Powodzie

Taktyka działań ratowniczych

Przyczyny występowania
powodzi.

Do bezpośrednich przyczyn powodzi

zaliczamy:
Roztopy wiosenne,
Ulewne deszcze szczególnie, w rejonach
górskich
Silne wiatry sztormowe na morzach
spiętrzające wody w ujściach rzek,
Spiętrzanie wody wywołane zatorami
lodowymi,
Przerwanie tam, wałów, zapór,

Wyniszczanie lasów u źródeł rzek,
Układ większości koryt rzecznych na linii
południe-północ i związana z tym różnica
temperatur powodująca nierówne tajenie lodów,
Układy łańcuchów górskich wpływające na
powstawanie nierównomiernych opadów
atmosferycznych.

Do pośrednich przyczyn powodzi
zaliczamy:

W zależności od przyczyn
powodujących wezbrania

rozróżniamy:

Powodzie roztopowe (wiosenne),
Powodzie opadowe (letnie),
Powodzie sztormowe,
Powodzie zimowe.

Ewakuacja

Obszary zagrożone zalaniem lub odcięte wodami

powodziowymi przeznaczone do ewakuacji są
często terenem działania sekcji ratowniczych.
Ludność tych obszarów po ogłoszeniu stanu
alarmowego najczęściej odmawia opuszczenia
swych siedzib i dopiero po bezpośrednim
zetknięciu się z żywiołem decyduje się na
opuszczenie swego mienia. Warunki te stwarzają
później chaos i konieczność szybkiej ewakuacji
dużej ilości ludzi. Po rozpoczęciu ewakuacji
kontynuuje się ją aż do całkowitego zabezpieczenia
wszystkich osób zagrożonych utonięciem.

Przy ładowaniu pasażerów na
łodzie należy zwrócić uwagę na
następujące elementy:

Nie przekraczać ładowności łodzi,
Pasażerów umieszczać tylko w pozycji siedzącej na
dnie łodzi,
Zabronić wykonywania różnych zbędnych ruchów,
Wszystkich pasażerów ubrać w kamizelki ratunkowe,
W pierwszej kolejności ewakuować kobiety i dzieci,
Unikać zabierania na łódź samych kobiet lub dzieci
(łatwość ulegania panice),
Pamiętać, że spokój, opanowanie i sprawność załogi
są najlepszym lekarstwem na wszelkie objawy
paniki.

Ratowanie Ludzi

W czasie powodzi ludzie najczęściej chronią się na

piętrach lub dachach budynków. Rzadziej spotyka
się osoby pływające na częściach drewnianych
budynków, inwentarza lub zwalonych pniach
drzew. W pierwszym przypadku jeżeli wejścia do
budynków są zalane wodą, należy dotrzeć przy
pomocy drabin do miejsca przybywania ludzi i
przy pomocy lin sprowadzić ich do łodzi. Przy
prowadzeniu operacji tego typu należy unikać
gwałtownych i niepotrzebnych ruchów, które
mogą spowodować chybotanie łodzi.

Odpowiednim zachowaniem i

perswazją należy wpłynąć na
bezpieczne zachowanie się ludzi
będących w niebezpieczeństwie.
Ratując osoby przebywające na
przedmiotach pływających, staramy
dotrzeć do zagrożonych i zabrać ich
do łodzi podpływając do
poszkodowanego z kierunku
przeciwnego do nurtu i w razie
potrzeby udzielić pierwszej pomocy.

Ratowanie
zwierząt

Akcję ratowania zwierząt organizujemy tylko w tym

wypadku, jeśli te operacje nie zagrażają życiu

ratowników. Małe zwierzęta ładujemy wprost na

łódź lub ponton po uprzednim spętaniu. Większe

zwierzęta mogą być transportowane na członach

lub dużych pontonach. Jeśli głębokość wody nie

jest duża, można zwierzęta przeprowadzić. W

takim wypadku końce lin, do których przywiązane

są zwierzęta, muszą być trzymane w rękach

załogi siedzącej na rufie (mocowanie lin do części

łodzi jest zabronione). Przy transporcie zwierząt

należy unikać przekraczania stref o silnym nurcie.

Wały ochronne

Rozróżniamy dwa zasadnicze typy wałów:

Wały zimowe lub niezatapiane, które w swoim

założeniu mają chronić przed największą wodą

powodziową i są budowane w odpowiednim

rozstawie i wysokości, aby mogły pomieścić duże

ilości wody,
Wały letnie lub zatapiane mają za zadanie chronić

obszary użytków rolnych w okresie wegetacyjnym

przed niewielkimi wezbraniami letnimi. Wały letnie

w okresie dużych wezbrań wiosennych

przepuszczają wodę przez specjalne przelewy.

Woda, zatapiając tereny użytków rolnych pomiędzy

wałami zimowymi, podnosi częściowo ich żyzność.

Ochrona wałów

Zagrożenie wałów może być spowodowane w czasie

powodzi następującymi zjawiskami:
Przelanie wody powodziowej przez koronę wału,
Podmycie i obsunięcie się skarpy od strony wody
(odwodnej) spowodowane prądem, falą lub płynącą
krą,
Rozmoknięcie korpusu wału,

Przesiąkanie wody przez korpus wału lub jego

podstawę; jest to widoczne przez formowanie się
źródełek od strony zawala (odpowietrznej).

