ZESZTYWNIAJĄCE

ZESZTYWNIAJĄCE

ZAPALENIE STAWÓW

ZAPALENIE STAWÓW

KRĘGOSŁUPA

KRĘGOSŁUPA

Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa

Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa

(z.z.s.k., choroba Bechterewa) jest przewlekłą,

(z.z.s.k., choroba Bechterewa) jest przewlekłą,

postępującą chorobą zapalną, atakującą głównie stawy

postępującą chorobą zapalną, atakującą głównie stawy

krzyżowo-biodrowe, drobne stawy kręgosłupa i tkanki

krzyżowo-biodrowe, drobne stawy kręgosłupa i tkanki

okołokręgosłupowe oraz stawy biodrowe i barkowe.

okołokręgosłupowe oraz stawy biodrowe i barkowe.

W wyniku procesu chorobowego dochodzi do ograniczenia

W wyniku procesu chorobowego dochodzi do ograniczenia

ruchomości stawów kręgosłupa, głównie wskutek

ruchomości stawów kręgosłupa, głównie wskutek

kostnienia aparatu więzadłowego co w konsekwencji

kostnienia aparatu więzadłowego co w konsekwencji

może doprowadzić do całkowitego zesztywnienia

może doprowadzić do całkowitego zesztywnienia

kręgosłupa.

kręgosłupa.

Przyczyna choroby nie jest znana, bierze się pod uwagę

Przyczyna choroby nie jest znana, bierze się pod uwagę

możliwość udziału czynnika infekcyjnego i dziedzicznego

możliwość udziału czynnika infekcyjnego i dziedzicznego

w jej powstaniu.

w jej powstaniu.

Choroba występuje 6-10 razy częściej u mężczyzn niż u

Choroba występuje 6-10 razy częściej u mężczyzn niż u

kobiet, a rozpoczyna się między 15. a 30. (40.) rokiem

kobiet, a rozpoczyna się między 15. a 30. (40.) rokiem

życia.

życia.

Choroba najczęściej rozpoczyna się skrycie z okresami

Choroba najczęściej rozpoczyna się skrycie z okresami

zaostrzeń i remisji. W przebiegu z.z.s.k. wyróżnia się

zaostrzeń i remisji. W przebiegu z.z.s.k. wyróżnia się

cztery okresy:

cztery okresy:

1.

1.

Prodromalny (zwiastunów) – mogą tu występować

Prodromalny (zwiastunów) – mogą tu występować

objawy ogólne takie jak: stany podgorączkowe, szybkie

objawy ogólne takie jak: stany podgorączkowe, szybkie

męczenie się, ogólne osłabienie, brak apetytu,

męczenie się, ogólne osłabienie, brak apetytu,

chudnięcie itd.

chudnięcie itd.

2.

2.

Wczesny – pojawiają się:

Wczesny – pojawiają się:

- tępe, głębokie bóle w okolicy krzyżowo-

- tępe, głębokie bóle w okolicy krzyżowo-

pośladkowej,

pośladkowej,

występujące w nocy lub nad

występujące w nocy lub nad

ranem, które mogą

ranem, które mogą

promieniować do ud i

promieniować do ud i

pachwin

pachwin

- uczucie sztywności kręgosłupa (tzw. sztywność

- uczucie sztywności kręgosłupa (tzw. sztywność

poranna)

poranna)

- bóle w klatce piersiowej związane z zajęciem

- bóle w klatce piersiowej związane z zajęciem

stawów

stawów

kręgowo-żebrowych

kręgowo-żebrowych

Dolegliwości są zazwyczaj symetryczne i nasilają się w

Dolegliwości są zazwyczaj symetryczne i nasilają się w

spoczynku. Na tym etapie kręgosłup jest jeszcze

spoczynku. Na tym etapie kręgosłup jest jeszcze

prawidłowo ruchomy.

prawidłowo ruchomy.

3.

3.

