Budowa kostna kręgosłupa i klatki piersiowej

Kręgosłup

Długość kręgosłupa wynosi ok. 2/5

wysokości ciała (ok.40%), ¾ to

wysokość trzonów, ¼ to wysokość

krążków międzykręgowych

W pozycji leżącej kręgosłup jest o

1,5 – 3,0 cm dłuższy niż w stojącej

Wysokość trzonów kręgów od C3

do L5 wzrasta dwukrotnie, wymiar

strzałkowy – mniej więcej dwa i pół

razy, poprzeczny – prawie

trzykrotnie

Krzywizny kręgosłupa

Wężowato wygięty kręgosłup człowieka

jest związany z jego pionową postawą

ciała.

Mają istotne znaczenie w przenoszeniu

obciążeń i wstrząsów.

Wygięcie kręgosłupa do przodu to

lordoza

Wygięcie kręgosłupa ku tyłowi to

kifoza

Wraz z dwunożnym chodem człowiek

zdobył równowagę chwiejną, co wymaga

szeregu specjalnych urządzeń aparatu

więzadłowego i mięśniowego.

Funkcja ochronna

Wewnątrz kanału kręgowego,

utworzonego przez nakładanie się

na siebie otworów kręgowych

poszczególnych kręgów, przebiega

rdzeń kręgowy wraz z jego

oponami, które muszą być dobrze

chronione przed uszkodzeniem.

Funkcja amortyzacyjna

Kręgosłup pełni też

funkcję

amortyzacyjną

czyli wytłumia

wstrząsy dzięki swojej budowie

(chrząstki stawowe, krzywizny,

mięśnie, więzadła)

Funkcja podporowa

Kręgosłup stanowi podporę ciała

człowieka. Dźwiga on całą górną

część ciała. Na nim spoczywa ciężar

głowy, kończyn górnych, tułowia. Im

niżej, tym większy ciężar dźwigają

poszczególne kręgi, co ma wyraźne

odzwierciedlenie w ich budowie.

Funkcja kinetyczna

Kręgosłup jest częścią układu ruchu. Wszystkie

kręgi kręgosłupa przedkrzyżowego, tj. od

pierwszego kręgu szyjnego (C1) do ostatniego

kręgu lędźwiowego L5) wykazują ruchomość w

stosunku do kręgów sąsiednich. Ruchomość ta jest

wprawdzie ograniczona przez aparat więzadłowy

oraz krążki międzykręgowe, a także zależna od

budowy poszczególnych odcinków, lecz mimo to

możliwe są ruchy kręgosłupa we wszystkich 3

płaszczyznach:

strzałkowej: zgięcie i wyprost;

czołowej: zgięcia (skłony) boczne w lewo i w prawo;

poprzecznej: rotacje (skręty) w lewo i w prawo.

Kręgosłup jest również miejscem przyczepu bardzo

wielu mięśni.

Rusztowanie kostne

kręgosłupa

Kręgosłup zbudowany jest z 33-34

nieparzystych kręgów

Rozmiary kręgów zwiększają się od

góry ku dołowi

Trójkątny kształt kości krzyżowej

związany jest

z brakiem udziału jej w dźwiganiu

kręgosłupa. Siła ciężkości ciała przenosi

się przez kręgosłup lędźwiowy i stawy

krzyżowo-biodrowe na kończyny dolne.

Budowa typowego kręgu

Trzon kręgu

Łuk kręgu

Otwór kręgowy

Od łuku odchodzą

wyrostki:

–

poprzeczne

–

kolczysty

–

stawowe górne

i dolne

Budowa typowego kręgu

Składa się z trzonu, łuku od którego

odchodzą wyrostki. Trzon znajduje się

w części przedniej kręgu, jest kształtu

walcowatego swoją powierzchnią górną

i dolną styka się z krążkami

międzykręgowymi (

disci

intervertebrales)

jest to połączenie

chrząstkozrostowe. Chrzęstne krążki

międzykręgowe oddzielają, a

równocześnie zespalają wszystkie kręgi

kręgosłupa oprócz kręgu szczytowego

i obrotowego.

Budowa typowego kręgu

Łuk kręgu zbudowany jest z dwóch

blaszek, w miejscu odejścia od

trzonu posiada wcięcie kręgowe

górne na górnej powierzchni łuku i

wcięcie kręgowe dolne na dolnej

powierzchni łuku. Wcięcie kręgowe

górne niżej leżącego kręgu i wcięcie

kręgowe dolne wyżej leżącego kręgu

– tworzą otwór międzykręgowy.

Otwór międzykręgowy jest miejscem

przejścia nerwów

i naczyń.

Budowa typowego kręgu

Tylna powierzchnia trzonu i łuk kręgu

ograniczają otwór kręgowy. Otwory

kręgowe wszystkich kręgów

zestawionych razem tworzą kanał

kręgowy, w którym znajduje się rdzeń

kręgowy – część ośrodkowego układu

nerwowego.

Od łuku kręgu odchodzą wyrostki. W

typowym kręgu znajduje się 7

wyrostków: pojedynczy wyrostek

kolczysty – wystający

z tylnej części łuku, parzyste wyrostki

poprzeczne odchodzące bocznie od łuku

oraz parzyste wyrostki stawowe górne

i wyrostki stawowe dolne.

