OCHRONA PACJENTA

PRZED ZAKAŻENIEM

mgr Elżbieta Horodyska

ZAPOBIEGANIE ZAKAŻENIOM

SZPITALNYM



HIGIENA SZPITALNA



DEKONTAMINACJA ŚRODOWISKA
DEKONTAMINACJA SPRZĘTU



HIGIENA PACJENTA



IZOLACJA PACJENTA



SZCZEPIENIA OCHRONNE



ASEPTYKA I ANTYSEPTYKA

HIGIENA SZPITALNA

• UTRZYMYWANIE CZYSTOŚCI W SZPITALU -

plany higieny, szczegółowe instrukcje mycia i

dezynfekcji określonych pomieszczeń

zasady kontroli środowiska

transport czysty i brudny



ZASADY POSTĘPOWANIA Z BIELIZNĄ
SZPITALNĄ



ZASADY PRACY W KUCHNI SZPITALNEJ

przechowywanie

przechowywanie

, przygotowanie

, przygotowanie

i transport żywności

i transport żywności



ODPADY SZPITALNE

segregacja i usuwanie



DEZYNSEKCJA I DERATYZACJA

DEKONTAMINACJA SPRZETU

MEDYCZNEGO

1. DEKONTAMINACJA NARZĘDZI

MEDYCZNYCH



Oczyszczanie, dezynfekcja i

sterylizacja sprzętu medycznego:



metody sterylizacji, monitorowanie

procesów



konserwacja, naprawa sprzętu



DEZYNFEKCJA- proces niszczenia
wegetatywnych form drobnoustrojów

- metoda fizyczna ( promieniowanie

nadfioletowe, ultradźwięki )

- metoda termiczna ( pasteryzacja,

gotowanie, wyparzanie )

- metoda chemiczna ( związki

fenolowe, preparaty chlorowe, aldehydy,
kwas nadoctowy, alkohole )

- metoda termiczno – chemiczna



STERYLIZACJA- zniszczenie wszystkich
drobnoustrojów oraz ich form
przetrwalnikowych przez zastosowanie
czynników fizycznych lub chemicznych.

DEKONTAMINACJA SPRZETU

MEDYCZNEGO

2. DEKONTAMINACJA ENDOSKOPÓW

3. CENTRALNA STACJA PRZYGOTOWANIA ŁÓŻEK

4. DEKONTAMINACJA APARATURY MEDYCZNEJ I

OSPRZĘTU

DEKONTAMINACJA SSAKÓW

ELEKTRYCZNYCH

Ssak odłączyć od gniazda próżni i umyć ręce

Nałożyć odzież ochronną

Przygotować środek dezynfekcyjny ( B,F,V )

Pojemniki, słoje, butle

wylać ekskrementy,

przeprowadzić wstępne

odkażanie, mycie,

dezynfekcja,

sterylizacja

Sprzęt jednorazowy

przekazać do

unieszkodliwienia

Obudowa ssaka

umyć roztworem

środka

dezynfekcyjnego

SCHEMAT POSTĘPOWANIA Z

ŁÓŻKIEM

Łóżko po wypisie, zgonie lub przekazaniu pacjenta

Poduszka, koc, pościel

segregacja przy łóżku

chorego, zamknięte worki

przekazać do prania

Materac

zabezpieczyć

pokrowcem i przekazać do

dezynfekcji komorowej

Osłona materaca

przekazać do prania

Rama łóżka

przeprowadzić dezynfekcję ( B, F, V ) po 15 minutach umyć

ĆWICZENIA



Grupa I

Schemat postępowania – zasady

dezynfekcji i mycia inhalatorów po
użyciu



Grupa II

Schemat postępowania z

dozownikiem tlenu

HIGIENA PACJENTA



CODZIENNA TOALETA CIAŁA



HIGIENA JAMY USTNEJ



HIGIENA RĄK



HIGIENA INTYMNA



BIELIZNA OSOBISTA

IZOLACJA PACJENTA



IZOLACJA – odosobnienie osoby lub grupy
osób chorych na chorobę zakaźną albo
osoby lub grupy osób podejrzanych o
chorobę zakaźną, w celu uniemożliwienia
przeniesienia

biologicznego

czynnika

chorobotwórczego na inne osoby



POZIOM PIERWSZY – izolacja standardowa

- mycie i dezynfekcja rąk

- stosowanie odzieży ochronnej

IZOLACJA PACJENTA



POZIOM DRUGI – izolacja zależna od dróg
przenoszenia zakażenia

- Izolacja stosowana w zakażeniach

przenoszonych

drogą powietrzno –

kropelkową

płonica, błonica, świnka, różyczka,
krztusiec, zapalenie opon mózgowo -
rdzeniowych

