PARAZYTOLOGIA

LEKARSKA

3. ROBAKI OBŁE

(NEMATHELMINTHES)

NICIENIE (NEMATODA)

Zbigniew Pokora

Adenophorea

(Aphasmidia) – jedna z dwóch podgromad Nematoda; cechy

charakterystyczne to występowanie gruczołów ogonowych i brak gruczołów

przyogonowych, tu należą: włosień, włosogłówka i kapilarie.

Angiohelminty

– robaki żyjące w naczyniach krwionośnych, tutaj można

wskazać Angiostrongylus cantonensis, ale też schistosomy.

Appendicitis oxyurica

– zapalenie wyrostka robaczkowego powodowane

przez Enterobius vermicularis.

Autoheteroksenia

– cykl życiowy pasożyta przebiegający bez żadnej fazy

poza organizmami żywymi (przykładem Trichinella spiralis).

CT

(ang. covert toxocarosis) – bezobjawowa postać larwalnej toksokarozy.

Filarie

(nitkowce) to potoczne określenie nicieni nadrodziny Filarioidea.

Gardziel filariopodobna

(=strongylopodobna) – typ gardzieli nicieni,

charakterystyczny dla larw filariopodobnych; kształtu cylindrycznego, z jednym

rozszerzeniem gardzielowym.

Gardziel rabditopodobna

– typ gardzieli nicieni, charakterystyczny dla larw

filariopodobnych, w której wyróżnia się 3 części: trzon, cieśń i rozszerzenie

przednie.

Mikrofilarie, różnicowanie:

 

Możliwe w oparciu o trwale, lub przyżyciowo, barwione preparaty rozmazu

krwi. Pozwalają one znaleźć w budowie anatomicznej mikrofilarii

charakterystyczne struktury markerowe, do których należą: 1) pierścień

nerwowy, 2) otwór wydalniczy, 3) komórka wydalnicza, duże komórki

rozrodcze (G), obecne w liczbie 4, przy czym G1 jest oddalona od pozostałych.

Różnicowanie przeprowadza się między innymi oceniając, wyrażone w

procentach, odległości owych struktur znacznikowych od przodu ciała (w

przypadku komórek G, dotyczy to G1).

Na wykładzie przekonywałem Was do

uproszczonej metody, opartej na analizie pierwotnej obecności/braku pochewki

i wzorca rozmieszczenia jąder w tylnej części ciała tych prelarw.

Nicienie o holoksenicznym cyklu życiowym (monoksenia,

przykłady):

Ascaris lumbricoides, Toxocara spp., Ancylostoma duodenale, Necator

americanus, Enterobius vermicularis, Trichuris trichiura (

o specyfice rozwoju

włośnia już pisałem

).

Nicienie o heteroksenicznym cyklu życiowym (

przykłady):

diheteroksenia

– gatunki nadrodziny Filarioidea, Dracunculus medinensis,

Angiostrongylus spp.;

triheteroksenia

– Anizakis spp.

Prawo priorytetu

(ang. law of priority) – prawo pierwszeństwa odnoszące się

do najstarszej nazwy taksonu jako obowiązującej, dlatego dla tych z Was, którzy

znacie budowę włosogłówki, poniekąd wbrew logice – Trichurus, a nie

Trichocephalus.

Progeneza

(neotenia) – osiaganie zdolności rozrodczej przed zakończeniem

pełnego rozwoju morfotycznego, właściwego dla stadium dojrzałego, neotenia

występuje w heterogenicznym wzorcu cyklu życiowego Strongyloides

stercoralis.

Pseudocel

(rzekoma pierwotna jama ciała) – wypełniona płynem

okołootrzewnowym jama ciała między endodermalną ścianą jelita a worem

powłokowo-mięśniowym, obecna u obleńców.

Secernantea

(Phasmidia) – jedna z dwóch podgromad nicieni,

charakteryzowana występowaniem fasmidiów (gruczołów przyogonowych) i

brakiem gruczołów ogonowych; większość grupowanych w niej gatunków

stanowią pasożyty.

Skrzydełka ogonowe

(ang. caudal alae) – wąskie błony oskórkowe obecne u

samców niektórych nicieni, ciągnące się po bokach ogona, widzieliście je, w

prezentowanym przeźroczu, a prawdopodobnie też w preparacie

mikroskopowym, u samców Enterobius vermicularis.

Skrzydełka oskórkowe

(ang. cuticular alae) – obecne u nicieni, cienkie

oskórkowe pasma, biegnące wzdłuż ciała lateralnie lub subwentralnie, często

parzyste, widzieliście je w prezentowanym slajdzie, w przekroju owsika

uchwyconym w płaszczyznie przekroju tkanek zarażonego wyrostka

robaczkowego.

Stichosom

(stichosoma) – tylna, gruczołowa część gardzieli niektórych

nicieni, wśród gatunków Was obowiązujacych, obecna u Trichuris trichiura i

Trichinella spiralis.