Zaawansowany – charakteryzują go dolegliwości bólowe

Zaawansowany – charakteryzują go dolegliwości bólowe

umiejscowione głównie w okolicy kręgosłupa i klatki

umiejscowione głównie w okolicy kręgosłupa i klatki

piersiowej. Zmiany zlokalizowane w odcinku szyjnym

piersiowej. Zmiany zlokalizowane w odcinku szyjnym

powodują bóle w okolicy karku, a niekiedy objawy

powodują bóle w okolicy karku, a niekiedy objawy

typowe dla kręczu szyi.

typowe dla kręczu szyi.

4.

4.

Schyłkowy – dochodzi w nim do pełnego zesztywnienia

Schyłkowy – dochodzi w nim do pełnego zesztywnienia

kręgosłupa, dolegliwości bólowe pojawiają się lecz mają

kręgosłupa, dolegliwości bólowe pojawiają się lecz mają

już inne podłoże (np. przeciążeniowe)

już inne podłoże (np. przeciążeniowe)

Zajęciu

Zajęciu

odcinka szyjnego

odcinka szyjnego

kręgosłupa początkowo

kręgosłupa początkowo

towarzyszy bolesność przy ruchach głową, a następnie

towarzyszy bolesność przy ruchach głową, a następnie

ograniczenie ruchomości aż do całkowitego

ograniczenie ruchomości aż do całkowitego

usztywnienia. Chory, chcąc obejrzeć się za siebie, musi

usztywnienia. Chory, chcąc obejrzeć się za siebie, musi

obrócić się całym tułowiem.

obrócić się całym tułowiem.

U niektórych chorych może

U niektórych chorych może

dochodzić do zwichnięcia lub podwichnięcia w stawie

dochodzić do zwichnięcia lub podwichnięcia w stawie

szczytowo-obrotowym.

szczytowo-obrotowym.

Zajęcie odcinka piersiowego kręgosłupa wraz

ze stawami żebrowo-kręgowymi i żebrowo-
poprzecznymi może powodować:
- opasające bóle klatki piersiowej

- prowadzi do pogłębienia kifozy tego odcinka
- do ograniczenia ruchomości i usztywnienia
klatki piersiowej

- zmianę toru oddychania na przeponowy
- zmniejszenie pojemności płuc

Ból w tym odcinku nasila się podczas oddychania,

promieniuje od strony kręgosłupa wzdłuż żeber,
dając objawy zbliżone do zawałowych.

Zajęcie odcinka lędźwiowego daje w początkowym

okresie:

- bolesność
- wyrównanie krzywizny lędźwiowej

- wzmożone napięcie mięśni przykręgosłupowych

- następnie stopniowe ograniczanie ruchomości,

prowadzące do usztywnienia.

W kręgosłupie pierwsze zmiany obserwuje się na wysokoœci

między Th12 a L1(L2). Dlatego istnieje konieczność
wykonania zdjęcia rtg celowanego właśnie w tej okolicy.
Pojawiaj a się tu tzw.

syndesmofity

syndesmofity, związane z

włóknieniem części zewnętrznej pierścienia włóknistego
krążka międzykręgowego. Kręgi przyjmują kształt
kwadratowy ("kwadratowienie kręgów") , a następnie
beczkowaty (w obrazie radiologicznym kręgosłup
przypomina kij bambusowy).

Sylwetka chorego na z.z.s.k. cechuje

się:



wyrównaniem lordozy lędźwiowej,



zwiększeniem kifozy piersiowej,



pochyleniem i wysunięciem głowy
do przodu, co przypomina
ustawienie głowy narciarza



oraz niekiedy przykurczami
zgięciowymi w stawach biodrowych
i wyrównawczo w stawach kolanowych.

Postawa ta porównywana jest niekiedy do
pozycji narciarza.

