Zesztywniaj±ce zapalenie stawów kręgosłupa

background image

Zesztywniające zapalenie stawów

Zesztywniające zapalenie stawów

kręgosłupa

kręgosłupa

Jest to przewlekły, przeważnie
postępujący, proces zapalny,
obejmujący stawy krzyżowo-
biodrowe, drobne stawy kręgosłupa,
pierścienie włókniste i więzadła
kręgosłupa, prowadzący do ich
stopniowego zesztywnienia.

background image

Etiopatogeneza

Etiopatogeneza

Przyczyna choroby nie jest znana,

Przyczyna choroby nie jest znana,

bierze się

bierze się

pod uwagę możliwość udziału czynnika

pod uwagę możliwość udziału czynnika

zakaźnego i dziedzicznego. U ponad

zakaźnego i dziedzicznego. U ponad

90%

90%

chorych obecny jest antygen HLA- B27.

chorych obecny jest antygen HLA- B27.

background image

Występowanie

Występowanie

Występuje u około 0,5- 1% populacji,
choroba dotyczy 3- 5 razy częściej
mężczyzn niż kobiet i częste jest
występowanie rodzinne.

background image

Zmiany morfologiczne

Zmiany morfologiczne

Proces dotyczy początkowo przyczepów

ścięgnistych, gdzie powstaje ziarnina złożona z

limfocytów i plazmocytów. W miejscach

zmienionych zapalnie dochodzi do szybkiego

odkładania soli wapnia (sklerotyzacja) i do

kostnienia.
Kostnienie struktur kręgosłupa prowadzi do jego

stopniowego usztywnienia i powstawania

mostków kostnych noszących nazwę

syndesmofitów. Kręgosłup przybiera wygląd „kija

bambusowego”.
We wczesnym okresie proces zapalny zawsze

obejmuje stawy krzyżowo- biodrowe, mogą także

zostać zajęte stawy skokowe i kolanowe (zmiany

morfologicznie nie różnią się od stwierdzanych w

reumatoidalnym zapaleniu stawów).

background image

Objawy kliniczne

Objawy kliniczne

Początek choroby jest często

niezauważalny. U części chorych

(10- 20%) zmiany w kręgosłupie są

poprzedzone nawracającym

wysiękowym zapaleniem stawu

skokowego lub kolanowego,

zapaleniem przyczepu ścięgna

Achillesa i rozcięgna podeszwowego,

a także nawracającym zapaleniem

tęczówki.

background image

Objawy kliniczne

Objawy kliniczne

Rozpoczynający się proces zapalny w
obrębie stawów krzyżowo-
biodrowych i kręgosłupa wywołuje
ból w okolicy krzyżowej,
promieniujący do pachwin,
pośladków i stawów kolanowych,
często w nocy. Jest to ból obustronny,
który nasila się w spoczynku, co
odróżnia go od bólu spowodowanego
dyskopatią.

background image

Objawy kliniczne

Objawy kliniczne

We wczesnym okresie choroby mogą

pojawić się objawy ogólne, takie jak

uczucie osłabienia, stany

podgorączkowe, utrata masy ciała.

W miarę rozwoju choroby dołącza się

ból w okolicy klatki piersiowej, który

nasila się podczas oddychania,

promieniuje od strony kręgosłupa

wzdłuż żeber. Chory zmienia tor

oddychania z piersiowego na

brzuszny.

background image

Objawy kliniczne

Objawy kliniczne

Zajęcie stawów obwodowych- zwykle

charakter ostrego zapalenia pojedynczego

stawu, najczęściej biodrowego,

kolanowego lub skokowego. Stawy

nadgarstkowe i barkowe zajęte są rzadziej,

stawy rąk i stóp wyjątkowo. Często

występuje ból i obrzęk w okolicy stawów

mostkowo- obojczykowych. Ponadto bóle

pięt, a podczas zaostrzeń choroby objawy

ogólne takie jak gorączka i utrata masy

ciała. Jeden z najwcześniejszych objawów

to zniesienie fizjologicznej lordozy w

odcinku lędźwiowym kręgosłupa.

background image

Objawy kliniczne

Objawy kliniczne

W miarę obejmowania wyższych
odcinków kręgosłupa przez odczyn
zapalny dochodzi do ograniczenia
ruchomości. Odcinek piersiowy może
ulec nadmiernemu wyprostowaniu
lub wygięciu ku przodowi, dochodzi
do zaniku mięśni
przykręgosłupowych („plecy
wyprasowane”).

background image

Powikłania

Powikłania

U ok. 4% niedomykalność zastawek tętnicy

głównej, zaburzenia przewodnictwa, zmiany w

mięśniu sercowym, wyjątkowo zapalenie

osierdzia.
U ok. 20% chorych zapalenie tęczówki, które

może prowadzić do utraty wzroku.
Powikłania neurologiczne są rzadkie- zapalenie

korzeni nerwowych w okolicy krzyżowej,

porażenia spowodowane złamaniem

usztywnionego kręgosłupa szyjnego.
Ciężkim powikłaniem jest skrobiawica nerek,

często współistnieją z zzsk choroba wrzodowa

żołądka lub dwunastnicy oraz zakażenia dróg

moczowych.

background image

Przebieg

Przebieg

Jest przewlekły, o różnym stopniu
nasilenia objawów, z okresami
zaostrzeń i remisji, lub przewlekle
postępujący. W ciężkich przypadkach
dochodzi do całkowitego
usztywnienia kręgosłupa, a częste
przykurcze mięśniowe i usztywnienia
stawów obwodowych są przyczyną
ciężkiego kalectwa.

background image

Badanie radiologiczne

Badanie radiologiczne

Zmiany w stawach krzyżowo- biodrowych, w

obrębie kręgosłupa, w miejscach przyczepów

ścięgien.
W stawach biodrowych początkowo zwężenie

szpar stawowych, później ich nierównomierne

poszerzenie i sklerotyzację brzeżną w obrębie

kości, następnie nadżerki i stopniowe zarośnięcie.
Wczesny objaw w kręgosłupie to kwadratowienie

trzonów kręgowych, tworzenie się syndesmofitów.

