Strategie ochrony

przyrody

Karolina Ciszak

Alicja Borowczak

Różnorodność biologiczna

Pojęcie to oznacza zróżnicowanie życia na

wszelkich poziomach jego organizacji.

Biologiczna różnorodność od genetycznych

odmian należących do tego samego gatunku,

przez różnorodność gatunkową, po

rozmaitość ekosystemów. Ochrona

różnorodności biologicznej nie jest tylko

ochroną popularnych gatunków zwierząt, czy

wybranych środowisk. Odnosi się do ochrony

relacji między gatunkami i procesów

zachodzących w obrębie ekosystemów,

włączając w to wpływ klimatu

C.d.

Dla zachowania i wzbogacenia różnorodności

biologicznej duże znaczenie ma zróżnicowanie

siedlisk i oddziaływania człowieka. Szczególnie

duże znaczenie ma ochrona siedlisk słabo lub

wcale przekształconych.

Kluczowe znaczenie dla zachowania różnorodności

biologicznej w przestrzeni rolniczej mają:

-zadrzewienia śródpolne
-oczka wodne i torfowiska
-ekstensywnie użytkowane łąki i pastwiska
-miedze

Szczyt Ziemi w Rio de

Janeiro

• Została podpisana przez 152 państwa.

• Zobowiązały się one do ochrony

różnorodności biologicznej.

• Państwa silnie rozwinięte gospodarczo dzięki

kadrze naukowców oraz dużym zasobom

pieniężnym pomagają krajom rozwijającym

się ochronie różnorodności biologicznej.

• Stworzono również deklaracje zasad Agenda

21, nie ma ona mocy prawnej, ale zawiera

program zrównoważonego rozwoju

środowiskowego, ekonomicznego i socjalnego

Natura 2000

• To program

powstały z inicjatywy Unii Europejskiej,

dotyczy tylko krajów członkowskich, które wspólnie maja

ochraniać cenne i zagrożone wyginięciem gatunki i

określone typy siedlisk. Jednolite prawo powoduje

optymalizacje kosztów potęgowanie korzystnych dla

środowiska efektów, ułatwia też to współprace między

instytucjami.

Natura 2000 w Polsce:

• Polska przystąpiła do programu w 2003 roku.

• 11% obszaru Polski to tereny objęte programem Natura

2000, (823 obszary)

• Polska po podpisaniu programu miała problemy z realizacją

jego założeń dopiero po wniesieniu przez Unię Europejską

sprawy do Trybunału Europejskiego przyspieszono realizacje

programu.

Strategie ochrony przyrody

Z przyczyn administracyjno-

politycznych strategie ochrony przyrody
odnoszą się do różnych poziomów
szczegółowości

i

do

różnej

skali

zagadnienia-

lokalnej,

regionalnej,

narodowej,

globalnej.

Programy

międzynarodowe są podstawą globalnie
zagrożonych ekosystemów, działają pod
patronatem Światowej Unii Przyrody.

Programy międzynarodowe

Przykładem skuteczności tego działania jest

układ w sprawie Antarktyki, gdzie państwa

roszczące sobie prawa do tego terytorium

wprowadziły zakaz używania Antarktyki do

celów

militarnych,

składowania

tam

odpadów jądrowych oraz zakaz działalności

górniczej. Dały za to pełne prawo do

prowadzenia badań naukowych, objęły

ochrona zwierzęta morskie. Ponad to

określa

obserwowanie

zmian

środowiskowych oraz wymaga dostarczania

raportów dotyczących postępów w ochronie

gatunków.

Programy narodowe

Określają one ustawowa odpowiedzialność i

tworzą

ramy

działania

organizacji

rządowych.

Sposobami realizacji tych strategii mogą być:
• Tworzenie rezerwatów przyrody i parków

narodowych

• Wyrównywanie strat rolnikom za ograniczana

produkcje

• Planowe gospodarowanie siedlisk w celu

zwiększenia różnorodności

Rodzaje strategii:

• Zachowawcza
• Technologiczna
• Planistyczna
• Zrównoważonego rozwoju

Strategia zachowawcza

• zakłada zachowanie środowiska w

niezmienionym stanie przez stosowanie

systemu prawnego (nakazów i zakazów),

wyznaczającego zasady użytkowania

zasobów przyrody, np. umowy o

rezygnacji z produkcji artykułów

szkodliwych dla środowiska (aerozole,

detergenty), ustalanie dopuszczalnych

norm zanieczyszczeń, ustanawianie

obszarów chronionych (parki narodowe,

pomniki przyrody);

Park narodowy

• Obszar zajmujące nie mniej niż 1000

hektarów

• Ochronie podlega całość przyrody oraz

charakterystyczne cechy krajobrazu

• Parki narodowe służą nauce,

dydaktyce oraz kulturze

• W Polsce jest aktualnie 20 parków

narodowych

Rezerwat przyrody

• Zapewniają ochronę określonym

fragmentom przyrody przed wpływem
działalności gospodarczej człowieka

• W zależności od tego jak rygorystyczny

ma być reżim ochronny tworzy się
rezerwaty ścisłe (wykluczające
działalność człowieka) lub częściowe (z
ograniczonym zakresem prac)

Strategia technologiczna

Polega na usuwaniu ze środowiska

metodami technicznymi różnych form
zanieczyszczeń oraz zastępowaniu
technologii brudnych technologiami
czystymi, np. montowanie filtrów,
budowa oczyszczalni ścieków, utylizacja
odpadów, rekultywacja terenów
zdegradowanych;

Strategia planistyczna

Polega na planowaniu takich form

gospodarczej działalności, które
przynoszą środowisku minimalne
szkody, np. przejście na rolnictwo
ekologiczne

Strategia zrównoważonego

rozwoju

Koncepcja ta zakłada, iż należy wprowadzić taki

sposób gospodarowania, w którym wykorzystanie

szeroko rozumianych zasobów środowiskowych

nie prowadzi do degradacji eksploatowanych

systemów i ich otoczenia. Gospodarowanie to

pozwala jednocześnie na zaspokojenie obecnych i

przyszłych potrzeb człowieka. Osiągnięcie stanu

zrównoważonego rozwoju nierzadko ogranicza się

jedynie do rekultywacji terenów zdegradowanych.

Istotne jest także wypracowanie określonych

zachowań konsumpcyjnych, które zachowywałyby

równowagę pomiędzy potrzebami człowieka a

możliwościami środowiskowymi.