W zależności od umiejscowienia zmian chorobowych

W zależności od umiejscowienia zmian chorobowych

rozróżnia się kilka klasycznych postaci z.z.s.k.:

rozróżnia się kilka klasycznych postaci z.z.s.k.:



z zajęciem stawów krzyżowo-biodrowych i kręgosłupa

z zajęciem stawów krzyżowo-biodrowych i kręgosłupa



jw. z dodatkowym zajęciem dużych stawów

jw. z dodatkowym zajęciem dużych stawów

proksymalnych (biodrowych, barkowych)

proksymalnych (biodrowych, barkowych)



z zajęciem stawów

z zajęciem stawów

krzyżowo-biodrowych

krzyżowo-biodrowych

i kręgosłupa oraz dużych

i kręgosłupa oraz dużych

stawów obwodowych

stawów obwodowych



jw. z dodatkowym

jw. z dodatkowym

zajęciem drobnych stawów

zajęciem drobnych stawów

rąk i nóg, natomiast bez

rąk i nóg, natomiast bez

zmian w obrębie stawów barkowych oraz

zmian w obrębie stawów barkowych oraz

biodrowych (tzw. „postać skandynawska”)

biodrowych (tzw. „postać skandynawska”)

Najczęstsze umiejscowienie zmian     Postać skandynawska

Najczęstsze umiejscowienie zmian     Postać skandynawska

z.z.s.k.

z.z.s.k.

U chorych na z.z.s.k. występują również

U chorych na z.z.s.k. występują również

zmiany w

zmiany w

mięśniach

mięśniach

. Włókna mięśniowe ulegają zwyrodnieniu,

. Włókna mięśniowe ulegają zwyrodnieniu,

a ich miejsce zajmuje tkanka łączna. W związku z tym

a ich miejsce zajmuje tkanka łączna. W związku z tym

występują zaniki mięśni-głównie przykręgosłupowych

występują zaniki mięśni-głównie przykręgosłupowych

obręczy barkowej-oraz ich osłabienie.

obręczy barkowej-oraz ich osłabienie.

Dodatkowymi objawami są:

Dodatkowymi objawami są:

-

zapalenie tęczówki

zapalenie tęczówki

-

niedomykalność zastawki mitralnej

niedomykalność zastawki mitralnej

-

niedomykalność zastawki aortalnej

niedomykalność zastawki aortalnej

-

zwłóknienie płuc

zwłóknienie płuc

-

amyloidoza

amyloidoza

-

zapalenie jelit

zapalenie jelit

Wg Seyfrieda

Wg Seyfrieda

podstawowe i utrwalane przez proces

podstawowe i utrwalane przez proces

chorobowy kompensacje biomechaniczne dotyczą:

chorobowy kompensacje biomechaniczne dotyczą:



zmniejszenia przodopochylenia miednicy

zmniejszenia przodopochylenia miednicy



zniesienia lordozy lędźwiowej

zniesienia lordozy lędźwiowej



przeniesienia rzutu środka ciężkości wyższych

przeniesienia rzutu środka ciężkości wyższych

odcinków przed trzony kręgów co powoduje zginanie

odcinków przed trzony kręgów co powoduje zginanie

piersiowego odcinka kręgosłupa

piersiowego odcinka kręgosłupa



pogłębienia lordozy szyjnej

pogłębienia lordozy szyjnej



zmiany ustawienia łopatek względem osi tułowia, co

zmiany ustawienia łopatek względem osi tułowia, co

ogranicza zakres ruchu zginania kończyn górnych

ogranicza zakres ruchu zginania kończyn górnych



zgięcia kolan i stóp, kompensującego przykurcz

zgięcia kolan i stóp, kompensującego przykurcz

zgięciowy bioder i pochylenie tułowia

zgięciowy bioder i pochylenie tułowia



zaburzeń chodu (chód na szerokiej podstawie)

zaburzeń chodu (chód na szerokiej podstawie)



zmiany warunków pracy różnych grup mięśniowych

zmiany warunków pracy różnych grup mięśniowych

Rozpoznanie kliniczne i radiologiczne:

Rozpoznanie kliniczne i radiologiczne:

