ŚRODOWISKO

ŚRODOWISKO

ŻYCIA

ŻYCIA

CZŁOWIEKA

CZŁOWIEKA

EWA PAROL

EWA PAROL

ALEKSANDRA WAŁACH

ALEKSANDRA WAŁACH

GR. 4A

GR. 4A

ŚRODOWISKO-suma zewnętrznych warunków

oddziałujących na człowieka.

Czynniki środowiskowe wpływające na życie

człowieka:

Biologiczne-bakterie wirusy riketsje grzyby

rezerwuary infekcji(ludzie zwierzęta

gleba)przenosicieli(stawonogi)florę i

faunę(żywność, alergeny)

Fizykochemiczne-temperatura, wilgotność,

zanieczyszczenia chemiczne powietrza, wody,

gleby, promieniowanie, nasłonecznienie

Społeczne-wzajemne relacje i oddziaływania

między jednostkami i grupami wynikające z

społecznej organizacji i innych aspektów życia

społecznego

Kulturowe-wykształcenie poziom kultury

środowisko polityczne, religijne, artystyczne,

sportowe

Mimo wyróżnienia 4 grup czynników

środowiskowych nie można ich rozpatrywać

oddzielnie ponieważ są one z sobą wzajemnie

powiązane i wspólnie oddziałują na człowieka.

Czynniki środowiskowe współdziałają z

sobą a w zależności od ich kompozycji

łączny efekt może ulec osłabieniu lub

wzmocnieniu.

Oddziaływanie czynników może mieć

charakter:

ADDYTYWNY; gdy sumują się efekty

biologiczne działania dwóch lub więcej

czynników

SYNERGISTYCZNY; skutek

współdziałania dwóch lub więcej

czynników jest większy od prostego

sumowania ich następstw

ANTAGONISTYCZNY ;gdy działanie

jednego czynnika chroni przed

szkodliwym działaniem innego lub

ogranicza następstwa tego działania

Teorie dotyczące wpływu środowiska na

człowieka

Determinizm – twierdzi się, że środowisko

przyrodnicze całkowicie decyduje o

funkcjonowaniu człowieka (całkowicie

zależy od przyrody, człowiek nie ma wpływu

na człowieka, lecz klimat na człowieka)

Indeteterminizm – pogląd, który mówi, że

środowisko przyrodnicze nie ma żadnego

wpływu na działalność człowieka (zmiany

typu wynalezienie szczepionki, dróg,

techniki, dążenie do uniezależnienia się od

środowiska)

Posybilizm - środowisko przyrodnicze

stwarza warunki dla funkcjonowania

człowieka, ale to człowiek decyduje w jaki

sposób z nich korzysta(my decydujemy jak

mamy z nich korzystać)

CZLOWIEK A ŚRODOWISKO

Wyjątkowe miejsce człowieka w przyrodzie

ksztahują również wyjątkowe stosunki, jakie panują

między nim a całą biosferą. Opis i zrozumienie

wszystkich tych stosunków utrudnia odrębność

dwóch kierunków wiedzy o człowieku: jednej -która

traktuje go jako istotę biologicZną, drugiej -która

zajmuje się jego społecznymi właściwo- ściami.

Musimy jednak pamiętać o tym, że człowiek w

każdym swym wymiarze biologicznym, społecznym

czy kulturowym stanowi zaw- sze cząstkę biosfery.

Na środowisko życia człowieka, które warunkuje

jego cechy biolo- giczne, ale również i

psychospołeczne wpływ mają różnorodne czyn- niki

środowiskowe:

l) biotyczne -flora i fauna ( w tym także

chorobotwórcza), bioge-

ograficzne rodzaje siedlisk, np. leśne, stepowe,

pustynne, gór- skie, nizinne, itp.;

2) abiotyczne -obejmujące cechy klimatu i

mikroklimatu, a więc nasłonecznienie i

sztuczne oświetlenie, temperaturę,

wilgotność powietrza i opady, wysokość

nad poziomem morza, skład fizy-

kochemiczny wód, gleb i atmosfery.

Środowisko biotyczne i fi- zyczne może być

podzielone na naturalne -czyli nie

zmienione przez działalność człowieka i

sztuczne -czyli zmienione jego

działalnością. Wyróżnić też można:

3) środowisko społeczne, a więc -miejskie,

wiejskie, rodzinne, szkolne, zawodowe, i

związane z nim:

4) środowisko kulturowe -wykształcenie,

poziom kultury, środo- wisko polityczne,

religijne, artystyczne, sportowe. W sensie

ekologicznym tennin "kultura" oznacza

celową działalność człowieka wewnątrz i na

zewnątrz biosfery.

W badaniach czterech głównych problemów

współczesności, jakimi są:

l) ogromny wzrost liczbowy ludzkich populacji,

przegęszczenie ziemi;

2) wyczerpywanie się zasobów naturalnych i

problemy produkcji żywności (surowce,

energetyka i żywność);

3) zagrożenia ekologiczne lokalne i globalne,

militaryzacja ziemi i kosmosu (widmo

katastrofy nuklearnej), zanieczyszczenie i za-

trucie środowiska;

4) wzmożony rytm życia, nauki i pracy,

tykają się dziś szeroko nauki biologiczne i

społeczne.