Następnie dochodzi do zarośnięcia stawów

międzywyrostkowych i żebrowo- kręgowych co

powoduje znaczne ograniczenie ruchomości

kręgosłupa i klatki piersiowej. Rozszerzenie się

zmian zapalnych na cały kręgosłupa daje tzw.

obraz kija bambusowego. Gdy dochodzi do zmian

zapalnych w dużych stawach wtedy obserwujemy

zwężenie szpar stawowych.

background image

Badania laboratoryjne

Badania laboratoryjne

W okresach zaostrzeń procesu
przyspieszone OB, leukocytoza,
wzrost stężenia białek ostrej fazy,
niedokrwistość normobarwliwa.
Nigdy nie stwierdza się czynnika
reumatoidalnego!
U około 96% chorych jest obecny
antygen HLA- B27.

background image

Rozpoznanie

Rozpoznanie

Zapalenia stawu w obrębie kończyn dolnych oraz

zapalenia tęczówki są wskazaniem do wykonania

celowanego zdjęcia stawów krzyżowo-

biodrowych. Ważne jest również badanie na

obecność antygenu HLA- B27.
Gdy dolegliwości dotyczą stawów krzyżowo

biodrowych kręgosłupa rozpoznanie ustala się na

podstawie następujących kryteriów:

Ból w okolicy krzyżowo- lędźwiowej utrzymujący

się przynajmniej przez 3 miesiące, zmniejszający

się po ćwiczeniach, nie ustępujący w spoczynku

Ograniczenie ruchomości w odcinku

lędźwiowym kręgosłupa

Zmniejszenie ruchomości klatki piersiowej

W Rtg obustronne zmiany zapalne w stawach

krzyżowo- biodrowych 2-4 st. lub jednostronnie

3-4 st.

background image

Leczenie

Leczenie

Nie istnieje lek hamujący powstawanie

zmian. W okresach zaostrzeń stosuje się

niesteroidowe leki przeciwzapalne. W

przypadkach z dużym nasileniem zmian

zapalnych w stawach obwodowych podaje

się glikokortykosteroidy lub leki

immunosupresyjne. Uporczywie

utrzymujące się wysięki w stawach

kolanowych są wskazaniem do

miejscowego podania

glikokortykosteroidów. Zasadniczą rolę

odgrywa leczenie ruchem!
Gdy zmiany w stawach biodrowych są

zaawansowane stosuje się

endoprotezoplastykę.

background image

Łuszczycowe zapalenie

Łuszczycowe zapalenie

stawów

stawów

Jest to skojarzenie przewlekłego

Jest to skojarzenie przewlekłego

postępującego zapalenia stawów z

postępującego zapalenia stawów z

łuszczycą skóry i paznokci. Przyczyna nie

łuszczycą skóry i paznokci. Przyczyna nie

jest znana, duże znaczenie ma czynnik

jest znana, duże znaczenie ma czynnik

genetyczny.

genetyczny.

Często asymetryczne zapalenie stawów , z

Często asymetryczne zapalenie stawów , z

zajęciem dystalnych stawów

zajęciem dystalnych stawów

międzypaliczkowych. W części przypadków

międzypaliczkowych. W części przypadków

łuszczyca może wystąpić znacznie później

łuszczyca może wystąpić znacznie później

niż zapalenie stawów.

niż zapalenie stawów.

background image

Objawy kliniczne

Objawy kliniczne

Choroba występuje głównie u mężczyzn,

Choroba występuje głównie u mężczyzn,

pierwsze objawy zwykle ok. 30 roku życia.

pierwsze objawy zwykle ok. 30 roku życia.

Początek choroby może być ostry,

Początek choroby może być ostry,

przypominający napad dny lub gorączki

przypominający napad dny lub gorączki

reumatycznej lub objawy rozwijają się

reumatycznej lub objawy rozwijają się

stopniowo.

stopniowo.

Zmiany łuszczycowe najczęściej

Zmiany łuszczycowe najczęściej

poprzedzają wystąpienie zapalenia

poprzedzają wystąpienie zapalenia

stawów, są wielopostaciowe, o różnym

stawów, są wielopostaciowe, o różnym

umiejscowieniu lub nasileniu. Bardzo

umiejscowieniu lub nasileniu. Bardzo

częste są zmiany paznokci takie jak

częste są zmiany paznokci takie jak

nadmierne rogowacenie, nierówności,

nadmierne rogowacenie, nierówności,

zmiany zabarwienia, oderwanie płytki

zmiany zabarwienia, oderwanie płytki

paznokciowej od łożyska.

paznokciowej od łożyska.

background image

Postacie łuszczycowego zapalenia stawów

Postacie łuszczycowego zapalenia stawów

Zapalenia wielostawowe z symetrycznymi

Zapalenia wielostawowe z symetrycznymi

zmianami w stawach, podobne do rzs, lecz bez

zmianami w stawach, podobne do rzs, lecz bez

obecności czynnika reumatoidalnego klasy IgM w

obecności czynnika reumatoidalnego klasy IgM w

surowicy

surowicy

Zapalenie stawów o bardzo ciężkim przebiegu, z

Zapalenie stawów o bardzo ciężkim przebiegu, z

dużym zniszczeniem elementów stawów i

dużym zniszczeniem elementów stawów i

sklonnościa do ich usztywnienia

sklonnościa do ich usztywnienia

Zapalenie kilku (lub jednego) stawów, zwykle

Zapalenie kilku (lub jednego) stawów, zwykle

niesymetryczne

niesymetryczne

Zapalenie stawów, głównie międzypaliczkowych

Zapalenie stawów, głównie międzypaliczkowych

dalszych; postać najczęstsza

dalszych; postać najczęstsza

Zapalenie stawów kręgosłupa skojarzone z

Zapalenie stawów kręgosłupa skojarzone z

poprzednimi postaciami lub bez objawów ze

poprzednimi postaciami lub bez objawów ze

strony innych stawów, podobne do zzsk.

strony innych stawów, podobne do zzsk.

