 papierosów dziennie zwiększa 20-25-

krotnie
ryzyko raka płuca

Rzucenie palenia stopniowo zmniejsza ryzyko raka

płuca;
po 15 latach jest ono zbliżone do ryzyka u osób
niepalących

Cygara i fajka także zwiększają ryzyko raka płuca,

choć w mniejszym stopniu niż papierosy

Palenie papierosów a rak

płuca

background image

W Stanach Zjednoczonych

liczba zgonów z powodu raka

płuca

w ciągu tygodnia

przewyższa

łączną liczbę ofiar

ataku terrorystycznego

z 11 września 2001

background image

Bierne palenie:

aspekty medyczne

Trzecia przyczyna możliwych do uniknięcia

zgonów, po czynnym paleniu i nadużywaniu

alkoholu

1

Osoba przebywająca codziennie

w środowisku dymu tytoniowego

ma średnio o 15% wyższe ryzyko zgonu

2

W Unii Europejskiej ginie z tego powodu

rocznie ok. 80.000 osób, w Polsce ok. 9.000

1

Circulation 1991;83:1; Br Med. J 2004;328:988

background image

Szacowana liczba zgonów związanych

z biernym paleniem w 25 krajach UE

Dom

Miejsce

pracy

Łącznie

Rak płuca

10.941

2.300

13.241

Zawał serca

29.898

2.444

32.342

Udar mózgu

26.530

2.060

28.591

Przewlekłe choroby układu
oddech.

4.800

475

5.275

Łącznie

72.170

7.280

79.449

background image

Bierne palenie a rak płuca

Osoba mieszkająca z palaczem ma około 2

razy wyższe ryzyko raka płuca w porównaniu

z osobą bez tego narażenia
Bierne palenie jest przyczyną około 1/3

zachorowań na raka płuca u osób

niepalących mieszkających z palaczami

tytoniu i około 1/4 zachorowań wśród

pozostałych osób niepalących

background image

Bierne palenie: aspekty

społeczne

Około 70% obywateli UE to osoby niepalące,
a wśród palących większość chce się pozbyć
nałogu
Tylko 2,4% Europejczyków uważa,
że bierne palenie jest nieszkodliwe
Regulacje zmniejszające narażenie
na dym tytoniowy mają silne poparcie społeczne,
zwłaszcza po ich wprowadzeniu

background image

Irlandczycy o miejscach pracy

wolnych od dymu (rok po decyzji)

background image

Poparcie i przestrzeganie prawa

bez dymu w miejscach publicznych

background image

Poparcie dla restauracji bez dymu

wśród palących po wprowadzeniu regulacji

background image

Opinie Polaków

na temat biernego palenia

Próba obejmująca 800 dorosłych osób,
reprezentatywna dla całego społeczeństwa (2006,
2007)
77% Polaków opowiada się za wprowadzeniem
zakazu palenia we wszystkich miejscach
publicznych
(w woj. pomorskim 88%)

Sondaż na zlecenie Polskiego Radia

background image

Wskaźnik obrotów barów i restauracji w

Norwegii przed i po regulacji

background image

Dochody wybranych sektorów

usług w Nowej Zelandii

background image

Inne dane

Blisko 100 doniesień pochodzących

z całego świata wskazuje,

że wprowadzenie zakazu palenia

w lokalach rozrywkowych, pubach

i restauracjach nie spowodowało

istotnego zmniejszenia dochodów tych

instytucji

1

1

Tobacco Control 2003;12:13

background image

Zakaz palenia w miejscach

publicznych: pierwsze efekty

Obniżenie stężenia tlenku węgla we krwi

- o 45% wśród niepalących

- o 36% u palących
Irlandia:

- obniżenie liczby palących o 10% w ciągu roku

- trzykrotny wzrost sprzedaży preparatów

przeciwtytoniowych

- 59% palących znacznie ograniczyło palenie
Włochy:

