Krwawienie i

Krwawienie i

krwotok.

krwotok.

Krwawienie i krwotok

Krwawienie i krwotok



Ratownik powinien być świadomy

Ratownik powinien być świadomy

ryzyka infekcji, na jakie naraża go

ryzyka infekcji, na jakie naraża go

kontakt z krwią lub innymi płynami

kontakt z krwią lub innymi płynami

ustrojowymi osoby poszkodowanej.

ustrojowymi osoby poszkodowanej.



Wiele chorób zakaźnych jest

Wiele chorób zakaźnych jest

przenoszonych przez krew, a czynnik

przenoszonych przez krew, a czynnik

infekcyjny może przedostać się nawet

infekcyjny może przedostać się nawet

przez niewielką ranę, śluzówkę jamy

przez niewielką ranę, śluzówkę jamy

ustnej lub spojówkę oka.

ustnej lub spojówkę oka.

Krwawienie i krwotok

Krwawienie i krwotok

Po powstaniu rany krew ulega wynaczynieniu –

Po powstaniu rany krew ulega wynaczynieniu –

zjawisko to określane jest mianem krwawienia

zjawisko to określane jest mianem krwawienia

lub krwotoku.

lub krwotoku.



Intensywność krwawienia zależy od wielkości

Intensywność krwawienia zależy od wielkości

rany i zdolności organizmu do naturalnego

rany i zdolności organizmu do naturalnego

ograniczenia lub zatrzymania krwawienia.

ograniczenia lub zatrzymania krwawienia.



W wypadku mniejszych ran stosunkowo szybko

W wypadku mniejszych ran stosunkowo szybko

dochodzi do wytworzenia skrzepu i zatrzymania

dochodzi do wytworzenia skrzepu i zatrzymania

krwawienia – wystarcza zwolnienie przepływu

krwawienia – wystarcza zwolnienie przepływu

krwi wskutek naturalnego skurczu naczyń lub

krwi wskutek naturalnego skurczu naczyń lub

w wyniku zastosowania opatrunku.

w wyniku zastosowania opatrunku.



W przypadku większej rany z szybkim wypływem

W przypadku większej rany z szybkim wypływem

krwi, zwłaszcza przy uszkodzeniu tętnicy,

krwi, zwłaszcza przy uszkodzeniu tętnicy,

tworzenie skrzepu jest utrudnione, a skurcz

tworzenie skrzepu jest utrudnione, a skurcz

naczyń może okazać się niewystarczający. Grozi

naczyń może okazać się niewystarczający. Grozi

to szybką utratą krwi krążącej i powstaniem

to szybką utratą krwi krążącej i powstaniem

wstrząsu hipowolemicznego

wstrząsu hipowolemicznego

, co może, przy braku

, co może, przy braku

odpowiedniego działania, doprowadzić do śmierci

odpowiedniego działania, doprowadzić do śmierci

z wykrwawienia.

z wykrwawienia.

Krwawienie może być zewnętrzne lub

Krwawienie może być zewnętrzne lub

wewnętrzne.

wewnętrzne.

Krwawienie zewnętrzne

Krwawienie zewnętrzne

Ze względu na źródło krwawienia

Ze względu na źródło krwawienia

można wyróżnić trzy rodzaje

można wyróżnić trzy rodzaje

krwawień zewnętrznych:

krwawień zewnętrznych:



tętnicze,

tętnicze,



żylne,

żylne,



kapilarne ( włośniczkowe ).

kapilarne ( włośniczkowe ).

Krwawienie tętnicze

Krwawienie tętnicze



Krew z powodu dużej zawartości tlenu ma kolor

Krew z powodu dużej zawartości tlenu ma kolor

jasnoczerwony.

jasnoczerwony.



Wypływa pod znacznym ciśnieniem, zwykle w postaci

Wypływa pod znacznym ciśnieniem, zwykle w postaci

pulsującego strumienia.

pulsującego strumienia.



Krwawienie takie jest trudniejsze do opanowania niż

Krwawienie takie jest trudniejsze do opanowania niż

pozostałe rodzaje krwawień ze względu na wysokie

pozostałe rodzaje krwawień ze względu na wysokie

ciśnienie krwi tętniczej.

ciśnienie krwi tętniczej.



Szybciej może doprowadzić do utraty znacznej objętości

Szybciej może doprowadzić do utraty znacznej objętości

krwi krążącej, wstrząsu hipowolemicznego i ostatecznie

krwi krążącej, wstrząsu hipowolemicznego i ostatecznie

zgonu.

zgonu.