background image

Leczenie

Leczenie

Rozpoczynamy podawaniem

Rozpoczynamy podawaniem

niesteroidowych leków

niesteroidowych leków

przeciwzapalnych, w cięższych

przeciwzapalnych, w cięższych

przypadkach stosujemy sole złota a

przypadkach stosujemy sole złota a

także leki immunosupresyjne. Na

także leki immunosupresyjne. Na

krótki okres można wprowadzać

krótki okres można wprowadzać

glikokortykosteroidy podawane

glikokortykosteroidy podawane

doustnie lub dostawowo. Nie należy

doustnie lub dostawowo. Nie należy

podawać leków przeciwzimniczych,

podawać leków przeciwzimniczych,

bo mogą nasilić łuszczycę.

bo mogą nasilić łuszczycę.

background image

Reaktywne zapalenie

Reaktywne zapalenie

stawów

stawów

Może wystąpić w związku z przebytym

Może wystąpić w związku z przebytym

zakażeniem bakteryjnym, w jamie

zakażeniem bakteryjnym, w jamie

stawowej

stawowej

nie znajduje się jednak drobnoustrojów,

nie znajduje się jednak drobnoustrojów,

lecz

lecz

ich antygeny („jałowe” zapalenie).

ich antygeny („jałowe” zapalenie).

Drobnoustroje, które je najczęściej

Drobnoustroje, które je najczęściej

indukują

indukują

to Salmonella, Yersinia, Shigella,

to Salmonella, Yersinia, Shigella,

Campylobacter i Chlamydia

Campylobacter i Chlamydia

trachomatis.

trachomatis.

background image

Objawy kliniczne

Objawy kliniczne

Zakażenie w obrębie przewodu pokarmowego

Zakażenie w obrębie przewodu pokarmowego

lub dróg moczowo- płciowych poprzedza

lub dróg moczowo- płciowych poprzedza

początek

początek

zapalenia stawów o kilka dni lub tygodni.

zapalenia stawów o kilka dni lub tygodni.

Początek

Początek

to objawy ogólne- gorączka i złe

to objawy ogólne- gorączka i złe

samopoczucie.

samopoczucie.

Proces zapalny obejmuje asymetrycznie

Proces zapalny obejmuje asymetrycznie

jeden lub

jeden lub

kilka stawów, towarzyszą temu zmiany w

kilka stawów, towarzyszą temu zmiany w

obrębie

obrębie

skóry i paznokci oraz błon śluzowych. Częste

skóry i paznokci oraz błon śluzowych. Częste

bóle brzucha, biegunki, proces zapalny może

bóle brzucha, biegunki, proces zapalny może

dotyczyć narządu wzroku, układu sercowo-

dotyczyć narządu wzroku, układu sercowo-

naczyniowego i nerek.

naczyniowego i nerek.

background image

Zespół Reitera

Zespół Reitera

Triada objawów:

Triada objawów:

–Zapalenie stawów

Zapalenie stawów

–Zapalenie cewki moczowej lub zapalenie

Zapalenie cewki moczowej lub zapalenie

szyjki macicy

szyjki macicy

–Zapalenie spojówek (rzadziej tęczówki)

Zapalenie spojówek (rzadziej tęczówki)

Objawy te nie muszą występować

Objawy te nie muszą występować

jednocześnie.

jednocześnie.

Mogą pojawić się także: zapalenie żołędzi

Mogą pojawić się także: zapalenie żołędzi

prącia, owrzodzenie na błonie śluzowej

prącia, owrzodzenie na błonie śluzowej

jamy ustnej i języku, rogowacenie

jamy ustnej i języku, rogowacenie

plackowate skóry podeszew lub dłoni i

plackowate skóry podeszew lub dłoni i

łuszczyca krostkowa.

łuszczyca krostkowa.

background image

Objawy

Objawy

W ostrym okresie choroby może wystąpić

W ostrym okresie choroby może wystąpić

zapalenie osierdzia oraz zapalenie części

zapalenie osierdzia oraz zapalenie części

wstępującej aorty z objawami

wstępującej aorty z objawami

niedomykalności zastawek

niedomykalności zastawek

półksiężycowatych. Procesem zapalnym

półksiężycowatych. Procesem zapalnym

objęte są najczęściej stawy stóp i

objęte są najczęściej stawy stóp i

kolanowe, często występuje zapalenie

kolanowe, często występuje zapalenie

przyczepu ścięgna Achillesa do guza

przyczepu ścięgna Achillesa do guza

piętowego. Stawy rąk bywają zajęte

piętowego. Stawy rąk bywają zajęte

asymetrycznie.

asymetrycznie.

background image

Leczenie

Leczenie

W ostrym wczesnym okresie choroby i

W ostrym wczesnym okresie choroby i

wtedy,

wtedy,

gdy udaje się zidentyfikować

gdy udaje się zidentyfikować

drobnoustroje,

drobnoustroje,

konieczne jest podawanie antybiotyków.

konieczne jest podawanie antybiotyków.

W

W

przewlekłej fazie choroby stosuje się

przewlekłej fazie choroby stosuje się

sulfasalazynę. Nie należy podawać

sulfasalazynę. Nie należy podawać

metotreksatu i innych leków

metotreksatu i innych leków

immunosupresyjnych.

immunosupresyjnych.

background image

Zapalenia

Zapalenia

stawów wywołane przez

stawów wywołane przez

drobnoustroje

drobnoustroje

Do grupy tej zaliczamy zapalenia

Do grupy tej zaliczamy zapalenia

stawów w

stawów w

patogenezie których udowodniono

patogenezie których udowodniono

udział

udział

drobnoustrojów, które mogą

drobnoustrojów, które mogą

bezpośrednio

bezpośrednio

wywoływać stan zapalny, lub mogą być

wywoływać stan zapalny, lub mogą być

przyczyną choroby ogólnoustrojowej, w

przyczyną choroby ogólnoustrojowej, w

przebiegu której zajęte są także stawy

przebiegu której zajęte są także stawy

(są to

(są to

zapalenia zależne od drobnoustrojów)

zapalenia zależne od drobnoustrojów)

background image

Zapalenia związane bezpośrednio z

Zapalenia związane bezpośrednio z

zakażeniem bakteryjnym

zakażeniem bakteryjnym

W jamie stawowej stwierdzamy obecność

W jamie stawowej stwierdzamy obecność

drobnoustrojów.

drobnoustrojów.

