Prawo cywilne

to gałąź

prawa obejmująca przepisy
(zespół norm prawnych), które
regulują

majątkowe

i

niemajątkowe stosunki prawne
między osobami fizycznymi i
prawnymi

Prawo cywilne

• w znaczeniu

przedmiotowym

oznacza zespół

przepisów (norm)

regulujących

określone stosunki

społeczne

(cywilnoprawne) w

pewien właściwy

im sposób

• w znaczeniu

podmiotowym

oznacza

uprawnienie lub

zespół uprawnień

przysługujących

jakiemuś

podmiotowi,

wyznaczonych przez

normy prawne

Prawa majątkowe – z

zasady są zbywalne –

ustawa stwarza możliwość

przenoszenia ich na inne

osoby:

• prawa rzeczowe (prawo własności),

użytkowanie wieczyste, prawa rzeczowe
ograniczone)

• wierzytelności wynikające ze zobowiązań
• prawa

majątkowe

na

dobrach

niematerialnych

(autorskie

prawa

niemajątkowe)

• prawa rodzinne o charakterze

majątkowym (np. prawo do spadku)

Prawa

niemajątkowe

• prawa osobiste przysługujące

osobie fizycznej lub prawnej dla
ochrony jej dóbr osobistych (np.
wolność, zdrowie, nazwisko)

• prawa rodzinne inne niż

majątkowe

Stosunek cywilnoprawny –
powinien

zawierać

dwa

niezbędne elementy: po jednej
stronie prawo podmiotowe, po
drugiej

odpowiadający

mu

obowiązek np. wynajmujący
może żądać od wynajmującego
zapłaty czynszu

Poszczególne działy

prawa cywilnego

• Część ogólna – obejmuje instytucje i zasady wspólne

dla całego prawa cywilnego

• Prawo rzeczowe – ujmuje normy, które wyznaczają

bezwzględne prawa podmiotowe (skuteczne wobec

wszystkich), a odnoszące się do rzeczy

• Prawo zobowiązań – zawiera normy regulujące prawa

majątkowe o charakterze względnym, skuteczne wobec

indywidualnie oznaczonych podmiotów

• Prawo spadkowe – reguluje przejście majątku osoby

zmarłej na inne podmioty

• Prawo rodzinne – reguluje stosunki prawne między

małżonkami, rodzicami i dziećmi oraz innymi krewnymi

oraz powinowatymi a także instytucję opieki

Osobą

fizyczną jest

każdy

człowiek

Zdolność prawna - oznacza, że
każdy człowiek może uzyskać
prawa i obowiązki majątkowe i
niemajątkowe od chwili urodzenia.
Zdolność

prawną

ma

każdy

człowiek od chwili urodzenia aż do
śmierci

Zdolność

do

czynności

prawnych – oznacza możność
dokonywania czynności prawnych
(decyzji co do kształtowania
wiążących

ich

stosunków

prawnych)

Z punktu widzenia

zdolności do czynności

prawnych wyróżniamy trzy

kategorie osób:

· Osoby o pełnej zdolności do

czynności prawnych

· Osoby nie mające zdolności do

czynności prawnych

· Osoby o ograniczonej zdolności do

czynności prawnych

Pełna zdolność do

czynności prawnych –

nabywa się ją z chwilą

uzyskania pełnoletności,

osoby takie mogą zawierać

wszystkie umowy,

w pełni rozporządzać swoim

majątkiem są całkowicie

odpowiedzialne za swoje

działania.

Nie ma zdolności do czynności

prawnych – osoba, która nie

ukończyła 13 lat oraz osoba

ubezwłasnowolniona całkowicie,

jeśli na skutek choroby

psychicznej niedorozwoju

umysłowego albo innego rodzaju

zaburzeń psychicznych, w

szczególności pijaństwa i

narkomanii, nie jest w stanie

kierować swoim

postępowaniem. Czynności za

takie osoby podejmują rodzice lub

inni przedstawiciele ustawowi.

Ograniczoną zdolność do

czynności prawnych – mają

małoletni, którzy ukończyli 13 lat oraz

osoby ubezwłasnowolnione częściowo.