Podniesienie korony wału

W czasie wysokich stanów wody,

spowodowanych dużym
wezbraniem lub spiętrzeniem na
skutek uformowania się zatorów
lodowych, istnieje
niebezpieczeństwo przejścia wody
przez koronę wału. Podniesienie
wału może być dokonane jednym z
niżej podanych sposobów:

Worki z piaskiem ułożone na koronie. Worki
układa się do wysokości 30-40 cm. Nie
należy ich zbytnio wypełniać piaskiem, bo
wtedy źle przylegają do siebie. Od strony
wody uszczelnia się je nawozem z gliną.
Ściana z desek lub pali . Deski lub bale
ułożone miedzy dwoma rzędami pali
tworzą ścianę pojedynczą o maksymalnej
wysokości 50 cm. Przed ścianą od strony
wody układa się nawóz celem uzyskania
szczelności. Pale wbija się w odstępach 1,5
m na głębokość równą ich wysokości nad
wałem.

Podwójna ściana z desek lub bali. Przy

większych wysokościach do 1 m muszą
być zastosowane podwójne ściany z desek.
W tym celu zabija się dwa rzędy pali w
odstępie mniej więcej równym wysokości.
Po stronie wewnętrznej przybija się deski
lub układa bale, a przestrzeń między nimi
wypełnia nawozem, gliną z piaskiem i
dobrze ubija. Taką podwójną grodzę w
pewnych wypadkach można podwyższyć
przez wzniesienie ponad nią ściany
pojedynczej. Pale tej ściany muszą jednak
sięgać koniecznie w głąb wału.

Zapobieganie podmyciu i

obsunięciu się skarpy wodnej

Podmycie i obsunięcie się wałów od strony

rzeki zdarza się często w miejscach

osłabienia wału, to znaczy różnego rodzaju

wyrwach. Utworzona wyrwa musi być zaraz

zamknięta kamieniami, workami z

piaskiem, zakotwiczonymi drzewami.

Przeciw uderzeniom fal można się bronić za

pomocą faszyny (wiązki wikliny)

rozpostartej na wale wierzchołkami w dół,

przyciśniętej walcem faszynowym

zamocowanym wbitymi kołkami.

Zapobieganie rozmoknięciu

korpusu wału

Rozmoknięcie wału jest najczęściej spowodowane

długotrwałą wielką wodą, jeśli wał jest zbudowany

z materiałów przepuszczalnych. Żyły wodne,

przesączające się przez wał, rozmiękczają go tak,

że skarpa wał może się obsunąć. Podobne

niebezpieczeństwo grozi wtedy, gdy wał stoi na

podłożu przepuszczalnym. W tym przypadku żyły

wodne idą spodem, lecz na małej głębokości .Z

tego powodu rozmiękczeniu ulega podnóże wału.

Obsunięcie wału poprzedzane bywa najczęściej

powstaniem podłużnych szczelin w jego koronie.

Obrona polega na natychmiastowym obciążeniu

miejsc mokrych za pomocą worków z piaskiem.

Koronę wału trzeba rozszerzyć lub wzmocnić.

Zapobieganie przeciekom

Przecieki powstają najczęściej w miejscach, gdzie są

nory zwierzęce. Żyły wodne przebiegające wysoko

można zlikwidować przez mocne ubijanie wału. W

dolnej części wału żył wodnych tym sposobem nie

można zlikwidować. Trzeba odnaleźć miejsce, skąd

biorą swój początek. Jeśli woda jest spokojna,

można poznać to miejsce po wirowaniu wody.

Drugi sposób polega na ty, że wzdłuż skarpy wału

przeciągamy wiechę słomianą lub płótno rozpięte

na ramie. W miejscu gdzie jest otwór, słoma lub

płótno przylgnie do wału. Odszukane wejście wody

okładamy warstwą worków z piaskiem. Jeśli

otworu nie uda się odszukać, należy wówczas za

wałem zbudować podwójną ścianę z desek, bali

lub worków z piaskiem.

Przerwanie wału

Postępowanie będzie zależne od jej wielkości, środków,

materiałów i ilości ludzi przeznaczonych do akcji. W

miejscu przerwania wału może wtargnąć nurt rzeki

lub jego odgałęzienie, co zwykle jest groźne dla

obszarów bronionych, dlatego do akcji należy

przystąpić jak najszybciej. W pierwszej fazie staramy

się zwykle zablokować wyrwę drzewami spławionymi

z wodą i zakotwiczonymi w miejscu wyrwy.

Jednocześnie rozpoczynamy bicie pali wzdłuż osi

wału i w ich oparciu zatapiamy elementy faszynowe

lub worki z piaskiem , przekładając to wszystko

gęsto kamieniami. Po uchwyceniu wody część

odpowietrzną utworzonej tamy uszczelniamy, gliną

lub piaskiem. Akcja tego typu jest bardzo trudna i

wymaga dużych sił i dobrej organizacji.