Bardzo ważne jest zatem jak najszybsze zatamowanie

Bardzo ważne jest zatem jak najszybsze zatamowanie

takiego krwotoku.

takiego krwotoku.

Krwawienie zewnętrzne

Krwawienie zewnętrzne

Krwawienie żylne

Krwawienie żylne



Krew żylna, w odróżnieniu od tętniczej,

Krew żylna, w odróżnieniu od tętniczej,

zawiera mało tlenu, ma barwę

zawiera mało tlenu, ma barwę

ciemnoczerwoną, a jej wypływ z rany jest

ciemnoczerwoną, a jej wypływ z rany jest

wolniejszy i jednostajny.

wolniejszy i jednostajny.



Niskie ciśnienie w żyłach powoduje, że

Niskie ciśnienie w żyłach powoduje, że

masywność krwotoku zwykle jest mniejsza, co

masywność krwotoku zwykle jest mniejsza, co

pozwala na jego łatwiejsze opanowanie.

pozwala na jego łatwiejsze opanowanie.



Niemniej jednak może również doprowadzić

Niemniej jednak może również doprowadzić

do wykrwawienia, wstrząsu i zgonu.

do wykrwawienia, wstrząsu i zgonu.

Krwawienie zewnętrzne

Krwawienie zewnętrzne

Krwawienie włośniczkowe

Krwawienie włośniczkowe



Objawia się jako powolne sączenie

Objawia się jako powolne sączenie

krwi z powierzchownych ran o

krwi z powierzchownych ran o

charakterze otarcia skóry.

charakterze otarcia skóry.



Zwykle ustaje samoczynnie i jest

Zwykle ustaje samoczynnie i jest

najmniej groźnym typem krwawienia.

najmniej groźnym typem krwawienia.

Krwawienie zewnętrzne

Krwawienie zewnętrzne

Sposoby opanowania

Sposoby opanowania

krwawienia zewnętrznego

krwawienia zewnętrznego

Ucisk palcem lub dłonią.

Ucisk palcem lub dłonią.



Zwykle główne krwawienie pochodzi z uszkodzonego

Zwykle główne krwawienie pochodzi z uszkodzonego

pojedynczego większego naczynia żylnego lub

pojedynczego większego naczynia żylnego lub

tętniczego. Najszybszą metodą jest w takim wypadku

tętniczego. Najszybszą metodą jest w takim wypadku

uciśnięcie miejsca krwawienia palcem ( w rękawiczce! )

uciśnięcie miejsca krwawienia palcem ( w rękawiczce! )

z użyciem jałowego gazika.

z użyciem jałowego gazika.



W wypadku ran większych lub kilku pojedynczych na

W wypadku ran większych lub kilku pojedynczych na

niewielkiej przestrzeni należy ucisnąć dłonią przez

niewielkiej przestrzeni należy ucisnąć dłonią przez

jałową chustę z gazy i jeśli to możliwe, utrzymanie tego

jałową chustę z gazy i jeśli to możliwe, utrzymanie tego

ucisku przez kilka minut. Następnie nakładamy kolejne

ucisku przez kilka minut. Następnie nakładamy kolejne

warstwy jałowej gazy w ilości wystarczającej do

warstwy jałowej gazy w ilości wystarczającej do

zastosowania odpowiedniego ucisku na ranę i umocować

zastosowania odpowiedniego ucisku na ranę i umocować

opatrunek za pomocą opaski elastycznej ( bandaża ).

opatrunek za pomocą opaski elastycznej ( bandaża ).

Opatrunek uciskowy

Opatrunek uciskowy



Zakłada się go bezpośrednio na krwawiącą

Zakłada się go bezpośrednio na krwawiącą

ranę lub po wstępnym zatamowaniu

ranę lub po wstępnym zatamowaniu

krwawienia środkami doraźnymi.

krwawienia środkami doraźnymi.



Opatrunek uciskowy złożony jest z kilku

Opatrunek uciskowy złożony jest z kilku

warstw złożonych gazików lub chust

warstw złożonych gazików lub chust

gazowych umocowanych opaską

gazowych umocowanych opaską

elastyczną. Korzystne jest dodatkowe

elastyczną. Korzystne jest dodatkowe

utrzymanie ucisku palcem lub dłonią przez

utrzymanie ucisku palcem lub dłonią przez

kilka minut do czasu wytworzenia skrzepu.

kilka minut do czasu wytworzenia skrzepu.