Osoba pełnoletnia może być

ubezwłasnowolniona częściowo z

powodu choroby psychicznej,

niedorozwoju umysłowego albo

innego rodzaju zaburzeń

psychicznych, w szczególności

pijaństwa i narkomanii, jeżeli stan tej

osoby nie uzasadnia

ubezwłasnowolnienia całkowitego. Dla

osób ubezwłasnowolnionych

częściowo ustanawia się kuratelę.

Osobami

prawnymi są:

• Skarb Państwa
• Organizacje, którym przepisy prawa

przyznają osobowość prawną.

Osobami prawnymi są między innymi: *

województwa, powiaty, gminy, * spółki

kapitałowe, * partie polityczne, *

związki zawodowe, * przedsiębiorstwa

państwowe, * uczelnie wyższe, *

spółdzielnie, * fundacje

Czynności prawne to takie

czynności podmiotów prawa

(działania lub zaniechania),

których dokonanie powoduje

konsekwencje prawne. Jedynym

elementem koniecznym dla

dokonania czynności prawnej jest

oświadczenie woli.

Zachowanie może być

uznane za oświadczenie

woli, jeśli:

•Jest zrozumiałe i da się

ustalić jego sens

•Nie jest wymuszone
•Jest złożone na serio

Wady oświadczenia woli:

•Brak

świadomości

lub

swobody

•Pozorność
•Błąd
•Groźba

Przez własność należy

rozumieć uprawnienia

do:

•Władania

rzeczą

(posiadanie)

•Korzystania z rzeczy
•Rozporządzania rzeczą

PRAWO

WŁASNOŚCI

JEST

BEZWZGLĘDNY

M PRAWEM

PODMIOTOWYM

Sposoby nabycia

własności:

•Pierwot

ny

•Pochod

ny

WSPÓŁWŁASNOŚĆ powstaje wtedy,

gdy prawo własności do tej samej

rzeczy należy do kilku osób.

Wyróżniamy dwa typy

współwłasności:

•Współwłasność

w

częściach

ułamkowych

•Współwłasność łączną

OGRANICZONE PRAWA

RZECZOWE

•Użytkowanie

•Służebność

•Zastaw

•Hipoteka

•Spółdzielcze

własnościowe

prawo
do lokalu

•Prawo

do

domu

jednorodzinnego
w spółdzielni mieszkaniowej

Podstawowe zasady

prawa rodzinnego i

opiekuńczego:

·        Zasada dobra dziecka – art. 72 Konstytucji

RP

·        Zasada ochrony rodziny – art. 18

Konstytucji RP

·        Zasada monogamii
·        Zasada trwałości zawiązku małżeńskiego
·        Zasada równego traktowania małżeństw

zawartych w formie świeckiej i wyznaniowej

·        Zasada równości małżonków

W rozumieniu KRO

rodzina składa się z:

• małżonków
• ich wspólnych małoletnich dzieci
• dzieci pełnoletnie, które jeszcze

się nie usamodzielniły

• dzieci przysposobionych przez

małżonków

Do tak rozumianej rodziny nie
należą:
- dzieci jednego małżonka
(nawet wychowywanych przez
nich we wspólnie założonej
rodzinie)
- dzieci wzięte na wychowanie,
a

nie

przysposobione

(wychowańcy)

W linii prostej spokrewnione
są ze sobą osoby pochodzące
jedna

od

drugiej

bądź

wspólnego przodka np. ojciec z
córką, babka z wnukiem
W linii bocznej spokrewnione
są osoby, które pochodzą od
wspólnego przodka, ale nie od
siebie

np.

rodzeństwo,

bratanek, brat cioteczny

W ramach pokrewieństwa w
linii prostej rozróżnia się
wstępnych (ojciec, dziadek) i
zstępnych (córka, syn, wnuki,
prawnuki)

 

Powinowactwo powstaje

poprzez zawarcie małżeństwa

między małżonkami a

krewnymi drugiego małżonka

(jest wyłącznie węzłem

prawnym) i trwa pomimo

zawarcia małżeństwa.

Powinowaci w linii prostej nie

mogą zawrzeć małżeństwa ze

sobą.