Występują rzadko lecz wymagają szybkiej

Występują rzadko lecz wymagają szybkiej

diagnostyki i

diagnostyki i

możliwie natychmiastowego rozpoczęcia leczenia.

możliwie natychmiastowego rozpoczęcia leczenia.

Zakażenie może przenosić się z ognisk zapalnych

Zakażenie może przenosić się z ognisk zapalnych

w

w

obrębie skóry, oskrzeli, zakażonych dróg

obrębie skóry, oskrzeli, zakażonych dróg

moczowych i

moczowych i

jest najczęściej krwiopochodne. Drobnoustroje

jest najczęściej krwiopochodne. Drobnoustroje

mogą

mogą

także przedostawać się do jamy stawowej z

także przedostawać się do jamy stawowej z

zewnątrz

zewnątrz

podczas nakłucia stawu lub z jamy szpikowej w

podczas nakłucia stawu lub z jamy szpikowej w

przypadku zapalenia szpiku kostnego.

przypadku zapalenia szpiku kostnego.

background image

Drobnoustroje wywołujące najczęściej

Drobnoustroje wywołujące najczęściej

zakażenia stawów

zakażenia stawów

- gronkowce

- gronkowce

- paciorkowce

- paciorkowce

- Haemophilus influenzae (głównie u dzieci)

- Haemophilus influenzae (głównie u dzieci)

- Escherichia coli, Pseudomonas

- Escherichia coli, Pseudomonas

- dwoinki rzeżączki

- dwoinki rzeżączki

- dwoinki zapalenia opon mózgowych (u

- dwoinki zapalenia opon mózgowych (u

dzieci)

dzieci)

- pałeczki Salmonella

- pałeczki Salmonella

- prątki gruźlicy

- prątki gruźlicy

background image

Objawy kliniczne

Początek jest najczęściej ostry-

Początek jest najczęściej ostry-

pojawia się ból i bolesność ruchowa

pojawia się ból i bolesność ruchowa

stawu, który jest zaczerwieniony i

stawu, który jest zaczerwieniony i

obrzęknięty. Stwierdza Sie także

obrzęknięty. Stwierdza Sie także

nadmierne ucieplenie i zwiększoną

nadmierne ucieplenie i zwiększoną

ilość płynu w jamie stawowej.

ilość płynu w jamie stawowej.

Zakażenie bakteryjne dotyczy zwykle

Zakażenie bakteryjne dotyczy zwykle

jednego stawu, w ok. 50%

jednego stawu, w ok. 50%

przypadków stawu kolanowego.

przypadków stawu kolanowego.

Rzadziej zajęte są stawy biodrowe,

Rzadziej zajęte są stawy biodrowe,

skokowe i barkowe.

skokowe i barkowe.

background image

Zakażenie rzeżączkowe

Charakteryzuje się triadą objawów: ból i

Charakteryzuje się triadą objawów: ból i

obrzęk stawów, zapalenie ścięgien i

obrzęk stawów, zapalenie ścięgien i

pochewek ścięgnistych, zmiany zapalne w

pochewek ścięgnistych, zmiany zapalne w

obrębie skóry zajmujące okolicę tułowia i

obrębie skóry zajmujące okolicę tułowia i

kończyn w postaci wysypki grudkowo-

kończyn w postaci wysypki grudkowo-

krostkowej na rumieniowym tle. Może

krostkowej na rumieniowym tle. Może

wystąpić także gorączka, zapalenie gardła,

wystąpić także gorączka, zapalenie gardła,

zaburzenia w oddawaniu moczu i

zaburzenia w oddawaniu moczu i

zapalenie łon śluzowych narządów

zapalenie łon śluzowych narządów

płciowych. Zapalenie stawów ma

płciowych. Zapalenie stawów ma

charakter wędrujący, wielostawowy,

charakter wędrujący, wielostawowy,

najczęściej obejmuje stawy kolanowe i

najczęściej obejmuje stawy kolanowe i

skokowe.

skokowe.

background image

Zapalenie wywołane przez prątki

gruźlicy

Ma zwykle podstępny początek, a bóle

Ma zwykle podstępny początek, a bóle

są niewielkie i najczęściej zajmują

są niewielkie i najczęściej zajmują

jeden staw kończyny dolnej. Odczyn

jeden staw kończyny dolnej. Odczyn

tuberkulinowy jest przeważnie

tuberkulinowy jest przeważnie

dodatni, a u około połowy chorych

dodatni, a u około połowy chorych

współistnieje gruźlica płuc.Gruźlica

współistnieje gruźlica płuc.Gruźlica

przechodząca a ogniska kostnego na

przechodząca a ogniska kostnego na

staw ma cechy procesu niszczącego z

staw ma cechy procesu niszczącego z

tendencją do tworzenia zimnych ropni.

tendencją do tworzenia zimnych ropni.

Najczęstszą lokalizacją jest

Najczęstszą lokalizacją jest

kręgosłupa, gdzie bywa z reguły

kręgosłupa, gdzie bywa z reguły

zajęty jeden krążek i dwa przylegające

zajęty jeden krążek i dwa przylegające

trzony.

trzony.

background image

Badania laboratoryjne

Gdy podejrzewamy zakażenie stawu

Gdy podejrzewamy zakażenie stawu

obowiązuje pobranie płynu

obowiązuje pobranie płynu

stawowego do badania ogólnego w

stawowego do badania ogólnego w

kierunku obecności drobnoustrojów i

kierunku obecności drobnoustrojów i

w celu wykonania hodowli. W tym

w celu wykonania hodowli. W tym

samym czasie należy pobrać krew na

samym czasie należy pobrać krew na

posiew.

posiew.

background image

Badanie radiologiczne

We wczesnym okresie widoczny jest

We wczesnym okresie widoczny jest

obrzęk tkanek miękkich. W

obrzęk tkanek miękkich. W

zakażeniach przewlekłych,

zakażeniach przewlekłych,

szczególnie wywołanych przez prątki

szczególnie wywołanych przez prątki

gruźlicy i grzyby, może dojść do

gruźlicy i grzyby, może dojść do

uszkodzenia stawu. Jest ono

uszkodzenia stawu. Jest ono

widoczne najwcześniej w rezonansie

widoczne najwcześniej w rezonansie

magnetycznym.

magnetycznym.

background image

Zasady postępowania

1.