IZOLACJA PACJENTA



POZIOM DRUGI – izolacja zależna od dróg
przenoszenia zakażenia

- Izolacja stosowana w zakażeniach

przenoszonych

drogą powietrzno - pyłową

gruźlica, odra, ospa wietrzna

IZOLACJA PACJENTA



POZIOM DRUGI – izolacja zależna od dróg

przenoszenia zakażenia

-

Izolacja

stosowana

w

zakażeniach

przenoszonych

drogą kontaktową

zakażenia

gronkowcowe,

zapalenie

spojówek u noworodków,

zakażenia

wankomycynooporne,

infekcje układu pokarmowego

ZASADY POSTĘPOWANIA W

WYBRANYCH ZABIEGACH

MEDYCZNYCH

Rodzaj zabiegu

Rękawic

e

niejałow

e

Rękawic

e

sterylne

Maska,

fartuc

h

steryln

y

Serwety

,

narzędz

ia

sterylne

Iniekcje podskórne,
dożylne, domięśniowe

+

-

-

-

Założenie kaniuli do
tętnicy, kaniuli do żyły,
nakłucie stawu, nakłucie
szpiku, nakłucie jamy
opłucnowej, nakłucie
jamy brzusznej, nakłucie
lędźwiowe

-

+

+

+

SZCZEPIENIA OCHRONNE

ODPORNOŚĆ CZYNNA



Naturalna - zakażenia drogą naturalną



Sztuczna - immunizacja

ODPORNOŚĆ BIERNA



Naturalna - przezłożyskowy transport

IgG



Sztuczna – ludzkie immunoglobuliny i

osocze

SZCZEPIENIA OCHRONNE

SZCZEPIONKI

Preparaty zawierające antygen i służące

do uodparniania czynnego

IMMUNOGLOBULINY

Preparaty zawierające gotowe

przeciwciała i służące do uodporniania

biernego

SZCZEPIENIA OCHRONNE

ANATOKSYNA

(inaczej toksoid)

-

toksyna

bakteryjna

pozbawiona

swoich

właściwości

toksycznych

(podczas

obróbki

chemicznej);

-

zachowuje jednak zdolność stymulowania układu
immunologicznego do produkcji przeciwciał
przeciwko bakteriom, z których zostały uzyskane;

- wykorzystywana jest jako szczepionka przeciw

zakażeniom

charakteryzującym

się

wytwarzaniem egzotoksyn, takim jak: błonica

(

Corynebacterium diphteriae - maczugowiec błonicy )

tężec

(Clostridium tetani - laseczka tężca)

KRYTERIA PODZIAŁU

SZCZEPIONEK



ZALEŻNE OD SPOSOBU PRZYGOTOWANIA
ANTYGENU

- żywe
- żywe – atenuowane
- zabite
- anatoksyny
- otrzymywane na drodze inżynierii

genetycznej

KRYTERIA PODZIAŁU

SZCZEPIONEK c.d.



ZALEŻNE OD POCHODZENIA SZCZEPU

- autoszczepionki
- heteroszczepionki



ZALEŻNE OD DROBNOUSTROJU

- bakteryjne
- wirusowe
- mieszane

KRYTERIA PODZIAŁU

SZCZEPIONEK c.d.



ZALEŻNE OD STANU

FIZYKOCHEMICZNEGO

- płynne
- stałe



ZALEŻNE OD ZAWARTOŚCI

-

monowalentne ( zawierające jeden

antygen )

- poliwalentne ( zawierające klika

antygenów )

- kombinowane ( zawierające anatoksyny i

zabite

komórki )

ASEPTYKA I ANTYSEPTYKA



ANTYSEPTYKA

– jest to postępowanie

polegające na działaniu środków
chemicznych na strukturę lub
metabolizm drobnoustrojów

- odnosi się do odkażania pola

zabiegowego

- skóry rąk personelu
- odkażania rany operacyjnej

ASEPTYKA I ANTYSEPTYKA

c.d.



ASEPTYKA

– jest to postępowanie majace na

celu

niedopuszczenie

do

zakażenia

i

posługiwanie się jałowym materiałem i
sterylnymi narzędziami medycznymi.

Techniki aseptyczne powinny być stosowane:
-podczas inwazyjnych procedur naruszających

naturalną barierę ochronną

-podczas manipulowania sprzętem, który

będzie wprowadzony w naturalne jałowe
obszary organizmu

DEZYNFEKCJA POLA

ZABIEGOWEGO



Do

dezynfekcji

skóry

należy

używać

preparatów antyseptycznych zawierających
70% alkohol, najlepiej z chlorheksydyną
lub preparatem jodowym



Do dezynfekcji błon śluzowych oraz do
dezynfekcji świeżych i trudno gojących się
ran stosować wodne roztwory środków
antyseptycznych



Preparatami przemywamy skórę z dużym
marginesem wokół miejsca zabiegu (około 3
– 4 min przed operacją lub 30 sec.-1 min
przed wkłuciem) pozostawiając
do wyschnięcia

PIELĘGNACJA RANY



Zmiany opatrunków powinny się odbywać w

specjalnych gabinetach oddziałowych z

odpowiednią wentylacją



Jeżeli jednak zmianę opatrunku wykonuje

się na sali chorych, to należy przestrzegać

następujących zaleceń:

- wózek zabiegowy/opatrunkowy powinien być

myty codziennie, a przed każdym kolejnym

użyciem konieczna jest jego dezynfekcja

- wózki zabiegowe nie mogą być używane do

innych celów

PIELĘGNACJA RANY c.d.