Małżeństwo jest prawnym

związkiem mężczyzny i kobiety,

mającym cechy trwałości (ale

nie jest związkiem

nierozerwalnym), powstałym z

woli obu równoprawnych stron

w celu wspólnego pożycia,

realizacji dobra małżonków,

dobra założonej rodziny

i jej celów społecznych.

Przesłanki

unieważnienia

małżeństwa:

• jeżeli oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński zostało

złożone przez osobę, która z jakichkolwiek powodów znajdowała

się w stanie wyłączającym świadome wyrażanie woli

• jeżeli oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński zostało

złożone pod wpływem błędu co do tożsamości drugiej strony

(tzw. Tożsamości cywilnej, tj. co do stanu cywilnego

współmałżonka lub jego właściwości osobowych, tj. alkoholizm,

narkomania, homoseksualizm, niemoc płciowa, transseksualizm)

• jeżeli oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński zostało

złożone pod wpływem bezprawnej groźby drugiej strony lub

osoby trzeciej, jeżeli z okoliczności wynika, że składający

oświadczenie mógł się obawiać, że jemu samemu lub innej

osobie grozi poważne niebezpieczeństwo osobiste

Przesłanki orzeczenia

rozwodu:

zupełny (gdy wszelkie więzy

łączące małżonków zostają

zerwane) i trwały (rozkład

przedłuża się) rozkład pożycia

między małżonkami

Zobowiązanie (łac. obligatio) – rodzaj
stosunku cywilnoprawnego, węzeł
prawny (łac. vinculum iuris) łączący
dłużnika z wierzycielem, który polega
na tym, że „wierzyciel może żądać od
dłużnika świadczenia, a dłużnika
powinien świadczenia spełnić" (art.
353 § 1 KC). Prawo zobowiązań
reguluje społeczne formy wymiany
dóbr i usług o wartości majątkowej.
Zobowiązania

to

księga

trzecia

Kodeksu Cywilnego.

Cele stosunku

zobowiązaniowego:

• ekonomiczne – wymiana dóbr i usług,
• zaspokojenie interesów jednej strony

(np. wynikających z deliktów–
czynów niedozwolonych),

• pozaekonomiczne (np. chęć

dokonania przysporzenia przy
darowiźnie).

Elementy stosunku zobowiązaniowego

podmioty: podmiot uprzywilejowany
(uprawniony) – wierzyciel oraz podmiot
zobowiązany – dłużnik

treść zobowiązania: uprawnienia wierzyciela
oraz obowiązki dłużnika

przedmiot zobowiązania – świadczenie, czyli
określone zachowanie się dłużnika, którego
spełnienia może domagać się wierzyciel, może
polegać na działaniu albo zaniechaniu.

Zobowiązanie na mocy

prawa wygasa w

momencie wywiązania

się z niego stron

biorących w nim udział.

Zobowiązanie ze

stanowiska wierzyciela

nazywa się

wierzytelnością, zaś ze

stanowiska dłużnika –

długiem.

Wierzytelność jest prawem

podmiotowym wierzyciela.

Wyróżnia się jego dwa rodzaje:

• uprawnienia zasadnicze (główne):

– uprawnienie do uzyskania świadczenia,
– uprawnienie do uzyskania odszkodowania zamiast lub

oprócz świadczenia (po zaistnieniu określonych prawem
przesłanek),

• uprawnienia pomocnicze (uboczne):

– uzyskanie odsetek oprócz sumy głównej,
– uzyskanie wiadomości o przedmiocie świadczenia,
– uzyskanie rachunku z zarządu mieniem,
– uprawnienie do zabezpieczenia roszczeń zasadniczych,
– uzyskanie spisu masy majątkowej lub zbioru rzeczy.

Realizacja uprawnień

wierzyciela

Istnieją

trzy

sposoby

zaspokojenia

wierzyciela:

• dobrowolne spełnienie świadczenia przez
dłużnika,

• przymus państwowy:

- egzekucja sądowa,
- egzekucja administracyjna

• samopomoc wierzyciela, np. art. 432 KC

Swoboda zawierania

umów

• Art. 353. Strony zawierające

umowę mogą ułożyć stosunek
prawny według swego uznania,
byleby jego treść lub cel nie
sprzeciwiały się właściwości
(naturze) stosunku, ustawie ani
zasadom współżycia społecznego.