- obniżenie liczby palących w ciągu 9 miesięcy

o 8% (u osób w wieku 15-24 lata – o 23%)

background image

Powody, aby uwolnić Polskę od

dymu

Bierne palenie szkodzi zdrowiu i zabija
Każdy człowiek ma prawo do ochrony przed dymem

tytoniowym
Wolność wyboru oznacza także odpowiedzialność za

nieszkodzenie innym
Społeczeństwo popiera te działania
Ograniczenia są powszechnie przestrzegane
To się już gdzieś udało, więc uda się także u nas
Jest to bardzo tania inwestycja zdrowotna
Działania przeciwtytoniowe są skuteczne

background image

Zachorowalność na raka płuca w Europie

mężczyźni

kobiety

background image

Zachorowalność na raka płuca

w Europie Środkowo-Wschodniej

background image

Epidemiologia raka płuca w

Polsce

Standaryzowane współczynniki

umieralności

z powodu raka płuca w Polsce

- u mężczyzn 69/100.000 osób

- u kobiet 14/100.000 osób

Średni wiek zachorowania – ok. 60 lat
Przyczyna 33% ogółu zgonów z powodu

chorób nowotworowych u mężczyzn i 11%

u kobiet

background image

Geografia raka płuca

u mężczyzn w Polsce

W. Zatoński, E. Pukkala. Atlas umieralności na nowotwory złośliwe w Polsce

background image

Geografia raka płuca

u kobiet w Polsce

W. Zatoński, E. Pukkala. Atlas umieralności na nowotwory złośliwe w Polsce

background image

Badania przesiewowe w raku

płuca

Badanie rtg klatki piersiowej i badanie
cytologiczne plwociny: wyższy udział wcześniej
wykrytych raków, ale bez wpływu na umieralność
Spiralne badanie TK: metoda bardziej czuła,
ale wpływ na umieralność nadal niepewny
Ponadto:

- wysoki koszt
- wykonywanie szeregu niepotrzebnych

procedur
diagnostycznych

background image

Normalna

błona śluzowa

Metaplazja

płaskonabłonk.

Łagodna

dysplazja

Średnia

dysplazja

Nasilona

dysplazja

Rak in-situ

Rak

płaskonabłonkowy

Rozwój płaskonabłonkowego raka płuca

background image

Rozwój gruczolakoraka płuca

Atypowa hiperplazja gruczołowa(AAH)

Rak pęcherzykowo-oskrzelikowy
(BAC)

BAC z wczesnym
naciekaniem
(gruczolakorak)

Naciekający
gruczolakorak z
komponentem BAC

Naciekający gruczolakorak

background image

Rak płuca w Polsce

Prawie 20.000 osób umiera co roku na raka

płuca. Wzrost wyleczalności tylko o 1%

oznacza uratowanie 200 ludzi, co odpowiada

w przybliżeniu liczbie zgonów z powodu n.p.

nowotworów jądra, raka nosogardzieli,

chłoniaków nieziarniczych

lub mięsaków.

background image

Rak płuca: główne postacie

Rak niedrobnokomórkowy (NDRP) – ok.
80%

- rak płaskonabłonkowy – ok. 40%
- rak gruczołowy – ok. 30%
- rak wielkokomórkowy – ok. 10%

Rak drobnokomórkowy (DRP) – ok. 20%

background image

Rak płaskonabłonkowy

(carcinoma planoepitheliale)

Lokalizacja najczęściej w dużych oskrzelach

(radiologicznie obraz guza przywnękowego)
Silnie związany z narażeniem na dym tytoniowy
Znacznie częstszy u mężczyzn niż u kobiet
Względnie wolny rozwój
Często przebiega ze zwężeniem światła oskrzeli

z niedodmą i zmianami zapalnymi w miąższu

płucnym.
Nierzadko centralna martwica guza

przypominająca ropień płuca

background image

Gruczolakorak

(adenocarcinoma)

Lokalizacja najczęściej w drobnych drogach

oddechowych odpowiadających obwodowym

partiom płuc, stąd rzadziej wykrywany

na podstawie badania cytologicznego plwociny
W mniejszym stopniu niż rak płaskonabłonkowy

związany z narażeniem na dym tytoniowy
Względnie często występuje u kobiet
W wielu krajach stopniowy wzrost udziału

wśród ogółu zachorowań (w USA obecnie ok.

