KANAŁY

DYSTRYBUCJI ZBÓŻ W POLSCE.

SZKOŁA GŁÓWNA GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO

W WARSZAWIE

WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI

Autorzy prezentacji:

1. Iwona Kamińska

2. Karolina Jakubiak

3. Magdalena Tymińska

4. Kinga Kanclerska

5. Joanna Kucharska

6. Marek Mariańczyk

SZKOŁA GŁÓWNA GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO

W WARSZAWIE

WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI

Zboża lub rośliny zbożowe

– rośliny uprawne z rodziny

traw (Poaceae). Ich owoce

wytwarzają nasiona o

wysokiej zawartości skrobi,

są one wykorzystywane do

celów konsumpcyjnych

(mąki, kasze, oleje, syropy),

pastewnych i przemysłowych

(piwowarstwo, młynarstwo,

gorzelnictwo, farmaceutyka).

SZKOŁA GŁÓWNA GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO

W WARSZAWIE

WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI

Do zbóż zalicza się takie rośliny jak:



jęczmień (Hordeum)



kukurydza (Zea)



owies (Avena)



proso (Panicum)



pszenica (Triticum)



pszenżyto (xTriticosecale)



ryż (Oryza)



sorgo (Andropogon)



włośnica (Setaria)



żyto (Secale)



pszenica orkisz (Triticum spelta L.)

Ze względu na sposób uprawy zboża można podzielić na:



jare



ozime

SZKOŁA GŁÓWNA GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO

W WARSZAWIE

WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI

Skład chemiczny ziarna ważniejszych zbóż [E. Pijanowski i wsp.,

2004]

Rodzaj zboża

Zawartość składnika %

w całym ziarnie

w suchej

substancji

woda

białko

węglowodan

y

błon

nik

tłuszc

z

sole

miner

alne

cukry

skrobi

a

pszenica

15,0

8,9-12,6

68,5

1,9

1,9-

2,1

1,7

2,0-

5,0

58-76

żyto

13,0

8,2-13,0

69,0-70,7

1,9

1,6-

1,7

1,7

1,9-

3,0

58-63

jęczmień

14,0

9,3-12,6

67,0

4,5-

12,0

1,8-

2,3

2,5

2,2

56-66

owies

oplewiony

14,0

10,3-

13,5

56,4

9,0-

10,3

4,8-

7,5

2,5-

3,6

-

50-60

owies

łuszczony

15,0

13,0

61,6

1,4

7,0

2,0

-

-

kukurydza

15,0

8,2-10,6

59,0-67,2

2,3

3,2-

4,3

1,3

1,5-

3,7

50-60

proso

łuszczone

15,0

10,5

65,1

2,5

4,2

2,7

-

-

ryż

niełuszczony

15,0

10,8

64,0-68,0

9,5

1,7-

2,5

3,9

0,5

75-80

gryka

15,0

8,9-11,0

71,3

7,4

1,4-

2,0

3,0

-

-

SZKOŁA GŁÓWNA GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO

W WARSZAWIE

WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI

Produkcja i spożycie zbóż

Na świecie jak i w Polsce wśród roślin uprawnych dominują zboża.

W Polsce w 2001 roku uprawa zbóż zajmowała 71,2%.
Podstawowymi zbożami produkowanymi w kraju są: pszenica, żyto,
pszenżyto, jęczmień i owies. Stanowią one łącznie 85% produkcji
krajowej. Produkcja zbóż podstawowych wynosiła w 2001 roku
21,5 mln ton.

W Polsce zboża wykorzystuje się tylko w niewielkim stopniu do
celów spożywczych.

SZKOŁA GŁÓWNA GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO

W WARSZAWIE

WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI

Zboża nadal tanieją

W dniach 29.12.08 - 04.01.09 średnia cena skupu pszenicy

konsumpcyjnej ukształtowała się na poziomie 477 zł/t, tj. o 1%

niższym niż w poprzednim tygodniu. Jednocześnie ziarno to było

o 0,2% tańsze niż przed miesiącem i o ok. 43% tańsze niż przed

rokiem.

Cena żyta konsumpcyjnego obniżyła się do 357 zł/t z 363 zł/t w

poprzednim tygodniu. Jednocześnie była ona o 1,7% niższa niż

miesiąc wcześniej i o ok. 48% niższa niż na początku 2008 r.

Za jęczmień paszowy w dniach 29.12.08 r.- 04.01.09 r. płacono

przeciętnie 392 zł/t, tj. o 2,7% mniej niż tydzień wcześniej. Cena

ta była o ponad 4% wyższa niż przed miesiącem, ale o ok. 49%

niższa niż w porównywalnym okresie ubiegłego roku.