Strony w umowach

cywilnoprawnych

1. Sprzedaż – sprzedający i kupujący
2. Zamiana – zamieniający 1 i zamieniający

2

3. Dostawa – dostawca i odbiorca
4. Kontraktacja – producent rolny i

kontraktujący

5. Dzieło – zamawiający i przyjmujący

zlecenie

6. Roboty budowlane – wykonawca i

inwestor

7. Najem – wynajmujący i najemca
8. Dzierżawa – wydzierżawiający i

dzierżawca

9. Leasing – finansujący i korzystający
10.Użyczenie – użyczający i biorący

Strony w umowach

cywilnoprawnych cd.

11. Pożyczka – dający pożyczkę i biorący
12. Rachunku bankowego – bank i posiadacz

rachunku

13. Zlecenie – dający zlecenie i przyjmujący

zlecenie

14. Agencyjna – dający zlecenie i przyjmujący

zlecenie

(agent)

15. Komisu - dający zlecenie (komitent) i

przyjmujący

zlecenie (komisant)

16. Przewozu osób lub rzeczy – przewoźnik i

wysyłający (jeśli

rzeczy)

17. Spedycja – spedytor i dający zlecenie
18. Ubezpieczenie – ubezpieczyciel i

ubezpieczający

Strony w umowach

cywilnoprawnych cd.

19. Przechowanie – przechowawca i składający
20. Skład – przedsiębiorca składowy i składający
21. Spółka – wspólnicy
22. Poręczenie – poręczyciel i wierzyciel
23. Darowizna – darczyńca i obdarowany
24. Przekazanie nieruchomości – właściciel i

gmina lub Skarb Państwa

25. Renta – strona 1 i strona 2
26. Dożywocie – nabywca i zbywca nieruchomości

Elementy minimalne umowy

cywilnoprawnej

1.

Tytuł

2.

Data i miejsce zawarcia umowy

3.

Strony

4.

Przedmiot i/lub cel umowy

5.

Warunki wykonania umowy

6.

Elementy końcowe

7.

Podpisy stron (w przypadku formy
pisemnej)

Sprzedaż

umowa cywilnoprawna, w

której sprzedawca zobowiązuje

się przenieść na kupującego

własność rzeczy i wydać mu

rzecz, a kupujący zobowiązuje

się rzecz odebrać i zapłacić

sprzedawcy cenę. (art.535 KC)

Charakterystyka umowy sprzedaży

Sprzedaż jest umową:

• konsensualną (z wyjątkiem sprzedaży rzeczy
oznaczonych tylko co do gatunku lub rzeczy
przyszłych, gdzie sprzedaż jest umową realną)

• odpłatną

• wzajemną (art. 487 § 2 KC)

• zobowiązującą (z reguły wywołuje też skutki
rozporządzające - art. 155, 510, 1052 KC)

• kazualną - przyczyna jest elementem
koniecznym
i wpływa na jej ważność

Postanowienia istotne przedmiotowo,
czyli elementy konstrukcyjne niezbędne
do zakwalifikowania konkretnej umowy
jako umowy sprzedaży to:

• określenie stron
• określenie przedmiotu świadczeń stron
• określenie ceny

Elementy umowy sprzedaży

Strony umowy sprzedaży

•Stroną umowy sprzedaży może

być każdy podmiot – osoba

fizyczna lub prawna, jednostka

organizacyjna niebędąca osobą

prawną,

której

ustawa

przyznała zdolność prawną

Przedmiot umowy sprzedaży

Przedmiotem umowy sprzedaży, a więc
świadczenia sprzedawcy mogą być:

• rzeczy oznaczone indywidualnie bądź
tylko co do gatunku

• energie: elektryczna, wysokich ciśnień,
gazowa, wodna, cieplna

• prawa majątkowe zbywalne

• zespoły rzeczy i praw

Rzecz będąca przedmiotem umowy
sprzedaży nie musi stanowić własności
sprzedawcy. Oprócz tego przedmiot
umowy sprzedaży nie musi mieć ściśle
skonkretyzowanej postaci w chwili
zawierania umowy ale może dotyczyć
rzeczy mającej powstać w przyszłości.