-

Ból utrzymujący się dłużej niż 3 miesiące, zmniejsza

Ból utrzymujący się dłużej niż 3 miesiące, zmniejsza

się po ćwiczeniach

się po ćwiczeniach

-

Stan zapalny w stawach krzyżowo-biodrowych

Stan zapalny w stawach krzyżowo-biodrowych

-

Obustronne poszerzenie szpary stawowej – stan

Obustronne poszerzenie szpary stawowej – stan

zapalny

zapalny

-

Ograniczenie ruchomości w odcinku lędźwiowym

Ograniczenie ruchomości w odcinku lędźwiowym

-

Zmniejszenie ruchomości klatki piersiowej

Zmniejszenie ruchomości klatki piersiowej

-

Syndesmofity

Syndesmofity

-

Kwadratowienie trzonów kręgów

Kwadratowienie trzonów kręgów

-

Wzrost poziomu OB

Wzrost poziomu OB

-

Antygen HLA-B 27

Antygen HLA-B 27

-

Niedokrwistość

Niedokrwistość

Celami leczenia w z.z.s.k. są:



jak najdłuższe utrzymanie znaczącej sprawności



zmniejszenie bólu i sztywności



przywrócenie prawidłowej ruchomości kręgosłupa,
bioder i klatki piersiowej



utrzymanie prawidłowej postawy



ograniczenie rozwoju kalectwa



zapobieganie i odpowiednie leczenie powikłań
(zapobieganie przykurczom, zesztywnieniom oraz
niedowładom mięśniowym)

Leczenie jest trudne i długotrwałe. Poza objawowym

Leczenie jest trudne i długotrwałe. Poza objawowym

leczeniem farmakologicznym (środki przeciwbólowe,

leczeniem farmakologicznym (środki przeciwbólowe,

przeciwzapalne i obniżające napięcie mięśni), w

przeciwzapalne i obniżające napięcie mięśni), w

leczeniu dominują zabiegi fizjoterapeutyczne.

leczeniu dominują zabiegi fizjoterapeutyczne.

OKRES WCZESNY

OKRES WCZESNY

Głównym zadaniem jest utrzymanie fizjologicznych

Głównym zadaniem jest utrzymanie fizjologicznych

krzywizn poprzez korygowanie nieprawidłowej

krzywizn poprzez korygowanie nieprawidłowej

postawy, zapobieganie przykurczom i

postawy, zapobieganie przykurczom i

zniekształceniom, utrzymanie ruchomości klatki

zniekształceniom, utrzymanie ruchomości klatki

piersiowej oraz zmniejszenie obrzęków łagodzenie

piersiowej oraz zmniejszenie obrzęków łagodzenie

bólu.

bólu.

OKRES PÓŹNY

OKRES PÓŹNY

Cel jest podobny z tym, że nie chodzi tu głównie o

Cel jest podobny z tym, że nie chodzi tu głównie o

zapobieganie powyższym zmianom, lecz uzyskanie

zapobieganie powyższym zmianom, lecz uzyskanie

pod tym względem możliwie jak największej poprawy.

pod tym względem możliwie jak największej poprawy.

W okresie wczesnym należy stosować ćwiczenia

W okresie wczesnym należy stosować ćwiczenia

ogólnokondycyjne z wprowadzeniem elementów gier i

ogólnokondycyjne z wprowadzeniem elementów gier i

zabaw. Główny nacisk należy kłaść na wzmocnienie

zabaw. Główny nacisk należy kłaść na wzmocnienie

mięśni grzbietu i mięśni pośladkowych oraz na

mięśni grzbietu i mięśni pośladkowych oraz na

utrzymanie pełnego zakresu ruchomości kręgosłupa,

utrzymanie pełnego zakresu ruchomości kręgosłupa,

klatki piersiowej i stawów obwodowych, głównie

klatki piersiowej i stawów obwodowych, głównie

biodrowych i barkowych.

biodrowych i barkowych.