Człowiek podlega prawom ewolucji biologicznej

i kulturowej, tak

więc rozumienie praw obu tych ewolucji i

działanie zgodne z nimi 1oże wpłynąć na

likwidację owych zagrożeń.

Związki zachodzące pomiędzy człowiekiem

(gatunkiem Homo sapiens) a przyrodą można ująć

jako trzy koncepcje:

l) podporządkowania człowieka prawom i

prawidłowościom przyrody.

Wedlug tego kierunku, człowiek podlega tym
samym prawom egzystencji i rozwoju co inne

gatunki biologiczne. Koncepcja ta głosi konieczność

rezygnacji z technologicznej ingerencji czlo- wieka

w przyrodę i rezygnację z kształtowania przez niego

śro- dowiska -skrajnyekologizm;

2) dominacji człowieka nad przyrodą. Człowiek jest

jedynym gatunkiem myślącym i posiadającym

kulturę. Fakt ten upoważ- nia do całkowitego

podporządkowania przyrody żywej i mar- twej celom

człowieka dla zaspokojenia jego potrzeb -antropo-

centryzm;

3) homeostazy antropogenicznej. Związek między

człowiekiem a przyrodą winien być nacechowany

równowagą dynamiczną. Człowiek razem z przyrodą

jako jej składnik ulega przekształ- ceniom i

rozwojowi w równowadze ze środowiskiem. W ukła-

dzie człowiek -środowisko, człowiek jest elementem

dynami- zującym układ, zaś elementem

stabilizującym jest środowisko.

l. Środowisko sztuczne stworzone przez człowieka

-występuje w większych osiedlach, miastach,

ośrodkach przemysłowych, aglomera- cjach

miejsko-przemysłowych oraz na obszarach

zainwestowanych przez infrastrukturę techniczną.

Człowiek w tym środowisku przekształca rzeź- bę

terenu, pokrywa powierzchnię budowlami,

urządzeniami komunalny- mi, wprowadza

roślinność, reguluje przepływ wód, zniekształca

klimat na skutek zanieczyszczeń mechanicznych,

chemicznych, termicznych i biologicznych.

2. Środowisko geograficzne jest określone jako

mniej lub więcej przekształcone środowisko przez

człowieka na zamieszkałych obszarach. Największe i

naj szybsze zmiany zachodzą na obszarach

urbanizujących się lub zurbanizowanych. Procesy

industrializacji i urbanizacji są dyna- miczne i

rozprzestrzeniają się na coraz większe tereny. Stąd

też należy chronić na przykład obszary o

wartościowych glebach i łagodnym klima- cie, lasy o

najwyższej jakości produkcyjnej lub ze względu na

ich poło- żenie, tereny o szczególnych walorach

środowiskowych dla celów rekre- acyjnych,

lecznictwa balneologicznego, turystyki i sportów.

3. Środowisko naturalne, określane również jako

przyrodnicze, jest w niewielkim stopniu przekształcone

przez człowieka. Obszarów takich jest coraz mniej na

świecie i można je znaleźć na przykład w okolicach

podbiegunowych, w wysokich górach, na pustyniach, w

wielkich kompleksach leśnych. Obszary te są zazwyczaj

rzadko zamieszkałe oraz odwiedzane przez człowieka. W

krajach o gęstym zaludnieniu degradacja środowiska

posunęła się tak daleko, że zachowały się jedynie resztki

pierwotnej przyrody.

W większości rozwiniętych gospodarczo krajów Europy

dominuje środowisko sztuczne. W Polsce do środowisk

naturalnych zalicza się parki narodowe oraz pozostałe

obszary chronione. Są one traktowane jako

nienaruszalne relikty lub obiekty, z tym jednak, że

niektóre z nich w całości lub w części są niszczone przez

ruch turystyczny -zwłaszcza zmotoryzowany lub przez

szkodliwe oddziaływanie zbyt blisko położonych

obiektów przemysłowych, na przykład Tatry lub Dolina

Ojcowska. Do tej kategorii środowisk należy doliczyć

obszary o dominujących jeszcze cechach środowiska

naturalnego, przeznaczone jednak do przyszłej

eksploatacji lub częściowo już eksploatowane (na

przykład obszary bagienne i zalewowe).

Spośród wymienionych trzech kategorii

środowisk dla ludzkości i społeczeństwa

szczególne znacznie mają środowiska

naturalne i chronione, natomiast dla

pojedynczego człowieka mikrośrodowiska,

gdyż one decydują o jego samopoczuciu,

zdrowiu i warunkach bytowo-kulturalnych.

W mikrośrodowiskach człowiek spędza całe

swoje życie. Mikrośrodowiskiem jest bowiem

mieszkanie, miejsce pracy lub wypoczynku,

a także droga lub ulica, po której się

porusza, a nawet wnętrze

pojazdu.

Środowisko, zarówno naturalne, jak i

przekształcone oraz sztuczne, ulega ciągłym

zmianom pod wpływem potęgującej

sil( działalności ludzkiej. Jednocześnie

nawet środowisko skrajnie przekształcone

(sztuczne) podlega nadal wszystkim prawom

przyrody.

koniec

koniec