Lekcja kliniczna 2
Dr R. Zaucha
Klinika Onkologii i Radioterapii
Akademia Medyczna w
Gańsku
Opis przypadku
• 60 letni mężczyzna zgłasza się do lekarza z
powodu niebolesnego guza na szyi po stronie
lewej, który zauważył przed około 2 laty. Guz ten
lekarz rodzinny traktował jako zropiały węzeł
chłonny, jednak przed około miesiącem guz zaczął
się wyraźnie powiększać.
• Ostatnio nie chorował, nie kaszle, nie ma chrypki,
nie ma problemów z połykaniem ani krwioplucia
• Od około 10 lat leczony jest z powodu choroby
wieńcowej i nadciśnienia, a od 2 lat – z powodu
przerostu prostaty
• Palił od 20 roku życia (20 papierosów/dobę), zerwał
z nałogiem przed 4 laty
Badanie fizykalne
• Stan ogólny bardzo dobry, PS0
• Skóra blada, bez wykwitów
• Na szyi po stronie lewej widoczny guz,
palpacyjnie twardy, nieprzesuwalny, o średnicy 5
cm
• Badanie j. ustnej i gardła – bez widocznych zmian
• Uzębienie uporządkowane
• Gruczoł tarczowy - prawidłowy
• Pozostałe narządy – bez ewidentnej patologii
• Badanie neurologiczne bez odchyleń
• Stan świadomości prawidłowy
Algorytm postępowania
diagnostyczno-
terapeutycznego
Limfadenopatia szyjna –
diagnostyka różnicowa
• Powiększenie węzłów chłonnych (54
przyczyny):
• Powiększenie węzłów chłonnych szyjnych
(38 przyczyn):
A. Choroby zakaźne (ostre i przewlekłe, bakteryjne
i wirusowe, w tym wirusowe o opóźnionym
pobudzeniu ukł. limfatycznego)
B. choroby układowe: toczeń, dermatomyositis,
skleroderma
C. choroby genetyczne: cherubizm
D. Nowotwory złośliwe: raki, chłoniaki
E. Pseudochłoniaki polekowe
F. Choroby metaboliczne (spichrzeniowe)
Diagnostyka
• Badanie ORL
• USG (dopplerowskie)
• Biopsja węzła chłonnego
• Panendoskopia z pobraniem wycinków z
nosogardła, migdałków
• Klasyczne zdjęcie rtg klatki piersiowej AP i boczne
• Tomografia komputerowa ( z uwzględnieniem
twarzoczaszki)
• PET
• MRI
Diagnostyka histologiczna
• Badanie klasyczne
• Badania IHC:
CDX-2, TTF-1, cytokeratyny (CK7,
CK20, inne), CEA, ER, Her2, CD20,
neuroenolaza, chromogranina,
synaptofizyna,
S100, HMB-45,
vimentyna, desmina,
kalcytonina (i inne)
Diagnostyka histologiczna
• Adenocarcinoma – 60%
• Adenocarcinoma male differentiatum,
carcinoma male differentiatum – 30%
(czasem – ok. 3%, mylnie melanoma,
sarcoma, lymphoma)
• Nowotwór złośliwy nisko zróżnicowany – 5%
(melanoma, sarcoma, lymphoma -4%; rak
-1%)
• Rak płaskonabłonkowy – 5%
• Rak neuroendokrynny – 2%
Dalsze losy chorego
• Zmianę (w ½ wysokości szyi) wycięto i
rozpoznano:
w wycinkach z guza szyi stwierdza się
utkanie niskozróżnicowanego raka z
ogniskowym różnicowaniem
płaskonabłonkowym;
IHC: cytokeratyna +, synaptofizyna i
chromogranina ogniskowo +
Nie ma pozostałości utkania limfatycznego,
ale zmiana jest otorebkowana...........
Prawdopodobne ognisko
pierwotne w obszarze
głowy i szyi
Najbardziej
prawdopodobne ognisko
pierwotne w płucach,
żołądku, przełyku
Prawdopodobnie..
• Jest to pojedyncze ognisko raka, które
imituje przerzut do węzłów chłonnych
(mogątak przebiegać raki z
przydatków skóry: apokrynowe,
łojowe, rak Merkela, bardzo rzadko
mięsaki)
• Jest to jednak ognisko przerzutowe w
węzłach chłonnych i należy szukać
zmainy pierwotnej
cd.
• Ponieważ w badaniach dodatkowych
(szczegółowe badanie laryngologiczne, TK
klatki piersiowej, twarzoczaszki, usg jamy
brzusznej) nie znaleziono ogniska
pierwotnego chorego skierowano na
oddział laryngologiczny, gdzie wykonano
obustronną tonsillektomię i
zmodyfikowaną limfadenektomię
• W badaniu histopatologicznym nie
stwierdzono nowotworu
Co dalej?
PET
Badanie pomocne lecz nadal kontrowersyjne
Czynniki rokownicze
Prawdopodobnie korzystne:
• Płeć żeńska
• PS 0,1
• Niepalący
• Maksymalnie dwa ogniska
• Prawidłowe wartości LDH, CEA
• Dodatnia ekspresja ER, PR
Leczenie z wyboru =
agresywne leczenie miejscowe
• Radioterapia radykalna – okolica
zajętych węzłów chłonnych (30-40%
długoletnich przeżyć bez nawrotu)
• W przypadku znalezienia kolejnych
zajętych węzłów chłonnych –
radykalna radiochemioterapia; okolica
napromieniana to nosogardło plus
węzły chłonne szyi i nadobojczyków
(rokowanie podobne jw. ok. 50%
5YOS)