Prawo własności

intelektualnej

część 11

dr Marek Świerczyński

Katedra Prawa Cywilnego i

Prawa Prywatnego

Międzynarodowego

WPiA UKSW

Pojęcie znaku towarowego

• Oznaczenie przedstawione lub wyrażone w sposób

graficzny, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do
odróżnienia w obrocie towarów jednego przedsiębiorcy
od tego samego rodzaju towarów innych
przedsiębiorców

• Znak towarowy może być komercjalnie

wykorzystywany poprzez licencjonowanie, franchising,
merchandising i sponsoring. Jako narzędzie marketingu
może stanowić istotny składnik przedsiębiorstwa

• Rodzaje: słowne; graficzne; słowno-graficzne;

przestrzenne; dźwiękowe; kolor; zapach

Pojęcie znaku towarowego

• Zgodnie z art. 120 ust. 2 p.w.p. znakiem

towarowym może być w szczególności:
wyraz, rysunek, ornament, kompozycja
kolorystyczna, forma przestrzenna, w tym
forma towaru lub opakowania, a także
melodia lub inny sygnał dźwiękowy.

Przykłady znaków towarowych

Funkcje znaków towarowych

• Funkcja oznaczenia pochodzenia
• Funkcja jakościowa/gwarancyjna
• Funkcja reklamowa/inwestycyjna

Prawo ochronne

• Art.153 p.w.p.

–

Przez uzyskanie prawa ochronnego nabywa się

prawo wyłącznego używania znaku

towarowego w sposób zarobkowy lub

zawodowy na całym obszarze

Rzeczypospolitej Polskiej.

–

Czas trwania prawa ochronnego na znak

towarowy wynosi 10 lat od daty zgłoszenia

znaku towarowego w Urzędzie Patentowym.

–

Prawo ochronne na znak towarowy może

zostać, na wniosek uprawnionego,

przedłużone dla wszystkich lub części

towarów, na kolejne okresy dziesięcioletnie.

Przeszkody

•

Ustawa - prawo własności przemysłowej
przewiduje podział przeszkód rejestracji na
bezwzględne i względne.

–

Bezwględne - uniemożliwiają udzielenie praw
ochronnych na znaki towarowe w odniesieniu
do wszystkich towarów (usług), ponieważ
dotyczą każdego oznaczenia bez względu na
towar,

–

Względne - drugie wyłączają jedynie ochronę
towarów określonego rodzaju, co nie eliminuje
możliwości rejestracji danego oznaczenia dla
towarów innego rodzaju.

Przeszkody bezwzględne

•

Wyłączenia z ochrony o charakterze bezwzględnym

(przynajmniej co do zasady) zawierają art. 129 i

131 p.w.p.

•

Oznaczenia, które nie mają dostatecznych znamion

odróżniających

–

nie nadają się do odróżniania w obrocie towarów, dla

których zostały zgłoszone,

–

składają się wyłącznie z elementów mogących służyć w

obrocie do wskazania w szczególności rodzaju towaru,

jego pochodzenia, jakości, ilości, wartości,

przeznaczenia, sposobu wytwarzania, składu, funkcji

lub przydatności,

–

weszły do języka potocznego lub są zwyczajowo

używane w uczciwych i utrwalonych praktykach

handlowych.

Nie udziela się praw ochronnych na
znaki towarowe:

1) których używanie narusza prawa osobiste lub

majątkowe osób trzecich,

2) które są sprzeczne z porządkiem publicznym lub

dobrymi obyczajami,

3) które ze swojej istoty mogą wprowadzić

odbiorców w błąd, w szczególności co do
charakteru i właściwości

 

Przeszkody bezwzględne

Nie udziela się praw ochronnych na znaki
towarowe, jeżeli:

1) zostały zgłoszone w złej wierze do Urzędu Patentowego w

celu uzyskania ochrony,

2) zawierają nazwy, skróty nazw bądź symbole, na używanie

których w obrocie zgłaszający nie ma zezwolenia
właściwego organu Państwa albo organizacji,

3) zawierają elementy będące symbolami, w szczególności o

charakterze religijnym, patriotycznym lub kulturowym,
których używanie obrażałoby uczucia religijne, patriotyczne
lub tradycję narodową,

4) stanowią formę bądź inną właściwość towaru lub

opakowania, która jest uwarunkowana wyłącznie jego
naturą, jest niezbędna do uzyskania efektu technicznego lub
zwiększa znaczenie wartości towaru.