Jeśli poszkodowany jest wystarczająco

Jeśli poszkodowany jest wystarczająco

sprawny, może to niekiedy zrobić sam.

sprawny, może to niekiedy zrobić sam.

Sposoby opanowania

Sposoby opanowania

krwawienia zewnętrznego

krwawienia zewnętrznego

Tamponada rany.

Tamponada rany.



W wypadku dużej, obficie krwawiącej rany

W wypadku dużej, obficie krwawiącej rany

należy wypełnić ( wytamponować )ranę jałową

należy wypełnić ( wytamponować )ranę jałową

gazą i dopiero wtedy zastosować typowy

gazą i dopiero wtedy zastosować typowy

opatrunek uciskowy.

opatrunek uciskowy.

Ucisk tętnicy powyżej rany.

Ucisk tętnicy powyżej rany.



Gdy nie jest możliwe założenie opatrunku

Gdy nie jest możliwe założenie opatrunku

uciskowego na krwawiącą ranę kończyny lub

uciskowego na krwawiącą ranę kończyny lub

opatrunek nie jest skuteczny, należy ucisnąć

opatrunek nie jest skuteczny, należy ucisnąć

główną tętnicę zaopatrującą daną kończynę.

główną tętnicę zaopatrującą daną kończynę.

Dochodzi wtedy do wyraźnego zmniejszenia

Dochodzi wtedy do wyraźnego zmniejszenia

krwawienia, lecz rzadko do jego zatrzymania,

krwawienia, lecz rzadko do jego zatrzymania,

gdyż zwykle istnieje jeszcze inna mniejsza

gdyż zwykle istnieje jeszcze inna mniejsza

tętnica zaopatrująca, jak również utrzymuje się

tętnica zaopatrująca, jak również utrzymuje się

krwawienie z naczyń żylnych.

krwawienie z naczyń żylnych.

Sposoby opanowania krwawienia

Sposoby opanowania krwawienia

zewnętrznego

zewnętrznego

Uniesienie kończyny.

Uniesienie kończyny.



Dodatkowa metoda zwiększająca

Dodatkowa metoda zwiększająca

zwiększająca skuteczność tamowania

zwiększająca skuteczność tamowania

krwotoku.

krwotoku.



Ograniczenie zastosowania – obecność

Ograniczenie zastosowania – obecność

widocznych zniekształceń, obrzęków lub

widocznych zniekształceń, obrzęków lub

wyraźnej bolesności kończyny, co

wyraźnej bolesności kończyny, co

wskazuje na możliwość złamania lub

wskazuje na możliwość złamania lub

innego poważnego uszkodzenia.

innego poważnego uszkodzenia.

Sposoby opanowania

Sposoby opanowania

krwawienia zewnętrznego

krwawienia zewnętrznego



Często możliwe i wskazane jest zastosowanie

Często możliwe i wskazane jest zastosowanie

wszystkich wymienionych metod razem. W ten

wszystkich wymienionych metod razem. W ten

sposób można zatrzymać praktycznie każdy

sposób można zatrzymać praktycznie każdy

krwotok.

krwotok.



Po opanowaniu krwawienia należy ponownie

Po opanowaniu krwawienia należy ponownie

przeprowadzić ocenę stanu chorego,

przeprowadzić ocenę stanu chorego,

zwracając uwagę na oddychanie i krążenie

zwracając uwagę na oddychanie i krążenie

oraz ponownie oszacować stopień utraty krwi.

oraz ponownie oszacować stopień utraty krwi.

Ocenę stanu pacjenta przeprowadzać co kilka

Ocenę stanu pacjenta przeprowadzać co kilka

minut, aż do czasu przybycia ambulansu

minut, aż do czasu przybycia ambulansu

ratunkowego.

ratunkowego.

Sposoby opanowania

Sposoby opanowania

krwawienia zewnętrznego

krwawienia zewnętrznego

Krwawienie wewnętrzne

Krwawienie wewnętrzne



W każdym przypadku stwierdzenia symptomów

W każdym przypadku stwierdzenia symptomów

wstrząsu hipowolemicznego, przy braku

wstrząsu hipowolemicznego, przy braku

objawów krwawienia zewnętrznego ( lub nawet

objawów krwawienia zewnętrznego ( lub nawet

przy niewielkim krwawieniu zewnętrznym )

przy niewielkim krwawieniu zewnętrznym )

należy rozważyć możliwość uszkodzeń

należy rozważyć możliwość uszkodzeń

wewnętrznych i wynikającego z nich

wewnętrznych i wynikającego z nich

krwawienia.

krwawienia.