-

sprzątanie oddziału i ścielenie łóżek powinno
być zakończone co najmniej 30 minut przed
zmianą opatrunków

-

rana powinna być odsłonięta na możliwie krótki
czas

-

brudny opatrunek musi być umieszczony w
szczelnym, zamkniętym worku na odpady
kliniczne

- w pierwszej kolejności zmieniamy opatrunki

,,czyste”, a później ,,brudne”

ZAŁOŻENIE CEWNIKA DO

PĘCHERZA MOCZOWEGO

ZABIEG NALEŻY WYKONAĆ W 2 OSOBY !

1.

Przygotuj niezbędny sprzęt do wykonania

zabiegu:

-

zestaw do cewnikowania pęcherza moczowego

-

żel urologiczny – INSTILLAGEL

-

strzykawka wypełniona jałowym roztworem 0,9 % NaCl

-środek

antyseptyczny

–

SKINSEPT

MUCOSA

do

przemywania i deyznfekcji ujścia zewnętrznego cewki

moczowej i krocza

-cewnik oraz zamknięty zestaw do drenowania moczu

ZAŁOŻENIE CEWNIKA DO

PĘCHERZA MOCZOWEGO c.d.

1.

Zachowaj

intymność

w

trakcie

wykonywania zabiegu, ułóż pacjenta w

odpowiedniej pozycji

2.

Przed przystąpieniem do zabiegu umyj

krocze mydłem w płynie

3.

Zestaw do cewnikowania połóż między

nogami chorego (jałowa wewnętrzna

strona papieru lub serwety służy jako

podkład )

4.

Gaziki znajdujące się w pojemniku nasącz

środkiem antyseptycznym

5.

Umyj i zdezynfekuj ręce

6.

Nałóż jałowe rękawiczki

ZAŁOŻENIE CEWNIKA DO

PĘCHERZA MOCZOWEGO c.d.

U KOBIET



Wykonaj dezynfekcję zewnętrznych

narządów płciowych ( jedną ręką rozchylić,

drugą odkażać w kierunku od spojenia

łonowego do odbytu )

- gaziki 1 i 2 – duże wargi sromowe
- gaziki 3 i 4 – małe wargi sromowe
- gaziki 5 i 6 - ujście cewki moczowej
- gaziki 7 i 8 wejście pochwy



Zużyte gaziki odrzuć do pojemnika na

odpadki znajdującego się w zestawie

ZAŁOŻENIE CEWNIKA DO

PĘCHERZA MOCZOWEGO c.d.



Jedną ręką nadal rozchylać wargi sromowe,

drugą chwycić cewnik (osoba asystująca

pokrywa koniec cewnika INSILLAGELEM ) i

wprowadź cewnik

U MĘŻCZYZN



Jedną ręką cofnij napletek, drugą wykonaj

odkażanie

- gaziki 1, 2 i 3 – żołądź i ujście cewki

moczowej

- gaziki 4 , 5 i 6 – ujście cewki moczowej



Zużyte gaziki odrzuć do pojemnika na

odpadki znajdującego się w zestawie

ZAŁOŻENIE CEWNIKA DO

PĘCHERZA MOCZOWEGO c.d.



Po odkażaniu weź cewnik ( osoba

asystująca pokrywa koniec cewnika

INSILLAGELEM ) i wprowadź cewnik

1.

Gdy pojawi się mocz, osoba asystująca

strzykawką z solą fizjologiczną wypełnia

balon cewnika, koniec cewnika łączy z

zestawem do drenowania moczu

2.

Podciągnij cewnik, aż do uzyskania oporu

3.

Po założeniu cewnika u mężczyzn

odprowadź napletek

4.

Sprzątnij miejsce zabiegu

5.

Umyj i zdezynfekuj ręce, zaprowadź

dokumentację

ZAŁOŻENIE WKŁUCIA

OBWODOWEGO

1.

Przygotuj niezbędny sprzęt do

wykonania zabiegu

- płyn antyseptyczny do dezynfekcji

skóry

- cewnik dożylny
- jałowe gaziki
- jałowy opatrunek
- strzykawka z płynem infuzyjnym
- nożyczki
- staza

ZAŁOŻENIE WKŁUCIA

OBWODOWEGO c.d.

1.

Poinformuj pacjenta o zabiegu i

umyj ręce

2.

Podczas nakłuwania żyły należy

wprowadzaj cewnik po kątem 10 – 45

stopni

3.

Przy ponownej próbie cewnikowania

żyły należy zastosować nowy jałowy

cewnik

4.

Wszelkie zabrudzenia krwią okolicy

wkłucia należy przemyć za pomocą

jałowego gazika i roztworu

alkoholowego, pozwolić na naturalne

wyschnięcie skóry

ZAŁOŻENIE WKŁUCIA

OBWODOWEGO c.d.

•

Umocuj cewnik opatrunkiem,

zanotuj datę i godzinę założenia

cewnika

•

Posprzątaj zestaw dbając o

prawidłową segregację odpadów

medycznych

•

Umyj i zdezynfekuj ręce

•

Założ dokumentację – karta

obserwacji miejsca wkłucia