40% wszystkich raków płuca)

background image

Rak wielkokomórkowy

(carcinoma macrocellulare)

Zbudowany z dużych komórek, czasem z
cechami różnicowania neuroendokrynnego
Lokalizuje się w dużych lub średnich
oskrzelach, ale nierzadko także w
obwodowych partiach płuc
Przebieg kliniczny podobny jak w
gruczolakoraku

background image

Rak drobnokomórkowy

(carcinoma microcellulare)

Silnie związany z paleniem tytoniu
Wysoki wskaźnik proliferacji komórkowej (klinicznie

agresywny wzrost oraz wczesny rozsiew do węzłów

chłonnych i odległych narządów)
Najczęstsza lokalizacja: przywnękowe części płuc,

z powiększeniem węzłów wnękowych i śródpiersiowych
U większości chorych w momencie rozpoznania rozsiew

krwiopochodny
Najczęstsze lokalizacje przerzutów: wątroba, kości,

szpik kostny, OUN, skóra i tkanki miękkie
Częste objawy paranowotworowe, zwłaszcza

o charakterze endokrynologicznym i neurologicznym

background image

Stopień zróżnicowania (grade)

G

1

- wysokie

zróżnicowanie

G

2

- średnie

zróżnicowanie

G

3

- niskie zróżnicowanie

G

4

- brak zróżnicowania

background image

NDRP vs DRP: główne różnice

Cecha

NDRP

DRP

Wzrost guza

Wolny

Szybki

Rodzaj

wzrostu

Głównie

miejscowy

Szybki rozsiew

Chemio-
wrażliwość

Niska/średnia

Wysoka

Główna

metoda

leczenia

Chirurgia

Chemioterapia

background image

1. Postać wnękowa
2. Cień krągły
3. Jama
4. Ognisko podopłucnowe
5. Obturacja oskrzela

z zapaleniem płuca

6. Niedodma

(za cieniem serca)

7. Wtórne rozstrzenie oskrzela
8. Wysięk opłucnowy
9. Rozpad guza z ropniem
10.Niedodma i ropień
11.Rozedma z obturacji
12.Naciekanie śródpiersia
13.Guz Pancoasta
14.Zajęcie węzłów śródpiersia
15.Naciekanie rozwidlenia

tchawicy

16.Naciekanie osierdzia

Typowe postacie raka płuca

background image

Objawy raka płuca

związane z miejscowym wzrostem

będące skutkiem przerzutów odległych

objawy ogólne i zespoły
paranowotworowe

background image

Kaszel
Ból w klatce piersiowej,

ramieniu lub plecach

Duszność
Chrypka
Krwioplucie
Obrzęk szyi i/lub

twarzy

Dysfagia
Zespół Hornera

Objawy związane z miejscowym wzrostem

background image

Objawy będące skutkiem

przerzutów odległych

Ból związany z naciekaniem kości

(żebro, kręgosłup…)
Złamania patologiczne
Zespoły uciskowe
Powiększone węzły chłonne

(szyjne, nadobojczykowe…)
Bóle w nadbrzuszu
Bóle i zawroty głowy

background image

Objawy ogólne

Chudnięcie i brak apetytu
Męczliwość i osłabienie
Stany gorączkowe

background image

Zespoły paranowotworowe w raku

płuca

Zespoły endokrynologiczne

Zespół Cushinga

Hiperkalcemia
SIADH
Zespół rakowiaka

Nerwowo-mięśniowe

Obwodowe neuropatie

Encefalopatie
Zwyrodnienie kory

móżdżku

Miastenia Lamberta-

Eatona

Zapalenie wielomięśniowe

background image

Skórne Rogowacenie brunatne

Zapalenie skórno-mięśniowe

Toczeń rumieniowaty

Twardzina skóry
Kostne Osteoartropatia przerostowa

(palce pałeczkowate)
Naczyniowe Wędrujące zakrzepowe zapalenie żył
Niebakteryjne zakrzepowe zapalenie

wsierdzia

Hematologiczne Niedokrwistość

Zespół wykrzepiania wewnątrznaczyniowego

Zatory tętnicze

Zespoły paranowotworowe w raku

płuca

background image

Osteoartropatia przerostowa

(

objaw palców pałeczkowatych)

objaw palców pałeczkowatych)

background image

Zmiana

Zmiana

obwodowa

obwodowa

Zmiana

Zmiana

przywnękowa,

przywnękowa,

Nawracające stany

Nawracające stany

zapalne, krwioplucie

zapalne, krwioplucie

Biopsja

Biopsja

aspiracyjna

aspiracyjna

cienkoigłowa przez

cienkoigłowa przez

ścianę klatki

ścianę klatki

piersiowej

piersiowej

Bronchoskopia z ew.