Krew może ulec wynaczynieniu do jamy

Krew może ulec wynaczynieniu do jamy

brzusznej, miednicy, klatki piersiowej,

brzusznej, miednicy, klatki piersiowej,

przestrzeni śródtkankowych w obrębie kończyn

przestrzeni śródtkankowych w obrębie kończyn

( zwłaszcza uda ).

( zwłaszcza uda ).

Możliwe objawy krwawienia

Możliwe objawy krwawienia

wewnętrznego

wewnętrznego



deformacja tkanek; przebarwienie, tkliwość i

deformacja tkanek; przebarwienie, tkliwość i

wzmożona spoistość ( twardość ), np.

wzmożona spoistość ( twardość ), np.

przypominająca duży siniec;

przypominająca duży siniec;



uczucie duszności;

uczucie duszności;



ból w obrębie jamy brzusznej;

ból w obrębie jamy brzusznej;



dodatkowe objawy, jak w przypadku

dodatkowe objawy, jak w przypadku

krwawienia zewnętrznego – przyśpieszony

krwawienia zewnętrznego – przyśpieszony

oddech, tachykardia, zasinienie warg, blada i

oddech, tachykardia, zasinienie warg, blada i

zimna skóra, nudności, wymioty, uczucie

zimna skóra, nudności, wymioty, uczucie

pragnienia, zaburzenia świadomości

pragnienia, zaburzenia świadomości

( spowolnienie reakcji, senność lub pobudzenie,

( spowolnienie reakcji, senność lub pobudzenie,

a nawet agresja ).

a nawet agresja ).

Opanowanie krwawienia wewnętrznego

Opanowanie krwawienia wewnętrznego

jest dużo trudniejsze niż krwawienia

jest dużo trudniejsze niż krwawienia

zewnętrznego. Należy pamiętać o

zewnętrznego. Należy pamiętać o

podstawowych zasadach postępowania:

podstawowych zasadach postępowania:



zastosować podstawowe środki ostrożności –

zastosować podstawowe środki ostrożności –

ocena bezpieczeństwa własnego i

ocena bezpieczeństwa własnego i

poszkodowanego;

poszkodowanego;



ocenić wydolność oddechu, w razie

ocenić wydolność oddechu, w razie

konieczności udrożnić drogi oddechowe;

konieczności udrożnić drogi oddechowe;



opanować ewentualnie większe krwawienia, w

opanować ewentualnie większe krwawienia, w

razie potrzeby rozpocząć akcję resuscytacyjną;

razie potrzeby rozpocząć akcję resuscytacyjną;



zaopatrzyć pozostałe miejsca krwawienia;

zaopatrzyć pozostałe miejsca krwawienia;



pacjenta ułożyć wygodnie, zwracając uwagę na

pacjenta ułożyć wygodnie, zwracając uwagę na

możliwe uszkodzenia kręgosłupa;

możliwe uszkodzenia kręgosłupa;



chronić go przed utratą ciepła;

chronić go przed utratą ciepła;



uspokajać i zapewniać o nadchodzącej pomocy.

uspokajać i zapewniać o nadchodzącej pomocy.

Rany tkanek miękkich

Rany tkanek miękkich

Rany ( obrażenia ) tkanek mogą

Rany ( obrażenia ) tkanek mogą

być:

być:



otwarte – przerwanie ciągłości skóry,

otwarte – przerwanie ciągłości skóry,

zwykle wtedy obserwuje się

zwykle wtedy obserwuje się

krwawienie,

krwawienie,



zamknięte – skóra jest nienaruszona.

zamknięte – skóra jest nienaruszona.

Rodzaje ran

Rodzaje ran



Rany tłuczone powstają w wyniku uszkodzenia skóry

Rany tłuczone powstają w wyniku uszkodzenia skóry

przez uderzenie tępym narzędziem. Krwawienie jest

przez uderzenie tępym narzędziem. Krwawienie jest

niewielkie, brzegi rany są nierówne.

niewielkie, brzegi rany są nierówne.



Rany szarpane powstają przez rozdarcie skóry w

Rany szarpane powstają przez rozdarcie skóry w

wyniku kontaktu z ostrzejszym przedmiotem.

wyniku kontaktu z ostrzejszym przedmiotem.