1.

Skierować chorego na leczenie szpitalne

Skierować chorego na leczenie szpitalne

2.

2.

Nakłuć zajęty staw w celu pobrania płynu

Nakłuć zajęty staw w celu pobrania płynu

stawowego do badania ogólnego i

stawowego do badania ogólnego i

bakteriologicznego, rozpocząć drenaż stawu i

bakteriologicznego, rozpocząć drenaż stawu i

stosowanie „wstępnego” antybiotyku drogą

stosowanie „wstępnego” antybiotyku drogą

dożylną

dożylną

3.

3.

Jednocześnie pobrać krew na posiew

Jednocześnie pobrać krew na posiew

4.

4.

Nie stosować w początkowym okresie

Nie stosować w początkowym okresie

niesteroidowych leków przeciwzapalnych

niesteroidowych leków przeciwzapalnych

5.

5.

Po uzyskaniu wyników badań

Po uzyskaniu wyników badań

bakteriologicznych dobrać najodpowiedniejszy

bakteriologicznych dobrać najodpowiedniejszy

antybiotyk

antybiotyk

6.

6.

Monitorować leczenie codziennym badaniem

Monitorować leczenie codziennym badaniem

płynu stawowego uzyskiwanego przez drenaż

płynu stawowego uzyskiwanego przez drenaż

stawu

stawu

background image

Rokowanie

Rzeżączkowe zapalenie stawów łatwo

Rzeżączkowe zapalenie stawów łatwo

poddaje się leczeniu, lecz zapalenie

poddaje się leczeniu, lecz zapalenie

wywołane przez inne drobnoustroje wiąże

wywołane przez inne drobnoustroje wiąże

się z dużym zagrożeniem. Rokowanie jest

się z dużym zagrożeniem. Rokowanie jest

zależne od czasu ustalenia rozpoznania,

zależne od czasu ustalenia rozpoznania,

rodzaju drobnoustrojów i stanu chorego.

rodzaju drobnoustrojów i stanu chorego.

Gorsze rokowanie związane jest z późnym

Gorsze rokowanie związane jest z późnym

ustaleniem rozpoznania i wdrożeniem

ustaleniem rozpoznania i wdrożeniem

leczenia, wiekiem noworodkowym lub

leczenia, wiekiem noworodkowym lub

starczym, cukrzycą, zakażeniem

starczym, cukrzycą, zakażeniem

wielostawowym, wcześniejszym

wielostawowym, wcześniejszym

uszkodzeniem stawu. Śmiertelność wynosi

uszkodzeniem stawu. Śmiertelność wynosi

ok. 5- 10%, a u chorych na reumatoidalne

ok. 5- 10%, a u chorych na reumatoidalne

zapalenie stawów powikłane zakażeniem-

zapalenie stawów powikłane zakażeniem-

ponad 50%.

ponad 50%.

background image

Reaktywne zapalenie stawów w

przebiegu gorączki reumatycznej

Gorączka reumatyczna to ostry

Gorączka reumatyczna to ostry

proces zapalny występujący głównie

proces zapalny występujący głównie

w stawach i sercu, przebiegający w

w stawach i sercu, przebiegający w

postaci rzutów. Zasadniczą rolę w

postaci rzutów. Zasadniczą rolę w

powstaniu choroby odgrywają

powstaniu choroby odgrywają

paciorkowce hemolizujące z grupy A.

paciorkowce hemolizujące z grupy A.

Pierwszy rzut choroby występuje w

Pierwszy rzut choroby występuje w

99% przypadków między 4 a 30 rż,

99% przypadków między 4 a 30 rż,

przy czym największy odsetek

przy czym największy odsetek

zachorowań przypada na wiek 6- 18

zachorowań przypada na wiek 6- 18

lat.

lat.

background image

Etiopatogeneza

Wyniki badań epidemiologicznych i

Wyniki badań epidemiologicznych i

immunologicznych przemawiają za tym, że

immunologicznych przemawiają za tym, że

czynnikiem wywołującym gorączkę

czynnikiem wywołującym gorączkę

reumatyczną jest paciorkowiec z grupy A.

reumatyczną jest paciorkowiec z grupy A.

Choroba częściej pojawia się w okresach

Choroba częściej pojawia się w okresach

nasilenia zakażeń górnych dróg

nasilenia zakażeń górnych dróg

oddechowych przez paciorkowce (jesień,

oddechowych przez paciorkowce (jesień,

zima), występuje w dużych skupiskach

zima), występuje w dużych skupiskach

ludności, często w rodzinach i kojarzy się z

ludności, często w rodzinach i kojarzy się z

małą odpornością.

małą odpornością.

background image

Zmiany morfologiczne

Typową zmianą w gorączce reumatycznej

Typową zmianą w gorączce reumatycznej

są guzki Aschoffa, powstające w tkance

są guzki Aschoffa, powstające w tkance

łącznej, w sąsiedztwie naczyń, i

łącznej, w sąsiedztwie naczyń, i

przechodzące cztery kolejne fazy rozwoju:

przechodzące cztery kolejne fazy rozwoju:

-

Obrzęk śluzowy

Obrzęk śluzowy

-

Martwica włóknikowata

Martwica włóknikowata

-

Faza wytwórcza

Faza wytwórcza

-

Włóknienie

Włóknienie

W guzkach wykazano obecność struktur

W guzkach wykazano obecność struktur

wirusopodobnych i złogów

wirusopodobnych i złogów

immunoglobulin. Można je znaleźć w

immunoglobulin. Można je znaleźć w

sercu, stawach, skórze, płucach i nerkach.

sercu, stawach, skórze, płucach i nerkach.

background image

Objawy kliniczne

Początek jest zwykle ostry, objawy

Początek jest zwykle ostry, objawy

występują po upływie 1- 2 tygodni od

występują po upływie 1- 2 tygodni od

zakażenia paciorkowcowego górnych

zakażenia paciorkowcowego górnych

dróg oddechowych. W tym okresie

dróg oddechowych. W tym okresie

mogą pojawić się objawy

mogą pojawić się objawy

zwiastunowe takie jak stany

zwiastunowe takie jak stany

podgorączkowe, osłabienie, utrata

podgorączkowe, osłabienie, utrata

łaknienia, zmniejszenie masy ciała.