Kręgi szyjne

(vertebrae cervicales)

Siedem kręgów szyjnych są najmniejszymi z

kręgów, trzony od drugiego do siódmego

powiększają się na szerokości. Oznacza się je

symbolami od

C1 do C7

. Kręg trzeci, czwarty,

piąty i szósty mają budowę podobną. Otwory

kręgowe są kształtu trójkątnego, wyrostek

kolczysty jest na końcu rozdwojony, wyrostki

poprzeczne składają się z dwóch listewek

kostnych ograniczających otwór wyrostka

poprzecznego. Listewki zakończone są guzkami

(przednim i tylnym) między tymi guzkami

znajduje się bruzda nerwu rdzeniowego. Przez

otwory wyrostków poprzecznych, począwszy od

VI kręgu szyjnego ku górze przebiegają tętnice

i żyły kręgowe oraz nerwy współczulne

Kręgi szyjne

(vertebrae cervicales)

Trzony kręgów na górnej

powierzchni mają haki lub wyrostki

haczykowate. Powierzchnie

stawowe wyrostków stawowych

ustawione są skośnie pod kątem 45

stopni i skierowane górne do góry i

tyłu, dolne do dołu i ku przodowi.

Wrostkami stawowymi kręgi łączą

się między sobą stawowo.

Pierwszy kręg szyjny

, kręg

szczytowy (C1) (

atlas

)

Nie posiada trzonu oraz wyraźnego wyrostka

kolczystego. Składa się z dwóch łuków

przedniego i tylnego oraz dwóch części

bocznych. Łuk przedni zakończony jest

guzkiem przednim a na powierzchni

wewnętrznej występuje dołek zębowy jest to

powierzchnia stawowa dla zęba kręgu C2.

Właściwym łukiem jest łuk tylny, który

zakończony jest szczątkowym wyrostkiem

kolczystym w postaci guzka tylnego. Na

górnej powierzchni łuku tylnego leży bruzda

tętnicy kręgowej.

Pierwszy kręg szyjny

, kręg

szczytowy (C1) (

atlas

)

Kręg szczytowy nie posiada wyrostków

stawowych, a jedynie dołki stawowe leżące

na górnych i dolnych powierzchniach części

bocznych. Dołki stawowe górne służą do

połączenia z kłykciami potylicznymi kości

potylicznej, dołki stawowe dolne łączą się

z powierzchniami stawowymi górnymi kręgu

obrotowego. Wyrostki poprzeczne są dłuższe

i bardziej bocznie rozstawione od pozostałych

kręgów szyjnych. Są one wyczuwalne poniżej

i do przodu od wyrostka sutkowatego kości

skroniowej.

Drugi kręg szyjny

, kręg

obrotowy (C2) (

axis

)

Posiada trzon na którym znajduje się

wystający ku górze ząb, wchodzący do kręgu

szczytowego. Ząb kończy się wierzchołkiem.

Na przedniej i tylnej powierzchni zęba leżą

powierzchnie stawowe: przednia, łącząca się

z dołkiem zębowym na łuku przednim kręgu

szczytowego i tylna – do której przylega

więzadło poprzeczne kręgu szczytowego.

Kręg obrotowy nie posiada wyrostków

stawowych górnych, a jedynie powierzchnie

stawowe górne. Wyrostki stawowe dolne są

już wykształcone.

Siódmy kręg szyjny

- kręg

wystający (C7)

(

vertebra prominens

)

Posiada długi, łatwo wyczuwalny przez

skórę wyrostek kolczysty. Tak jak każdy

kręg przejściowy, tzn. ostatni kręg

danego odcinka, posiada cechy kręgów

odcina niższego. Trzon siódmego kręgu

szyjnego jest więc wyższy i

masywniejszy, zbliżony do kręgów

piersiowych. Wyrostek kolczysty jest nie

podzielony, długi

i przeważnie pierwszym dobrze

wyczuwalnym.

Kręgi piersiowe

(vertebrae thoracicae)

Jest ich 12 (Th1-Th12). Cechą

charakterystyczną tego odcinka jest

połączenie kręgów z żebrami. Na bocznych

powierzchniach trzonów znajdują się dołki

żebrowe, będące miejscem połączenia z

głowami żeber. Kręg XI

i XII mają po jednym dołku żebrowym z obu

stron. Kręgi II-X mają z obydwu stron po 2

dołki żebrowe – na górnym i dolnym brzegu

trzonu, które zestawione z kręgami wyżej i

niżej leżącymi oraz leżącym między

trzonami krążkiem międzykręgowym tworzą

powierzchnię stawową dla głowy żebra.

Kręgi piersiowe

(vertebrae thoracicae)

Na wyrostkach poprzecznych znajdują się

dołki żebrowe do połączenia z guzkami

żeber. Typowy kręg piersiowy ma więc 10

powierzchni stawowych:

4 dołki żebrowe na bocznej części trzonu

2 dołki żebrowe na wyrostkach poprzecznych

4 wyrostki stawowe

Kręg XI i XII nie ma dołków na wyrostkach

poprzecznych i ma tylko 2 dołki na trzonach.