Przeszkody bezwzględne

Oprócz bezwzględnych przeszkód udzielenia
prawa ochronnego na znak towarowy, prawo
własności przemysłowej określa również w sposób
wyczerpujący przeszkody o charakterze
względnym.

Składają się na nie kolizje z wcześniejszymi
prawami do znaków towarowych oraz
zarejestrowanymi oznaczeniami geograficznymi,
związane najczęściej z istnieniem ryzyka konfuzji.

„Nie udziela się prawa ochronnego na znak towarowy dla towarów
identycznych lub podobnych, jeżeli znak ten jest identyczny lub
podobny do: (...) znaku, który przed datą, według której oznacza
się pierwszeństwo do uzyskania prawa ochronnego, był
powszechnie znany i używany jako znak towarowy dla towarów
pochodzących od innej osoby; (...)”.

Przeszkody względne

Ponadto, z art. 132 ust. 2 p.w.p. wynika, że nie udziela się prawa

ochronnego na znak towarowy:

1) identyczny do znaku towarowego zarejestrowanego lub

zgłoszonego do rejestracji (jeżeli znak taki zostanie zarejestrowany)
z wcześniejszym pierwszeństwem na rzecz innej osoby dla
identycznych towarów;

2) identyczny lub podobny do znaku towarowego, na który

udzielono prawa ochronnego lub zgłoszonego w celu uzyskania
prawa ochronnego (jeżeli na znak taki zostanie udzielone prawo
ochronne) z wcześniejszym pierwszeństwem na rzecz innej osoby dla
towarów identycznych lub podobnych, jeżeli zachodzi ryzyko
wprowadzenia odbiorców w błąd, które obejmuje w szczególności
ryzyko skojarzenia znaku ze znakiem wcześniejszym;

3) identyczny lub podobny do renomowanego znaku towarowego

zarejestrowanego lub zgłoszonego z wcześniejszym
pierwszeństwem do rejestracji (jeżeli znak taki zostanie
zarejestrowany) na rzecz innej osoby dla jakichkolwiek towarów, jeżeli
mogłoby to przynieść zgłaszającemu nienależną korzyść lub być
szkodliwe dla odróżniającego charakteru bądź renomy znaku
wcześniejszego; przepis ten stosuje się odpowiednio do znaku
powszechnie znanego (art. 296 ust. 2 p.w.p.).

Przeszkody względne

Znakiem renomowanym jest oznaczenie, które:

a) jest rozpoznawalne przez potencjalnych

odbiorców i służy w ich przekonaniu do oznaczania
towarów pochodzących z tego samego konkretnie
lub abstrakcyjnie określonego źródła (ma wtórną
zdolność odróżniającą),

b) wywołuje pozytywne skojarzenia wśród

potencjalnych klientów, zachęcając ich do
nabywania oznaczonych nim towarów (posiada
siłę atrakcyjną).

Znak renomowany

Prawo wyłączne do znaku powstaje na
podstawie konstytutywnej decyzji Urzędu
Patentowego RP o jego udzieleniu albo w
wyniku uzyskania przezeń statusu znaku
powszechnie znanego.

Prawo ochronne na znak towarowy stanowi
wyodrębniony typ cywilnego prawa podmiotowego.

Jest ono: majątkowym, wyłącznym, bezwzględnym
prawem podmiotowym, o czasowej i terytorialnej
skuteczności, poddanym - co do zasady - regule
specjalizacji.

Zgodnie z art. 153 ust. l p.w.p. przez uzyskanie prawa ochronnego
nabywa się prawo wyłącznego używania znaku towarowego w sposób
zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Polski.

Prawo wyłączne

UPRP uznaje zgłoszenie za dokonane, jeżeli zawiera ono co
najmniej określenie znaku towarowego oraz wykaz towarów, dla
których ten znak jest przeznaczony.