łaknienia, zmniejszenie masy ciała.

Rzut choroby rozpoczyna się zwykle

Rzut choroby rozpoczyna się zwykle

gorączką.

gorączką.

background image

Objawy kliniczne

Zapalenie stawów występuje u ok.

Zapalenie stawów występuje u ok.

85% chorych. Charakteryzuje się ono

85% chorych. Charakteryzuje się ono

nagłym bólem, zaczerwienieniem,

nagłym bólem, zaczerwienieniem,

obrzękiem i wysiękiem w dużych

obrzękiem i wysiękiem w dużych

stawach, szczególnie kolanowych,

stawach, szczególnie kolanowych,

skokowych, barkowych i

skokowych, barkowych i

nadgarstkowych. Umiejscowienie

nadgarstkowych. Umiejscowienie

zmian w stawach zmienia się w

zmian w stawach zmienia się w

przebiegu rzutu- zmiany są

przebiegu rzutu- zmiany są

niesymetryczne.

niesymetryczne.

background image

Objawy kliniczne

W zapaleniu wsierdzia najczęstszym

W zapaleniu wsierdzia najczęstszym

objawem jest szmer, przeważnie

objawem jest szmer, przeważnie

skurczowy, a następstwem zmian

skurczowy, a następstwem zmian

zapalnych może być powstanie wady

zapalnych może być powstanie wady

zastawkowej. Objawy zapalenia mięśnia

zastawkowej. Objawy zapalenia mięśnia

sercowego to: tętnienie w okolicy serca,

sercowego to: tętnienie w okolicy serca,

przyspieszenie czynności serca, głuche

przyspieszenie czynności serca, głuche

tony, zaburzenia miarowości i objawy

tony, zaburzenia miarowości i objawy

niewydolności krążenia. W przypadku

niewydolności krążenia. W przypadku

„suchego” zapalenia osierdzia słyszalne

„suchego” zapalenia osierdzia słyszalne

jest tarcie osierdziowe. Typową zmianą

jest tarcie osierdziowe. Typową zmianą

skórną jest rumień obrączkowy, może

skórną jest rumień obrączkowy, może

pojawić się także rumień guzowaty,

pojawić się także rumień guzowaty,

pokrzywka lub wybroczyny. W tkance

pokrzywka lub wybroczyny. W tkance

podskórnej można czasem stwierdzić guzki

podskórnej można czasem stwierdzić guzki

podskórne.

podskórne.

background image

Badanie radiologiczne

W zajętych stawach stwierdza się

W zajętych stawach stwierdza się

wysięk i obrzęk tkanek miękkich. W

wysięk i obrzęk tkanek miękkich. W

badaniu Rtg klatki piersiowej można

badaniu Rtg klatki piersiowej można

zauważyć powiększenie sylwetki serca

zauważyć powiększenie sylwetki serca

i zmiany jej konfiguracji.

i zmiany jej konfiguracji.

background image

Rozpoznanie

Ustala się na podstawie kryteriów

Ustala się na podstawie kryteriów

diagnostycznych opracowanych przez

diagnostycznych opracowanych przez

Jonesa:

Jonesa:

1. Objawy większe (swoiste):

1. Objawy większe (swoiste):

- Zapalenie serca

- Zapalenie serca

- Zapalenie stawów

- Zapalenie stawów

- Pląsawica

- Pląsawica

- Guzki podskórne

- Guzki podskórne

- Rumień obrączkowy

- Rumień obrączkowy

background image

Rozpoznanie

2. Objawy mniejsze (nieswoiste)

2. Objawy mniejsze (nieswoiste)

- Gorączka

- Gorączka

- Bóle stawów

- Bóle stawów

- Przedłużony czas P-Q w obrazie EKG

- Przedłużony czas P-Q w obrazie EKG

- Przyspieszone opadanie krwinek, leukocytoza,

- Przyspieszone opadanie krwinek, leukocytoza,

dodatnie białko CRP

dodatnie białko CRP

- Poprzedzające zakażenie paciorkowcem

- Poprzedzające zakażenie paciorkowcem

hemolizującym grupy A i podwyższone miano ASO

hemolizującym grupy A i podwyższone miano ASO

- Rzut gorączki reumatycznej w wywiadzie lub

- Rzut gorączki reumatycznej w wywiadzie lub

objawy nabytej wady serca

objawy nabytej wady serca

Ustalenie pewnego rozpoznania- przynajmniej

Ustalenie pewnego rozpoznania- przynajmniej

jeden z większych objawów oraz niezależnie od

jeden z większych objawów oraz niezależnie od

niego dwa mniejsze.

niego dwa mniejsze.

background image

Leczenie

W okresie rzutu chory powinien leżeć

W okresie rzutu chory powinien leżeć

w łóżku dopóki nie ustąpią objawy

w łóżku dopóki nie ustąpią objawy

ostrego procesu zapalnego, co trwa

ostrego procesu zapalnego, co trwa

zwykle 4-6 tygodni. Podstawowym

zwykle 4-6 tygodni. Podstawowym

lekiem jest penicylina. Wszystkim

lekiem jest penicylina. Wszystkim

chorym którzy nie ukończyli 18 rż.

chorym którzy nie ukończyli 18 rż.

podaje się prednizon, chorym

podaje się prednizon, chorym

starszym podajemy go przy

starszym podajemy go przy

objawach zapalenia w obrębie serca

objawach zapalenia w obrębie serca

lub gdy przebieg rzutu jest

lub gdy przebieg rzutu jest

wyjątkowo ciężki.