Ustawodawca polski wprowadził
ograniczenia co do przedmiotu sprzedaży.
Nie mogą być przedmiotem umowy
sprzedaży np. zabytki historyczne o
dużym znaczeniu dla całego narodu.
Istnieją też kategorie rzeczy, co do
których potrzebne jest spełnienie
dodatkowych formalności, jak np. broń
palna.

Cena

Kupujący jest obowiązany do zapłaty
sumy pieniężnej (ceny) określonej - w
zakresie obrotu krajowego - co do zasady
w walucie polskiej, której wysokość ma
odpowiadać wartości przedmiotu
sprzedaży (czyli cena ma być
ekwiwalentna).

Ekwiwalentność ceny jest rozumiana
subiektywnie i może odbiegać od
obiektywnej wartości rzeczy.

Obowiązki stron umowy

sprzedaży

• Obowiązki sprzedawcy (art. 535
kc):

- obowiązek przeniesienia

własności sprzedawanej rzeczy na
kupującego

- obowiązek wydania rzeczy

kupującemu

• Obowiązki kupującego:

- obowiązek zapłaty ceny
- obowiązek odebrania kupionej

rzeczy

Szczególne rodzaje

sprzedaży

• Sprzedaż na raty

• Zastrzeżenie własności rzeczy
sprzedanej

• Sprzedaż z prawem odkupu

• Sprzedaż z prawem pierwokupu

WŁAŚCIWOŚĆ SĄDÓW

W przepisach regulujących
właściwość różnych organów
zawsze i wprost nazywane są
dwa rodzaje właściwości:
właściwość rzeczowa oraz
miejscowa.

Właściwość rzeczowa rozgranicza
sprawy i czynności organów
różnych rzędów. Dotyczy więc tylko
takich systemów prawnych, w
których dla określonych spraw
powołano więcej niż jeden organ.
Przykładowo, drobniejsze sprawy
cywilne i karne rozstrzygane są w
Polsce przez sądy rejonowe, a
ważniejsze – przez sądy okręgowe.

Właściwość miejscowa określa
podział spraw i czynności pomiędzy
organami równego rzędu, a więc
niejako zasięg terytorialny ich
kompetencji. Terytorialną strukturę
organów rozstrzygających danego
rodzaju sprawy regulują przepisy o
ustroju tych organów. Przykładowo,
znaczna ilość spraw toczy się w
organie właściwym dla miejsca
zamieszkania lub siedziby strony
(wnoszącej podanie w bądź
pozwanego).

Prawa

i

obowiązki

majątkowe

zmarłego

przechodzą z chwilą jego
śmierci na jedną lub kilka
osób – spadek.

•Spadek otwiera się z
chwilą śmierci spadkodawcy.

•Spadkobierca nabywa
spadek z chwilą otwarcia
spadku.

KTO MOŻE BYĆ SPADKOBIERCĄ?

•Powołanie do spadku wynika z ustawy
albo z testamentu.

• Nie może być spadkobiercą osoba
fizyczna, która nie żyje w chwili otwarcia
spadku, ani osoba prawna, która w tym
czasie nie istnieje.

•Jednakże dziecko w chwili otwarcia
spadku już poczęte może być
spadkobiercą, jeżeli urodzi się żywe -

„nasciturus”, co znaczy „mający się urodzić”

•Fundacja ustanowiona w testamencie
przez spadkodawcę może być
spadkobiercą, jeżeli zostanie wpisana do
rejestru w ciągu dwóch lat od ogłoszenia
testamentu.

UZNANIE ZA NIEGODNEGO DZIEDZICZENIA:

Spadkobierca może być uznany przez sąd za niegodnego,

jeżeli:

1) dopuścił się umyślnie ciężkiego przestępstwa

przeciwko spadkodawcy;

2) podstępem lub groźbą nakłonił spadkodawcę do

sporządzenia lub odwołania testamentu albo w taki
sam sposób przeszkodził mu w dokonaniu jednej z
tych czynności;

3) umyślnie ukrył lub zniszczył testament spadkodawcy,

podrobił lub przerobił jego testament albo świadomie
skorzystał z testamentu przez inną osobę
podrobionego lub przerobionego.