Dochodzi do rozległego uszkodzenia naczyń.

Dochodzi do rozległego uszkodzenia naczyń.

Krwawienie jest zwykle obfite, a rana często brudna.

Krwawienie jest zwykle obfite, a rana często brudna.



Rany cięte powstają w wyniku działania ostrej

Rany cięte powstają w wyniku działania ostrej

krawędzi – brzegi rany sa równe i czyste. Istnieje

krawędzi – brzegi rany sa równe i czyste. Istnieje

znaczne ryzyko uszkodzenia głębiej leżących tkanek –

znaczne ryzyko uszkodzenia głębiej leżących tkanek –

naczyń i ścięgien. Krwawienie jest obfite.

naczyń i ścięgien. Krwawienie jest obfite.



Rany kłute są spowodowane cienkim i ostrym

Rany kłute są spowodowane cienkim i ostrym

przedmiotem. Istnieje duże ryzyko uszkodzeń głęboko

przedmiotem. Istnieje duże ryzyko uszkodzeń głęboko

położonych tkanek i narządów oraz ryzyko zakażenia

położonych tkanek i narządów oraz ryzyko zakażenia

( tym większe, im głębsza rana ).

( tym większe, im głębsza rana ).

Odrębności postępowania w różnego rodzaju

Odrębności postępowania w różnego rodzaju

ranach

ranach

Rany penetrujące do klatki piersiowej

Rany penetrujące do klatki piersiowej



Zwykle dochodzi do powstania odmy ( powietrze przez

Zwykle dochodzi do powstania odmy ( powietrze przez

ranę dostaje się do jamy opłucnowej ), co objawia się

ranę dostaje się do jamy opłucnowej ), co objawia się

dusznością.

dusznością.



Należy zastosować na ranie zastawkę uniemożliwiającą

Należy zastosować na ranie zastawkę uniemożliwiającą

dostęp powietrza do wnętrza klatki piersiowej przy

dostęp powietrza do wnętrza klatki piersiowej przy

jednoczesnej możliwości jego wydostania się na

jednoczesnej możliwości jego wydostania się na

zewnątrz – foliowy opatrunek uszczelniający / trzy

zewnątrz – foliowy opatrunek uszczelniający / trzy

brzegi przymocowane, czwarty wolny /, rękawiczka

brzegi przymocowane, czwarty wolny /, rękawiczka

lateksowa przymocowana szczelnie z naciętym jednym

lateksowa przymocowana szczelnie z naciętym jednym

palcem.

palcem.



Podejrzenie uszkodzenie kręgosłupa – chorego ułożyć

Podejrzenie uszkodzenie kręgosłupa – chorego ułożyć

wygodnie, uszkodzoną stronę klatki piersiowej

wygodnie, uszkodzoną stronę klatki piersiowej

umieścić niżej niż zdrową, by był możliwy odpływ

umieścić niżej niż zdrową, by był możliwy odpływ

płynów na zewnątrz. Konieczna jest stała obserwacja

płynów na zewnątrz. Konieczna jest stała obserwacja

wydolności oddychania pacjenta.

wydolności oddychania pacjenta.

Rany z wbitym

Rany z wbitym

przedmiotem

przedmiotem



Zwykle są to rany głębokie, kłute lub cięte.

Zwykle są to rany głębokie, kłute lub cięte.

Widoczny jest wystający z rany przedmiot.

Widoczny jest wystający z rany przedmiot.



Zasadą jest pozostawienie przedmiotu w ranie.

Zasadą jest pozostawienie przedmiotu w ranie.

W szczególności nie wolno usuwać wbitych

W szczególności nie wolno usuwać wbitych

w oko /zasłonić oko zdrowe w celu

w oko /zasłonić oko zdrowe w celu

zminimalizowania ruchów oka uszkodzonego, gdyż

zminimalizowania ruchów oka uszkodzonego, gdyż

gałki oczne poruszają się razem/, ucho lub nos.

gałki oczne poruszają się razem/, ucho lub nos.



Wyjątek stanowi sytuacja, w której przedmiot

Wyjątek stanowi sytuacja, w której przedmiot

przebijający policzek utrudnia oddychanie.

przebijający policzek utrudnia oddychanie.



Możliwe jest usunięcie przedmiotów

Możliwe jest usunięcie przedmiotów

utrudniających prowadzenie resuscytacji lub

utrudniających prowadzenie resuscytacji lub

uniemożliwiających transport.

uniemożliwiających transport.