wyjątkowo ciężki.

background image

Rokowanie

Zależy od nasilenia zmian zapalnych

Zależy od nasilenia zmian zapalnych

w sercu, które u części chorych mogą

w sercu, które u części chorych mogą

doprowadzić bezpośrednio do ciężkiej

doprowadzić bezpośrednio do ciężkiej

niewydolności krążenia i do śmierci, a

niewydolności krążenia i do śmierci, a

u innych stają się przyczyną wady

u innych stają się przyczyną wady

serca.

serca.

background image

Choroba zwyrodnieniowa stawów

Choroba zwyrodnieniowa stawów jest

Choroba zwyrodnieniowa stawów jest

przewlekłą niezapalną chorobą

przewlekłą niezapalną chorobą

stawów o etiologii wieloczynnikowej,

stawów o etiologii wieloczynnikowej,

będącą następstwem zaburzenia

będącą następstwem zaburzenia

równowagi pomiędzy procesami

równowagi pomiędzy procesami

regeneracji oraz degradacji chrząstki

regeneracji oraz degradacji chrząstki

stawowej i kości podchrzęstnej.

stawowej i kości podchrzęstnej.

background image

Epidemiologia

Jest najpowszechniejszą patologią

Jest najpowszechniejszą patologią

dotyczącą stawów. Wyraźnie wiąże się

dotyczącą stawów. Wyraźnie wiąże się

za starzeniem i stanowi najczęstszą

za starzeniem i stanowi najczęstszą

przyczynę bólu i niepełnosprawności

przyczynę bólu i niepełnosprawności

osób starszych. W podobnym zakresie

osób starszych. W podobnym zakresie

dotyka obu płci i występuje u

dotyka obu płci i występuje u

wszystkich ras na świecie. Ogólna

wszystkich ras na świecie. Ogólna

częstość występowania to 2-3%

częstość występowania to 2-3%

mieszkańców Ziemi. W Polsce zmiany

mieszkańców Ziemi. W Polsce zmiany

zwyrodnieniowe występują u około 8

zwyrodnieniowe występują u około 8

milionów osób.

milionów osób.

background image

Etiologia

Choroba może być podzielona pod

Choroba może być podzielona pod

względem etiologii na dwa

względem etiologii na dwa

zasadnicze rodzaje:

zasadnicze rodzaje:

-

Pierwotną (idiopatyczną) chorobę

Pierwotną (idiopatyczną) chorobę

zwyrodnieniową stawów

zwyrodnieniową stawów

-

Wtórną chorobę zwyrodnieniową

Wtórną chorobę zwyrodnieniową

stawów

stawów

background image

Pierwotna choroba zwyrodnieniowa

stawów

Chorobę uznajemy za pierwotną, gdy przy

Chorobę uznajemy za pierwotną, gdy przy

użyciu dostępnych środków w postaci

użyciu dostępnych środków w postaci

danych z wywiadu, badań klinicznych,

danych z wywiadu, badań klinicznych,

laboratoryjnych i obrazowych nie ma

laboratoryjnych i obrazowych nie ma

możliwości określenia przyczyny leżącej u

możliwości określenia przyczyny leżącej u

podstawy tej choroby. Istnieje wiele teorii

podstawy tej choroby. Istnieje wiele teorii

próbujących wyjaśnić jej etiologię, a

próbujących wyjaśnić jej etiologię, a

obecnie uważa się, że jest ona

obecnie uważa się, że jest ona

wieloczynnikowa. Wpływ jednego czynnika

wieloczynnikowa. Wpływ jednego czynnika

może jednak przeważać nad innymi.

może jednak przeważać nad innymi.

background image

Teoria genetyczna

W rezultacie badań nad rodzinami, w

W rezultacie badań nad rodzinami, w

których występowanie choroby

których występowanie choroby

zwyrodnieniowej miało charakterystyczny

zwyrodnieniowej miało charakterystyczny

wzorzec dziedziczenia, otrzymano dowody

wzorzec dziedziczenia, otrzymano dowody

na istnienie abberacji genetycznych w

na istnienie abberacji genetycznych w

obrębie genów dla kolagenu typu II i

obrębie genów dla kolagenu typu II i

niektórych proteoglikanów. Stwierdzone

niektórych proteoglikanów. Stwierdzone

zaburzenia wpływały niekorzystnie na

zaburzenia wpływały niekorzystnie na

właściwości mechaniczne chrząstki

właściwości mechaniczne chrząstki

stawowej i jej przyspieszone zużywanie.

stawowej i jej przyspieszone zużywanie.

background image

Teoria mechaniczna

Za jej wpływem przemawia wzrost częstości

Za jej wpływem przemawia wzrost częstości

występowania choroby z wiekiem i jej

występowania choroby z wiekiem i jej

korelacja z nadwagą, najbardziej widoczna

korelacja z nadwagą, najbardziej widoczna

w zmianach zwyrodnieniowych stawu

w zmianach zwyrodnieniowych stawu

kolanowego. Zwraca się także uwagę na

kolanowego. Zwraca się także uwagę na

fakt przyjęcia przez człowieka postawy

fakt przyjęcia przez człowieka postawy

dwunożnej wyprostowanej, ponieważ

dwunożnej wyprostowanej, ponieważ

niektórzy badacze sugerują, że stawy

niektórzy badacze sugerują, że stawy

kończyn dolnych nie nadążyły za ewolucją i

kończyn dolnych nie nadążyły za ewolucją i

nie są fizjologicznie dostosowane do

nie są fizjologicznie dostosowane do

używanego zakresu ruchów i sposobu

używanego zakresu ruchów i sposobu

obciążania.

obciążania.

background image

Wtórna choroba zwyrodnieniowa

stawów

Rozwija się w wyniku ściśle określonego,

Rozwija się w wyniku ściśle określonego,

wrodzonego lub nabytego, zaburzenia

wrodzonego lub nabytego, zaburzenia

budowy lub funkcji elementów składowych

budowy lub funkcji elementów składowych

stawu. Rozwija się w wyniku odpowiedzi na

stawu. Rozwija się w wyniku odpowiedzi na

nieprawidłowy sposób przenoszenia sił w

nieprawidłowy sposób przenoszenia sił w

obrębie stawu, którego chrząstka

obrębie stawu, którego chrząstka

pierwotnie miała prawidłową strukturę, lub

pierwotnie miała prawidłową strukturę, lub

może być następstwem przyczyn, które

może być następstwem przyczyn, które

pierwotnie zaburzają biomechaniczne

pierwotnie zaburzają biomechaniczne

właściwości chrząstki.

właściwości chrząstki.

background image

Najczęstsze przyczyny wtórnej

choroby zwyrodnieniowej

1.