Trzony kręgów piersiowych są coraz wyższe i

mocniejsze. Wyrostki kolczyste zachodzą na

siebie dachówkowato. Otwór kręgowy jest

okrągły.

Kręgi lędźwiowe

(vertebrae lumbales)

W liczbie 5 (L1-L5) cechują się brakiem typowego

wyrostka poprzecznego, którego miejsce zajmuje

szczątkowe żebro, zwane tu wyrostkiem

żebrowym. Wyrostkowi poprzecznemu wyższych

odcinków kręgosłupa odpowiada natomiast mały

wyrostek dodatkowy. Na wyrostkach stawowych

górnych znajdują się wyrostki suteczkowate.

Powierzchnie stawowe wyrostków stawowych

ustawione są w płaszczyźnie strzałkowej, górne

skierowane przyśrodkowo, a dolne bocznie.

Wyrostki kolczyste ustawione są poziomo i mają

kształt płytki. Trzony kręgów lędźwiowych są

najwyższe ze wszystkich odcinków, ich przekrój

poprzeczny jest duży, kształtu nerkowatego.

Otwory kręgowe są trójkątne.

Kość krzyżowa

(os sacrum)

Utworzona jest z 5 kręgów krzyżowych

zrośniętych ze sobą i tworzących jedną

całość. Kość krzyżowa kształt klina, którego

górna część łącząca się z 5 kręgiem

lędźwiowym nazywa się podstawą, a dolna

wierzchołkiem. Wyróżnia się dwie

powierzchnie kości krzyżowej: przednią,

zwaną miedniczną i tylną – grzbietową. Na

obydwu powierzchniach znajdują się otwory

krzyżowe miedniczne i grzbietowe,

w liczbie 4 par. Na powierzchni miednicznej

uwidaczniają się kresy poprzeczne, będące

miejscem zrośnięcia trzonów kręgów.

Kość krzyżowa

(os

sacrum)

Na leżących w górnej, bocznej części kości

krzyżowej częściach bocznych znajdują się

powierzchnie uchowate do połączenia z kością

biodrową. Na powierzchni grzbietowej

występują 3 grzebienie krzyżowe: pośrodkowy,

pośredni

i boczny, powstałe ze zrośnięcia wyrostków

kręgów. Od wierzchołka odchodzą dwa rożki

krzyżowe, będące pozostałością po wyrostkach

stawowych dolnych piątego kręgu krzyżowego.

Na podstawie kości krzyżowej znajdują się

wyrostki stawowe górne. Wewnątrz przebiega

kanał krzyżowy będący przedłużeniem kanału

kręgowego. Jego ujście u wierzchołka kości

krzyżowej nazywa się rozworem krzyżowym.

Kość guziczna

(os

coccygis)

Inaczej zwana ogonową, zbudowana

jest

z 4-5 szczątkowych kręgów

guzicznych, zrośniętych ze sobą. Z jej

górnej powierzchni – podstawy

wystają rożki guziczne, łączące się z

rożkami krzyżowymi. Dolna część

(wierzchołek) jest zakończeniem

kręgosłupa.

Budowa kostna klatki

piersiowej

Kościec klatki piersiowej utworzony

jest z 12 kręgów piersiowych,

12 par żeber i mostka.

Klatka piersiowa spełnia ważną rolę

ochronną dla narządów leżących

wewnątrz, głównie serca i płuc.

Bierze również udział w procesie

oddychania.

Żebra - costae

Są to listewki kostne, wygięte łukowato, wypukłością

skierowane na zewnątrz, tworząc kąt żebra. Zbudowane

są z części kostnej i chrzęstnej. Jest ich 12 par.

Żebro składa się z trzonu i z 2 końców: mostkowego

(chrzęstnego) i kręgosłupowego (kostnego). Wszystkie

12 par żeber odchodzi od kręgosłupa. Bezpośrednio

z mostkiem łączy się 7 górnych par żeber – są to żebra

prawdziwe. Pozostałe 5 par to żebra rzekome. Trzy

spośród nich, żebra 8, 9 i 10 łączą się z chrząstka

żebrową 7 żebra, tworząc łuk żebrowy. Dwie ostatnie

pary – żebra 11 i 12 nie dochodzą do mostka. Kończą

się wolno między mięśniami brzucha - są to żebra

wolne.

Na końcu kręgosłupowym występuje głowa żebra, guzek

żebra i szyjka żebra.

Mostek

(

sternum

)

Jest kością płaską, leżącą na przedniej

ścianie klatki piersiowej. Składa się

z rękojeści, trzonu i wyrostka

mieczykowatego, między którymi

znajduje się warstwa chrząstki.

Rękojeść mostka posiada wcięcie szyjne,

wcięcie obojczykowe do połączenia

z obojczykiem i wcięcie żebrowe dla

pierwszego żebra. Na bocznych brzegach

trzonu znajdują się wcięcia żebrowe

do połączenia z chrząstkami żebrowymi

żeber II-VII.

Document Outline