Alkohole są to związki organiczne
pochodne węglowodorów, w
których atom wodoru został
zastąpiony grupą -OH
(hydroksylową).
C
C
n
n
H
H
2n+1
2n+1
OH
OH
Alkohole mogą być nazywane według trzech różnych systemów;
nazewnictwo zwyczajowe (dotyczy prostszych alkoholi). Składaja się one z
nazwy grupy alkilowej, poprzedzonej słowem alkohol.
nazewnictwo systemowe w którym:
- jako strukture podstawową wybiera sie najdłuższy łańcuch weglowy.
Struktura podstawowa ma nazwę w zależności od ilości atomów węgla,
etanol, propanol,.... Nazwę tworzy się przez dodanie końcówki -ol
poprzedzonej ewentualnie liczebnikiem arabskim określającym położenie
grupy -OH w łańcuchu węglowym. Jeżeli grup -OH jest więcej jak jedna to w
nazwie podajemy liczebnik pochodzenia greckiego (di, tri)
Metanol jest alkoholem, który
wywodzi się od metanu, gdzie
jeden atom wodoru jest
zastąpiony grupą hydroksylową
-OH.
Metanol (alkohol metylowy) jest
związkiem silnie toksycznym.
Spożyty grozi ślepotą. Jako
substancja ma zastosowanie
głównie jako rozpuszczalnik.
CH
3
-OH
Etanol jest alkoholem,
który wywodzi się od
etanu, gdzie jeden atom
wodoru został zastąpiony
grupą hydroksylową -OH
Alkohol etylowy jest
stosowany jako
rozpuszczalnik, lek
cucący i odkażający oraz
składnik napojów
alkoholowych.
Alkohol etylowy działa
oszałamiająco i toksycznie.
Dawka śmiertelna wynosi 5 - 10
g/kg masy ciała. Długotrwałe
nadużywanie alkoholu prowadzi
do marskości i raka wątroby.
C
2
H
5
-OH
Hydratacja
alkenów
Fermentacja
węglowodanów
Otrzymywanie z
chlorków
Alkeny ulegają łatwo przemianie w alkohole w
wyniku bezpośredniej addycji wody. Tą metodą
można otrzymać tylko te alkohole, których reakcja
otrzymywania przebiega zgodnie z regułą
Markownikowa.
Zgodnie z regułą Markownikowa, atom wodoru
przyłącza się do tego atomu wegla, z którym
połączona jest już większa liczba atomów wodoru.
Węglowodany to grupa wielkocząsteczkowych związków
chemicznych otrzymywanych w wyniku procesu fotosyntezy w
roślinach. Tymi substancjami jest cukier, skrobia i celuloza. Do
fermentacji nadaje się tylko cukier i skrobia.
Fermentacja przebiega pod wpływem drożdży i jest to
najstarsza synteza chemiczna stosowana przez człowieka.
Produktem fermentacji jest głównie alkohol etylowy.
C6H12O6 ---> 2C2H5OH + 2CO2
Jest to metoda mająca zastosowanie w
laboratoriach i polega na hydrolizie (reakcja z
wodą) chlorków alkilowych.
Na skalę przemysłową ta metoda nie ma zastosowania, ponieważ
alkohole są zwykle łatwiej dostępne niż odpowiednie chlorki.
Alkohole o łańcuchach C1 - C12 są w
temperaturze pokojowej cieczami. Bardzo
dobrze rozpuszczają się w wodzie
następujące alkohole; metanol, etanol i
propanol. Począwszy od butanoli
rozpuszczalnośc alkoholi gwałtownie
maleje. Alkohole o ilości atomów węgla
ponad 8 praktycznie w wodzie nie
rozpuszczają się.