1.

Urazy i następstwa urazów ostrych lub

Urazy i następstwa urazów ostrych lub

przewlekłych- złamania nasad kości,

przewlekłych- złamania nasad kości,

szczególnie przezstawowe, złamania

szczególnie przezstawowe, złamania

wygojone z zaburzeniem osi kończyny,

wygojone z zaburzeniem osi kończyny,

uszkodzenie aparatu więzadłowego

uszkodzenie aparatu więzadłowego

2.

2.

Wrodzone niedorozwoje stawów- rozwojowa

Wrodzone niedorozwoje stawów- rozwojowa

dysplazja stawu biodrowego

dysplazja stawu biodrowego

3.

3.

Choroby nasad kości długich- jałowa martwica

Choroby nasad kości długich- jałowa martwica

głowy kości udowej typu Perthesa,

głowy kości udowej typu Perthesa,

idiopatyczna martwica głowy kości udowej

idiopatyczna martwica głowy kości udowej

występująca u dorosłych, młodzieńcze

występująca u dorosłych, młodzieńcze

złuszczenie głowy kości udowej

złuszczenie głowy kości udowej

4.

4.

Zapalenia swoiste i nieswoiste stawów- jedną

Zapalenia swoiste i nieswoiste stawów- jedną

z częstszych przyczyn jest ropne zapalenie

z częstszych przyczyn jest ropne zapalenie

stawu biodrowego noworodków

stawu biodrowego noworodków

background image

Patogeneza

Istotą choroby zwyrodnieniowej jest

Istotą choroby zwyrodnieniowej jest

stopniowa utrata kolagenu i proteoglikanów

stopniowa utrata kolagenu i proteoglikanów

przez chrząstkę stawową oraz pogorszenie

przez chrząstkę stawową oraz pogorszenie

jej właściwości biomechanicznych.

jej właściwości biomechanicznych.

Przyczyną jest uszkodzenie łańcuchów

Przyczyną jest uszkodzenie łańcuchów

kolagenu i proteoglikanów na drodze

kolagenu i proteoglikanów na drodze

mechanicznej lub poprzez działanie

mechanicznej lub poprzez działanie

enzymów proteolitycznych. Powierzchnia

enzymów proteolitycznych. Powierzchnia

chrząstki staje się nierówna, włóknista,

chrząstki staje się nierówna, włóknista,

postrzępiona, a z czasem zmniejsza się jej

postrzępiona, a z czasem zmniejsza się jej

grubość. Odczynem naprawczym jest

grubość. Odczynem naprawczym jest

nadmierny przerost tkanki łącznej na

nadmierny przerost tkanki łącznej na

obwodzie powierzchni stawowej.

obwodzie powierzchni stawowej.

background image

Patogeneza

Powstałe wyrośla chrzęstne kostnieją

Powstałe wyrośla chrzęstne kostnieją

tworząc osteofity. Dochodzi do zmian w

tworząc osteofity. Dochodzi do zmian w

obrębie kości podchrzęstnej, powstawania

obrębie kości podchrzęstnej, powstawania

cyst podchrzęstnych zwanych geodami.

cyst podchrzęstnych zwanych geodami.

Zwiększona aktywność osteogenna

Zwiększona aktywność osteogenna

prowadzi do sklerotyzacji kości. Wzmożone

prowadzi do sklerotyzacji kości. Wzmożone

jest unaczynienie i przekrwienie żylne kości

jest unaczynienie i przekrwienie żylne kości

podchrzęstnej, szczególnie w strefach

podchrzęstnej, szczególnie w strefach

największego obciążania. Często spotykane

największego obciążania. Często spotykane

jest zapalenie błony maziowej stawu.

jest zapalenie błony maziowej stawu.

background image

Obraz kliniczny

Choroba zwyrodnieniowa może dotyczyć

Choroba zwyrodnieniowa może dotyczyć

jednego, dwóch lub wielu stawów

jednego, dwóch lub wielu stawów

jednocześnie. Nasilenie objawów

jednocześnie. Nasilenie objawów

klinicznych jest związane z czasem trwania

klinicznych jest związane z czasem trwania

choroby. Pierwszy występuje ból,

choroby. Pierwszy występuje ból,

początkowo po wysiłkach, następnie w

początkowo po wysiłkach, następnie w

spoczynku. Następnie zostaje ograniczony

spoczynku. Następnie zostaje ograniczony

zakres ruchów, stopniowo prowadząc do

zakres ruchów, stopniowo prowadząc do

utrwalonych przykurczów.

utrwalonych przykurczów.

Charakterystyczna dla zmian bardziej

Charakterystyczna dla zmian bardziej

zaawansowanych jest niestabilność stawu.

zaawansowanych jest niestabilność stawu.

Gdy zajęte są stawy kończyny dolnej

Gdy zajęte są stawy kończyny dolnej

obserwujemy utykanie i narastające

obserwujemy utykanie i narastające

trudności w chodzeniu.

trudności w chodzeniu.


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa
Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa
ZESZTYWNIAJĄCE ZAPALENIE STAWÓW KRĘGOSŁUPA gr 9
ort - Postępowanie w zesztywniającym zapaleniu stawów kręgosłupa, ortop, Ortopedia
ZESZTYWNIAJĄCE ZAPALENIE STAWÓW KRĘGOSŁUPA
Zesztywniajace zapalenie stawow kregoslupa, fizjoterapia, Układ nerwowy, fizjoterapia, WIEDZA, wy

więcej podobnych podstron