Wytrzewienie

Wytrzewienie



Obrażenie polegające na wynicowaniu

Obrażenie polegające na wynicowaniu

na zewnątrz ciała narządów

na zewnątrz ciała narządów

wewnętrznych, np. jelit lub żołądka,

wewnętrznych, np. jelit lub żołądka,

zwykle przez rozległą ranę.

zwykle przez rozległą ranę.



Nie wolno przemieszczać

Nie wolno przemieszczać

wytrzewionych narządów ani

wytrzewionych narządów ani

wpychać ich z powrotem do jam ciała.

wpychać ich z powrotem do jam ciała.

Wytrzewienie – sposób

Wytrzewienie – sposób

postępowania:

postępowania:



Ocenić podstawowe funkcje życiowe;

Ocenić podstawowe funkcje życiowe;



Wziąć pod uwagę, że pacjent może

Wziąć pod uwagę, że pacjent może

wymiotować;

wymiotować;



Opanować wszelkie większe

Opanować wszelkie większe

krwawienia zewnętrzne;

krwawienia zewnętrzne;



Jeśli możliwe, ułożyć pacjenta na

Jeśli możliwe, ułożyć pacjenta na

plecach z podkurczonymi kolanami;

plecach z podkurczonymi kolanami;



Podać tlen do oddychania;

Podać tlen do oddychania;



Odsłonięte narządy okryć wilgotnym, najlepiej

Odsłonięte narządy okryć wilgotnym, najlepiej

ciepłym opatrunkiem bezgazowym lub

ciepłym opatrunkiem bezgazowym lub

przylegającą folią (np. spżywczą ), a dopiero

przylegającą folią (np. spżywczą ), a dopiero

potem chustami gazowymi – dla ochrony przed

potem chustami gazowymi – dla ochrony przed

wysychaniem i utrata ciepła;

wysychaniem i utrata ciepła;



Nie próbować przemieszczać wynicowanych

Nie próbować przemieszczać wynicowanych

narządów, a zwłaszcza nie wpychać do jam ciała;

narządów, a zwłaszcza nie wpychać do jam ciała;



Nie usuwać żadnych wbitych przedmiotów –

Nie usuwać żadnych wbitych przedmiotów –

umocować je i zabezpieczyć na czas transportu;

umocować je i zabezpieczyć na czas transportu;



Nie podawać żadnych płynów do picia;

Nie podawać żadnych płynów do picia;



W razie kaszlu lub wymiotów wspomóc te

W razie kaszlu lub wymiotów wspomóc te

odruchy poprzez umiarkowany ucisk na

odruchy poprzez umiarkowany ucisk na

opatrunek pokrywający ranę i wynicowane

opatrunek pokrywający ranę i wynicowane

narządy.

narządy.

Wytrzewienie – sposób

Wytrzewienie – sposób

postępowania:

postępowania:

Amputacja to utrata części lub całej

Amputacja to utrata części lub całej

kończyny ( części ciała ). Często

kończyny ( części ciała ). Często

przebiega z masywnym krwotokiem.

przebiega z masywnym krwotokiem.

Należy pamiętać, że zawsze istnieje

Należy pamiętać, że zawsze istnieje

szansa na replantację ( operacyjne

szansa na replantację ( operacyjne

doszycie ) kończyny.

doszycie ) kończyny.

Postępowanie:

Postępowanie:



opanować krwawienie odpowiednią techniką;

opanować krwawienie odpowiednią techniką;



zastosować typowe postępowanie

zastosować typowe postępowanie

przeciwwstrząsowe;

przeciwwstrząsowe;



odnaleźć amputowaną część ciała i zabezpieczyć

odnaleźć amputowaną część ciała i zabezpieczyć

w foliowym worku umieszczonym w naczyniu lub

w foliowym worku umieszczonym w naczyniu lub

drugim worku zawierającym wodę z lodem ( nie

drugim worku zawierającym wodę z lodem ( nie

wolno stosować samego lodu ani tzw. suchego

wolno stosować samego lodu ani tzw. suchego

lodu – amputowany organ ma być schłodzony, a

lodu – amputowany organ ma być schłodzony, a

nie zamrożony!);

nie zamrożony!);



upewnić się, że amputowana część ciała jest

upewnić się, że amputowana część ciała jest

transportowana do szpitala razem z pacjentem.

transportowana do szpitala razem z pacjentem.