W okresach bardziej zaawansowanych ćwiczenia powinny

W okresach bardziej zaawansowanych ćwiczenia powinny

być prowadzone głównie w odciążeniu: często stosuje się

być prowadzone głównie w odciążeniu: często stosuje się

ćwiczenia w podwieszeniu całkowitym lub częściowym.

ćwiczenia w podwieszeniu całkowitym lub częściowym.

Inną

Inną

formą ćwiczeń w odciążeniu, szczególnie korzystną dla

formą ćwiczeń w odciążeniu, szczególnie korzystną dla

chorych na

chorych na

z.z.s.k.

z.z.s.k.

, są ćwiczenia w basenie.

, są ćwiczenia w basenie.

Duży nacisk należy położyć na ćwiczenia oddechowe i w

Duży nacisk należy położyć na ćwiczenia oddechowe i w

miarę moż

miarę moż

liwo

liwo

ści starać się zwiększyć ruchomość żeber.

ści starać się zwiększyć ruchomość żeber.

Stosuje się fizykoterapię przeciwbólowa i

Stosuje się fizykoterapię przeciwbólowa i

przeciwzapalna: ciepło, światłolecznictwo,

przeciwzapalna: ciepło, światłolecznictwo,

elektrolecznictwo (prądy diadynamiczne i

elektrolecznictwo (prądy diadynamiczne i

jonoforezę), balneologie (gorące zawijania

jonoforezę), balneologie (gorące zawijania

borowiną, kąpiele siarczkowo – siarkowodorowe,

borowiną, kąpiele siarczkowo – siarkowodorowe,

kąpiele solankowe, kąpiele radonowe. Wszystkie

kąpiele solankowe, kąpiele radonowe. Wszystkie

kąpiele muszą mieć temperaturę powyżej 36 stopni

kąpiele muszą mieć temperaturę powyżej 36 stopni

C za wyjątkiem radonowej), w pierwszym okresie

C za wyjątkiem radonowej), w pierwszym okresie

choroby duże opóźnienie w postępie dają

choroby duże opóźnienie w postępie dają

ultradźwięki na stawy

ultradźwięki na stawy

biodrowo – krzyżowe, łaźnia parowa, gorące

biodrowo – krzyżowe, łaźnia parowa, gorące

kąpiele, parafina na kręgosłup, masa ręczny i

kąpiele, parafina na kręgosłup, masa ręczny i

podwodny

podwodny

Badanie przedmiotowe

Badanie przedmiotowe

U chorych z ZZSK badanie

U chorych z ZZSK badanie

przedmiotowe powinno obejmować

przedmiotowe powinno obejmować

badanie:

badanie:

-

-

stawów krzyżowo-biodrowych

stawów krzyżowo-biodrowych

-

-

kręgosłupa

kręgosłupa

W badaniu stawów krzyżowo-biodrowych

W badaniu stawów krzyżowo-biodrowych

stosuje się wiele testów bólowych. Należą

stosuje się wiele testów bólowych. Należą

do nich:

do nich:



Test Patricka

Test Patricka



Test Gaenslena (drugi objaw Mennella)

Test Gaenslena (drugi objaw Mennella)



Test uciskowy kości biodrowej

Test uciskowy kości biodrowej



Pierwszy objaw Mennella

Pierwszy objaw Mennella



Krzyżowo – biodrowy test rozciągania

Krzyżowo – biodrowy test rozciągania

Testy

bólowe

na

stawach

Testy

bólowe

na

stawach

krzyżowo-biodrowych

nie

krzyżowo-biodrowych

nie

powinny

być

stosowane

u

powinny

być

stosowane

u

chorych ze zmianami w stawach

chorych ze zmianami w stawach

biodrowych.

biodrowych.

