Prawo cywilne 22.02.2014

Egzamin ustny

1. Pojęcie i zakres prawa cywilnego
2. Prawa podmiotowe
3. Osoby fizyczne
4. Osoby prawne
5. Czynności prawne
6. Własność i współwłasność 
7. Wieczyste użytkowanie
8. Posiadanie
9. Pojęcie zobowiązania
10. Pojęcie świadczenia i jego rodzaju
11. Bezpodstawne wzbogacenie 
12. Odpowiedzialność deliktowa
13. Odpowiedzialność kontraktowa
14. Pojęcie spadku
15. Dziedziczenie ustawowe
16. Dziedziczenie testamentowe

Znaczenie prawa cywilnego w aktualnych stosunkach gospodarczych
regulator stosunków społeczno gospodarczych. 
Instytucje prawa cywilnego służyć mają  ochronie różnorakich praw podmiotowych 
osób fizycznych i prawnych, Ochronie ich dóbr materialnych i niematerialnych.
Prawo cywilne to prawo życia codziennego.  Normy prawa cywilnego stanowią część 
systemu prawa polskiego przyczyniają się do uporządkowania i harmonizacji 
otaczającej nas rzeczywistości .
Cechy prawa cywilnego 
Wyodrębnienie prawa cywilnego w ramach polskiego systemu prawnego decyduje 
przede wszystkim swoista dla tej gałęzi . Metoda regulacji stosunków społecznych. 
Wyróżniamy dwie podstawowe cechy prawa cywilnego

1. Równorzędność (autonomiczność) podmiotów stosunku prawnego. Oznacza to 

że pomiędzy tymi podmiotami brak jest władczego podporządkowania. 
Możliwość swobodnego kształtowania wzajemnych stosunków. 

2. Brak bezpośredniego przymusu w realizacji norm ze strony państwa. 

Stosowanie sankcji w prawie cywilnym jest nie tylko ostatecznością ale 
zawsze jest środkiem działania a nie celem. 

Przedmiotem regulacji prawa cywilnego jest określona grupa stosunków społecznych 
o cechach majątkowych lub nie majątkowych. W relacjach obowiązują reguły 
autonomiczności i braku sankcji, podmiotami prawa cywilnego są określone 
kategorie uczestników życia społeczno gospodarczego
Prawo cywilne w większości przypadków realizuje normy względnie obowiązujące. 
Plusem tego rodzaju norm jest to że równorzędne podmioty mogą same kształtować 
relacje je wiążące. Podstawową kategorią prawa cywilnego jest tzw uprawnienie. 

Określenie do czego dany uczestnik życia ma prawo co mu wolno a czego nie. 
Prawo cywilne – Art. 1 kodeksu cywilnego (zaopatrzyć się w kodeks cywilny) to 
zespół przepisów, regulujących stosunki majątkowe oraz stosunki nie majątkowe 
między osobami fizycznymi i osobami prawnymi na zasadzie autonomii i 
równorzędności podmiotu.
Systematyzacja kodeksu cywilnego:

1. część ogólna – Normy który odnosić się będą do pozostałych działów prawa 

cywilnego,

2. Prawa rzeczowe –  ten dział reguluje  prawne formy korzystania z rzeczy 

ukształtowane w postaci tzw praw podmiotowych bezwzględnych (skuteczne 
wobec wszystkich)

3. Prawo zobowiązań – Normy te z kolei wskazują na czym polega zobowiązanie 

określają że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, na jakich 
warunkach i w jakim terminie ma je spełnić. W tych normach Przeważają 
prawa podmiotowe względne

4. Prawo spadkowe – regulują kwestie nabycia spadku w drodze dziedziczenia. 

Regulują przeniesienie prawa i obowiązki zmarłych na inne osoby prawne

Źródła prawa cywilnego -  Akty oraz ustawy. Normy tego prawa zostały 
skodyfikowane . Podstawowe źródła to kodeks cywilny i przepisy wprowadzające ten 
kodeks, Kodeks postępowania cywilnego i przepisy wprowadzające go
ustawa o spółkach, kodeks morski, Prawo czekowe, wekslowe, ustawa o prawach 
autorskich są to normy o cesze materialnego prawa cywilnego.
Klauzury generalne –  regulacje generalne których wykorzystywanie pozostawiono 
organom stosującym prawo czyli sądom. W  rozumieniu prawa cywilnego klauzury 
generalne to pewna grupa przepisów które przez użycie pojęć ogólnych 
podlegających ocenie organu stosującego prawo pozwalają prawidłowo 
zinterpretować regulację obowiązujących przepisów prawa
Klauzura zasad współżycia społecznego
Klauzura społeczno gospodarczego przeznaczenia prawa
Klauzura ustalonych zwyczajów
Klauzura swobodnych umów
Klauzura ciężaru dowodów
Klauzura niegodziwości celu świadczenia
Prawa podmiotowe – jest podstawowym pojęciem prawa cywilnego z uwagi na 
rozbieżności doktrynalne określenie tego prawa i jego rodzajów jest dość 
zróżnicowane. Prawem podmiotowym jest przyznana i zabezpieczona  prze z normy 
prawa cywilnego oraz wynikająca ze stosunku prawnego sfera możności zachowania 
się i postępowania w określony sposób. 
Prawo podmiotowe określa:

1. Granicę swobodnego działania strony uprawnionej przyczyn przyjmuje się że 

jedno prawo podmiotowe może przynależeć do kilku podmiotów i tym samym 
łączyć w sobie kilka uprawnień

2. Źródło tego prawa czyli określone obowiązujące normy prawa których 

dyspozycje wskazują na określoną sferę swobody postępowania z 
wykorzystaniem tych prac

3. Określają obowiązek drugiej strony stosunku prawnego, środki ochorny tych 

praw lub środki ich dochodzenia.

Podział praw podmiotowych

–

Bezwzględne – Skuteczne przeciwko każdej osobie (erga omnas wobec 
wszystkich) odpowiednikiem tych praw jest obowiązek ciążący na wszystkich 
a nie tylko oznaczonych indywidualnym podmiotem. Prawo własności

–

Względne – Prawa te są skuteczne tylko względem  oznaczonej osoby. 
Zobowiązanie

Podmioty prawa cywilnego:

–

Osoby fizyczne . Osobami fizycznymi są ludzie i tylko ludzie mogą być 
podmiotami prawa których będziemy nazywać osobami fizycznymi. Przy 
czym człowiek jest podmiotem prawa dlatego że podmiotowość prawa mu to 
prawo nadaje. Osoby fizyczne posiadają podmiotowość prawną, mogą być one 
podmiotem określonych praw i obowiązków z zakresu prawa cywilnego. 
Osoba fizyczna nabywa podmiotowość z chwilą urodzenia. 

–

Miejsce zamieszkania osoby fizycznej  jest miejscowość w której osoba ta 
przebywa z zamiarem stałego pobytu

–

Osoby prawne sztuczne twory prawne. Samodzielne  podmioty prawa 
cywilnego, mają własne prawa i obowiązki, Samodzielnie ponoszą 
odpowiedzialność za swoje działania. Każda osoba prawna ma określoną 
jednostkę organizacyjną na którą składa się element ludzki, element 
majątkowy i element organizacyjny. Prawo polskie nie ustala terminu 
znaczenia osoby prawnej natomiast określa tryb powstania osób prawnych 
zakres ich działania, tryb ich likwidacji. Cechą charakterystyczną jest potrzeba 
działania przez ich przedstawicieli. Osoba prawna działa przez swoje organy. 
Jeśli osoba nie ma własnego organu sąd ustanawia kuratora który powołuje do 
życia organ osoby prawnej
Rodzaje osób prawnych:
1. Korporacje – taka osoba prawna która powstaje w wyniku zorganizowania 
się dobrowolnego pewnych osób fizycznych które to osoby zmierzają do 
osiągnięcia wspólnego celu
2. Zakłady -  taka osoba prawna której powstanie cel rodzaj i sposób działania 
jest z góry określony przez organ założycielski w statucie. Niezbędnym 
elementem osoby prawnej typu zakładowego aby uprzednio organ 
założycielski przeznaczył jej określony majątek, Bez majątku osoba tego typu 
powstać nie może

Korporacja to zbiorowisko osób fizycznych. Zakład ku zaspokojeniu potrzeb osób 
trzecich, Skład członków korporacji można określić liczbowo i imiennie a zakłady są 
nieokreślone osobowe, substratem korporacji są ludzie a zakładu majątek, 
Członkowie korporacji decydują sami o celach działalności i rodzaju działalności a 
zakładu sam założyciel.
Tryb powstania osób prawnych:

1. Tryb erekcyjny

Osoba prawna zostaje powołana do życia na mocy aktu 

2. Koncesyjny 

Osoba prawna powstaje najczęściej z inicjatywy organu założycielskiego ale 
rozpoczyna swoje funkcjonowanie po uzyskaniu konkretnego zezwolenia, jest to 
system najbardziej korupcjogenny

3. Rejestracyjny

Dana ustawa w sposób generalny określa warunki jakie muszą być spełnione aby 
powstała ta osoba prawna 
Osoba prawna może zakończyć swój byt poprzez:

–

Powzięcie decyzji przez organ prawny o jej rozwiązaniu

–

Ogłoszenie upadłości

–

Upływ czasu na który została osoba prawna powołana

–

Zniszczenie się warunku (warunek zdarzenie przyszłe i niepewne)

–

Likwidacja na mocy decyzji organu zwierzchniego 

Ułomna osoba prawna