Obrażenia powstałe w wyniku

Obrażenia powstałe w wyniku

zmiażdżenia

zmiażdżenia



Uszkodzenia zmiażdżeniowe powstają zwykle

Uszkodzenia zmiażdżeniowe powstają zwykle

przez zgniecenie w maszynie lub samochodzie,

przez zgniecenie w maszynie lub samochodzie,

przygniecenie przez ścianę budynku czy też np.

przygniecenie przez ścianę budynku czy też np.

zapadający się wykop ziemny.

zapadający się wykop ziemny.



Zbyt długi ucisk powoduje niedotlenienie

Zbyt długi ucisk powoduje niedotlenienie

poprzez zahamowanie dopływu krwi do

poprzez zahamowanie dopływu krwi do

narządów i tkanek oraz utrudnienie, a nawet

narządów i tkanek oraz utrudnienie, a nawet

uniemożliwienie oddychania. Bezpośrednio

uniemożliwienie oddychania. Bezpośrednio

może prowadzić do śmierci.

może prowadzić do śmierci.



Niebezpieczny jest moment uwolnienia

Niebezpieczny jest moment uwolnienia

poszkodowanego. Krew dotychczas krążąca w

poszkodowanego. Krew dotychczas krążąca w

zmniejszonym obiegu nagle dostaje się do

zmniejszonym obiegu nagle dostaje się do

odbarczonych naczyń i jej ciśnienie nagle spada.

odbarczonych naczyń i jej ciśnienie nagle spada.



Może to doprowadzić do wstrząsu, zwlaszcza

Może to doprowadzić do wstrząsu, zwlaszcza

jeśli wcześniej doszło do utraty krwi w wyniku

jeśli wcześniej doszło do utraty krwi w wyniku

krwotoku.

krwotoku.



Po powrocie krążenia w całym ustroju, zostają

Po powrocie krążenia w całym ustroju, zostają

uwolnione i rozprowadzone po organizmie

uwolnione i rozprowadzone po organizmie

toksyczne substancje powstałe w zgniecionych i

toksyczne substancje powstałe w zgniecionych i

niedotlenionych mięśniach.

niedotlenionych mięśniach.



Są one zagrożeniem dla nerek – powodują ich

Są one zagrożeniem dla nerek – powodują ich

ostrą niewydolność, nierzadko prowadzą do

ostrą niewydolność, nierzadko prowadzą do

śmierci.

śmierci.



Określane jest to mianem zespołu

Określane jest to mianem zespołu

zmiażdżeniowego (crush syndrome ).

zmiażdżeniowego (crush syndrome ).

Obrażenia powstałe w wyniku

Obrażenia powstałe w wyniku

zmiażdżenia

zmiażdżenia

Postępowanie w przypadku

Postępowanie w przypadku

zmiażdżenia

zmiażdżenia



Zależne jest od czasu jaki upłynął od

Zależne jest od czasu jaki upłynął od

momentu wypadku.

momentu wypadku.



Poza sytuacją, w której dalsze

Poza sytuacją, w której dalsze

pozostawienie poszkodowanego w

pozostawienie poszkodowanego w

uwięzieniu grozi dodatkowymi

uwięzieniu grozi dodatkowymi

obrażeniami, po przekroczeniu granicy

obrażeniami, po przekroczeniu granicy

10 minut nie wolno uwalniać chorego

10 minut nie wolno uwalniać chorego

bez możliwości podjęcia działań

bez możliwości podjęcia działań

wspomagających oddychanie i krążenie.

wspomagających oddychanie i krążenie.

Postępowanie przed upływem 10 minut:

Postępowanie przed upływem 10 minut:



stała ocena podstawowych funkcji życiowych

stała ocena podstawowych funkcji życiowych

w czasie uwalniania ofiary;

w czasie uwalniania ofiary;



postępowanie przeciwwstrząsowe – uniesienie

postępowanie przeciwwstrząsowe – uniesienie

nóg ( jeśli inne obrażenia na to pozwalają ),

nóg ( jeśli inne obrażenia na to pozwalają ),

podawanie tlenu, ochrona przed utrata ciepła;

podawanie tlenu, ochrona przed utrata ciepła;



opanowanie zewnętrznych krwawień i

opanowanie zewnętrznych krwawień i

odpowiednie unieruchomienie przy

odpowiednie unieruchomienie przy

podejrzeniu złamań;

podejrzeniu złamań;



dalsza stała obserwacja chorego;

dalsza stała obserwacja chorego;



zanotowanie i przekazanie personelowi

zanotowanie i przekazanie personelowi

medycznemu ambulansu danych o okresie

medycznemu ambulansu danych o okresie

uwięzienia i momencie uwolnienia.

uwięzienia i momencie uwolnienia.