Ocena postępu zmian w ZZSK na

Ocena postępu zmian w ZZSK na

podstawie pomiarów ruchomości

podstawie pomiarów ruchomości

kręgosłupa

kręgosłupa

:

:

Odcinek szyjny

Odcinek szyjny

Zakres zginania głowy i szyi w przód i w tył uzyskujemy

Zakres zginania głowy i szyi w przód i w tył uzyskujemy

mierząc odległość między guzowatością potyliczną

mierząc odległość między guzowatością potyliczną

zewnętrzną i końcem wyrostka kolczystego VII kręgu

zewnętrzną i końcem wyrostka kolczystego VII kręgu

szyjnego. Przy max. zgięciu głowy i szyi w przód

szyjnego. Przy max. zgięciu głowy i szyi w przód

zwiększa się ona średnio o 4-5 cm, a przy max.

zwiększa się ona średnio o 4-5 cm, a przy max.

zgięciu głowy i szyi w tył zmniejsza się średnio o 4-6

zgięciu głowy i szyi w tył zmniejsza się średnio o 4-6

cm. Drugim sposobem pomiaru jest zmierzenie

cm. Drugim sposobem pomiaru jest zmierzenie

odległości brody od dna wcięcia szyjnego rękojeści

odległości brody od dna wcięcia szyjnego rękojeści

mostka.

mostka.

Zakres skręcania głowy określamy mierząc odl. między

Zakres skręcania głowy określamy mierząc odl. między

najniższym punktem bródki a stawem barkowo-

najniższym punktem bródki a stawem barkowo-

obojczykowym (lub szczytem wyrostka barkowego

obojczykowym (lub szczytem wyrostka barkowego

łopatki) u badanego patrzącego wprost przed siebie

łopatki) u badanego patrzącego wprost przed siebie

oraz po wykonaniu przez niego max. skrętu głowy

oraz po wykonaniu przez niego max. skrętu głowy

(odl. między tymi punktami zwiększa się średnio o

(odl. między tymi punktami zwiększa się średnio o

6,5 cm).

6,5 cm).

Odcinek piersiowy

Odcinek piersiowy

Zakres zginania w przód odcinka piersiowego mierzą

Zakres zginania w przód odcinka piersiowego mierzą

Ott i Wurm

Ott i Wurm

.

.

Oznacza się wyrostek rylcowaty kręgu

Oznacza się wyrostek rylcowaty kręgu

CVII

CVII

(lub Th1) i punkt położony 30 cm dystalnie (Th12).

(lub Th1) i punkt położony 30 cm dystalnie (Th12).

Odległość ta ulega zwiększeniu o 2-4 cm przy

Odległość ta ulega zwiększeniu o 2-4 cm przy

pochyleniu

pochyleniu

do przodu i zmniejszeniu o 1-2 cm przy max.

do przodu i zmniejszeniu o 1-2 cm przy max.

przeproście.

przeproście.

Odcinek lędźwiowy

Odcinek lędźwiowy

Zakres zginania w przód mierzy się obecnie

Zakres zginania w przód mierzy się obecnie

zmodyfikowaną metodą

zmodyfikowaną metodą

Schobera

Schobera

. Pierwszy

. Pierwszy

punkt oznacza się na wysokości połączenia

punkt oznacza się na wysokości połączenia

lędźwiowo-krzyżowego (na przecięciu się linii

lędźwiowo-krzyżowego (na przecięciu się linii

wyrostków kolczystych kręgosłupa z linią pozioma

wyrostków kolczystych kręgosłupa z linią pozioma

łączącą kolce biodrowe tylne górne. Drugi punkt

łączącą kolce biodrowe tylne górne. Drugi punkt

oznacza się 10 cm powyżej, a trzeci 5 cm poniżej.

oznacza się 10 cm powyżej, a trzeci 5 cm poniżej.

Przy max. skłonie w przód odległość między drugi

Przy max. skłonie w przód odległość między drugi

a trzecim punktem zwiększa się średnio u osób

a trzecim punktem zwiększa się średnio u osób

zdrowych o 7 cm.

zdrowych o 7 cm.