1. Grupa hydroksylowa -OH w reakcji chlorowcowodorem
może być wymieniona na atom chlorowca
C2H5OH + HBr ---> C2H5Br + H2O
2. Reakcja z metalami aktywnymi (sód, potas, glin)
2CH3OH + 2Na ---> 2CH3ONa + H2
W reakcji atom wodoru grupy hydroksylowej jest wypierany przez
bardziej aktywny chemicznie atom sodu. Wodór opuszcza środowisko
reakcji w postaci gazowej.
3. Spalanie alkoholu
Reakcja przebiega z udziałem tlenu i podobnie jak przy
węglowodorach produktem może być CO2, CO (czad) lub C. Produkty
CO i C powstają przy niedostatecznej ilości tlenu. Oto przykład
reakcji spalania alkoholu;
C2H5OH + 3O2 ---> 2CO2 + 3H2O
4. Dehydratacja alkoholi (dotyczy alkoholi z minimum dwoma
atomami wegla)
W reakcji dehydratacji alkoholi otrzymujemy alken.
CH3-CH2-OH ---> CH2=CH2 + H2O
Podstawowe reakcje alkoholi
Glikol etylenowy
Gliceryna
Gliokol etylenowy jest
bezbarwną, gęstą cieczą dobrze
rozpuszczalną w wodzie.
Substancja ta występuje w wielu
wyrobach przemysłowych, takich
jak detergenty i kosmetyki, oraz
jest istotnym składnikiem płynów
chłodzących (Borygo) używanych
w silnikach samochodowych. Jest
trucizną.
Jest to gęsta, bezbarwna i
higroskopijna ciecz, składnik
tłuszczów. Ma szerokie
zastosowanie w produkcji leków i
kosmetyków. Wspomieć należy
również o wykorzystaniu
gliceryny jako półproduktu w
produkcji dynamitu i
nitrogliceryny.
-Metanol(alkohol metylowy)- używany
jest jako rozpuszczalnik (rozpuszczają
się w nim tłuszcze, żywice i
pokosty),stosowany w farmaceutyce,
składnik paliwa dla samolotów, główny
składnik paliwa do modelarskich silników
żarowych, produkcja materiałów
wybuchowych np.C4, paliwo w silnikach
spalinowych, np. używanych w
motocyklach żużlowych, stosowany z
ługami lub kwasami do otrzymywania
estrów metylowych, podstawowy
surowiec do otrzymywania
polioksymetylenu (politrioksan,
poliformaldehyd, tarnoform), surowiec
do otrzymywania MTBE, Surowiec do
produkcji kwasu octowego.
-Etanol(alkohol etylowy)- ma zarówno
pozytywne jak i negatywne sposoby
zastosowania. Do tych pozytywnych
należy przemysł spożywczy i
farmaceutycznych(fermentacja
alkoholowa), kosmetyczny, stosuje się
go jako denaturat, rozpuszczalnik. Do
negatywnych sposobów wykorzystania
etanolu należy to, że jest stosowany jako
używka. Wypicie alkoholu powoduje
zaburzenia mowy i równowagi.
Spowalnia on funkcję centralnego
układu nerwowego, odblokowuje
zahamowania w korze mózgowej i
wywołuje stan euforii. Ponadto jeszcze
niszczy komórki nerwowe. Częste picie
alkoholu prowadzi do uzależnienia i
może w efekcie doprowadzić do
martwicy wątroby. Ze względu na
działanie odurzające kierowcy
prowadzący pojazdy mechaniczne pod
wpływem alkoholu powodują wiele
wypadków śmiertelnych.
Alkohol etylowy jest środkiem
odurzającym o właściwościach
narkotyku. Nadmierne picie napojów
alkoholowych powoduje różnego
rodzaju uszkodzenia tkanek oraz
doprowadzenie do alkoholizmu, tj.
nałogowego zatruwania się i
całkowitego uzależnienia od alkoholu.
http://www.chemia.dami.pl/gimnazjum/gi
mnazjum10/organiczna6.htm
www.wikipedia.pl
http://www.sciaga.pl/tekst/83604-84-
zastosowanie_alkoholi