Bronchoskopia z ew.

b

b

iopsją przez ścianę

iopsją przez ścianę

oskrzela

oskrzela

Torakoskopia

Torakoskopia

z pobraniem wycinka

z pobraniem wycinka

Torakotomia

Torakotomia

Badanie cytologiczne

Badanie cytologiczne

plwociny

plwociny

Bronchoskopia

Bronchoskopia

Biopsja aspiracyjna

Biopsja aspiracyjna

cienkoigłowa przez

cienkoigłowa przez

ścianę klatki

ścianę klatki

piersiowej

piersiowej

Torakotomia

Torakotomia

Podejrzenie raka płuca: postępowanie

background image

Ustalenie zaawansowania

nowotworu: rak

niedrobnokomórkowy

Nacisk na dokładną ocenę miejscowego

i regionalnego zaawansowania guza:

TK klatki piersiowej i górnej części jamy

brzusznej

mediastinoskopia (chorzy, u których TK

sugeruje zajęcie śródpiersia lub węzły >1,0 cm)

torakoskopia (jeśli wysięk opłucnowy)

PET

inne badania (TK lub MR mózgu, scyntygrafia

kośćca) - u chorych z objawami klinicznymi

background image

Ustalenie zaawansowania

nowotworu: rak drobnokomórkowy

Nacisk na wykrycie ewentualnych ognisk

choroby poza klatką piersiową

TK jamy brzusznej

TK lub MR mózgu

Scyntygrafia kośćca

Trepanacyjna i aspiracyjna biopsja szpiku

(przy podejrzeniu przerzutów)

background image

Obrazy raka płuca (CT)

Guz centralny

Guz obwodowy

background image

Liczne zmiany płucne

Przerzuty do mózgu

Obrazy raka płuca (CT) – c.d.

background image

Guz Pancoasta

background image

Bronchoskopia

Mediastinoskopia

background image

Biopsja aspiracyjna (BAC)

węzłów wnękowych i

śródpiersiowych

Przez ścianę klatki piersiowej
(transtorakalna) pod kontrolą CT
Przez ścianę oskrzela ew. pod kontrolą:

Fluoroskopii CT
Śródoskrzelowej USG (EBUS)

Przez ścianę przełyku pod kontrolą
śródprzełykowej USG (EUS)

background image

background image

Zaawansowanie raka płuca:

cecha T

TX – Guz niewidoczny radiologicznie lub bronchoskopowo
T0 – Brak cech guza pierwotnego
Tis Rak przedinwazyjny (Carcinoma in situ)
T1 Guz <3 cm, otoczony miąższem płucnym lub opłucną trzewną,

nie nacieka oskrzeli głównych

T2 – Guz >3 cm lub naciekający główne oskrzele >2 cm od ostrogi

głównej
lub naciekający opłucną trzewną, lub powodujący niedodmę lub
obturacyjne
zapalenie płuca sięgające okolicy wnęki, lecz nie obejmujące całego
płuca

T3 – Naciekanie ściany klatki piersiowej, przepony, opłucnej

śródpiersiową
lub osierdzia, lub guz oskrzela głównego <2 cm od ostrogi głównej
bez jej naciekania, lub guz z towarzyszącą niedodmą lub
obturacyjnym
zapaleniem całego płuca

T4 – Naciekanie śródpiersia, serca, wielkich naczyń, tchawicy, ostrogi

głównej,
przełyku lub trzonu kręgowego; lub wysięk nowotworowy w opłucnej,

lub odrębne ogniska raka w obrębie tego samego płata płuca

background image

Zaawansowanie raka płuca:

cecha N

NX – Nie da się ocenić regionalnych węzłów chłonnych
N0 – Nie stwierdza się przerzutów do regionalnych

węzłów chłonnych
N1 – Przerzuty do węzłów przyoskrzelowych lub

wnękowych po stronie guza lub ich bezpośrednie

naciekanie
N2 – Przerzuty do węzłów śródpiersiowych po stronie

zajętej i do węzłów pod ostrogą główną
N3 – Przerzuty do przeciwległych węzłów wnękowych

lub śródpiersiowych; przerzuty do węzłów

nadobojczykowych

background image

Rak płuca: cecha M

MX – Nie da się ocenić obecności przerzutów
odległych
M0 – Nie stwierdza się przerzutów odległych
M1 – Stwierdza się przerzuty odległe, w tym
obecność odrębnego ogniska (ognisk) raka
w innym płacie płuca

background image

 

                                                                                                                                 

Stopnie zaawansowania raka płuca

background image

Stopnie zaawansowania

drobnokomórkowego raka

płuca

Postać ograniczona (LD)

(połowa klatki piersiowej)

Postać rozległa (ED)