Postępowanie po upływie 10

Postępowanie po upływie 10

minut:

minut:



ocena podstawowych funkcji życiowych;

ocena podstawowych funkcji życiowych;



jeśli w istotny sposób upośledzone jest

jeśli w istotny sposób upośledzone jest

oddychanie – częściowe uwolnienie ciała

oddychanie – częściowe uwolnienie ciała

poszkodowanego w celu ułatwienia oddychania;

poszkodowanego w celu ułatwienia oddychania;



opanowanie krwawień zewnętrznych;

opanowanie krwawień zewnętrznych;



jeśli to możliwe, sprawdzenie tętna poniżej

jeśli to możliwe, sprawdzenie tętna poniżej

poziomu ucisku w celu oceny ciężkości obrażeń;

poziomu ucisku w celu oceny ciężkości obrażeń;



pomoc przybyłemu na miejsce zdarzenia

pomoc przybyłemu na miejsce zdarzenia

personelowi medycznemu w uwalnianiu

personelowi medycznemu w uwalnianiu

poszkodowanego.

poszkodowanego.

Obrażenia powstałe w wyniku

Obrażenia powstałe w wyniku

wybuchu

wybuchu

Mechanizmy powstawania obrażeń:

Mechanizmy powstawania obrażeń:



pierwotny, w wyniku działania ognia i fali

pierwotny, w wyniku działania ognia i fali

uderzeniowej – powoduje oparzenia skóry i płuc,

uderzeniowej – powoduje oparzenia skóry i płuc,

uszkodzenia narządów wewnętrznych i uszu;

uszkodzenia narządów wewnętrznych i uszu;

często takie obrażenia wewnętrzne są śmiertelne

często takie obrażenia wewnętrzne są śmiertelne

i nie pozostawiają widocznych śladów

i nie pozostawiają widocznych śladów

zewnętrznych;

zewnętrznych;



wtórny, w wyniku zranienia przez leżące

wtórny, w wyniku zranienia przez leżące

przedmioty oraz wskutek rzucenia ofiary na inne

przedmioty oraz wskutek rzucenia ofiary na inne

przedmioty. Zakres obrażeń jest szeroki: od

przedmioty. Zakres obrażeń jest szeroki: od

niewielkich skaleczeń do bardzo ciężkich urazów,

niewielkich skaleczeń do bardzo ciężkich urazów,

ze śmiercią włącznie.

ze śmiercią włącznie.

Postępowanie w przypadku

Postępowanie w przypadku

obrażeń powstałych w wyniku

obrażeń powstałych w wyniku

wybuchu:

wybuchu:



przede wszystkim ocenić miejsce wypadku pod kątem

przede wszystkim ocenić miejsce wypadku pod kątem

bezpieczeństwa ofiar wybuchu oraz zespołu

bezpieczeństwa ofiar wybuchu oraz zespołu

ratunkowego;

ratunkowego;



ocenić podstawowe funkcje życiowe poszkodowanego;

ocenić podstawowe funkcje życiowe poszkodowanego;



zabezpieczyć drożność oddechowych ( pamiętając o

zabezpieczyć drożność oddechowych ( pamiętając o

możliwości uszkodzenia kręgosłupa szyjnego );

możliwości uszkodzenia kręgosłupa szyjnego );



ze względu na możliwość uszkodzenia płuc zastosować

ze względu na możliwość uszkodzenia płuc zastosować

tlenoterapię lub oddech wspomagany – do rozważenia,

tlenoterapię lub oddech wspomagany – do rozważenia,

gdy częstość oddechu spadnie < 10/min;

gdy częstość oddechu spadnie < 10/min;



opanować krwawienia zewnętrzne i odpowiednio

opanować krwawienia zewnętrzne i odpowiednio

unieruchomić kończyny w razie podejrzenia złamania;

unieruchomić kończyny w razie podejrzenia złamania;



stosować ogólne zasady postępowania we wstrząsie;

stosować ogólne zasady postępowania we wstrząsie;



kontrolować stan pacjenta co kilka minut do czasu

kontrolować stan pacjenta co kilka minut do czasu

przybycia ambulansu ratunkowego.

przybycia ambulansu ratunkowego.