SZKOŁA GŁÓWNA GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO

W WARSZAWIE

WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI

Dystrybucja produktów

DYSTRYBUCJA – jest to zbiór działań i decyzji
związanych z udostępnieniem wytworzonego
produktu w miejscu i w czasie odpowiadającym
potrzebom nabywców.

CEL DYSTRYBUCJI – wykonanie działań związanych
z przemieszczaniem produktów od producentów
do konsumentów i osiągnięcie zysku ze sprzedaży.

DZIAŁANIA DYSTRYBUCYJNE: magazynowanie,
transport, zawieranie transakcji, wymiana
informacji, finansowanie, sprzedaż.

SZKOŁA GŁÓWNA GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO

W WARSZAWIE

WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI

KANAŁEM DYSTRYBUCJI

nazywa się drogę, którą przemieszczany jest

produkt od wytwórcy do nabywcy, zmieniając właściciela i kumulując
coraz
to nowe wartości użytkowe. Jest więc to łańcuch różnych instytucji za
pośrednictwem, których dokonuje się przepływu informacji i produktów
na rynek.

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA WYBÓR KANAŁU DYSTRYBUCJI:



częstotliwość dokonywanych zakupów przez konsumentów;



określenie ich potrzeb, co do sposobu i miejsca zakupu;



przestrzenne rozmieszczenie poszczególnych grup odbiorców;



określenie wielkości i pojemności rynku celem ustalenia wpływów ze
sprzedaży;



przyczyny i sposoby podejmowania decyzji zakupu przez konsumenta.

SZKOŁA GŁÓWNA GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO

W WARSZAWIE

WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI

Rodzaje kanałów dystrybucji

Kanał bezpośredni

Skup zboża od rolników

Skup ziarna od przedsiębiorstw
handlujących zbożem

Kanał pośredni

SZKOŁA GŁÓWNA GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO

W WARSZAWIE

WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI

Opis kanału bezpośredniego:



Jest to tradycyjny sposób zagospodarowania ziarna

pochodzącego z rodzimego rolnictwa.



Funkcjonowanie kanału bezpośredniego skupu od rolników

opiera się zwykle na kilku zakładach, które mają możliwość

skupowania ziarna.



Punkty skupu są skupione na stosunkowo niewielkim

obszarze.



Rolnik chcący sprzedać swoje zboże przedsiębiorstwu musi

własnym transportem dostarczyć je do jednego z zakładów.

Tam ziarno jest przerabiane lub dostarczane do innych

zakładów.



Przepływ informacji w kanale polega na przekazywaniu

rolnikom w trakcie prowadzenia skupu (w punktach skupu)

wymagań jakościowych i cen .

SZKOŁA GŁÓWNA GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO

W WARSZAWIE

WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI

SŁABE STRONY

MOCNE STRONY



małe ilości ziarna dostarczane przez

pojedynczych rolników;



zróżnicowania, najczęściej niska,

jakość ziarna;



ziarno pochodzące od rolników

indywidualnych najczęściej wymaga
wstępnego przygotowania, czyszczenia
i suszenia;



skup powodujący wiele konfliktowych

sytuacji;



transport zboża ciągnikami

rolniczymi na duże odległości;



czasochłonna i droga obsługa wielu

drobnych transakcji:
- techniczna (badanie jakości drobnych
partii)
- finansowa (wypłacanie należności
wielu rolnikom, ograniczone
możliwości stosowania obsługi
bezgotówkowej);



niewystarczający przepływ informacji



zapewnienie zbytu ziarna drobnym

producentom zbóż;

Analiza SWOT kanału bezpośredniego

SZKOŁA GŁÓWNA GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO

W WARSZAWIE

WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI

ZAGROŻENIA

SZANSE



zmieniające się regulacje

celne – niekontrolowany

import zbóż;



nieustabilizowana produkcja

zwierzęca w Polsce - zmiany

zapotrzebowania na pasze
przemysłowych



niskie ceny zbóż na rynkach

światowych;



zmiany w strukturze zużycia

zbóż w kraju;



rozwój nowych kierunków

użytkowania ziarna (paliwa,

skrobia);



możliwości usprawnienia

funkcjonowania kanału;

Analiza SWOT kanału

bezpośredniego

SZKOŁA GŁÓWNA GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO

W WARSZAWIE

WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI

Na postawie analizy SWOT kanał ten należy ocenić

negatywnie, gdyż :



funkcjonowanie kanału jest kłopotliwe zarówno dla odbiorcy jak i dla

dostawców (rolników indywidualnych),



odbiorca nie dostaje surowca o wymaganej jakości; musi obsługiwać

wielu dostawców,



dostawy ziarna do odległych punktów skupu i długotrwałe

oczekiwania na jego odbiór są kosztowne dla rolników; przeważnie

nie uzyskują oni korzystnych cen.