Uznania spadkobiercy za niegodnego może żądać
każdy, kto ma
w tym interes.

•W pierwszej kolejności powołane są z
ustawy do spadku dzieci spadkodawcy
oraz jego małżonek; dziedziczą oni w
częściach równych. Jednakże część
przypadająca małżonkowi nie może być
mniejsza niż jedna czwarta całości spadku.

•Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło
otwarcia spadku, udział spadkowy, który
by mu przypadał, przypada jego dzieciom
w częściach równych. Przepis ten stosuje
się odpowiednio do dalszych zstępnych.

•

W braku zstępnych spadkodawcy powołani są do

spadku z ustawy jego małżonek i rodzice. Udział
spadkowy każdego z rodziców, które dziedziczy w
zbiegu z małżonkiem spadkodawcy, wynosi jedną
czwartą całości spadku.

•W braku zstępnych i małżonka spadkodawcy cały
spadek przypada jego rodzicom w częściach równych.

•Jeżeli jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyło
otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu
przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy w
częściach równych, a następnie zstępnym rodzeństwa.

•W braku zstępnych, małżonka, rodziców, rodzeństwa
i zstępnych rodzeństwa spadkodawcy cały spadek
przypada dziadkom spadkodawcy; dziedziczą oni w
częściach równych.

W braku małżonka spadkodawcy, jego

krewnych i dzieci małżonka

spadkodawcy, powołanych do

dziedziczenia z ustawy, spadek przypada

gminie ostatniego miejsca

zamieszkania spadkodawcy jako

spadkobiercy ustawowemu. Jeżeli

ostatniego miejsca zamieszkania

spadkodawcy w Rzeczypospolitej Polskiej

nie da się ustalić albo ostatnie miejsce

zamieszkania spadkodawcy znajdowało

się za granicą, spadek przypada

Skarbowi Państwa jako

spadkobiercy ustawowemu.

•Rozrządzić majątkiem na wypadek
śmierci można jedynie przez
testament.

•Testament może zawierać
rozrządzenia tylko jednego
spadkodawcy.

•Spadkodawca może w każdej chwili
odwołać zarówno cały testament, jak i
jego poszczególne postanowienia.

•Sporządzić i odwołać testament może
tylko osoba mająca pełną zdolność do
czynności prawnych.

Testament jest nieważny, jeżeli został

sporządzony:

1) w stanie wyłączającym świadome albo

swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie
woli;

2) pod wpływem błędu uzasadniającego

przypuszczenie, że gdyby spadkodawca nie
działał pod wpływem błędu, nie
sporządziłby testamentu tej treści;

3) pod wpływem groźby.

Na nieważność testamentu z powyższych
przyczyn nie można się powołać po upływie lat
trzech od dnia, w którym osoba mająca w tym
interes dowiedziała się o przyczynie nieważności,
a w każdym razie po upływie lat dziesięciu od
otwarcia spadku.

FORMY TESTAMENTU

Testamenty zwykłe:

1. Holograficzne (własnoręczne),

2. Allograficzne (w obecności urzędnika i
świadków),

3. Notarialne.

Testament holograficzny:

Spadkodawca może sporządzić testament
w ten sposób, że napisze go w całości
pismem ręcznym, podpisze i opatrzy datą.

Jednakże brak daty nie pociąga za sobą
nieważności testamentu własnoręcznego,
jeżeli nie wywołuje wątpliwości co do
zdolności spadkodawcy do sporządzenia
testamentu, co do treści testamentu lub co
do wzajemnego stosunku kilku
testamentów.

Testament allograficzny:

Spadkodawca może sporządzić testament także w
ten sposób, że
w obecności dwóch świadków oświadczy swoją
ostatnią wolę ustnie wobec wójta (burmistrza,
prezydenta miasta), starosty, marszałka
województwa, sekretarza powiatu albo gminy lub
kierownika urzędu stanu cywilnego.