Zakres zginania w bok odcinka piersiowo-lędźwiowego

Zakres zginania w bok odcinka piersiowo-lędźwiowego

kręgosłupa w lewo i w prawo mierzą

kręgosłupa w lewo i w prawo mierzą

Moll i Wright

Moll i Wright

oznaczając na bocznej powierzchni tułowia jeden

oznaczając na bocznej powierzchni tułowia jeden

punkt na szczycie grzebienia biodrowego i drugi

punkt na szczycie grzebienia biodrowego i drugi

punkt położony prostopadle nad pierwszym na

punkt położony prostopadle nad pierwszym na

wysokości wyrostka mieczykowatego mostka. Przy

wysokości wyrostka mieczykowatego mostka. Przy

max. zgięciu w bok odl. między tymi punktami

max. zgięciu w bok odl. między tymi punktami

zmniejsza się średnio o 5-6 cm.

zmniejsza się średnio o 5-6 cm.

Zakres ruchów skręcania odcinka piersiowo-

Zakres ruchów skręcania odcinka piersiowo-

lędźwiowego kręgosłupa w lewo i w prawo określa

lędźwiowego kręgosłupa w lewo i w prawo określa

Pavelka

Pavelka

mierząc odl. miedzy punktem oznaczonym

mierząc odl. miedzy punktem oznaczonym

na końcu wyrostka kolczystego V kręgu lędźwiowego

na końcu wyrostka kolczystego V kręgu lędźwiowego

i na dnie wcięcia szyjnego rękojeści mostka. W

i na dnie wcięcia szyjnego rękojeści mostka. W

czasie ruchu skrętu odległość ta zwiększa się średnio

czasie ruchu skrętu odległość ta zwiększa się średnio

o 7cm.

o 7cm.

Test palce-podłoga (Tomayera)

Test palce-podłoga (Tomayera)

- służy do

- służy do

określenia globalnej możliwości wykonywania skłonu

określenia globalnej możliwości wykonywania skłonu

w przód w pł. strzałkowej. Dotyczy to ruchomości

w przód w pł. strzałkowej. Dotyczy to ruchomości

kręgosłupa i stawów biodrowych. Badanemu poleca

kręgosłupa i stawów biodrowych. Badanemu poleca

się wykonanie skłonu przy wyprostowanych stawach

się wykonanie skłonu przy wyprostowanych stawach

kolanowych. Mierzy się odległość od opuszka

kolanowych. Mierzy się odległość od opuszka

trzeciego palca ręki do podłoża.

trzeciego palca ręki do podłoża.

Oceny postępu zmian dokonuje się na podstawie

Oceny postępu zmian dokonuje się na podstawie

powtarzania pomiarów podczas badań kontrolnych

powtarzania pomiarów podczas badań kontrolnych

chorego.

chorego.

Samo badanie odległości palców od podłogi w czasie

Samo badanie odległości palców od podłogi w czasie

skłonu do przodu nie jest wystarczające, gdyż chory

skłonu do przodu nie jest wystarczające, gdyż chory

kompensuje ograniczenie ruchomości zgięciem w

kompensuje ograniczenie ruchomości zgięciem w

stawach biodrowych

stawach biodrowych

.

.

Należy oceniać również rozszerzalność klatki

piersiowej, mierząc jej obwód na poziomie

IV międzyżebrza w linii środkowo-

obojczykowej

podczas

wydechu,

a

następnie

po

wykonaniu

głębokiego

wdechu. Różnica powinna wynosić 5-

12 cm. W przebiegu ZZSK z zajęciem

odcinka piersiowego kręgosłupa, stawów

żebrowo-kręgowych

i

mostkowo-

obojczykowych, jest ona często mniejsza.

Przeciwwskazania:
•

skoki w dal

• skoki w wzwyż
• jazda konna
• wioślarstwo
• pływanie stylem klasycznym

Dziękuję za uwagę

Dziękuję za uwagę

Edyta Sporek

Edyta Sporek