Szansą funkcjonowania kanału jest:



możliwość handlu zbożem skupowanym od rolników lub jego eksportu



możliwość usprawnienia funkcjonowania kanału.

Zagrożeniem funkcjonowania kanału jest:



niestabilność polskiego rynku zbóż,



odejście hodowców od stosowania pasz z powodu ich stosunkowo

wysokiej ceny .

SZKOŁA GŁÓWNA GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO

W WARSZAWIE

WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI

Opis kanału pośredniego:



opiera się na pojedynczych transakcjach; osobno negocjuje się
zakup każdej partii ziarna (negocjacji podlegają: poziom jakości
ziarna, terminy dostaw, warunki płatności),



służy do zaopatrywania głównie w kukurydzę i soję do produkcji
pasz oraz w pszenicę konsumpcyjną i makaronową, żyto i
jęczmień,



transport odbywa się przystosowanymi do tego celu cysternami
oraz koleją.

SZKOŁA GŁÓWNA GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO

W WARSZAWIE

WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI

SŁABE STRONY

MOCNE STRONY



wyższe ceny zakupu;



ograniczenie możliwości zbytu

miejscowych rolnikom;



duże partie ziarna o właściwej

jakości;



ziarno gotowe do przerobu, nie

wymagające wstępnej obróbki

(suszenia, czyszczenia);



łatwa obsługa bezgotówkowa

transakcji;



możliwość wynegocjowania

korzystnych terminów dostaw i

warunków płatności;

Analiza SWOT kanału pośredniego

SZKOŁA GŁÓWNA GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO

W WARSZAWIE

WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI

ZAGROŻENIA

SZANSE



niekorzystna relacja cen pasz

do cen ziarna;



wzrost spożycia makaronów w

Polsce;



niskie ceny zbóż na rynkach

światowych;



zmiana technologii produkcji

pasz z sypkich na granulowane w

wytwórni

Analiza SWOT kanału
pośredniego

SZKOŁA GŁÓWNA GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO

W WARSZAWIE

WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI

Zaletami tego kanału są:



łatwość jego obsługi:

- kontrakt z kilkoma dostawcami,
- rozliczenia bezgotówkowe,



wyrównana jakość otrzymywanego tą drogą
ziarna.

Słabą stroną kanału są wyższe ceny ziarna.
Szansą jest rozpoczęcie produkcji pasz

granulowanych, które wypierają z użycia pasze
sypkie.

SZKOŁA GŁÓWNA GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO

W WARSZAWIE

WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI

Podsumowanie

Kanał bezpośredni powinien zostać zmodyfikowany.



W przypadku wzrostu produkcji kanał bezpośredniego skupu

zboża od rolników może okazać się „wąskim gardłem”.



Jednak jego funkcjonowanie musi być utrzymane, gdyż jest to

podstawowy kanał umożliwiający zbyt ziarna rolnikom

indywidualnym.



Większość wad tego kanału można wyeliminować poprzez

poprawę jego organizacji.

Kanał pośredni nie wykazuje zagrożenia niewydolnością,

lecz jego udział w zaopatrzeniu spółki powinien być

mniejszy. Kanał ten powinien tylko uzupełniać bezpośredni

skup zboża i tylko w zakresie tych rodzajów ziaren, które

nie występują w regionie.

SZKOŁA GŁÓWNA GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO

W WARSZAWIE

WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI

Propozycja usprawnienia kanałów

dystrybucji

.

Nowa organizacja bezpośredniego skupu zboża powinna zapewniać:



podwyższenie jakości skupowanego ziarna,



zwiększenie partii ziarna dostarczanych do zakładów
skupujących ziarna,



rozładowanie kolejek rolników chcących sprzedać zboże,



skrócenie odległości transportu ziarna przez rolników,



usprawnienie obsługi finansowej skupu,



usprawnienie przepływu informacji między odbiorcą a
rolnikiem.

SZKOŁA GŁÓWNA GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO

W WARSZAWIE

WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI

PODSUMOWANIE

PODSUMOWANIE

Na rynku polskim obserwuje się zróżnicowane formy docierania

Na rynku polskim obserwuje się zróżnicowane formy docierania

do klientów. Nie jest to zjawisko tymczasowe, ale stale.

do klientów. Nie jest to zjawisko tymczasowe, ale stale.

Wstąpienie Polski do Wspólnoty Europejskiej nie ograniczyło

Wstąpienie Polski do Wspólnoty Europejskiej nie ograniczyło

ilości wykorzystywanych kanałów w dystrybucji zbóż.

ilości wykorzystywanych kanałów w dystrybucji zbóż.

Udział w sprzedaży mają zarówno kanały bezpośrednie jak i

Udział w sprzedaży mają zarówno kanały bezpośrednie jak i

pośrednie.

pośrednie.