Oświadczenie spadkodawcy spisuje się w protokole z
podaniem daty jego sporządzenia. Protokół
odczytuje się spadkodawcy w obecności świadków.
Protokół powinien być podpisany przez
spadkodawcę, przez osobę, wobec której wola
została oświadczona, oraz przez świadków. Jeżeli
spadkodawca nie może podpisać protokołu, należy
to zaznaczyć w protokole ze wskazaniem przyczyny
braku podpisu.

Testamenty szczególne:

Jeżeli istnieje obawa rychłej śmierci spadkodawcy albo jeżeli
wskutek szczególnych okoliczności zachowanie zwykłej formy
testamentu jest niemożliwe lub bardzo utrudnione, spadkodawca
może oświadczyć ostatnią wolę:

• Ustnie przy jednoczesnej obecności co najmniej
trzech świadków,

•Przy dowódcy statku lub jego zastępcy w obecności
dwóch świadków,

• Przed dowódcą w wojsku.

Testament szczególny traci moc z upływem sześciu
miesięcy od ustania okoliczności, które uzasadniały
niezachowanie formy testamentu zwykłego, chyba że
spadkodawca zmarł przed upływem tego terminu. Bieg
terminu ulega zawieszeniu przez czas, w ciągu którego
spadkodawca nie ma możności sporządzenia testamentu
zwykłego.

Zapis - Spadkodawca może przez
rozrządzenie testamentowe zobowiązać
spadkobiercę ustawowego lub
testamentowego do spełnienia określonego
świadczenia majątkowego na rzecz
oznaczonej osoby

Polecenie - Spadkodawca może w
testamencie włożyć na spadkobiercę lub na
zapisobiercę obowiązek oznaczonego
działania lub zaniechania, nie czyniąc
nikogo wierzycielem.

Wykonania polecenia może

żądać każdy ze spadkobierców, jak również wykonawca
testamentu, chyba że polecenie ma wyłącznie na celu korzyść
obciążonego poleceniem. Jeżeli polecenie ma na względzie
interes społeczny, wykonania polecenia może żądać także
właściwy organ państwowy

Podstawienie - Można powołać spadkobiercę
testamentowego na wypadek, gdyby inna
osoba powołana jako spadkobierca ustawowy
lub testamentowy nie chciała lub nie mogła
być spadkobiercą.

Przyrost - Jeżeli spadkodawca powołał kilku
spadkobierców testamentowych, a jeden z
nich nie chce lub nie może być
spadkobiercą, przeznaczony dla niego udział
przypada pozostałym spadkobiercom
testamentowym w stosunku do
przypadających im udziałów.

ZACHOWEK

Zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom
spadkodawcy, którzy byliby powołani
do spadku z ustawy, należą się, jeżeli
uprawniony jest trwale niezdolny do
pracy albo jeżeli zstępny uprawniony
jest małoletni - dwie trzecie wartości
udziału spadkowego, który by mu
przypadał przy dziedziczeniu
ustawowym, w innych zaś wypadkach -
połowa wartości tego udziału

WYDZIEDZICZENIE

Spadkodawca może w testamencie
pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców
zachowku (wydziedziczenie), jeżeli
uprawniony do zachowku:
1) wbrew woli spadkodawcy postępuje
uporczywie w sposób sprzeczny z
zasadami współżycia społecznego;
2) dopuścił się względem spadkodawcy
albo jednej z najbliższych mu osób
umyślnego przestępstwa przeciwko życiu,
zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy
czci;
3) uporczywie nie dopełnia względem
spadkodawcy obowiązków rodzinnych.

Wysokość podatku ustala się w zależności od
grupy podatkowej, do której zaliczony jest
nabywca.

Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według
osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której
lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa
majątkowe.

Do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:
  1)   do grupy I - małżonka, zstępnych,
wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo,
ojczyma, macochę i teściów,

  2)   do grupy II - zstępnych rodzeństwa,
rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków
pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo
małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków,
małżonków innych zstępnych,

  3)   do grupy III - innych nabywców.

KONIEC