(odległe przerzuty)

background image

Złośliwy międzybłoniak

opłucnej

background image

Epidemiologia

Nowotwór rzadki
W Polsce ok. 400 zachorowań rocznie
W krajach rozwiniętych stopniowy wzrost
zachorowalności
Średni wiek zachorowania: 60 lat
Mężczyźni stanowią 70–80% przypadków

background image

Umiejscowienia międzybłoniaka

opłucna (ponad 90%)

otrzewna

osierdzie

osłonki jądra

background image

Etiologia

W ok. 80% przypadków udokumentowany kontakt

z azbestem
Ponad 90% przypadków rozwija się

po przeszło 20-letnim okresie latencji

(średni czas: około 30 lat)
Występowanie rodzinne
Rola małpiego wirusa (SV 40)

background image

Onkogeneza

background image

Złośliwy międzybłoniak opłucnej

Trudności diagnostyki morfologicznej

Międzybłoniak

Typ

nabłonkowaty

Rak gruczołowy

Różnicowanie

w mikroskopii świetlnej

trudne lub niemożliwe

Immunohistochemia

(antygeny swoiste dla międzybłoniaka)

background image

Złośliwy międzybłoniak opłucnej

background image

Objawy kliniczne

Duszność

59%

Ból w klatce piersiowej

69%

Gorączka, poty

33%

Osłabienie, zmęczenie

33%

Brak apetytu

24%

Zmiany obustronne

10%

background image

Rozpoznawanie

Opóźnione
Cytologia wysięku opłucnowego

– dodatnia u 1/3 chorych
Biopsja igłowa

– dodatnia u 1/3 chorych
Torakoskopia

– dodatnia u 90% (guzki na opłucnej płucnej

lub opłucnej ściennej)

background image

Złośliwy

międzybłoniak

opłucnej:

zmiany na

opłucnej

płucnej

background image

Zaawansowany

międzybłoniak:

zmiany

guzowate

background image

Międzybłoniak opłucnej: postać wysiękowa

background image

Międzybłoniak opłucnej: postać wysiękowa (CT)

background image

Międzybłoniak opłucnej: postać wysiękowa

(MR)

background image

Międzybłoniak opłucnej: postać

guzowata

background image

Międzybłoniak opłucnej: postać guzowata (CT)

background image

Międzybłoniak opłucnej: guz zaawansowany (CT)

background image

Złośliwy międzybłoniak opłucnej:

naciekanie skóry

background image

Leczenie

U nielicznych postępowanie radykalne

(zabieg operacyjny ew. skojarzony z radio-

i/lub chemioterapią)
W większości przypadków intencja

paliatywna

– chemioterapia lub wyłącznie postępowanie

objawowe
Mediana przeżycia - kilkanaście miesięcy

background image

Międzybłoniak opłucnej:

podsumowanie

Rzadki nowotwór związany z narażeniem na
azbest
Złośliwy przebieg
Długotrwały rozwój
Trudności diagnostyczne
Złe rokowanie

background image


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Rak pluca VI rok (2 część)
Rak płuca, MEDYCYNA VI rok, Choroby wewnętrzne, Wywiad + badanie fizykalne, Interna abstrakty
Lekcja kliniczna 2 VI rok WL
Rak płuca extranet
Radioterapia VI rok (nowa wersja2)
Lekcja kliniczna nr 2 VI rok WL
sadowka27.01.2012, VI rok, Genetyka, gena-prezki, 15 - Medycyna sądowa, giełdy, Giełdy - od kloca, i
Zaka enia uk adu1, VI rok, VI rok, Pediatria, Pediatria, PEDIATRIA OLA, pediatria IV V, Choroby dzie
Gielda do profa, VI rok, VI rok, Ortopedia i traumatologia, Ortopedia i traumatologia, Zaliczenie, Z
04. Egzamin, VI rok, VI rok, Chirurgia, Chirurgia, Egzamin
toksy, VI rok, VI rok, Medycyna sądowa, Medycyna sądowa, Kolokwia
zespol Wolfa-Hirschorna, VI rok, Genetyka, Genetyka, Egzamin
32. Małopłytkowość, MEDYCYNA VI rok, Pediatria, PEDIATRIA CAŁOŚĆ, Ustny PEDIATRIA Balwierz
ginekologia 2013, VI rok, Ginekologia i położnictwo, giełdy, test, 2013
31. Zespół złego wchłaniania, MEDYCYNA VI rok, Pediatria, PEDIATRIA CAŁOŚĆ, Ustny PEDIATRIA Balwierz

więcej podobnych podstron