Zgłoszenie uważa się za dokonane w dniu, w którym wpłynęło
ono do Urzędu Patentowego RP lub zostało odebrane
telefaksem. W przypadku przesłania zgłoszenia telefaksem
oryginał zgłoszenia należy dostarczyć w terminie 30 dni od daty
nadania. Termin ten nie podlega przywróceniu. Jeżeli
zgłoszenie przesłane telefaksem jest nieczytelne lub nie jest
tożsame z dostarczonym oryginałem, za datę zgłoszenia uznaje
się dzień, w którym został dostarczony oryginał ( art. 13 p.w.p.)

Do czasu wydania decyzji zgłaszający może dokonywać w
zgłoszeniu uzupełnień i poprawek, które nie mogą prowadzić do
zmiany istoty znaku towarowego ani rozszerzać wykazu
towarów, dla których ten znak został zgłoszony.

Dokonanie zgłoszenia

Początek i okres ochrony

Znak towarowy podlega ochronie od daty zgłoszenia
znaku towarowego w Urzędzie Patentowym RP, o ile
udzielone zostanie prawo ochronne.

Uprawniony do zarejestrowanego znaku towarowego może wskazać, że
jego znak został zarejestrowany poprzez umieszczenie w jego
sąsiedztwie oznaczenia ® po uzyskaniu prawa ochronnego na znak
towarowy

Czas trwania prawa ochronnego na znak towarowy wynosi
10 lat od daty zgłoszenia znaku w Urzędzie Patentowym
RP, z możliwością przedłużenia na wniosek uprawnionego
na kolejne okresy dziesięcioletnie

Używanie znaku towarowego

Prawo wyłącznego używania znaku przez uprawnionego polega w
szczególności na:

1)

umieszczaniu tego znaku na towarach objętych prawem

ochronnym lub ich opakowaniach, oferowaniu i wprowadzaniu tych
towarów do obrotu, ich imporcie lub eksporcie oraz składowaniu w
celu oferowania i wprowadzania do obrotu, a także oferowaniu lub
świadczeniu usług pod tym znakiem (art. 154 pkt l p.w.p.),

2)

umieszczaniu znaku na dokumentach związanych z

wprowadzaniem towarów do obrotu lub związanych ze świadczeniem
usług (art. 154 pkt 2 p.w.p.),

3)

posługiwaniu się znakiem w celu reklamy, przy czym nie

uważa się

za używanie znaku w sposób rzeczywisty używania

znaku w reklamie

towaru, który nie jest dostępny na rynku

krajowym ani nie jest w kraju wytwarzany na potrzeby eksportu (por.
art. 154 pkt 3 i art. 169 ust. 5 p.w.p.),

Używanie znaku towarowego

Prawo wyłącznego używania znaku przez uprawnionego polega w
szczególności na:

4)

używaniu znaku różniącego się od znaku, na który

udzielono prawa

ochronnego, w elementach, które nie zmieniają

jego odróżniającego

charakteru (art. 169 ust. 4 pkt l p.w.p.),

5)

umieszczaniu znaku na towarach lub opakowaniach wyłącznie

dla

celów eksportu (art. 169 ust. 4 pkt 2 p.w.p.),

6)

używaniu znaku przez osobę trzecią za zgodą

uprawnionego (art. 169

ust. 4 pkt 3 p.w.p.),

7)

używaniu przez osobę upoważnioną do używania znaku

wspólnego

albo znaku wspólnego gwarancyjnego (art. 169 ust.

4 pkt 4 p.w.p.).

Naruszenie

W świetle art. 296 ust. 2 p.w.p. przesłankami
naruszenia prawa ochronnego na znak towarowy są
odpowiednio:

1)

bezprawność używania znaku towarowego

w

obrocie gospodarczym (art. 296 ust. 2 p.w.p)

oraz

2)

używanie znaku w sposób stwarzający

ryzyko

konfuzji (art. 296 ust. 2 pkt 2 p.w.p.) lub

ryzyko

pasożytnictwa, które grozi znakom

renomowanym (art. 296 ust. 2 pkt 3 p.w.p.).

Wspólnotowy znak towarowy polega na uzyskaniu
pojedynczej rejestracji znaku towarowego ważnej we
wszystkich krajach Unii Europejskiej.

Urząd Harmonizacji Rynku Wewnętrznego (ang. Office for
Harmonization in the Internal Market w skrócie OHIM)
przyjmuje zgłoszenia znaków wspólnotowych od roku
1996.

Wspólnotowy znak towarowy daje niezależną od systemu
krajowego ochronę. Od przedsiębiorcy zależy, czy chce
chronić swoją markę w jednym państwie (wtedy
rejestruje znak w urzędzie krajowym - np. w Polsce w
Urzędzie Patentowym), czy na terenie całej Unii
Europejskiej

Wspólnotowy znak towarowy

Instytucja znaku wspólnotowego istnieje w Unii
Europejskiej od 1994 r.

O rejestrację w tym trybie mogą ubiegać się osoby
fizyczne i prawne nie tylko z państw Wspólnoty.
Rozporządzenie (WE) 40/94, które wprowadziło ten znak
(obecnie nowe rozporządzenia), pozwala dokonać
zgłoszenia także przedsiębiorcom z krajów będących
członkami konwencji paryskiej o ochronie własności
przemysłowej.

Polscy przedsiębiorcy mogli więc zgłaszać znaki
wspólnotowe jeszcze przed akcesją. Po rejestracji
przedsiębiorcy uzyskiwali ochronę znaków na terenie
całej Unii Europejskiej.

Wspólnotowy znak towarowy

Wspólnotowy Znak Towarowy zapewnia
wyłączne prawa umożliwiając zakazywanie
osobom trzecim korzystania z chronionego
oznaczenia w działalności gospodarczej i
handlowej.

Wspólnotowy znak towarowy

Wspólnotowy Znak Towarowy ma jednolity charakter, co
oznacza, że stosuje się do niego jeden system prawny,
który zapewnia jednolitą ochronę na terytorium całej Unii
Europejskiej (w zakresie naruszeń odesłanie do krajowego
systemu).

Jednolity charakter Wspólnotowego Znaku Towarowego
powoduje uproszczenie wymogów formalnych oraz
procedur.

Poprzez jedno zgłoszenie w jednym języku przed jednym
urzędem uzyskuje się ochronę we wszystkich
członkowskich krajach. Dodatkowo uproszczeniu podlegają
formalności związane z rejestracją.

Wspólnotowy znak towarowy

W dniu 1 października 2004 Wspólnota przystąpiła do
Protokołu do Porozumienia madryckiego o
międzynarodowej rejestracji znaków, w wyniku czego
doszło od połączenia systemu międzynarodowego z
systemem Wspólnotowego Znaku Towarowego.

Uprawnieni do rejestracji międzynarodowej mogą
występować z wnioskami o objęcie zakresem ochrony
Wspólnotę Europejską. Następnie są one przekazywane do
OHIM.

Przystąpienie Wspólnoty Europejskiej do Protokołu stwarza
również możliwość zgłoszenia o międzynarodową
rejestrację w OHIM w oparciu o zgłoszenie lub rejestrację
Wspólnotowego Znaku Towarowego.

Istnieje możliwość ochrony na terytorium ponad 64 państw
będących stronami Protokołu.

Wspólnotowy znak towarowy

Oznaczenia, rejestrowane jako znaki towarowe mogą

zawierać:

 słowa, wymyślone bądź należące do znanego języka (w

drugim przypadku nie mogą to być ogólne terminy na dobra i
usługi dla których znak jest zgłaszany), nazwiska, litery,
cyfry,

 akronimy, kombinacje liter, cyfr, oznaczeń, logo,
 kształty towarów lub ich opakowań,
 znaki geometryczne,
 zbiór słów lub elementów graficznych,
 znaki trójwymiarowe tj. kształty towarów lub ich opakowań,

 kolory lub ich kombinacje,
 znaki dźwiękowe.

Wspólnotowy znak towarowy

OHIM sprawdza w szczególności czy znak nie jest:

1. pozbawiony wyróżniającego charakteru,
2. nazwą rodzajową,

3. oznaczeniem wskazującym na rodzaj, jakość, wartość i

geograficzne pochodzenie,

4. sprzeczny z porządkiem publicznym i zasadami współżycia

społecznego,

5. oznaczeniem wprowadzającym w błąd,

6. oznaczeniem dla win, które w oszukańczy sposób wskazuje

na pochodzenie geograficzne,

7. oznaczeniem, które zwyczajowo stało się potocznym

określeniem używanym w handlu.

Wspólnotowy znak towarowy